مشاهده فیلترها
نمایش 9 12 18 24
پروپیلن گلایکول متیل اتر

پروپیلن گلایکول متیل اتر

,

پروپیلن گلایکول متیل اتر که به اختصار PM یا PGME نیز شناخته می‌شود، یک حلال آلی مهم از خانواده اترهای گلیکولی است. این ماده به دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی ویژه، در صنایع رنگ، پوشش‌ها، جوهر چاپ، پاک‌کننده‌ها و محصولات شیمیایی تخصصی کاربرد گسترده‌ای دارد.

ساختار شیمیایی پروپیلن گلایکول متیل اتر

پروپیلن گلایکول متیل اتر با فرمول شیمیایی C₄H₁₀O₂ و جرم مولکولی حدود 90.12 g/mol یک ترکیب آلی شفاف و بی‌رنگ است. ساختار آن شامل یک گروه متوکسی متصل به زنجیره پروپیلن گلیکول می‌باشد که خاصیت حلالیت و فراریت مناسبی به ماده می‌بخشد.

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی پروپیلن گلایکول متیل اتر

  • ظاهر: مایع شفاف، بی‌رنگ با بوی ملایم اتر

  • جرم مولکولی: 90.12 g/mol

  • چگالی (در 20°C): حدود 0.92 g/cm³

  • نقطه جوش: 120 – 125 °C

  • نقطه اشتعال: 31 – 33 °C

  • انحلال‌پذیری: محلول در آب و قابل اختلاط با اغلب حلال‌های آلی

  • فشار بخار (در 20°C): حدود 10 hPa

  • پایداری: در شرایط عادی پایدار است، اما در مجاورت حرارت بالا و شعله مستقیم قابل اشتعال می‌باشد.

کاربردهای پروپیلن گلایکول متیل اتر

پروپیلن گلایکول متیل اتر به دلیل خواص منحصربه‌فرد خود، در صنایع مختلف به‌طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد:

  1. صنعت رنگ و پوشش‌ها: به عنوان حلال با تبخیر کنترل‌شده در فرمولاسیون رنگ‌های صنعتی و پوشش‌های چوب.

  2. جوهر چاپ: بهبود دهنده کیفیت چاپ و افزایش یکنواختی جوهر.

  3. چسب‌ها: به عنوان عامل روان‌ساز و حلال در تولید چسب‌های پایه آبی و حلالی.

  4. پاک‌کننده‌های صنعتی: استفاده در شوینده‌های مخصوص فلزات، شیشه و تجهیزات صنعتی.

  5. محصولات الکترونیکی: به کارگیری در تمیزکننده‌های مدارها و قطعات حساس.

معایب پروپیلن گلایکول متیل اتر

  • قابلیت اشتعال بالا که نیازمند شرایط نگهداری ایمن است.

  • در صورت استنشاق طولانی یا تماس مداوم با پوست ممکن است باعث تحریک چشم و سیستم تنفسی شود.

  • نسبت به برخی حلال‌های مشابه مانند بوتیل گلیکول قدرت حلالیت پایین‌تری دارد.

مزایای پروپیلن گلایکول متیل اتر

  • حلالیت عالی در آب و حلال‌های آلی

  • فراریت متوسط که کنترل سرعت خشک شدن رنگ و پوشش‌ها را امکان‌پذیر می‌سازد

  • سازگاری بالا با سیستم‌های رنگی و چسبی

  • کاربردهای چندمنظوره در صنایع مختلف (از رنگ و چاپ تا شوینده‌ها و الکترونیک)

ایمنی و نگهداری پروپیلن گلایکول متیل اتر

  • شرایط نگهداری: در ظروف دربسته، در محیط خنک، خشک و دارای تهویه مناسب نگهداری شود.

  • دور از منابع حرارتی و شعله مستقیم نگهداری گردد.

  • هنگام کار با پروپیلن گلایکول متیل اتر استفاده از دستکش مقاوم، عینک ایمنی و ماسک تنفسی توصیه می‌شود.

  • در صورت تماس با پوست یا چشم باید فوراً با آب فراوان شستشو داده شود.

پروپیلن گلایکول متیل اتر (PGME) یک حلال کارآمد و چندمنظوره است که به دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی ممتاز، جایگاه ویژه‌ای در صنایع رنگ، چاپ، چسب و پاک‌کننده‌ها دارد. با وجود برخی معایب همچون قابلیت اشتعال، مزایای آن موجب شده است که این ماده به عنوان یکی از پرکاربردترین حلال‌های اترهای گلیکولی در سطح جهانی شناخته شود.

اطلاعات بیشتر
پلی اتر آلیل الکل

پلی اتر آلیل الکل

,
پلی‌اتر آلکیل الکل (Polyether Alkyl Alcohol) گروهی از ترکیبات سطح‌فعال غیونی (non-ionic) هستند که از اتوکسیلاسیون الکل‌های چرب حاصل می‌شوند. این ترکیبات به دلیل دارا بودن زنجیره‌های هیدروفیل پلی‌اتر (معمولاً پلی‌اتیلن‌گلیکول) و زنجیره‌های آلکیل آب‌گریز، توانایی بسیار خوبی در کاهش کشش سطحی، افزایش خیس‌کنندگی و پخش‌پذیری دارند. پلی‌اتر آلکیل الکل‌ها به‌طور گسترده در صنایع شوینده، کشاورزی، رنگ، چسب و فرمولاسیون‌های صنعتی استفاده می‌شوند.

