سود کاستیک شکری
سود کاستیک شکری نوعی فرم فیزیکی از سدیم هیدروکسید (NaOH) است که بهصورت دانههای گرانولی یا کریستالهای سفید و خشک تولید میشود. این ماده با نامهای تجاری مانند سدیم هیدروکسید گرانولی، سود گرانوله، Caustic Soda Granules / Pearls / Beads شناخته میشود.
فرم شکری آن برخلاف سود پرک که ورقهای است، ساختاری ریزتر، متراکمتر و همگنتر دارد، که آن را برای بسیاری از کاربردهای دقیق در صنایع دارویی، غذایی، شیمیایی و آزمایشگاهی مناسب میسازد.
ساختار شیمیایی سود کاستیک شکری
-
نام شیمیایی: Sodium Hydroxide
-
فرمول مولکولی: NaOH
-
شماره CAS: 1310-73-2
-
ساختار: یونی – شامل یونهای Na⁺ و OH⁻
-
گریدهای رایج: صنعتی، خوراکی، آزمایشگاهی (Analytical Grade)
ویژگیهای سود کاستیک شکری
ویژگی | مقدار یا توضیح |
---|---|
حالت فیزیکی | جامد دانهای (گرانول سفید) – غیرقابل فرار |
چگالی (جرمی) | حدود 2.13 g/cm³ |
دانسیته ظاهری | 0.8 تا 1.2 g/cm³ (بسته به دانهبندی) |
نقطه ذوب | 318°C |
نقطه جوش | 1,388°C |
pH محلول آبی (1%) | حدود 13 – 14 |
حلالیت در آب | بسیار بالا – واکنش گرمازا |
انحلالپذیری در الکل | اندک |
ویسکوزیته | ندارد (جامد است) |
کاربردهای سود کاستیک شکری
صنایع شوینده و بهداشت:
-
تولید شویندههای قوی، صابونهای جامد، مواد سفیدکننده
-
حذف چربیهای سنگین در صنایع پاککننده صنعتی
صنایع غذایی و نوشیدنی:
-
کنترل pH در تولید کاکائو، نوشابه، روغنهای گیاهی
-
کاربرد محدود در تمیزکاری سیستمها (Cleaning in Place – CIP)
داروسازی و آزمایشگاهی:
-
تنظیم pH در فرآیندهای سنتز دارویی
-
مورد استفاده در تیتراسیون، تهیه بافرهای قلیایی و سنتز ترکیبات آلی
صنایع فلزی و گالوانیزه:
-
شوینده قلیایی برای سطوح فلزی
-
حذف لایههای اکسیدی، آمادهسازی سطح آلومینیوم و روی
کاغذسازی، رنگرزی و پتروشیمی:
-
کاربرد در فرآیندهای سفیدسازی الیاف
-
واکنشهای قلیایی در سنتزهای آلی و پلیمری
مزایای سود کاستیک شکری
-
شکل یکنواخت دانهای = دوزینگ دقیق و محلولسازی سریعتر نسبت به سود پرک
-
پایداری بالا در انبار (در صورت بستهبندی مناسب)
-
مناسب برای کاربردهای حساس آزمایشگاهی و صنعتی
-
کمگرد و غبار = ایمنتر در حملونقل و کاربری
-
کارایی بالا در تولید شویندههای تخصصی
معایب سود کاستیک شکری
-
قیمت بالاتر از سود پرک (به دلیل فرآوری بیشتر)
-
واکنش بسیار گرمازا با آب = نیاز به تجهیزات مقاوم
-
خطر خوردگی بالا در تماس با فلزات، پوست و چشم
-
جذب سریع رطوبت محیط (Hygroscopic) – نیاز به انبار خشک
ایمنی و نگهداری سود کاستیک شکری
مورد | توصیه ایمنی |
---|---|
طبقهبندی GHS | H314: آسیب جدی به پوست و چشم |
تجهیزات محافظ (PPE) | دستکش قلیا مقاوم، عینک ایمنی، ماسک گردوغبار، روپوش PVC |
تماس با پوست / چشم | شستوشو فوری با آب سرد حداقل ۱۵ دقیقه، مراجعه به پزشک |
شرایط نگهداری | در کیسههای پلیاتیلنی ضد رطوبت – محیط خشک، خنک و تهویهدار |
ناسازگاری شیمیایی | اسیدها، فلزات سبک، ترکیبات آلی کلردار |
واکنش خطرناک | با آب: گرمازا – تولید حرارت بالا و احتمال پاشش |
بستهبندی | کیسه 25 کیلوگرمی – سهلایه ضد رطوبت، یا بشکه پلاستیکی در گرید آزمایشگاهی |
سود مایع
سود مایع با نام علمی سدیم هیدروکسید محلول (NaOH Solution) یک محلول قلیایی شفاف، بیرنگ و بسیار خورنده است که در غلظتهای مختلف (عمدتاً ۵۰٪ وزنی) عرضه میشود. این ماده یکی از پرکاربردترین محصولات پایه در صنعت شیمی و فرایندهای صنعتی به شمار میرود و در بسیاری از کاربردهای سنتزی، تصفیهای، خورندهزدایی و قلیاییسازی استفاده میشود.
