آمونیاک

آمونیاک (Ammonia) با فرمول شیمیایی NH₃، یک گاز بی‌رنگ، تندبو، سمی و بسیار محلول در آب است که نقش کلیدی در صنایع شیمیایی، کشاورزی، تصفیه آب و ساخت کودهای ازته دارد. آمونیاک یکی از مهم‌ترین ترکیبات پایه در زنجیره تولید مواد نیتروژن‌دار است و هم به‌صورت گاز فشرده (آمونیاک بی‌آب) و هم به‌صورت محلول آمونیاکی در آب (آمونیاک آبی) در بازار عرضه می‌شود.

ساختار شیمیایی آمونیاک

  • فرمول مولکولی:  NH₃
  • ساختار فضایی: سه‌وجهی هرمی (Trigonal Pyramidal)
  • زاویه پیوند: حدود 107.8 درجه
  • ویژگی پیوند: یک اتم نیتروژن با سه اتم هیدروژن دارای یک جفت‌الکترون آزاد روی نیتروژن

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی آمونیاک

  • حالت در دمای محیط: گاز (یا مایع فشرده تحت فشار)
  • بوی مشخصه: بسیار تند، سوزاننده و نافذ
  • نقطه جوش:  -33.34 °C
  • pH محلول آبی (1M): حدود 11.6
  • حلالیت در آب: بسیار بالا – 1 حجم آب، حدود 700 حجم گاز NH₃ را در خود حل می‌کند
  • انحلال‌پذیری در اتانول: کم

کاربردهای آمونیاک

صنایع کشاورزی:
  • تولید کودهای نیتروژنی مانند اوره، نیترات آمونیوم و فسفات آمونیوم
  • تنظیم pH خاک‌های اسیدی
صنایع شیمیایی:
  • ماده پایه در تولید اسید نیتریک، آمین‌ها، نیترات‌ها، سدیم آمید و ترکیبات نیتروژنی دیگر
  • سنتز رزین‌ها و ترکیبات آلی نیتروژنه
صنایع پالایشگاهی و پتروشیمی:
  • جذب‌کننده CO₂ در فرایند ریفورمینگ بخار متان (Steam Reforming)
  • استفاده در واحدهای دمولسیون، گازشویی و کنترل آلاینده‌ها
تصفیه آب و پساب:
  • حذف یون‌های فلزی سنگین مانند مس، نیکل، سرب
  • تنظیم pH و مهار بوی نامطبوع حاصل از ترکیبات گوگردی
صنایع غذایی و دارویی:
  • استفاده محدود به عنوان ضدعفونی‌کننده، تنظیم‌کننده pH
  • تولید بیکربنات آمونیوم (جوش‌شیرین) و برخی ترکیبات دارویی نیتروژنه
صنایع برودتی:
  • یکی از قوی‌ترین مبردهای صنعتی با نام R-717
  • راندمان بالا در سیستم‌های چیلر و سردخانه

مزایای آمونیاک

  • منبع نیتروژن ارزان و مؤثر برای تولید کود
  • مبرد صنعتی قوی با راندمان بالا
  • محلول قلیایی مؤثر برای تصفیه آب و حذف فلزات سنگین
  • حلال مناسب برای برخی واکنش‌های شیمیایی خاص
  • قابلیت تولید داخلی از نیتروژن و هیدروژن (فرایند هابر-بوش)

معایب آمونیاک

  • سمیت بالا در صورت استنشاق یا تماس با پوست
  • اشتعال‌پذیر در شرایط خاص (با غلظت بالا در هوا)
  • بوی بسیار تند و تحریک‌کننده
  • خورندگی شدید در غلظت‌های بالا
  • نیاز به تجهیزات خاص برای نگهداری تحت فشار

ایمنی و نگهداری آمونیاک

  • طبقه‌بندی GHS:
    • H331: سمی در صورت استنشاق
    • H314: باعث سوختگی شدید پوست و آسیب جدی به چشم
  • تجهیزات ایمنی (PPE):
    • ماسک با فیلتر مخصوص آمونیاک
    • دستکش مقاوم شیمیایی
    • عینک ایمنی و محافظ صورت
  • تهویه محیط الزامی است، استفاده در فضای بسته فقط با سیستم تهویه فعال مجاز است
  • خطر آتش‌سوزی:
    • آمونیاک خودبه‌خود شعله‌ور نمی‌شود اما با هوا می‌تواند تشکیل مخلوط انفجاری دهد
  • شرایط نگهداری:
    • در مخازن فولادی مقاوم در برابر خوردگی
    • دور از رطوبت، در دمای کنترل‌شده
    • دارای سیستم نشت‌یابی و ایمنی پیشرفته
  • حمل و نقل صنعتی:
    • با تانکرهای تحت فشار
    • دارای طبقه‌بندی خطرناک:  UN 1005