ساختار شیمیایی پلی اتر آلیل الکل

  • ساختار کلی: R–(OCH₂CH₂)n–OH • گروه R: زنجیره آلکیل (معمولاً C₈ تا C₁₆) • n: تعداد واحدهای اتیلن‌اکسید (اغلب بین 3 تا 15) • نوع ترکیب: سورفکتانت غیونی اتوکسیله با خاصیت Amphiphilic (آبدوست–آبگریز)

ویژگی‌های پلی‌اتر آلکیل الکل

  • ظاهر فیزیکی: مایع شفاف تا نیمه‌ویسکوز یا موم‌مانند، بی‌رنگ یا زرد کم‌رنگ
  • بو: بوی ملایم الکلی یا بی‌بو
  • نقطه ابری شدن (Cloud Point): بسته به طول زنجیره اتوکسی متفاوت است
  • حلالیت: قابل حل در آب و اغلب حلال‌های آلی قطبی
  • پایداری: مقاوم در برابر pH خنثی و کمی قلیایی

کاربردهای پلی‌اتر آلکیل الکل

صنایع شوینده و تمیزکننده سورفکتانت غیونی با قدرت چربی‌زدایی بالا مناسب برای فرمولاسیون‌های شوینده خانگی و صنعتی (مانند شوینده سطوح، شیشه‌شوی و پاک‌کننده عمومی) پایدار در ترکیبات آنیونی و آنزیمی فرمولاسیون‌های کشاورزی: به عنوان عامل پخش‌کننده و خیس‌کننده (Spreader-Wetter) در محلول‌های آفت‌کش و کود مایع بهبود جذب برگ و جلوگیری از شسته‌شدن محلول‌ها کاهش کشش سطحی قطرات اسپری‌شده روی گیاه صنایع رنگ و پوشش: بهبود خیس‌کنندگی رنگ‌های پایه‌آبی کاهش کشش سطحی و بهبود یکنواختی فیلم رنگ جایگزین سبز برای برخی سورفکتانت‌های نفت‌مبنا صنایع چسب و رزین: بهبود ترکیب‌پذیری اجزا در سیستم‌های بر پایه آب کمک به امولسیون‌سازی در فرمولاسیون‌های پلیمری افزایش روان‌کنندگی سطح صنایع آرایشی و بهداشتی (محدود): استفاده به عنوان عامل پخش‌کننده، مرطوب‌کننده یا همگن‌کننده در برخی فرمول‌های مو و پوست نیازمند رعایت الزامات ایمنی IFRA و بررسی تحریک پوستی کاربردهای صنعتی صنایع شوینده‌های خانگی و صنعتی صنایع کشاورزی و آفت‌کش‌ها صنایع رنگ و پوشش‌های پایه آب صنایع چسب و رزین‌های امولسیونی صنایع مواد آرایشی (محدود)

مزایای پلی اتر آلیل الکل

سازگاری با سیستم‌های آبی و قطبی توانایی بالا در کاهش کشش سطحی زیست‌تخریب‌پذیر (biodegradable) در بسیاری از گریدها پایداری در محیط‌های مختلف pH قابلیت تنظیم عملکرد با تغییر زنجیره آلکیل و درجه اتوکسیلاسیون

معایب پلی اتر آلیل الکل

گران‌روی بالا در برخی گریدها حساس به pH بسیار اسیدی یا بسیار قلیایی در بلندمدت برخی گریدها ممکن است موجب تحریک پوست و چشم شوند محدودیت استفاده در صنایع آرایشی بدون تست‌های ایمنی کامل

 ایمنی و نگهداری پلی‌اتر آلیل الکل

نام ماده: پلی‌اتر آلیل الکل (Polyether Allyl Alcohol)
گروه شیمیایی: پلی‌ال‌های واکنشی (Reactive Polyether Polyols with Allyl functionality)
کاربرد: ماده اولیه در رزین‌های پخت‌شونده با UV، کوپلیمرها، چسب‌های حساس به فشار، پوشش‌ها

 خطرات فیزیکی و شیمیایی پلی اتر آلیل الکل

نوع خطر شرح
قابل اشتعال بودن بسته به ساختار و وزن مولکولی، برخی گریدها دارای نقطه اشتعال پایین هستند (بین 90–130°C).
تحریک پوست و چشم مایع ممکن است در تماس مستقیم با پوست یا چشم باعث تحریک متوسط شود.
حساسیت تنفسی بخارات آزاد شده هنگام حرارت‌دهی یا اسپری کردن ممکن است سیستم تنفسی را تحریک کند.
پایداری نوری و گرمایی در دمای بالا یا در حضور نور UV بدون کنترل، ممکن است به‌آرامی پلیمریزه یا تخریب شود.

 اقدامات ایمنی فردی پلی اتر آلیل الکل

مورد توصیه متخصص
دستکش ایمنی استفاده از دستکش مقاوم به مواد آلی (نیتریل یا بوتیل رابر) ضروری است.
محافظ چشم و صورت عینک ایمنی یا شیلد کامل برای جلوگیری از پاشش ضروری است.
لباس محافظ استفاده از روپوش مقاوم شیمیایی و آستین بلند در محیط صنعتی الزامی است.
ماسک تنفسی در صورت استفاده در حجم زیاد یا اسپری، از ماسک نیم‌صورت با فیلتر آلی استفاده شود.

 اقدامات در شرایط اضطراری

نشت:

  • سطح نشت را با مواد جاذب غیرقابل اشتعال (مانند خاک دیاتومه یا پودر جذب‌کننده صنعتی) جمع‌آوری کنید.

  • منطقه را به‌خوبی تهویه کرده و از منابع گرما و شعله دور نگه دارید.