ساختار شیمیایی سود مایع
-
نام شیمیایی: سدیم هیدروکسید (محلول در آب)
-
فرمول مولکولی: NaOH (aq)
-
ساختار: محلول یونی شامل یونهای Na⁺ و OH⁻ در آب
-
شماره CAS: 1310-73-2
-
غلظت رایج صنعتی: ۵۰٪ وزنی
-
وزن مولکولی (NaOH): 40.00 g/mol
ویژگیهای سود مایع
ویژگی | مقدار / توضیح |
---|---|
حالت فیزیکی | مایع شفاف، بیرنگ، بدون بو |
چگالی (در غلظت 50%) | حدود 1.52 g/cm³ در 20°C |
نقطه انجماد (50%) | حدود 12°C+ |
نقطه جوش (50%) | حدود 143°C |
pH محلول | حدود 14 |
ویسکوزیته (در 20°C) | حدود 3.5 mPa·s (بالاتر از آب) |
حلالیت در آب | محلول کامل – بسیار قلیایی و گرمازا |
ظاهر | شفاف، روان، بدون ذرات معلق |
کاربردهای سود مایع
🔹 صنایع شیمیایی پایه:
-
خنثیسازی اسیدها، کنترل pH، بازیابی مواد زائد اسیدی
-
واکنشدهنده در تولید مواد شوینده، سفیدکننده، رزین، چسب و رنگ
🔹 تصفیه آب و فاضلاب:
-
کنترل pH و حذف فلزات سنگین
-
خنثیسازی پسابهای اسیدی صنایع مختلف
🔹 صنعت کاغذ و خمیرکاغذ (Pulp & Paper):
-
فرآیند کرافت برای جداسازی لیگنین
-
بازیافت کاغذ و سفیدسازی با NaOH
🔹 صنایع نفت، گاز و پتروشیمی:
-
شیرینسازی گاز طبیعی (جذب H₂S و CO₂)
-
خنثیسازی اسیدها و تصفیه روغن پایه
🔹 صنایع غذایی:
-
تمیزکاری خطوط تولید (CIP)
-
در فرایند فرآوری زیتون و کاکائو (در غلظتهای کنترلشده – گرید خوراکی)
مزایای سود مایع
-
فرم محلول = سهولت تزریق و دوزینگ در فرایندها
-
پایداری بالا در محلول – حملونقل آسانتر نسبت به سود جامد
-
در دسترس در حجم بالا و غلظتهای متنوع (30٪ تا 50٪)
-
کاربردهای چندمنظوره – از پتروشیمی تا صنایع غذایی
معایب سود مایع
-
خورنده بسیار شدید برای پوست، چشم، فلزات سبک و تجهیزات غیرمقاوم
-
واکنش گرمازا هنگام رقیقسازی → نیاز به دقت بالا
-
نیاز به مخازن خاص (پلیاتیلن یا فولاد روکشدار) برای انبارداری
-
قابل اشتعال نیست، اما در صورت تماس با مواد قابل اشتعال تولید گرما میکند
ایمنی و نگهداری سود مایع
مورد | اقدامات ایمنی پیشنهادی |
---|---|
طبقهبندی GHS | H314 – خورنده شدید پوست و چشم |
تجهیزات حفاظت فردی (PPE) | دستکش نئوپرن، عینک ایمنی، شیلد صورت، ماسک تنفسی |
تماس با پوست / چشم | شستوشوی فوری با آب سرد حداقل ۱۵ دقیقه، مراجعه پزشکی |
نشت یا ریزش | جمعآوری با پمپ ضد خوردگی یا مواد جاذب قلیایی |
ذخیرهسازی | مخزن HDPE یا فولاد روکشدار، دارای تهویه و دور از اسیدها |
دمای نگهداری مطلوب | بین 15°C تا 35°C |
بستهبندی صنعتی رایج | بشکههای 220 لیتری / تانکرهای 1000 لیتری / فلهای |
سوربیتان تری استئارات
سوربیتان تری استئارات (Sorbitan tristearate) یک ترکیب شیمیایی آلی است که در دسته امولسیفایرهای غیر یونی قرار میگیرد. این ماده از واکنش سوربیتول با اسید چرب استئاریک حاصل میشود و به دلیل ویژگیهای پایدارکنندگی و قابلیت ایجاد امولسیون، در صنایع مختلف مانند غذایی، دارویی و آرایشی کاربرد گستردهای دارد.
ساختار شیمیایی سوربیتان تری استئارات
سوربیتان تری استئارات دارای فرمول شیمیایی C₆₀H₁₁₀O₈ بوده و شامل سه گروه استئارات متصل به یک مولکول سوربیتان است. این ساختار موجب میشود ماده خاصیت لیپوفیل (محلول در روغن) داشته باشد و در کنار سایر امولسیفایرها ترکیبهای پایدار ایجاد کند.
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی سوربیتان تری استئارات
-
ظاهر فیزیکی: پودر سفید تا کرم رنگ یا گرانول
-
چگالی: حدود 0.95 – 1 g/cm³
-
نقطه ذوب: در محدوده 50 – 55°C
-
حلالیت در آب: عملاً نامحلول در آب، محلول در روغنها و برخی حلالهای آلی
-
HLB: حدود 2.1 (مناسب برای امولسیونهای W/O)
-
پایداری حرارتی: در برابر دما و pH متعادل پایدار است
کاربردهای سوربیتان تری استئارات
-
صنایع غذایی: به عنوان امولسیفایر و پایدارکننده در تولید شکلات، مارگارین، کیک و بیسکویت
-
صنایع دارویی: کمک به فرمولاسیون کپسولهای نرم ژلاتینی و کرمهای دارویی
-
صنایع آرایشی و بهداشتی: تثبیتکننده در لوسیونها، کرمهای مرطوبکننده و محصولات آرایشی روغنی
-
صنایع پلاستیک و پلیمر: به عنوان روانکننده و ضدالکتریسیته ساکن
معایب سوربیتان تری استئارات
-
نامحلول در آب و نیاز به ترکیب با سایر امولسیفایرها برای ایجاد عملکرد بهتر
-
در برخی فرمولاسیونها، مصرف بیش از حد میتواند بر طعم مواد غذایی اثر بگذارد
-
حساسیت برخی افراد به ترکیبات مشتق شده از اسیدهای چرب
مزایای سوربیتان تری استئارات
-
ایجاد امولسیونهای پایدار در سیستمهای روغنی
-
استفاده گسترده در صنایع مختلف به دلیل چندکاره بودن
-
ایمنی بالا در مصرف غذایی و دارویی طبق استانداردهای بینالمللی
-
بهبود بافت و ماندگاری محصولات غذایی
-
سازگاری عالی با سایر سوربیتان استرها مانند سوربیتان مونو استئارات و سوربیتان مونولئات
ایمنی و نگهداری سوربیتان تری استئارات
-
این ماده در دسته ترکیبات ایمن برای مصرف غذایی (GRAS) توسط سازمان FDA قرار گرفته است.