آمین های چرب اتوکسیله

آمین‌های چرب اتوکسیله سورفکتانت‌های غیر‌یونی هستند که از واکنش بین آمین‌های چرب زنجیره بلند (C₁₂ تا C₂₂) با اتیلن اکسید (EO) تحت شرایط کنترل‌شده تولید می‌شوند. نتیجه واکنش مولکولی با یک بخش آبدوست (زنجیره اتوکسیله) و یک بخش آب‌گریز (زنجیره آلکیلی چرب) است که خاصیت ترکنندگی، امولسیفایری و ضدالکتریسیته ساکن دارد. ساختار شیمیایی کلی: R–NH–(CH₂CH₂O)ₙ–H
  • R: زنجیره آلکیلی اشباع یا غیراشباع، معمولاً استخراج‌شده از روغن نارگیل، تالو، سویا یا کلزا
  • N: تعداد مول اتیلن‌اکسید متصل‌شده (معمولاً بین 2 تا 20، در گریدهای خاص حتی تا 50)

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی آمین های چرب اتوکسیله

  • ظاهر فیزیکی: مایع شفاف تا موم زرد کمرنگ (بسته به طول زنجیره و میزان EO)
  • ویسکوزیته (25°C): از کم تا بالا (افزایش با بیشتر شدن n)
  • چگالی (20–25°C):  0.95 – 1.00 g/cm³
  • حلالیت در آب: وابسته به n — n بالا → محلول، n پایین → نیمه‌محلول یا امولسیون‌پذیر
  • pH  محلول 1%:  7.0 – 9.5
  • خاصیت کف‌زایی: متوسط
  • نوع سورفکتانت: غیر‌یونی (Nonionic)

کاربردهای آمین های چرب اتوکسیله

  • کشاورزی: •  امولسیفایر در آفت‌کش‌ها و کودهای مایع •  عامل نفوذدهنده (penetrant) در محلول‌های اسپری برگی
  • نفت، گاز و حفاری: •  افزودنی در گل حفاری و پاک‌کننده چاه‌های نفت •  پایدارکننده فوم و کنترل‌کننده زاویه تماس
  • شوینده‌های صنعتی: •  پاک‌کننده‌های قوی فلزات، خودرو و سطوح سخت •  افزودنی ضدالکتریسیته در شوینده‌های پارچه‌ای
  • نساجی، چرم، رنگ و پلاستیک: •  آنتی‌استاتیک، روان‌کننده و مرطوب‌کننده •  دیسپرس‌کننده رنگ‌ها و رنگدانه‌ها

مزایای آمین های چرب اتوکسیله

  • ترکنندگی و امولسیفایری بالا
  • پایداری در بازه pH گسترده (۳–۱۱) و در سختی‌های مختلف آب
  • قابلیت اختلاط با سورفکتانت‌های آنیونی، کاتیونی و آمفوتریک
  • عدم بار یونی ← عدم تداخل با ترکیبات حساس
  • در گریدهای مناسب، زیست‌تجزیه‌پذیر طبق آزمون OECD 301

معایب آمین های چرب اتوکسیله

  • در برخی گریدها ممکن است حساسیت پوستی ایجاد کند (به‌ویژه در تماس طولانی)
  • ناپایداری در حضور اکسیدکننده‌های قوی
  • تمایل به جذب رطوبت در گریدهای با EO بالا  (hygroscopic)
  • قیمت بالاتر از سورفکتانت‌های آنیونی ساده