 تماس با پوست یا چشم:

  • شستشوی فوری با آب فراوان و صابون ملایم به مدت حداقل 15 دقیقه.

  • در صورت سوزش ماندگار، مراجعه به پزشک توصیه می‌شود.

 استنشاق بخار:

  • فرد را به هوای آزاد منتقل کرده و در صورت بروز علائم شدید تنفسی، مراقبت پزشکی فوری الزامی است.

 شرایط نگهداری پلی اتر آلیل الکل

پارامتر مقدار / توضیح
دمای نگهداری بهینه 5–30 درجه سانتی‌گراد – دور از یخ‌زدگی یا گرمای زیاد
نوع ظروف مناسب ظروف فولادی یا پلی‌اتیلن مقاوم، دارای درب‌بندی محکم و بدون تماس با رطوبت
پایداری نوری در ظروف تیره‌رنگ یا در محیط فاقد نور مستقیم نگهداری شود.
دور از مواد ناسازگار اکسیدکننده‌های قوی، اسیدهای معدنی، پراکسیدها

 توصیه‌های نهایی برای ایمنی

  • از پلیمری شدن ناخواسته (self-polymerization) در صورت ماندن در معرض UV یا گرمای مداوم جلوگیری شود.

  • برای کارکنانی که با این ماده کار می‌کنند، آموزش اصول کار با مواد واکنشی و حساس به UV الزامی است.

  • در حمل‌ونقل، رعایت برچسب‌گذاری ایمنی و دسته‌بندی طبق UN GHS ضروری است.

  • برگه SDS ماده حاوی اطلاعات دقیق سمیت، سمیت زیست‌محیطی و واکنش‌پذیری باید در دسترس باشد.

اطلاعات بیشتر
پلی وینیل الکل

پلی وینیل الکل

,

پلی‌وینیل الکل (Polyvinyl Alcohol) یک پلیمر محلول در آب با ساختار نیمه‌کریستالی و خواص فیلم‌سازی عالی است که به‌صورت گسترده در صنایع چسب‌سازی، نساجی، داروسازی، تولید فیلم‌های زیست‌تجزیه‌پذیر، و مواد آرایشی کاربرد دارد. این پلیمر از طریق هیدرولیز پلی‌استات وینیل (Polyvinyl Acetate) تولید می‌شود، زیرا پلیمریزاسیون مستقیم وینیل الکل امکان‌پذیر نیست.

 ساختار شیمیایی پلی وینیل الکل

  • فرمول تکرارشونده واحد پلیمری:
    −CH2–CH(OH)−-CH₂–CH(OH)-ₙ

  • نوع پیوند: زنجیره پلیمری خطی با گروه‌های هیدروکسیل (–OH)

  • منشأ تولید: از هیدرولیز کنترل‌شده پلی‌وینیل استات (PVAc)

درصد هیدرولیز (Fully / Partially Hydrolyzed) و وزن مولکولی آن، تعیین‌کننده حلالیت، ویسکوزیته و کاربرد نهایی است.

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی پلی وینیل الکل

ویژگی مقدار / توضیح
ظاهر فیزیکی پودر سفید یا گرانول، بدون بو
حلالیت در آب محلول در آب داغ، بسته به درجه هیدرولیز
pH محلول 4% 5.0 – 7.0 (نزدیک به خنثی)
ویسکوزیته (محلول 4%) 3 – 60 cP (بسته به گرید)
وزن مولکولی از 13,000 تا 200,000 دالتون
نقطه ذوب / تخریب 180 – 230°C (پیش از ذوب، تجزیه می‌شود)
پایداری گرمایی و نوری بالا، در صورت خشک بودن
فیلم‌سازی عالی، شفاف، انعطاف‌پذیر

 کاربردهای پلی‌وینیل الکل

  1. فیلم‌های محلول در آب بسته‌بندی مواد شوینده، کود، دارو (قرص‌های پوشش‌دار)

  2. صنایع دارویی و آرایشی:

    • عامل پوشش‌دهنده قرص، چسب بیولوژیک، ماده غلظت‌دهنده در کرم‌ها و ژل‌ها

  3. چسب و پوشش‌ها:

    • چسب چوب، پوشش مقاوم به آب در کارتن‌سازی و کاغذ‌سازی

  4. صنعت نساجی و کاغذ:

    • آهاردهی نخ، ایجاد فیلم موقت، افزایش مقاومت کششی کاغذ

  5. کامپوزیت‌های زیست‌تخریب‌پذیر:

    • به عنوان پلیمر پایه در ترکیب با نشاسته یا سلولز

  6. قالب‌گیری ژل‌ها (هیدروژل‌ها):