-
هنگام نگهداری، باید در محیطی خشک، خنک و به دور از نور مستقیم خورشید قرار گیرد.
-
بستهبندی استاندارد در کیسهها یا بشکههای 25 کیلوگرمی صورت میگیرد.
-
در صورت تماس مستقیم با چشم یا پوست، شستوشوی سریع با آب توصیه میشود.
سوربیتان مونو اولئات اسپان 80
سوربیتان مونو اولئات اسپان 80 یکی از مهمترین سورفکتانتهای غیر یونی است که به عنوان امولسیفایر در صنایع مختلف بهویژه دارویی، آرایشی و غذایی کاربرد گستردهای دارد. این ماده به دلیل خاصیت امولسیونکنندگی و پایداری بالا، انتخابی ایدهآل برای ترکیباتی است که نیاز به حفظ یکنواختی و ثبات در فرمولاسیون دارند.
ساختار شیمیایی سوربیتان مونو اولئات اسپان 80
سوربیتان مونو اولئات اسپان 80 با فرمول شیمیایی C₂₄H₄₄O₆ و شماره CAS 1338-43-8 شناخته میشود. این ترکیب از استری شدن سوربیتول (Sorbitol) با اسید اولئیک (Oleic Acid) بهدست میآید. ساختار آن شامل یک زنجیره هیدروکربنی بلند و گروههای عاملی است که خاصیت آبدوست و چربیدوست را به صورت همزمان در ترکیب ایجاد میکنند.
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی سوربیتان مونو اولئات اسپان 80
-
ظاهر فیزیکی: مایع غلیظ به رنگ زرد مایل به قهوهای
-
چگالی (در 20°C): حدود 0.99 g/cm³
-
نقطه ذوب: حدود 5°C-
-
حلالیت: نامحلول در آب ولی محلول در روغنها و حلالهای آلی؛ قابلیت تشکیل امولسیون پایدار در سیستمهای روغن در آب (O/W)
-
HLB (Hydrophilic-Lipophilic Balance): حدود 4.3 (مناسب برای امولسیون روغن در آب)
-
پایداری: مقاوم در برابر حرارت و pH خنثی
کاربردهای سوربیتان مونو اولئات اسپان 80
سوربیتان مونو اولئات اسپان 80 به دلیل خواص ویژه خود در صنایع مختلف استفاده میشود:
-
صنایع دارویی: به عنوان امولسیفایر در داروهای تزریقی و محلولهای خوراکی
-
صنایع آرایشی و بهداشتی: در تولید کرمها، لوسیونها، شامپوها و محصولات مراقبت از پوست
-
صنایع غذایی: به عنوان افزودنی مجاز برای بهبود بافت، یکنواختی و افزایش ماندگاری محصولات غذایی
-
صنایع شیمیایی و نفتی: در ساخت روانکنندهها و فرمولاسیونهای شیمیایی خاص
-
کشاورزی: در تولید سموم و کودهای مایع بهعنوان عامل پخشکننده
معایب سوربیتان مونو اولئات اسپان 80
-
نامحلول بودن در آب ممکن است در برخی فرمولاسیونها محدودیت ایجاد کند
-
در دوزهای بالا میتواند باعث تحریکات پوستی یا گوارشی شود
-
حساس به شرایط قلیایی قوی
مزایای سوربیتان مونو اولئات اسپان 80
-
خاصیت امولسیفایری قوی و پایدار
-
غیر سمی و دارای تأییدیه مصرف در صنایع دارویی و غذایی
-
قابلیت ترکیب با دیگر سورفکتانتها برای بهبود کارایی
-
پایداری بالا در برابر حرارت و شرایط محیطی
-
قیمت مقرونبهصرفه نسبت به کارایی
ایمنی و نگهداری سوربیتان مونو اولئات اسپان 80
-
ایمنی: در صورت تماس با پوست و چشم، شستوشوی سریع توصیه میشود.
-
ذخیرهسازی: باید در ظروف دربسته، در محیط خشک و خنک و به دور از نور مستقیم خورشید نگهداری شود.
-
شرایط حمل: غیر خطرناک طبق مقررات حملونقل مواد شیمیایی، اما رعایت نکات استاندارد ایمنی الزامی است.
-
سازگاری: باید از تماس با مواد اکسیدکننده قوی جلوگیری شود
سوربیتان مونولئات
سوربیتان مونولئات یک سورفکتانت غیریونی پرکاربرد است که با نام تجاری اسپان 80 نیز شناخته میشود. این ترکیب شیمیایی از استری شدن سوربیتول و اسید اولئیک به دست میآید و به دلیل خاصیت امولسیونکنندگی، پخشکنندگی و پایدارسازی، در صنایع مختلف از جمله غذایی، دارویی، آرایشی و شیمیایی جایگاه ویژهای دارد.
ساختار شیمیایی سوربیتان مونولئات
سوربیتان مونولئات یک استر اسید چرب غیراشباع (اسید اولئیک) با مشتق سوربیتول است. این ترکیب دارای ساختاری غیریونی بوده و به دلیل داشتن گروههای آبگریز و آبدوست، توانایی ایجاد امولسیون آب در روغن (W/O) را دارد. فرمول شیمیایی آن C₂₄H₄₄O₆ است و وزن مولکولی حدود 428.62 g/mol دارد.
