بوتیل دی گلیکول استات یک حلال شیمیایی تخصصی از خانواده گلیکول اتر استرها است که به‌واسطه تبخیر کنترل‌شده، قدرت حلالیت بالا و بوی ملایم استری، در صنایع رنگ، رزین، جوهر چاپ و پوشش‌های صنعتی کاربرد فراوان دارد. این ترکیب به دلیل ترکیب ویژگی‌های گلیکول اتر و استر، یکی از مواد اولیه پرمصرف و کلیدی در صنایع شیمیایی مدرن محسوب می‌شود.

ساختار شیمیایی بوتیل دی گلیکول استات

• نام شیمیایی (IUPAC): 2-(2-بوتوکسی‌اتوکسی)اتیل استات

• فرمول مولکولی: C₁₀H₂₀O₄

• شماره CAS: 124-17-4

• ساختار: یک مولکول استری که از واکنش بوتیل دی گلیکول (BDG) با اسید استیک تشکیل می‌شود.

• ترکیب همزمان گروه استر (–COO–) و زنجیره گلیکول اتر موجب حلالیت عالی در طیف وسیعی از مواد قطبی و غیرقطبی می‌گردد.

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی بوتیل دی گلیکول استات

• ظاهر: مایع بی‌رنگ با بوی استری ملایم

• نقطه جوش: ~ 230 °C

• نقطه اشتعال: ~ 96 °C (بسته)

• چگالی (20°C): 0.95 g/cm³

• حلالیت در آب: محدود، اما قابلیت امتزاج با اغلب حلال‌های آلی

• ویسکوزیته: متوسط – مناسب برای کاربردهای پوشش‌دهی

• تبخیر: کندتر از استات‌های سبک (مانند بوتیل استات) → کنترل بهتر خشک شدن

کاربردهای بوتیل دی گلیکول استات

صنایع رنگ و پوشش

• به‌عنوان حلال کنترل‌کننده سرعت خشک شدن در رنگ‌های صنعتی، دریایی، خودرویی و پوشش‌های پودری.

• بهبود سطح نهایی، جریان‌پذیری و براقیت رنگ.

صنایع جوهر چاپ

• حلال حامل در جوهرهای فلكسو، گراور و جوهرافشان.

• جلوگیری از گرفتگی نازل و بهبود وضوح چاپ.

صنایع چسب و رزین

• افزایش انعطاف‌پذیری و همگنی در فرمولاسیون چسب‌های پایه حلالی.

• سازگاری عالی با رزین‌های آلکید، نیتروسلولز، پلی‌اورتان و اپوکسی.

شوینده‌ها و پاک‌کننده‌های صنعتی

• حلال مؤثر برای حذف چربی‌ها، رزین‌ها و آلودگی‌های صنعتی.

معایب بوتیل دی گلیکول استات

• قیمت بالاتر نسبت به حلال‌های سبک‌تر مانند بوتیل استات.

• حلالیت محدود در آب.

• قابل اشتعال، نیازمند رعایت نکات HSE.

مزایای بوتیل دی گلیکول استات

• تبخیر کنترل‌شده → امکان تنظیم بهتر فرآیند خشک شدن.

• قدرت حلالیت بالا برای طیف وسیعی از پلیمرها و رزین‌ها.

• بوی ملایم و سازگاری بیشتر در محیط‌های کاری.

• پایداری شیمیایی مناسب در ترکیبات پیچیده.

ایمنی و نگهداری بوتیل دی گلیکول استات

• طبقه‌بندی خطر GHS: مایع قابل اشتعال (H226)، محرک چشم و پوست در تماس مستقیم.

• تجهیزات حفاظت فردی (PPE): دستکش نیتریل، عینک ایمنی، ماسک با فیلتر آلی.

• شرایط نگهداری:

  • در ظروف فلزی یا HDPE دربسته و مقاوم.

  • در محیط خشک، خنک و دارای تهویه.

  • دور از شعله، جرقه و منابع حرارتی.

• در صورت نشت: استفاده از مواد جاذب (ورمیکولیت/خاک جاذب)، تهویه فوری محیط.

جمع‌بندی

بوتیل دی گلیکول استات به‌عنوان یک حلال چندمنظوره و تخصصی، در صنایع رنگ، چاپ، رزین و شوینده‌ها جایگاهی ویژه دارد. ترکیب خاص ویژگی‌های شیمیایی آن باعث شده هم در عملکرد صنعتی و هم در کیفیت محصول نهایی به‌عنوان گزینه‌ای مطمئن انتخاب شود. انتخاب و خرید بوتیل دی گلیکول استات با گرید صنعتی معتبر، نقشی کلیدی در بهینه‌سازی فرآیندهای تولید دارد.