    • در بافت‌های پزشکی و لنزهای تماسی

مزایای پلی‌وینیل الکل

  • زیست‌تخریب‌پذیر و دوستدار محیط‌زیست

  • غیرسمی و ایمن برای کاربردهای دارویی و آرایشی

  • پایداری شیمیایی بالا و سازگاری با دیگر پلیمرها

  • تشکیل فیلم‌های شفاف، بدون بو و مقاوم به پارگی

  • قابلیت تنظیم خواص با تغییر گرید و درصد هیدرولیز

 معایب پلی وینیل الکل

  • حساس به رطوبت بالا – فیلم‌ها در تماس طولانی با آب تضعیف می‌شوند

  • عدم مقاومت حرارتی طولانی‌مدت – در دمای بالا تخریب می‌شود

  • نقطه ذوب مشخص ندارد – به جای ذوب، تخریب حرارتی رخ می‌دهد

  • هزینه نسبتاً بالاتر نسبت به پلیمرهای سنتزی معمولی

  • واکنش‌پذیر در برابر برخی نمک‌ها یا قلیاهای قوی

اطلاعات بیشتر
پلی‌اتر آلکیل الکل

پلی‌اتر آلکیل الکل

,
پلی‌اتر آلکیل الکل (Polyether Alkyl Alcohol) گروهی از ترکیبات سطح‌فعال غیونی (non-ionic) هستند که از اتوکسیلاسیون الکل‌های چرب حاصل می‌شوند. این ترکیبات به دلیل دارا بودن زنجیره‌های هیدروفیل پلی‌اتر (معمولاً پلی‌اتیلن‌گلیکول) و زنجیره‌های آلکیل آب‌گریز، توانایی بسیار خوبی در کاهش کشش سطحی، افزایش خیس‌کنندگی و پخش‌پذیری دارند. پلی‌اتر آلکیل الکل‌ها به‌طور گسترده در صنایع شوینده، کشاورزی، رنگ، چسب و فرمولاسیون‌های صنعتی استفاده می‌شوند.

ساختار شیمیایی پلی‌اتر آلکیل الکل

  • ساختار کلی: R–(OCH₂CH₂)n–OH • گروه R: زنجیره آلکیل (معمولاً C₈ تا C₁₆) • n: تعداد واحدهای اتیلن‌اکسید (اغلب بین 3 تا 15) • نوع ترکیب: سورفکتانت غیونی اتوکسیله با خاصیت Amphiphilic (آبدوست–آبگریز)

ویژگی‌های پلی‌اتر آلکیل الکل

(وابسته به طول زنجیره و میزان اتوکسیلاسیون)
    • ظاهر فیزیکی: مایع شفاف تا نیمه‌ویسکوز یا موم‌مانند، بی‌رنگ یا زرد کم‌رنگ
    • بو: بوی ملایم الکلی یا بی‌بو 
  • نقطه ابری شدن (Cloud Point): بسته به طول زنجیره اتوکسی متفاوت است
  • حلالیت: قابل حل در آب و اغلب حلال‌های آلی قطبی
  • پایداری: مقاوم در برابر pH خنثی و کمی قلیایی

کاربردهای پلی‌اتر آلکیل الکل

صنایع شوینده و تمیزکننده سورفکتانت غیونی با قدرت چربی‌زدایی بالا مناسب برای فرمولاسیون‌های شوینده خانگی و صنعتی (مانند شوینده سطوح، شیشه‌شوی و پاک‌کننده عمومی) پایدار در ترکیبات آنیونی و آنزیمی فرمولاسیون‌های کشاورزی به عنوان عامل پخش‌کننده و خیس‌کننده (Spreader-Wetter) در محلول‌های آفت‌کش و کود مایع بهبود جذب برگ و جلوگیری از شسته‌شدن محلول‌ها کاهش کشش سطحی قطرات اسپری‌شده روی گیاه صنایع رنگ و پوشش بهبود خیس‌کنندگی رنگ‌های پایه‌آبی کاهش کشش سطحی و بهبود یکنواختی فیلم رنگ جایگزین سبز برای برخی سورفکتانت‌های نفت‌مبنا صنایع چسب و رزین بهبود ترکیب‌پذیری اجزا در سیستم‌های بر پایه آب کمک به امولسیون‌سازی در فرمولاسیون‌های پلیمری افزایش روان‌کنندگی سطح صنایع آرایشی و بهداشتی (محدود) استفاده به عنوان عامل پخش‌کننده، مرطوب‌کننده یا همگن‌کننده در برخی فرمول‌های مو و پوست نیازمند رعایت الزامات ایمنی IFRA و بررسی تحریک پوستی

کاربردهای صنعتی پلی‌اتر آلکیل الکل

صنایع شوینده‌های خانگی و صنعتی صنایع کشاورزی و آفت‌کش‌ها صنایع رنگ و پوشش‌های پایه آب صنایع چسب و رزین‌های امولسیونی صنایع مواد آرایشی (محدود)

مزایای پلی‌اتر آلکیل الکل

سازگاری با سیستم‌های آبی و قطبی توانایی بالا در کاهش کشش سطحی زیست‌تخریب‌پذیر (biodegradable) در بسیاری از گریدها پایداری در محیط‌های مختلف pH قابلیت تنظیم عملکرد با تغییر زنجیره آلکیل و درجه اتوکسیلاسیون

معایب پلی‌اتر آلکیل الکل

گران‌روی بالا در برخی گریدها حساس به pH بسیار اسیدی یا بسیار قلیایی در بلندمدت برخی گریدها ممکن است موجب تحریک پوست و چشم شوند محدودیت استفاده در صنایع آرایشی بدون تست‌های ایمنی کامل
اطلاعات بیشتر
دی استون الکل

دی استون الکل

,
الکل دی‌استون (Diacetone Alcohol) با نام شیمیایی 4-هیدروکسی‌4-متیل‌پنتانون2-، یک ترکیب آلی شفاف، بی‌رنگ و با بوی ملایم است که در گروه الکل‌های کتونی قرار دارد. این ماده به‌طور صنعتی از واکنش تراکم استون تولید می‌شود و به‌عنوان حلال در صنایع مختلف مانند رنگ، رزین، پوشش‌ها، جوهر چاپ، و مواد شوینده کاربرد گسترده دارد.