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی سوربیتان مونولئات
-
ظاهر فیزیکی: مایع ویسکوز، زرد تا قهوهای مایل به قرمز
-
حلالیت در آب: عملاً نامحلول در آب ولی قابل حل در روغنها و حلالهای آلی
-
نقطه ذوب: حدود 5-10 درجه سانتیگراد
-
چگالی (در 20°C): حدود 0.986 g/cm³
-
HLB (Hydrophilic-Lipophilic Balance): حدود 4.3 → مناسب برای امولسیونهای آب در روغن
-
شماره CAS: 1338-43-8
کاربردهای سوربیتان مونولئات
سوربیتان مونولئات در طیف گستردهای از صنایع مورد استفاده قرار میگیرد:
-
صنایع غذایی: به عنوان امولسیفایر و پایدارکننده در تولید مارگارین، بستنی، شکلات و محصولات لبنی
-
صنایع دارویی: در فرمولاسیون کرمها، پمادها و داروهای تزریقی برای پایدارسازی امولسیونها
-
صنایع آرایشی و بهداشتی: در تولید لوسیونها، کرمهای مرطوبکننده، شامپوها و محصولات آرایشی چرب
-
صنایع شیمیایی: به عنوان عامل مرطوبکننده، پایدارکننده رنگ و روانکننده در انواع فرایندهای صنعتی
-
کاربردهای خاص: در تولید امولسیونهای پایدار روغن در سوختها و روانکارها
معایب سوربیتان مونولئات
-
حلالیت پایین در آب که کاربرد آن را در برخی فرمولاسیونهای آبی محدود میکند.
-
در دوزهای بالا ممکن است باعث ایجاد مشکلات گوارشی یا حساسیت پوستی شود.
-
محدودیت مصرف در برخی محصولات غذایی بر اساس استانداردهای بینالمللی.
مزایای سوربیتان مونولئات
-
پایداری بالا در شرایط مختلف حرارتی و شیمیایی.
-
قابلیت ایجاد امولسیونهای پایدار آب در روغن.
-
سازگاری با سورفکتانتهای دیگر مانند پلیسورباتها برای تولید سیستمهای پیچیدهتر.
-
ایمن در مصرف کنترلشده و مورد تأیید سازمانهای بینالمللی مانند FDA و EFSA.
-
امکان استفاده در طیف وسیعی از صنایع، از غذایی تا دارویی و آرایشی.
ایمنی و نگهداری (HSE) سوربیتان مونولئات
-
ایمنی: سوربیتان مونولئات در دوزهای مجاز بیخطر شناخته میشود اما تماس مستقیم طولانیمدت با پوست و چشم میتواند باعث تحریک شود.
-
نگهداری:
-
در ظروف دربسته و مقاوم به نور نگهداری شود.
-
در دمای 15-30 درجه سانتیگراد ذخیره گردد.
-
از تماس با مواد اکسیدکننده قوی اجتناب شود.
-
-
حمل و نقل: مادهای غیرخطرناک محسوب میشود اما توصیه میشود هنگام کار از دستکش و عینک ایمنی استفاده شود.
جمعبندی سوربیتان مونولئات یا اسپان 80
سوربیتان مونولئات یا اسپان 80 یک امولسیفایر پرکاربرد و پایدار در صنایع مختلف است که به دلیل خواص منحصر به فرد خود، نقش مهمی در تولید محصولات غذایی، دارویی و آرایشی ایفا میکند. این ترکیب در کنار مزایای متعدد، نیازمند رعایت شرایط مصرف و نگهداری استاندارد است تا ایمنی و کارایی آن تضمین شود.
کربنات پتاسیم
کربنات پتاسیم (Potassium Carbonate) یک ترکیب شیمیایی معدنی با فرمول K₂CO₃ است که به شکل پودر یا کریستال سفید رنگ، بدون بو و جاذب رطوبت تولید میشود. این ماده در صنایع مختلف به دلیل حلالیت بالا در آب، خاصیت قلیایی قوی و پایداری شیمیایی مناسب، جایگاه ویژهای دارد.
ساختار شیمیایی کربنات پتاسیم
کربنات پتاسیم یک نمک قلیایی متشکل از دو یون پتاسیم (K⁺) و یک یون کربنات (CO₃²⁻) است. ساختار بلوری این ماده به صورت مونوکلینیک یا کریستال بیآب وجود دارد و در حالت محلول، به دلیل آزاد شدن یونهای پتاسیم و کربنات، خاصیت بازی قوی دارد.
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی کربنات پتاسیم
-
فرمول شیمیایی: K₂CO₃
-
جرم مولی: 138.21 g/mol
-
چگالی: 2.43 g/cm³ (در 20°C)
-
نقطه ذوب: حدود 891°C
-
حلالیت در آب: بسیار محلول (1120 g/L در 20°C)
-
ظاهر فیزیکی: پودر یا دانههای سفید، بدون بو
-
pH محلول 10%: حدود 11.6
-
پایداری: پایدار در شرایط عادی، جاذب رطوبت
کاربردهای کربنات پتاسیم
-
صنعت شیشهسازی: برای کاهش نقطه ذوب و بهبود شفافیت شیشه
-
صنعت صابون و شویندهها: به عنوان قلیا در تولید صابونهای مایع و صنعتی
-
صنایع غذایی: به عنوان عامل تنظیم pH و پایدارکننده (E501) در تولید برخی محصولات غذایی
-
تولید کودهای شیمیایی: منبع پتاسیم در کودهای محلول در آب
-
صنعت سرامیک: بهبود کیفیت و کاهش دمای پخت لعاب
-
صنعت متالورژی: در ذوب فلزات به عنوان روانساز
معایب کربنات پتاسیم
-
خاصیت خورندگی: در تماس با پوست یا چشم میتواند ایجاد سوزش کند.
-
جاذب رطوبت بودن: نیازمند بستهبندی مناسب و مقاوم در برابر رطوبت است.
-
اثر قلیایی بالا: میتواند باعث آسیب به برخی مواد و تجهیزات شود.
مزایای کربنات پتاسیم
-
حلالیت بسیار بالا: امکان استفاده در محلولهای غلیظ
-
منبع غنی پتاسیم: در صنایع کشاورزی و غذایی
-
پایداری شیمیایی: قابل نگهداری طولانی مدت در شرایط مناسب
-
تنوع کاربردی بالا: استفاده در بیش از ۱۰ صنعت مختلف
ایمنی و نگهداری کربنات پتاسیم
-
شرایط نگهداری: در محیط خشک، خنک و به دور از نور مستقیم خورشید
-
تجهیزات ایمنی: استفاده از دستکش، ماسک و عینک ایمنی هنگام کار
-
حمل و نقل: در بستهبندیهای مقاوم به رطوبت و با رعایت مقررات حمل مواد شیمیایی
-
اقدامات اضطراری: در صورت تماس با چشم یا پوست، شستوشو با آب فراوان و مراجعه به پزشک
کربنات سدیم
کربنات سدیم (Na₂CO₃) یک ترکیب غیرآلی سفیدرنگ، بیبو و پودریشکل است که با نامهای تجاری سودا اش، خاکستر سودا، سود معدنی یا Washing Soda شناخته میشود. این ماده یکی از پرکاربردترین مواد شیمیایی پایه در جهان بهشمار میرود و در سه گرید سبک (Light)، سنگین (Dense) و خلوص بالا (Refined / Pure) عرضه میشود.