ایمنی و نگهداری آمین های چرب اتوکسیله

  • تماس با پوست و چشم: ممکن است تحریک ایجاد کند — استفاده از دستکش و عینک ایمنی توصیه می‌شود
  • استنشاق: در شرایط صنعتی با تهویه مناسب، خطری ندارد
  • نقطه اشتعال: بالای 150°C
  • سازگاری: ناسازگار با اکسیدکننده‌های قوی
  • انبارداری: در ظروف پلیمری مقاوم، محیط خشک و خنک، دور از تابش مستقیم نور
  • پایداری محیطی: قابل تجزیه زیستی، کم‌خطر در غلظت‌های مجاز

اتوکسی پروپانال

اتوکسی پروپانال یک ترکیب شیمیایی از خانواده گلیکول اترها است که به‌عنوان حلالی چندمنظوره در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده مایعی بی‌رنگ، شفاف و با بوی ملایم است که به‌دلیل خواص دوگانه (قطبی و غیرقطبی)، توانایی حل طیف وسیعی از ترکیبات را دارد. در سایت تأمین کالا تک، این محصول به‌عنوان یک ماده اولیه مهم برای صنایع رنگ، رزین، جوهر چاپ و شوینده معرفی و عرضه می‌شود.


ساختار شیمیایی اتوکسی پروپانال

  • فرمول مولکولی: C₅H₁₂O₂

  • فرمول ساختاری: CH₃–CH(OCH₂CH₃)–CH₂OH

  • نام IUPAC: 1-Ethoxy-2-propanol

  • نوع ترکیب: گلیکول‌اتر تک‌عاملی با گروه –OH و شاخه –O–CH₂CH₃

این ساختار به اتوکسی پروپانال خاصیت انحلال‌پذیری بالا در هر دو سیستم قطبی و غیرقطبی می‌دهد.


ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی اتوکسی پروپانال

  • حالت فیزیکی: مایع بی‌رنگ تا زرد بسیار کمرنگ

  • بوی ملایم شبیه اتر

  • نقطه جوش: حدود 132 °C

  • نقطه اشتعال: 38–42 °C

  • چگالی (20 °C): حدود 0.91 g/cm³

  • حلالیت: به‌خوبی در آب و اغلب حلال‌های آلی امتزاج‌پذیر است

  • ضریب شکست نور: 1.406–1.407


کاربردهای اتوکسی پروپانال

اتوکسی پروپانال در صنایع گوناگون نقش کلیدی دارد:

  • صنایع رنگ و رزین: بهبود روانی رنگ، افزایش براقیت و جلوگیری از ایجاد حباب در پوشش‌ها.

  • چاپ و جوهر: به‌عنوان حلال در جوهرهای Inkjet، Flexo و Gravure با نقش مؤثر در جلوگیری از گرفتگی نازل‌ها.

  • مواد شوینده صنعتی: به‌عنوان حلال چربی‌زدا در پاک‌کننده‌های فلزات، شیشه و پلاستیک.

  • آرایشی و بهداشتی (محدود): در برخی فرمولاسیون‌های مراقبت از پوست و مو، تحت نظارت استانداردهای بین‌المللی.

  • کشاورزی: بهبود پخش و جذب ترکیبات فعال در آفت‌کش‌ها و کودهای مایع.


معایب اتوکسی پروپانال

  • قابل اشتعال و نیازمند شرایط ذخیره‌سازی ایمن.

  • تحریک‌پذیری احتمالی پوست و چشم در تماس مستقیم.

  • استنشاق بخارات در غلظت بالا ممکن است اثرات عصبی و ریوی ایجاد کند.

  • در محصولات آرایشی و خوراکی نیازمند گرید خاص و خلوص بالا است.


مزایای اتوکسی پروپانال

  • حلالیت دوگانه (قطبی و غیرقطبی).

  • سرعت تبخیر کنترل‌شده برای کاربردهای صنعتی.

  • سازگاری بالا با آب و حلال‌های آلی.

  • بهبود کشش سطحی در فرمولاسیون‌های شیمیایی.

  • پایداری شیمیایی مناسب در شرایط فرایندی.


ایمنی و نگهداری اتوکسی پروپانال

  • طبقه‌بندی خطر: مایع و بخار قابل اشتعال.

  • تجهیزات حفاظت فردی (PPE): دستکش مقاوم شیمیایی، عینک ایمنی و ماسک مناسب.

  • انبارداری: در ظروف دربسته، مقاوم به حلال، در محیط خنک، خشک و دارای تهویه.

  • از منابع حرارتی، جرقه و شعله باز دور نگه داشته شود.