ساختار شیمیایی دی استون الکل

  • نام IUPAC:  4-Hydroxy-4-methylpentan-2-one
  • فرمول شیمیایی  C₆H₁₂O₂
  • شماره CAS:  123-42-2
  • ساختار مولکولی:
    • شامل یک گروه کتونی (C=O) 
    • یک گروه هیدروکسیل (–OH) 
    • شاخه متیل 
  • ساختار ظاهری: مایعی شفاف و همگن، بی‌رنگ با بویی ملایم و شیرین

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی دی استون الکل

  • جرم مولکولی:  116.16 g/mol
  • نقطه جوش:  166–168 °C
  • نقطه اشتعال: 58 °C (بسته به شرایط)
  • انحلال‌پذیری:
    • کاملاً محلول در آب
    • محلول در بسیاری از حلال‌های آلی مانند اتانول، استون، بنزن
  • پایداری: در دمای محیط پایدار است ولی باید از گرمای زیاد و منابع جرقه دور نگه داشته شود

کاربردهای دی استون الکل

  1. صنعت رنگ و رزین:
    • به‌عنوان حلال در تولید رنگ‌های پایه آبی و پایه حلال
    • تنظیم ویسکوزیته و افزایش براقیت رنگ
  2. جوهر چاپ:
    • حلال برای جوهرهای چاپ فلکسو، گراور و مرکب‌های تخصصی
  3. پوشش‌های صنعتی و اتومبیلی:
    • اصلاح‌کننده خواص تبخیر و خشک‌شوندگی پوشش‌ها
  4. چسب‌ها و مواد شوینده:
    • به‌عنوان حلال در چسب‌های صنعتی و پاک‌کننده‌های قوی
  5. صنایع آرایشی و بهداشتی:
    • در ترکیب برخی لاک‌های ناخن یا حلال‌های غیر آبی

کاربردهای صنعتی

    • رنگ و پوشش
    • جوهر چاپ
    • مواد شوینده صنعتی
    • چسب و لاک
    • فرمولاسیون‌های آرایشی
    • تولید مواد شیمیایی میانی در سنتز آلی

مزایای دی استون الکل

  • قدرت حلالیت بالا برای ترکیبات قطبی و غیرقطبی
  • پایداری شیمیایی مناسب در ترکیبات مختلف
  • سرعت تبخیر متوسط، مناسب برای کنترل خشک‌شدن رنگ و پوشش
  • قابلیت اختلاط با آب، تسهیل‌کننده در فرمولاسیون محصولات پایه آبی
  • خطر کمتر نسبت به بسیاری از حلال‌های آروماتیک مانند تولوئن یا زایلن

معایب دی استون الکل

  • قابل اشتعال با نقطه اشتعال نسبتاً پایین
  • تحریک‌کننده پوست و چشم در تماس مستقیم
  • نیاز به تهویه مناسب در محیط‌های کاری برای جلوگیری از تجمع بخارات
  • تأثیرات مزمن تنفسی در مواجهه طولانی‌مدت
  • باید مطابق با دستورالعمل‌های ایمنی (مانند SDS) استفاده و نگهداری شود
اطلاعات بیشتر
دی ایزو بوتیل فتالات
دی ایزو بوتیل فتالات

دی ایزو بوتیل فتالات (DIBP)

,

دی‌ایزوبوتیل فتالات (DIBP) یک استر فتالاتی است که عمدتاً به عنوان پلاستی‌سایزر استفاده می‌شود. این ترکیب از نظر ساختار و عملکرد مشابه دی‌بوتیل فتالات (DBP) است، اما به جای گروه‌های بوتیل معمولی، دارای گروه‌های ایزوبوتیل است.

ساختار دی ایزو بوتیل فتالات

دی‌ایزوبوتیل فتالات (DIBP) دارای ساختار شیمیایی شامل یک حلقه بنزنی با دو گروه عاملی استری در موقعیت‌های 1,2 است. این گروه‌های استری از ایزوبوتانول مشتق شده‌اند، به این معنا که هر گروه استری شامل یک شاخه ایزوبوتیل (-CH₂CH(CH₃)₂) است. هسته اصلی این ترکیب بر پایه اسید فتالیک است که گروه‌های کربوکسیل آن با الکل ایزوبوتیل استریفیه شده‌اند. این ساختار باعث ایجاد چارچوبی مولکولی می‌شود که خاصیت انعطاف‌پذیری و پلاستی‌سایزینگ معمول فتالات‌ها را حفظ می‌کند. شاخه‌دار بودن گروه‌های ایزوبوتیل بر حلالیت و تعامل آن با پلیمرها تأثیر گذاشته و باعث افزایش نرمی مواد پلاستیکی می‌شود.

ویژگی‌های دی ایزو بوتیل فتالات

دی‌ایزوبوتیل فتالات (DIBP) یک مایع بی‌رنگ تا زرد کم‌رنگ با بوی ضعیف است. وزن مولکولی آن 278.35 گرم بر مول و فرمول شیمیایی آن C₁₆H₂₂O₄ است. این ماده در آب نامحلول است اما در حلال‌های آلی مانند اتانول، استون و بنزن به خوبی حل می‌شود. نقطه جوش آن حدود 327 درجه سانتی‌گراد است و فشار بخار پایینی دارد، که آن را در شرایط عادی نسبتاً پایدار می‌سازد. DIBP به عنوان یک پلاستی‌سایزر، شکنندگی پلیمرها را کاهش داده و انعطاف‌پذیری و قابلیت فرآوری آن‌ها را بهبود می‌بخشد. وجود گروه‌های ایزوبوتیل شاخه‌دار باعث کاهش ویسکوزیته آن در مقایسه با سایر فتالات‌ها می‌شود. این ماده با پلاستیک‌های مبتنی بر سلولز، لاستیک، چسب‌ها و پوشش‌ها سازگاری خوبی دارد. با این حال، به دلیل نگرانی‌های مربوط به سمیت تولیدمثلی و خواص مختل‌کننده غدد درون‌ریز، استفاده از آن در برخی مناطق تحت نظارت قرار گرفته است.