ساختار شیمیایی کربنات سدیم
-
نام شیمیایی: Sodium Carbonate
-
فرمول مولکولی: Na₂CO₃
-
ساختار: یونی شامل ۲ یون Na⁺ و یک یون CO₃²⁻
-
شماره CAS: 497-19-8
-
وزن مولکولی: 105.99 g/mol
-
ساختار بلوری: مونوکلینیک (در فرم خشک)
ویژگیهای کربنات سدیم
ویژگی | مقدار / توضیح |
---|---|
حالت فیزیکی | پودر یا دانه سفید رنگ |
چگالی | 2.53 g/cm³ |
دانسیته ظاهری | Light: 0.5 – 0.6 g/cm³ Dense: 0.9 – 1.1 g/cm³ |
نقطه ذوب | 851°C |
نقطه جوش | تجزیه قبل از جوش |
pH محلول 1% | حدود 11.6 |
ویسکوزیته | ندارد (جامد) |
حلالیت در آب (20°C) | 215 g/L |
انحلالپذیری در اتانول | بسیار کم |
کاربردهای کربنات سدیم
🔹 شیشهسازی:
-
کاهش دمای ذوب سیلیس – اصلیترین مصرفکننده کربنات سدیم در جهان
🔹 صنایع شوینده:
-
پایه تولید پودرهای ماشین لباسشویی و مواد قلیایی
🔹 تصفیه آب:
-
افزایش pH و حذف سختی (Ca²⁺, Mg²⁺)
🔹 صنایع غذایی:
-
تنظیم pH در تولید نوشابههای گازدار (E500)
-
عامل ضداسیدی و کنترلکننده خنثی
🔹 متالورژی:
-
حذف گوگرد از سنگ آهن
-
احیای آلومینا و صنایع مس
🔹 سایر:
-
چرمسازی، نساجی، تولید کاغذ، صنایع رنگ، پتروشیمی
مزایای کربنات سدیم
-
در دسترس، ارزان و ایمن برای حملونقل
-
سازگار با محیط زیست در گریدهای مجاز
-
افزایش pH بدون ایجاد سمیت بالا
-
جایگزین مؤثر برای سدیم هیدروکسید در برخی کاربردها
-
پایداری شیمیایی بالا در دمای محیط
معایب کربنات سدیم
-
خورنده برای پوست و چشم در تماس مستقیم با محلول
-
در تماس با دیاکسید کربن جذب CO₂ میکند (تشکیل NaHCO₃)
-
در صورت وجود رطوبت هوا، تمایل به جذب رطوبت و کلوخه شدن
-
کاربرد محدود در محیطهای با حساسیت بالا به سدیم
ایمنی و نگهداری کربنات سدیم
مورد | توصیه ایمنی |
---|---|
طبقهبندی GHS | Irritant – کلاس خطر پایین |
PPE مورد نیاز | دستکش، عینک ایمنی، ماسک گرد و غبار |
استنشاق گرد و غبار | ایجاد تحریک تنفسی در حجم بالا |
تماس با پوست / چشم | شستوشوی فوری با آب سرد |
بستهبندی استاندارد | کیسههای 25 یا 50 کیلویی، پالتشده |
شرایط نگهداری | مکان خشک، خنک، سرپوشیده، دارای تهویه |
سازگاری شیمیایی | ناسازگار با اسیدهای قوی (تولید گاز CO₂) |
کلسیم استات
ساختار مولکولی کلسیم استات
هر مولکول کلسیم استات از کاتیون Ca²⁺ و دو آنیون استات (CH₃COO⁻) تشکیل شده است. این ترکیب یونی است، و در حالت جامد به صورت شبکه کریستالی یونی آرایش یافته است که بسته به حضور آب (در فرم مونوهیدرات یا بدون آب) تفاوت دارد.ویژگیهای کلیدی کلسیم استات
- شکل ظاهری: پودر کریستالی سفید رنگ
- بو: بیبو یا با بوی بسیار ضعیف سرکه
- حلالیت: بسیار محلول در آب (34 g/100 mL در 0°C)، کممحلول در اتانول و تقریباً نامحلول در استون
- جرم مولی: 158.17 g/mol (بیآب)، 176.18 g/mol (مونوهیدرات)
- نقطه ذوب/تجزیه: حدود 160°C با تجزیه به CaCO₃، استیک اسید و آب
- pH محلول آبی: برای محلول 5–10% در آب: حدود 6.3 تا 9.5 (بسته به غلظت و دما)
- جذب رطوبت: فرم بیآب مقداری هیگروسکوپیک است، اما پایدار در ظروف دربسته
مزایای استفاده کلسیم استات
- منبع کلسیم غذایی یا دارویی: مکمل کلسیم (برای پوکی استخوان و هیپوکلسمی)
- نگهدارنده مواد غذایی: با کد E263، برای جلوگیری از رشد میکروارگانیسمها
- تنظیمکننده pH: در داروها و غذاها بهعنوان بافر
- تثبیتکننده بافت: در کنسروها، سبزیجات و توفو
- ایمنی بالا: در دوز مجاز، توسط FDA و EFSA ایمن شناخته شده است
- بایندر فسفات: در بیماران دیالیزی برای کاهش سطح فسفات خون
معایب و ملاحظات کلسیم استات
- هیگروسکوپیک بودن: بستهبندی در ظروف مقاوم به رطوبت توصیه میشود
- تداخل دارویی: ممکن است جذب داروهای تیروئید، آنتیبیوتیکها و مکملهای آهن را کاهش دهد
- خطر هایپرکلسمی: در مصرف دوز بالا یا طولانیمدت، ممکن است منجر به افزایش سطح کلسیم خون شود
کاربردهای کلسیم استات
صنایع غذایی:- نگهدارنده و بافری در نان، کیک، و خوراک دام
- تثبیت بافت و رنگ در سبزیجات و میوههای کنسروی
- عامل منعقدکننده در تهیه توفو
- مکمل کلسیم
- بایندر فسفات برای بیماران دیالیزی
- بافر در فرمولاسیون دارویی
- به عنوان دندانه (Mordant) در رنگرزی
- ماده اولیه در تولید استون (قدیمی؛ امروزه نادر)
- در تولید گریسها و صابونهای فلزی
- حذف یونهای سولفات از آب و فاضلاب
- کاتالیزور در واکنشهای خاص
- ساخت ژلهای آتشزا با ترکیب با الکل
کلسیم دی استات
کلسیم دی استات (Calcium Diacetate) یک ترکیب شیمیایی با فرمول است. این ماده به صورت پودر کریستالی سفید رنگ یافت میشود و معمولاً بدون بو یا با بوی ضعیف سرکه است. نامهای دیگر این ترکیب شامل استات کلسیم و اتانوات کلسیم میباشد. شکل بدون آب آن بسیار آبدوست (هیگروسکوپیک) است، به همین دلیل معمولاً به صورت مونوهیدرات () عرضه میشود.