  • تماس مستقیم با پوست و چشم باید با آب فراوان شسته شود.

اسید سیتریک

اسید سیتریک  یک اسید آلی ضعیف با فرمول شیمیایی C₆H₈O₇ است که به‌طور طبیعی در مرکباتی همچون لیمو و پرتقال یافت می‌شود. این ماده پرمصرف در صنایع غذایی، دارویی و شیمیایی به‌عنوان تنظیم‌کننده اسیدیته، طعم‌دهنده و نگهدارنده شناخته می‌شود. به دلیل خواص ویژه، اسید سیتریک به یکی از پرکاربردترین اسیدهای آلی در جهان تبدیل شده است در ادامه به بررسی کامل و دقیق این ماده اولیه میپردازیم.

اسید سیتریک چیست

به طور کلی این ماده یک اسید آلی ضعیف که در میوه‌های خانواده مرکبات به‌خصوص لیمو و پرتقال به‌طور طبیعی وجود دارد. این ترکیب سه گروه کربوکسیل و یک گروه هیدروکسیل دارد و به نام علمی 2-هیدروکسی‌پروپان-1،2،3-تری‌کربوکسیلیک اسید شناخته می‌شود. این ماده به‌صورت جامد سفیدرنگ و کریستالی عرضه می‌شود. چگالی آن در 20°C برابر با 1.665 g/cm³ است و نقطه ذوب آن حدود 153°C گزارش شده است. اسید سیتریک در آب (حدود 73 g/100 mL در 20°C) و الکل‌ها کاملاً محلول است و pKaهای آن به ترتیب 3.09، 4.75 و 5.41 هستند.

ساختار شیمیایی اسید سیتریک

  • فرمول مولکولی: C₆H₈O₇

  • ساختار: دارای سه گروه کربوکسیلیک (–COOH) و یک گروه هیدروکسیل (–OH) که موجب خاصیت اسیدی و حلالیت بالا می‌شود.

  • نوع ایزومری: فرم کریستالی و بی‌آب (Anhydrous) یا مونوهیدرات یا اسید سیتریک آبدار (Monohydrate).

این ساختار باعث می‌شود که اسید سیتریک خاصیت اسیدی، انحلال‌پذیری بالا و عملکرد چندمنظوره در صنایع مختلف داشته باشد همچنین یکی از مشتقات مهم آن تری سدیم سیترات میباشد.


ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی

  • حالت: جامد سفید رنگ به صورت کریستال یا پودر.

  • طعم: ترش ملایم و مطبوع.

  • نقطه ذوب: 153 °C (بی‌آب).

  • چگالی (در 20°C): حدود 1.66 g/cm³

  • حلالیت: بسیار محلول در آب و الکل‌ها.

  • pKa: حدود 3.1، 4.8 و 6.4 (سه مرحله‌ای به دلیل داشتن سه گروه کربوکسیلیک).


گریدهای مختلف اسید سیتریک

  1. اسید سیتریک بی‌آب (Anhydrous): مناسب برای صنایع غذایی و دارویی.

  2. اسید سیتریک مونوهیدرات (Monohydrate): پرکاربرد در نوشیدنی‌ها و صنایع غذایی.

  3. اسید سیتریک خوراکی (Food Grade): دارای استاندارد FCC، پرمصرف در صنایع غذایی.

  4. اسید سیتریک دارویی (Pharma Grade): خلوص بالا، قابل استفاده در داروسازی و مکمل‌های غذایی.

  5. اسید سیتریک صنعتی (Industrial Grade): در شوینده‌ها، تصفیه آب و صنایع شیمیایی.

کاربردهای اسید سیتریک

  1. صنایع غذایی: به‌عنوان طعم‌دهنده، نگهدارنده و تنظیم‌کننده اسیدیته در نوشابه‌ها، آب‌میوه‌ها، آب‌نبات‌ها و محصولات لبنی به عنوان اسید سیتریک خوراکی کاربرد دارد.

  2. داروسازی: در تهیه شربت‌ها، قرص‌های جوشان و مکمل‌ها.

  3. آرایشی و بهداشتی: در محصولات پوستی به‌عنوان آنتی‌اکسیدان و تنظیم‌کننده pH.