کاربردهای دی ایزو بوتیل فتالات

• به عنوان پلاستی‌سایزر در پلاستیک‌ها، رزین‌ها و لاستیک برای افزایش انعطاف‌پذیری و دوام استفاده می‌شود.
• در چسب‌ها، درزگیرها و پوشش‌ها برای بهبود کشسانی و قابلیت کاربری به کار می‌رود.
• در تولید پلاستیک‌های مبتنی بر سلولز و لاک‌های نیتروسلولزی استفاده می‌شود.
• در جوهرهای چاپ و رنگ‌ها برای بهبود خواص فیلم‌سازی کاربرد دارد.
• گاهی در محصولات آرایشی و بهداشتی یافت می‌شود، هرچند که استفاده از آن در بسیاری از مناطق محدود شده است.

مزایای دی ایزو بوتیل فتالات

• پلاستی‌سایزینگ مؤثر، بهبود انعطاف‌پذیری و نرمی مواد.
• سازگاری خوب با انواع مختلف پلیمرها، به‌ویژه پلاستیک‌های مبتنی بر سلولز.
• افزایش دوام و ماندگاری پوشش‌ها، چسب‌ها و جوهرها.
• جایگزین کم‌هزینه برای سایر پلاستی‌سایزرها با عملکرد مشابه.

معایب دی ایزو بوتیل فتالات

• به عنوان یک ماده با نگرانی بسیار بالا (SVHC) طبقه‌بندی شده است به دلیل سمیت تولیدمثلی.
• تحت مقررات REACH در اتحادیه اروپا و چارچوب‌های نظارتی دیگر محدود شده است.
• اثرات مختل‌کننده غدد درون‌ریز آن نگرانی‌های زیست‌محیطی و بهداشتی ایجاد کرده است.
• حلالیت کم در آب می‌تواند باعث ماندگاری آن در محیط شود.
• جایگزینی آن با گزینه‌های ایمن‌تر به طور فزاینده‌ای توصیه می‌شود.

اطلاعات بیشتر
دی بوتیل فتالات
دی بوتیل فتالات

دی بوتیل فتالات

,

دی بوتیل فتالات (DBP) یک ترکیب شیمیایی آلی از خانواده فتالات‌ها است که عمدتاً به عنوان نرم‌کننده در پلاستیک‌ها برای افزایش انعطاف‌پذیری، دوام و فرآیندپذیری آنها استفاده می‌شود. DBP مایعی بی‌رنگ تا زرد کم‌رنگ با بوی مشخص است.

فرمول شیمیایی:

✅ C₁₂H₁₈O₄ (دی-ن-بوتیل فتالات)

ساختار

دی بوتیل فتالات (DBP) یک ترکیب استری است که از یک گروه فتالات و دو گروه بوتیل تشکیل شده است.

✅ ساختار مولکولی آن شامل یک حلقه بنزن (C₆H₅) متصل به یک گروه کربونیل (C=O) است که از طریق پیوندهای استری به دو گروه بوتیل متصل می‌شود.
✅ هر گروه بوتیل شامل یک زنجیره چهارکربنه (C₄H₉) با یک گروه -CH₂ انتهایی است که به پیوند استری متصل شده است.
✅ این ساختار، ویژگی‌های شیمیایی خاصی به DBP می‌بخشد، از جمله نقش آن به‌عنوان یک نرم‌کننده در کاربردهای صنعتی مختلف.

ویژگی‌ها

✅ DBP مایعی بی‌رنگ و روغنی با بویی ضعیف و مشخص است.
✅ دارای نقطه جوش نسبتاً بالا (~۳۴۰ درجه سانتی‌گراد) و نقطه انجماد پایین است، که باعث پایداری آن در محدوده وسیعی از دماها می‌شود.
✅ در بسیاری از حلال‌های آلی محلول است، اما انحلال‌پذیری کمی در آب دارد.
✅ به‌عنوان یک نرم‌کننده، انعطاف‌پذیری، فرآیندپذیری و دوام پلاستیک‌ها را افزایش می‌دهد، به‌ویژه در پلی وینیل کلراید (PVC).
✅ مقاومت بالایی در برابر اکسیداسیون دارد و میزان تبخیر آن نسبتاً کم است، که این امر کارایی آن را در بسیاری از کاربردهای صنعتی افزایش می‌دهد.
❗ با این حال، نگرانی‌هایی در مورد اثرات بالقوه سمی آن بر سلامت و محیط‌زیست وجود دارد که منجر به افزایش نظارت‌های قانونی بر استفاده از آن شده است.

کاربردهای دی بوتیل فتالات (DBP)

🔹 نرم‌کننده در تولید محصولات انعطاف‌پذیر PVC مانند کفپوش‌ها، روکش‌ها و کابل‌های الکتریکی.
🔹 افزودنی در چسب‌ها، درزگیرها و رنگ‌ها برای افزایش انعطاف‌پذیری و دوام.
🔹 استفاده در محصولات آرایشی و بهداشتی مانند لاک ناخن، عطرها و لوازم آرایشی.
🔹 کاربرد در تولید لاستیک‌های مصنوعی و پلاستیک‌ها برای بهبود فرآیندپذیری و نرمی.
🔹 استفاده در برخی از روان‌کننده‌ها و پوشش‌های صنعتی.