ساختار کلسیم دی استات
مولکول کلسیم دی استات از یک یون کلسیم () و دو یون استات () تشکیل شده است. یون کلسیم به عنوان کاتیون مرکزی عمل کرده و با دو گروه استات که هر کدام دارای یک بار منفی هستند، پیوند یونی برقرار میکند. ساختار کریستالی آن میتواند بسته به حضور مولکولهای آب (در حالت هیدراته) متفاوت باشد.
ویژگیهای کلسیم دی استات
- شکل ظاهری: پودر کریستالی سفید رنگ
- بو: معمولاً بدون بو یا با بوی ضعیف سرکه
- حلالیت: به خوبی در آب حل میشود. حلالیت آن در متانول کم و در استون، اتانول و بنزن نامحلول است.
- جرم مولی: حدوداً (برای فرم بدون آب)
- نقطه ذوب: در حدود تجزیه میشود.
- چگالی: تقریباً
- pH محلول آبی: محلول آبی آن خنثی یا کمی قلیایی است (pH در محدوده 6.3 تا 9.6 برای محلول 10%).
- آبدوستی: فرم بدون آب آن به شدت رطوبت هوا را جذب میکند.
مزایای کلسیم دی استات
- منبع کلسیم: به عنوان یک منبع کلسیم در مکملهای غذایی و دارویی استفاده میشود.
- نگهدارنده مواد غذایی: به عنوان افزودنی غذایی (با کد E263) برای جلوگیری از رشد کپک و افزایش ماندگاری محصولات پخته شده مانند نان و کیک کاربرد دارد.
- تنظیم کننده pH: در صنایع غذایی به عنوان بافر و تنظیم کننده اسیدیته عمل میکند.
- تثبیت کننده: به عنوان تثبیت کننده رنگ در صنعت نساجی و بهبود دهنده بافت در برخی محصولات غذایی (مانند سبزیجات و میوههای کنسرو شده) استفاده میشود.
- ایمنی نسبی: به طور کلی در مقادیر مجاز مصرف، غیر سمی در نظر گرفته میشود.
- حلالیت مناسب در آب: این ویژگی استفاده از آن را در فرمولاسیونهای مختلف آسان میکند.
معایب کلسیم دی استات
- عوارض گوارشی: مصرف بیش از حد یا در افراد حساس ممکن است منجر به عوارض گوارشی خفیفی مانند نفخ، یبوست و گاز معده شود.
- جذب رطوبت: خاصیت آبدوستی فرم بدون آب آن نیازمند شرایط نگهداری مناسب (محیط خشک) است.
- تداخلات دارویی: مانند سایر مکملهای کلسیم، ممکن است با جذب برخی داروها تداخل داشته باشد. بنابراین، مشورت با پزشک قبل از مصرف همزمان با سایر داروها ضروری است.
- خطر هایپرکلسمی: مصرف بیرویه و بیش از دوز توصیه شده میتواند منجر به افزایش سطح کلسیم خون (هایپرکلسمی) شود که عوارض خاص خود را دارد.
کاربردهای کلسیم دی استات
کلسیم دی استات به دلیل خواص متنوع خود در زمینههای مختلفی کاربرد دارد:
- صنایع غذایی:
- به عنوان نگهدارنده (ضد کپک) در نان، شیرینیجات، و سایر محصولات پخته شده.
- به عنوان تنظیم کننده pH و بافر.
- به عنوان تثبیت کننده و سفت کننده بافت در برخی محصولات غذایی مانند توفو (به عنوان جایگزین بهتر برای سولفات کلسیم) و سبزیجات کنسرو شده.
- در تولید آبنبات، دسرها و پودینگها.
- در غذای حیوانات.
- صنایع دارویی:
- به عنوان عامل بافر در داروها.
- به عنوان مکمل کلسیم برای درمان یا پیشگیری از کمبود کلسیم.
- برای کنترل سطح بالای فسفات خون در بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی (به عنوان بایندر فسفات).
- صنایع نساجی:
- به عنوان تثبیت کننده رنگ.
- صنایع شیمیایی:
- به عنوان کاتالیزور در برخی واکنشهای شیمیایی.
- در گذشته به عنوان ماده اولیه برای تولید استون.
- تصفیه فاضلاب:
- برای حذف فسفات از فاضلاب.
- تولید صابون:
- به عنوان قلیا در تولید برخی صابونها.
- تولید ژل آتشزا:
- محلول اشباع کلسیم استات در الکل، ژل نیمه جامد و قابل اشتعالی تشکیل میدهد.