  4. صنایع شیمیایی: در تولید مواد شوینده، بهبود عملکرد پاک‌کنندگی و نرم‌کنندگی آب.

  5. کشاورزی: در کودهای شلاته برای افزایش جذب عناصر ریزمغذی.

  6. محیط‌زیست: در تصفیه آب و حذف فلزات سنگین.


معایب اسید سیتریک

  • در غلظت‌های بالا می‌تواند باعث تحریک پوست، چشم و دستگاه گوارش شود.

  • خورندگی در تماس طولانی با برخی فلزات.

  • تولید صنعتی وابسته به مواد اولیه خاص (مانند قندها).


مزایای اسید سیتریک

  • ایمنی بالا در مصارف غذایی و دارویی.

  • چندمنظوره بودن در صنایع مختلف.

  • تجدیدپذیری به دلیل امکان تولید از منابع طبیعی و فرآیندهای تخمیری.

  • بهبود طعم و افزایش ماندگاری محصولات غذایی.

فواید اسید سیتریک

اسید سیتریک  به دلیل ویژگی‌های شیمیایی و بیولوژیکی منحصر به‌فرد، فواید بسیاری در صنایع مختلف دارد. این ماده با فرمول شیمیایی C₆H₈O₇ علاوه بر حضور طبیعی در مرکبات، به‌طور صنعتی نیز از طریق تخمیر قندها تولید می‌شود و در بازار ایران در گریدهای غذایی، دارویی و صنعتی عرضه می‌گردد.

 اسید سیتریک در صنایع غذایی

  • تنظیم‌کننده اسیدیته و ایجاد طعم ترش مطبوع در نوشیدنی‌ها، آب‌نبات‌ها و محصولات لبنی.

  • افزایش ماندگاری محصولات به دلیل خاصیت نگهدارندگی و جلوگیری از رشد میکروارگانیسم‌ها.

  • بهبود طعم و کیفیت غذایی از طریق تقویت عطر و طعم طبیعی میوه‌ها.

فواید اسید سیتریک در صنایع دارویی و بهداشتی

  • استفاده به‌عنوان آنتی‌اکسیدان برای افزایش پایداری داروها و مکمل‌های غذایی.

  • بهبود جذب مواد معدنی مانند کلسیم و آهن در بدن.

  • در محصولات آرایشی و بهداشتی به‌عنوان لایه‌بردار ملایم (AHA) برای جوان‌سازی پوست و تنظیم pH.

فواید اسید سیتریک در صنایع شیمیایی و صنعتی

  • نرم‌کننده آب و افزایش اثربخشی شوینده‌ها.

  • استفاده در تصفیه آب و حذف فلزات سنگین.

  • نقش به‌عنوان ماده واسط در تولید کودهای شلاته برای افزایش جذب عناصر ریزمغذی در کشاورزی.


ایمنی و نگهداری اسید سیتریک

  • باید در ظروف دربسته، خشک و خنک نگهداری شود.

  • استفاده از دستکش و عینک ایمنی در هنگام کار توصیه می‌شود.

  • از تماس مستقیم با چشم و پوست جلوگیری گردد.

  • در صورت نشت، باید از آب برای رقیق‌سازی استفاده شود.


فرایند تولید اسید سیتریک

 همانگونه که گفته شد سیتریک اسید یا (Citric Acid) با فرمول شیمیایی C₆H₈O₇ یک اسید آلی ضعیف و پرکاربرد است که در طبیعت به‌وفور در مرکبات یافت می‌شود. به همین دلیل اسید سیتریک خواص​ چندمنظوره‌ای دارد که، در صنایع غذایی، دارویی، بهداشتی و شیمیایی مصرف گسترده‌ای دارد. در ادامه میخواهیم به‌صورت مرحله‌به‌مرحله فرآیند تولید این ماده ارزشمند را بررسی کنیم.

  • روش طبیعی: استخراج از مرکبات و برخی میوه‌ها.

  • روش صنعتی (رایج‌ترین): تخمیر قندها (مانند ملاس یا نشاسته) توسط قارچ Aspergillus niger. در این روش، قندها توسط میکروارگانیسم‌ها متابولیزه شده و اسید سیتریک به‌عنوان محصول اصلی تولید می‌شود.

  • محصول نهایی از طریق فیلتراسیون، خالص‌سازی و کریستالیزاسیون به دست می‌آید.