مزایای دی بوتیل فتالات (DBP)

✔ افزایش انعطاف‌پذیری و خاصیت کشسانی پلاستیک‌ها و سایر مواد.
✔ بهبود دوام و طول عمر محصولات با جلوگیری از شکنندگی آنها.
✔ عملکرد به‌عنوان پایدارکننده و پراکنده‌کننده در برخی ترکیبات شیمیایی.
✔ ایجاد بافت نرم‌تر در محصولات آرایشی و بهداشتی.
✔ مقرون‌به‌صرفه بودن نسبت به سایر نرم‌کننده‌ها برای برخی کاربردهای صنعتی.

معایب دی بوتیل فتالات (DBP)

❌خطرات بالقوه برای سلامتی، از جمله اختلال در سیستم غدد درون‌ریز و سمیت تولیدمثلی.
❌ نگرانی‌های زیست‌محیطی به دلیل پایداری بالا و احتمال تجمع زیستی.
❌ افزایش محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های قانونی در برخی مناطق به دلیل مسائل ایمنی.
❌ قابلیت مهاجرت از مواد حاوی آن در طول زمان، که می‌تواند منجر به قرارگیری مصرف‌کنندگان در معرض آن شود.

اطلاعات بیشتر

رزین های اپوکسی

, ,
رزین‌های اپوکسی (EP) گروهی از پلیمرهای گرماسخت هستند که به دلیل خواص مکانیکی عالی، مقاومت شیمیایی بالا و چسبندگی قوی به زیرلایه‌های مختلف شناخته شده‌اند. این رزین‌ها کاربرد گسترده‌ای در پوشش‌ها، چسب‌ها، کامپوزیت‌ها، صنایع الکترونیک و ساخت‌وساز دارند.

ساختار رزین‌های اپوکسی

رزین‌های اپوکسی پلیمرهای گرماسختی هستند که دارای گروه‌های عاملی اپوکسید می‌باشند و هنگام واکنش با عامل‌های پخت (سخت‌کننده‌ها) ساختاری سه‌بعدی، سخت و مقاوم را تشکیل می‌دهند. مؤلفه اصلی اکثر رزین‌های اپوکسی دی‌گلیسیدیل اتر بیسفنول A (DGEBA) است که از واحدهای تکرارشونده بیسفنول A متصل‌شده با گروه‌های گلیسیدیل اتر تشکیل شده است. حلقه‌های اپوکسید فعال موجود در ساختار، در هنگام ترکیب با سخت‌کننده‌هایی مانند پلی‌آمین‌ها، انیدریدها یا تیول‌ها وارد واکنش پخت می‌شوند و شبکه‌ای سه‌بعدی به وجود می‌آورند که ویژگی‌هایی مانند استحکام، مقاومت شیمیایی و چسبندگی بالا را به رزین اپوکسی می‌دهد. بسته به فرمولاسیون، می‌توان این رزین‌ها را با پرکننده‌ها، نرم‌کننده‌ها یا مقاوم‌سازها اصلاح کرد تا خواص ویژه‌ای برای کاربردهای خاص به دست آید؛ از این رو رزین‌های اپوکسی از نظر کاربرد بسیار انعطاف‌پذیر و متنوع هستند.

خواص رزین‌های اپوکسی

رزین‌های اپوکسی از استحکام مکانیکی بالا، چسبندگی عالی به سطوح مختلف، و مقاومت بسیار خوب در برابر مواد شیمیایی و حرارت برخوردارند، که آن‌ها را برای دامنه وسیعی از کاربردها مناسب می‌سازد. این رزین‌ها در طول فرآیند پخت دچار جمع‌شدگی کمی می‌شوند، که باعث پایداری ابعادی و کاهش تنش‌های داخلی می‌گردد. خواص عایق الکتریکی خوب آن‌ها، این مواد را برای کاربردهای الکترونیکی ایده‌آل می‌کند، در حالی که مقاومت بالا در برابر رطوبت و خوردگی، دوام آن‌ها را در محیط‌های سخت تضمین می‌کند. بسته به نوع سخت‌کننده و افزودنی‌ها، رزین‌های اپوکسی می‌توانند به صورت سخت یا انعطاف‌پذیر فرموله شوند. همچنین مقاومت خوبی در برابر خستگی دارند و می‌توان آن‌ها را با پرکننده‌ها یا مواد تقویت‌کننده تقویت کرد تا مقاومت ضربه‌ای و استحکام بیشتری پیدا کنند. با این حال، برخی از فرمولاسیون‌های اپوکسی بدون افزودنی ممکن است شکننده باشند و در برابر تابش طولانی‌مدت UV دچار تخریب شوند، مگر آنکه پایدارکننده‌هایی به آن‌ها اضافه شود.

کاربردهای رزین‌های اپوکسی

  • چسب‌ها در صنایع هوافضا، خودروسازی، ساختمان و دریایی
  • پوشش‌های محافظ برای فلزات، کف‌ها، لوله‌ها و تجهیزات صنعتی
  • مواد کامپوزیتی در صنایع هوافضا، خودرو، تجهیزات ورزشی و توربین‌های بادی
  • محصورسازی و عایق‌سازی در قطعات الکترونیکی، بردهای مدار چاپی و نیمه‌هادی‌ها
  • مصالح ساختمانی مانند گروت‌ها، درزگیرها و اجزای سازه‌ای
  • وسایل پزشکی و مواد دندانی به دلیل زیست‌سازگاری
  • قالب‌سازی و ابزارهای صنعتی برای نمونه‌سازی و تولید صنعتی