گلیسیرین مونو استئارات
گلیسرول مونواستئارات، که به عنوان GMS نیز شناخته میشود، نوعی مونوگلیسرید است که اغلب به عنوان یک امولسیفایر، عامل غلیظ کننده و تثبیت کننده در غذا، داروها و لوازم آرایشی استفاده میشود. به صورت پودری سفید، بیبو و کمی شیرین با خاصیت جذب رطوبت ظاهر میشود. از نظر شیمیایی، استری است که از گلیسرول و اسید استئاریک تشکیل شده است. علاوه بر این، معمولاً در مکملهای هیدراتاسیون مورد استفاده در فرمولاسیونهای ورزشی و تمرینی به کار میرود.
ساختار گلیسیرین مونو استئارات
ساختار گلیسرین مونواستئارات (Glycerol monostearate) شامل یک اسکلت گلیسرول (پروپان-1،2،3-تریول) است که یکی از گروههای هیدروکسیل (-OH) آن به اسید استئاریک (یک اسید چرب زنجیره بلند با 18 اتم کربن) استری شده است. دو گروه هیدروکسیل باقیمانده روی گلیسرول آزاد میمانند و آن را به یک مونوگلیسرید تبدیل میکنند.
فرمول شیمیایی : C₂₁H₄₂O₄
نام IUPAC: گلیسرول مونواستئارات
خواص گلیسیرین مونو استئارات
گلیسرین مونواستئارات (GMS) پودری سفید، بیبو و پوستهای یا جامد مومی شکل با طعم کمی شیرین است. این ماده رطوبتگیر است، به این معنی که میتواند رطوبت هوا را جذب کند. در حالی که در آب نامحلول است، به خوبی در آب داغ پراکنده میشود و در روغنها و حلالهای آلی حل میشود. GMS با نقطه ذوب حدود 55-65 درجه سانتیگراد (131-149 درجه فارنهایت)، از نظر شیمیایی از گلیسرول استری شده با اسید استئاریک تشکیل شده است که به آن خواص آبدوست و آبگریز میدهد. این ماهیت آمفیفیلیک آن را به یک امولسیفایر مؤثر تبدیل میکند و اجازه میدهد آب و روغن در فرمولاسیونهای مختلف با هم مخلوط شوند. علاوه بر امولسیون، GMS به عنوان یک عامل غلیظ کننده، عامل ضد چسبندگی، مرطوب کننده و تثبیت کننده عمل میکند. این ماده بافت را بهبود میبخشد، ماندگاری را افزایش میدهد و از خشکی در محصولاتی از غذا و داروها گرفته تا لوازم آرایشی و مراقبت از پوست جلوگیری میکند.
کاربردهای گلیسیرین مونو استئارات
صنایع غذایی
گلیسیرین مونو استئارات در صنایع غذایی کابردهای زیادی دارد که به شرح ذیل است.- به عنوان یک امولسیفایر در محصولات پخته شده، محصولات لبنی و مارگارین برای جلوگیری از جدا شدن روغن و آب عمل میکند.
- با حفظ رطوبت، بافت و نرمی نان، کیک و شیرینی را بهبود میبخشد.
- در بستنی و دسرهای منجمد برای جلوگیری از تشکیل کریستالهای یخ و افزایش خامهای بودن استفاده میشود.
- به عنوان یک عامل ضد بیات شدن در محصولات پخته شده عمل میکند و ماندگاری را افزایش میدهد.
صنعت داروسازی
- به عنوان یک تثبیت کننده در فرمولاسیونهای قرص برای افزایش قوام دارو استفاده میشود.
- به عنوان یک عامل آزاد کننده کنترل شده در سیستمهای تحویل دارو عمل میکند.
- به تولید کپسولها و پوششها برای بهبود حلالیت و جذب کمک میکند.
لوازم آرایشی و مراقبت شخصی
- در لوسیونها، کرمها و مرطوب کنندهها به عنوان یک غلیظ کننده و نرم کننده برای بهبود بافت یافت میشود.
- در محصولات مراقبت از مو برای ایجاد نرمی و آبرسانی استفاده میشود.
-
گلیسیرین مونو استئارات برای پوست به عنوان یک مرطوب کننده در محصولات مراقبت از پوست صورت در جلوگیری از خشکی کاربرد دارد.
مکملهای ورزشی و سلامتی
- در پودرهای هیدراتاسیون و نوشیدنیهای انرژیزا برای بهبود جذب آب گنجانده میشود.
- به حفظ هیدراتاسیون عضلات و جلوگیری از کمآبی بدن در طول ورزشهای شدید کمک میکند.
کاربردهای صنعتی
- در فرآوری پلاستیک و پلیمر به عنوان روان کننده و عامل ضد الکتریسیته ساکن استفاده میشود.
- در مومها و پولیشها برای بهبود قوام یافت میشود.
- به عنوان یک عامل ضد کف در برخی از فرآیندهای صنعتی عمل میکند.
خرید گلیسیرین مونو استئارات
قیمت گلیسیرین مونو استئارات
قیمت گلیسیرین مونو استئارات (GMS) وابسته به گرید محصول،میزان خلوص و برند تولیدکننده دارد همچنین نوسانات بازار جهانی مواد اولیه، هزینههای حملونقل و نرخ ارز نیز از عوامل تأثیرگذار بر قیمت نهایی این ماده بهشمار میروند. برای دریافت قیمت بهروز گلیسیرین مونو استئارات و مشاوره در انتخاب گرید مناسب، کارشناسان ما آماده ارائه اطلاعات تخصصی و تأمین سریع محصول بر اساس نیاز شما هستند.
مزایای گلیسیرین مونو استئارات
-
✅ بهبود بافت و پایداری محصول: در صنایع غذایی و آرایشی، GMS به بهبود قوام و یکنواختی محصولات کمک میکند.
-
✅ عامل امولسیونکننده قوی: در ترکیب آب و روغن عملکرد بسیار خوبی دارد، به همین دلیل در کرمها، لوسیونها و مارگارین کاربرد فراوانی دارد.