1. انتخاب ماده اولیه

مواد اولیه حاوی قندهای قابل تخمیر، پایه تولید اسید سیتریک صنعتی هستند. مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

  • ملاس (محصول جانبی صنعت قند و شکر)

  • نشاسته ذرت، سیب‌زمینی یا تاپیوکا

  • گلوکز و ساکارز صنعتی

انتخاب ماده اولیه به شرایط اقتصادی و دسترسی منطقه‌ای بستگی دارد. در ایران عمدتاً از ملاس نیشکر و چغندر قند استفاده می‌شود.


2. آماده‌سازی و هیدرولیز

  • اگر ماده اولیه نشاسته‌ای باشد، ابتدا با استفاده از آنزیم‌های آمیلاز و گلوکوآمیلاز به گلوکز تبدیل می‌شود.

  • ملاس نیز معمولاً پس از رقیق‌سازی و حذف ناخالصی‌ها به‌عنوان خوراک میکروبی استفاده می‌گردد.


3. تخمیر میکروبی

  • میکروارگانیسم اصلی تولید اسید سیتریک، قارچ Aspergillus niger است.

  • در شرایط هوازی و کنترل دقیق دما (30–32°C)، pH (حدود 2)، و میزان اکسیژن، قندها توسط قارچ به اسید سیتریک تبدیل می‌شوند.

C₆H₁₂O₆ (Glucose) → C₆H₈O₇ (Citric Acid)

این مرحله قلب فرآیند تولید است و راندمان بالایی دارد.


4. فیلتراسیون و جداسازی

  • پس از تخمیر، محیط کشت حاوی اسید سیتریک، بیومس قارچ و ناخالصی‌هاست.

  • با استفاده از فیلتراسیون یا سانتریفوژ، بیومس قارچ جدا می‌شود.


5. رسوب‌گیری و خالص‌سازی

  • محلول حاوی اسید سیتریک با آهک (Ca(OH)₂) تیمار می‌شود و کلسیم سیترات رسوب می‌کند.

  • رسوب فیلتر شده و سپس با اسید سولفوریک (H₂SO₄) تیمار می‌شود تا اسید سیتریک آزاد گردد و سولفات کلسیم (گچ) به‌عنوان محصول جانبی تشکیل شود.

Ca₃(C₆H₅O₇)₂ + 3H₂SO₄ → 2C₆H₈O₇ + 3CaSO₄

6. تغلیظ و کریستالیزاسیون

  • محلول خالص اسید سیتریک با تبخیر تغلیظ می‌شود.

  • سپس با روش کریستالیزاسیون سرد، اسید سیتریک مونوهیدرات یا بی‌آب (انهیدروز) به‌دست می‌آید.


7. خشک‌سازی و بسته‌بندی

  • کریستال‌ها خشک و الک می‌شوند.

  • محصول نهایی در کیسه‌های چندلایه یا بسته‌بندی‌های صنعتی به بازار عرضه می‌شود.


روش‌های جایگزین

  • تخمیر مایع (Submerged Fermentation): روش رایج و صنعتی.

  • تخمیر سطحی (Surface Fermentation): روش قدیمی‌تر با بهره‌وری پایین‌تر.

  • روش‌های شیمیایی: از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه نیستند و کاربرد محدودی دارند.


مزیت‌های بازاری فرآیند صنعتی اسید سیتریک

  • امکان تولید انبوه و مقرون‌به‌صرفه.

  • قابلیت استفاده از منابع ارزان مانند ملاس.

  • تولید محصولی با کیفیت بالا و استاندارد بین‌المللی برای صنایع غذایی و دارویی.

  • محصول جانبی (گچ) نیز در صنعت ساختمان کاربرد دارد.


خرید اسید سیتریک

خرید اسید سیتریک برای بسیاری از صنایع از جمله غذایی، دارویی، آرایشی و شیمیایی اهمیت بالایی دارد. این ماده ارزشمند با ویژگی‌هایی مانند تنظیم اسیدیته، بهبود طعم، خاصیت نگهدارندگی و چندمنظوره بودن، به یکی از پرمصرف‌ترین اسیدهای آلی در بازار جهانی تبدیل شده است. انتخاب تأمین‌کننده معتبر نقش کلیدی در دسترسی به محصولی باکیفیت و مطمئن دارد.