مزایای رزین‌های اپوکسی

  • استحکام مکانیکی و دوام بالا
  • چسبندگی عالی به سطوح مختلف
  • مقاومت بالا در برابر مواد شیمیایی، رطوبت و خوردگی
  • جمع‌شدگی کم در حین پخت، مناسب برای کاربردهای دقیق
  • خواص عایق الکتریکی، مناسب برای مصارف الکترونیکی
  • قابلیت فرمولاسیون به صورت سخت یا انعطاف‌پذیر بسته به کاربرد

معایب رزین‌های اپوکسی

  • شکنندگی در برخی فرمول‌ها در صورت عدم استفاده از تقویت‌کننده‌ها
  • حساسیت به نور UV که در صورت عدم محافظت ممکن است باعث تخریب شود
  • برخی فرمول‌ها نیاز به پخت در دمای بالا دارند که هزینه تولید را افزایش می‌دهد
  • خطرات بهداشتی در صورت تماس با رزین پخته‌نشده؛ نیاز به احتیاط و ایمنی در حین استفاده
  • هزینه بالا در برخی کاربردها بسته به نوع فرمول و نیازهای عملکردی
اطلاعات بیشتر
رزین های اوره فرمالدئید (UF)
رزین های اوره فرمالدئید (UF)

رزین های اوره / فرمالدئید (UF)

, ,
رزین‌های اوره-فرمالدئید (Urea-Formaldehyde یا UF) دسته‌ای از پلیمرهای گرماسخت هستند که از واکنش اوره و فرمالدئید به‌دست می‌آیند. این رزین‌ها به دلیل استحکام بالا، سختی زیاد و قیمت مقرون‌به‌صرفه، کاربرد گسترده‌ای به‌عنوان چسب، مواد قالب‌گیری و پوشش‌های نهایی دارند.

ساختار رزین‌های اوره-فرمالدئید

رزین‌های اوره-فرمالدئید دارای ساختار شبکه‌ای سه‌بعدی پیچیده‌ای هستند که از پلیمریزاسیون اوره و فرمالدئید تشکیل می‌شود. در ابتدا، فرمالدئید با اوره وارد واکنش تراکمی مرحله‌ای می‌شود و مشتقات هیدروکسی‌متیل‌دار اوره را تولید می‌کند. این ترکیبات میانی سپس وارد مرحله پلی‌تراکمی شده و پیوندهای متیلن (–CH₂–) و متیلن اتر (–CH₂OCH₂–) بین واحدها تشکیل می‌دهند. با پیشرفت واکنش، میزان اتصال‌های عرضی افزایش یافته و پلیمر نهایی به ساختاری سخت، شاخه‌دار و گرماسخت تبدیل می‌شود. ساختار نهایی از شبکه‌ای گسترده از واحدهای اوره و فرمالدئید به هم متصل تشکیل شده که به آن استحکام و دوام بالایی می‌بخشد. با این حال، وجود مقادیر باقی‌مانده فرمالدئید واکنش‌نداده می‌تواند منجر به انتشار گاز فرمالدئید شود که در برخی کاربردها نگرانی‌زا است.

خواص رزین‌های اوره-فرمالدئید

رزین‌های اوره-فرمالدئید دارای مجموعه‌ای از خواص مهم هستند که آن‌ها را برای کاربردهای متنوع مناسب می‌سازد:
  • استحکام کششی، سختی و سفتی بالا: آن‌ها را برای استفاده در چسب‌ها و محصولات قالب‌گیری مناسب می‌سازد.
  • مقاومت حرارتی خوب: اما در برابر رطوبت طولانی‌مدت حساس هستند و ممکن است دچار تجزیه شوند.
  • وزن سبک و سطح پرداخت عالی: در محصولات چوبی مانند تخته سه‌لایه و فیبر متراکم (MDF) بسیار کاربردی است.
  • سرعت بالای پخت و اقتصادی بودن: فرآیند تولید را سریع و مقرون‌به‌صرفه می‌کند.
  • با این وجود، شکنندگی بالا و انتشار گاز فرمالدئید از معایب اصلی این رزین‌ها است. برای کاهش این مشکلات از فرمولاسیون‌های اصلاح‌شده و جاذب‌های فرمالدئید استفاده می‌شود.

کاربردهای رزین اوره-فرمالدئید

  • به‌عنوان چسب در تولید تخته سه‌لایه، نئوپان، MDF
  • در ترکیبات قالب‌گیری برای ساخت وسایل برقی، دکمه‌ها و اقلام خانگی
  • به‌عنوان پوشش سطحی برای منسوجات، کاغذ و لمینت‌ها
  • در مواد عایق‌کاری شامل برخی از فوم‌های عایق حرارتی
  • در صنایع خودروسازی و ساختمانی برای چسبندگی و تکمیل سطوح

مزایای رزین اوره-فرمالدئید

  • استحکام و سختی بالا، مناسب برای کاربردهای باربر
  • سرعت بالای پخت، بهبود بهره‌وری تولید
  • قیمت مناسب نسبت به رزین‌های سنتزی دیگر مانند رزین فنول-فرمالدئید
  • چسبندگی عالی به چوب و مواد متخلخل
  • عایق الکتریکی مناسب برای استفاده در قطعات الکتریکی

معایب رزین اوره-فرمالدئید

  • ماهیت شکننده، مستعد ترک‌خوردگی تحت تنش مکانیکی
  • مقاومت پایین در برابر رطوبت، تخریب در محیط‌های مرطوب
  • انتشار فرمالدئید، نگرانی‌های بهداشتی و زیست‌محیطی
  • انعطاف‌پذیری محدود، نامناسب برای کاربردهایی که نیاز به کشش دارند
  • دوام کمتر نسبت به رزین‌های فنولیک، به‌ویژه در شرایط حرارتی یا رطوبتی طولانی‌مدت
اطلاعات بیشتر