ایزو بوتانول

ایزو‌بوتانول (Isobutanol) یک الکل نوع اول شاخه‌دار با چهار اتم کربن است که در صنایع مختلف به‌عنوان حلال، ماده اولیه در سنتز شیمیایی، افزودنی سوخت، و نرم‌کننده مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده یک مایع بی‌رنگ با بوی خاص الکلی و تبخیر متوسط است و در خانواده الکل‌های آلیفاتیک سبک قرار دارد.


 ساختار شیمیایی

  • فرمول مولکولی: C₄H₁₀O

  • نام IUPAC: 2-Methyl-1-propanol

  • فرمول ساختاری: (CH₃)₂CHCH₂OH

  • نوع الکل: الکل نوع اول شاخه‌دار (branched primary alcohol)

ساختار شاخه‌دار ایزو بوتانول (ایزوبوتیل الکل) باعث تمایز آن از نرمال‌بوتانول در خواص فیزیکی، حلالیت و بوی ملایم‌تر می‌شود.


 ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی

ویژگی مقدار / توضیح
حالت فیزیکی مایع شفاف، بی‌رنگ
بوی خاص الکلی، ملایم‌تر از نرمال بوتانول
نقطه جوش 108°C
نقطه ذوب –108°C
چگالی (در 20°C) 0.802 g/cm³
فشار بخار (در 20°C) 10 mmHg
حلالیت در آب کم محلول (85 گرم در لیتر)
نقطه اشتعال حدود 28°C
گریدهای رایج صنعتی، آزمایشگاهی، افزودنی سوخت

 کاربردهای ایزو‌بوتانول

  1. حلال صنعتی:

    • در لاک‌ها، رزین‌ها، چسب‌ها، رنگ‌های پایه حلال

    • حلال در جوهرهای چاپ و پوشش‌های فلزی

  2. افزودنی سوخت:

    • بهبود عدد اکتان

    • کاهش تشکیل رسوبات در موتورهای احتراقی

    • جایگزین زیست‌پذیر متانول در سوخت‌های ترکیبی

  3. سنتز شیمیایی:

    • پیش‌ماده تولید استرها، پلاستی‌سایزرها، و سورفکتانت‌ها

    • تولید ایزوبوتیل استات و سایر ترکیبات معطر

  4. صنایع نفت، گاز و کشاورزی:

    • کمک‌کننده در فرمولاسیون آفت‌کش‌ها و روان‌سازها


 مزایای ایزو‌بوتانول

  • قدرت حلالیت بالا برای مواد قطبی و غیرقطبی

  • بخار متوسط – کنترل تبخیر نسبت به سایر الکل‌ها

  • کارایی بالا در سنتز استرهای معطر و صنعتی

  • عدد اکتان بالا در کاربردهای سوختی

  • پایداری خوب در شرایط محیطی و دمایی


 معایب و محدودیت‌ها

  • قابل اشتعال – نیاز به تجهیزات ایمنی هنگام نگهداری و حمل‌ونقل

  • سمیت تنفسی و پوستی در تماس‌های مکرر یا غلیظ

  • محلولیت محدود در آب – نیاز به هم‌زن یا امولسیفایر در فرمولاسیون‌های خاص

  • نسبت به نرمال‌بوتانول گران‌تر (در برخی بازارها)