-
✅ افزایش عمر مفید محصولات: به دلیل خاصیت آنتیاکسیدانی، باعث جلوگیری از فساد زودهنگام مواد غذایی یا محصولات مراقبت از پوست میشود.
-
✅ کاربرد گسترده و ایمن: در صنایع مختلف از جمله غذایی، دارویی، آرایشی و حتی پلاستیکها کاربرد دارد.
-
✅ پایداری حرارتی مناسب: در برابر حرارت مقاومت خوبی دارد و در فرآیندهای تولید صنعتی به راحتی استفاده میشود.
معایب گلیسیرین مونو استئارات
-
حساسیت به دوز مصرفی: در صورت استفاده بیش از حد، ممکن است باعث تغییر بافت یا طعم محصولات غذایی شود.
-
نیاز به کنترل کیفیت دقیق: برخی گریدهای پایینتر ممکن است ناخالصی داشته باشند که بر کیفیت محصول نهایی تأثیر منفی میگذارد.
-
تداخل با برخی ترکیبات فعال: در فرمولاسیونهای خاص، ممکن است عملکرد برخی ترکیبات دیگر را کاهش دهد.
-
محدودیت در محصولات طبیعی یا ارگانیک: اگرچه GMS ایمن است، اما برخی برندها با استانداردهای خاص ممکن است استفاده از آن را محدود کنند.
-
تفاوت گلیسیرین تری استئارات و گلیسیرین مونو استئارات
گلیسیرین تری استئارات (GTS) و گلیسیرین مونو استئارات (GMS) هر دو از مشتقات استری گلیسرول و اسید استئاریک هستند، اما تفاوت ساختاری و عملکردی مهمی دارند که بر نوع کاربرد آنها در صنایع مختلف تأثیرگذار است و هر کدام کارایی منحصر به فردی در صنایع دارد.همچنین در ادامه ما مقالهای درمورد تفاوت گلیسرول مونو استئارات و گلیسرول مونو استئارات ۴۰ نوشتیم که اطلاعات بیشتری درمورد این به دست آورید.
هیدروکسید پتاسیم %90
هیدروکسید پتاسیم یا پتاس کاستیک جامد یک باز قوی معدنی و پرکاربرد است که در گریدهای مختلف مانند ٪90 جامد (Flake یا Pellet) یا محلول %45 عرضه میشود. فرم ۹۰٪ بهصورت کریستال سفید رنگ و جاذب رطوبت بوده و در صنایع مختلف از باتریسازی تا کشاورزی و شوینده کاربرد دارد.
ساختار شیمیایی هیدروکسید پتاسیم %90
-
نام شیمیایی: پتاسیم هیدروکسید
-
فرمول مولکولی: KOH
-
شماره CAS: 1310-58-3
-
ساختار: یونی – شامل یونهای K⁺ و OH⁻
-
وزن مولکولی: 56.11 g/mol
-
شکل بلوری: کریستال سفید، بیبو، جاذب رطوبت
ویژگیهای هیدروکسید پتاسیم %90
ویژگی | مقدار / توضیح |
---|---|
حالت فیزیکی | جامد (Flake / Pellet) – سفید رنگ |
خلوص | حداقل 90% (گرید صنعتی) |
چگالی | 2.12 g/cm³ |
نقطه ذوب | 360°C |
نقطه جوش | 1320°C |
pH محلول آبی 1% | حدود 13.5 – 14 |
ویسکوزیته | ندارد (جامد است) |
حلالیت در آب (20°C) | بسیار بالا – 1100 g/L |
واکنش با آب | شدیداً گرمازا (Exothermic) |
انحلالپذیری در اتانول | بالا (بر خلاف NaOH) |
کاربردهای هیدروکسید پتاسیم %90
🔹 صنایع شوینده:
-
تولید مایع ظرفشویی و صابون مایع پتاسیمی
-
جایگزین سود سوزآور در برخی محصولات شوینده ملایمتر
🔹 صنایع غذایی:
-
تنظیمکننده pH (گرید خوراکی)
-
نرمکننده زیتون، ساخت نوشابه قلیایی
🔹 صنایع شیمیایی:
-
سنتز ترکیبات پتاسیمی، تولید باتریهای قلیایی
-
تهیه کودهای پتاس بالا (مانند K₂CO₃)
🔹 کشاورزی:
-
ساخت محلولهای تقویتی، کنترل آفات قلیایی
🔹 متالورژی و باتریسازی:
-
الکترولیت در باتریهای نیکل-کادمیوم، نیکل-هیدرید فلز
-
پاککننده سطوح فلزی، حذف سولفور
مزایای هیدروکسید پتاسیم %90
-
باز قویتر نسبت به سدیم هیدروکسید در بسیاری از واکنشها
-
محلولپذیری بالا و سرعت انحلال سریعتر در آب و الکل
-
مناسب برای واکنشهای خاص که نیاز به یون پتاسیم دارند
-
حملونقل آسان در فرم جامد (Flake / Bead)
معایب هیدروکسید پتاسیم %90
-
قیمت بالاتر نسبت به NaOH
-
خورندگی شدید برای پوست، چشم، فلزات سبک
-
جذب رطوبت بالا = نیاز به بستهبندی ضد رطوبت و محیط خشک
-
واکنش گرمازا با آب → ریسک بالا هنگام انحلال
ایمنی و نگهداری هیدروکسید پتاسیم %90
مورد | توصیه ایمنی |
---|---|
طبقهبندی GHS | H314: خورنده شدید پوست و چشم |
تجهیزات حفاظت فردی | دستکش مقاوم شیمیایی، عینک، شیلد، ماسک گردوغبار |
تماس با پوست / چشم | شستشو فوری با آب سرد 15 دقیقه و مراجعه پزشکی |
واکنش با آب | شدیداً گرمازا – پاشش یا جوشش ناگهانی |
شرایط نگهداری | محیط خشک، خنک، تهویهدار – دور از رطوبت |
بستهبندی صنعتی رایج | کیسه 25kg لمینت شده، درام فلزی یا بشکه HDPE |
ناسازگاری شیمیایی | اسیدهای قوی، فلزات سبک، مواد آلی کلردار |