  • عرضه در گریدهای مختلف شامل غذایی (Food Grade)، دارویی (Pharma Grade) و صنعتی.

  • ارائه آنالیز معتبر (COA) برای اطمینان از کیفیت.

  • قیمت رقابتی و به‌روز متناسب با بازار ایران.

  • تحویل سریع و مطمئن به سراسر کشور.

  • مشاوره تخصصی برای انتخاب گرید مناسب بر اساس نیاز مشتری.

قیمت اسید سیتریک

قیمت اسید سیتریک به عوامل مختلفی مانند نوع گرید، برند تولیدکننده و حجم سفارش بستگی دارد. مجموعه تأمین کالا تک با ارتباط مستقیم با پتروشیمی های معتبر، تلاش می‌کند این محصول را با مناسب‌ترین قیمت و کیفیت تضمین‌شده در اختیار مشتریان قرار دهد.

اگر به دنبال خرید اسید سیتریک مطمئن و باکیفیت هستید، همین امروز با کارشناسان فروش تأمین کالا تک تماس بگیرید. ما آماده‌ایم تا علاوه بر تأمین نیاز شما، مشاوره فنی و اقتصادی ارائه دهیم تا بهترین انتخاب را داشته باشید.

جمع‌بندی

سیتریک اسید به دلیل خواص منحصر به فرد و ایمنی بالا، یکی از پرمصرف‌ترین اسیدهای آلی در جهان است. این ماده با کاربردهای گسترده در صنایع غذایی، دارویی، بهداشتی و شیمیایی، جایگاه ویژه‌ای در بازار جهانی دارد و همواره تقاضای بالایی برای آن وجود دارد.

پرسش‌های متداول اسید سیتریک

1. اسید سیتریک چه کاربردی دارد؟
در صنایع غذایی، دارویی، آرایشی، شیمیایی و کشاورزی به‌عنوان طعم‌دهنده، نگهدارنده و عامل شلاته‌کننده استفاده می‌شود.

2. تفاوت اسید سیتریک بی‌آب و مونوهیدرات چیست؟
همانطور که از نام آن مشخص است بی‌آب فاقد آب کریستالی است و خلوص بالاتری دارد، و این در حالی است که مونوهیدرات اسید سیتریک دارای یک مولکول آب است و بیشتر در صنایع غذایی کاربرد دارد.

3. آیا اسید سیتریک خوراکی است؟
بله، اسید سیتریک خوراکی (Food Grade) با استاندارد FCC یکی از پرمصرف‌ترین افزودنی‌های غذایی است.

4. قیمت اسید سیتریک چگونه تعیین می‌شود؟
قیمت آن به نوع گرید، خلوص، برند تولیدکننده و شرایط بازار بستگی دارد.

اسید فسفریک

اسید فسفریک یک اسید معدنی مهم با فرمول شیمیایی H₃PO₄ است که به دلیل ویژگی‌های خاص شیمیایی و فیزیکی، در صنایع مختلف از تولید کودهای فسفاته تا صنایع غذایی و دارویی نقش کلیدی ایفا می‌کند. این ترکیب به عنوان یکی از پرمصرف‌ترین مواد شیمیایی در جهان شناخته می‌شود.


ساختار شیمیایی اسید فسفریک

  • فرمول مولکولی: H₃PO₄

  • ساختار: یک اتم فسفر متصل به چهار گروه اکسیژن، که سه عدد آن به شکل گروه هیدروکسیل (–OH) و یک عدد به صورت پیوند دوگانه (P=O) قرار گرفته است.

  • نوع اسید: اسید سه‌پروتونه (قابلیت از دست دادن سه یون هیدروژن).


ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی

  • ظاهر: مایع بی‌رنگ و بی‌بو یا به صورت جامد کریستالی.

  • چگالی اسید فسفریک (در 20°C): حدود 1.88 g/cm³ (محلول غلیظ 85%).

  • نقطه ذوب: حدود 42.35 °C (برای اسید فسفریک خالص).

  • نقطه جوش: حدود 158 °C (با تجزیه).

  • حلالیت: بسیار محلول در آب و الکل‌ها.

  • pKa: سه مقدار مختلف (2.1، 7.2 و 12.3) → بیانگر خاصیت اسیدی ملایم در مقایسه با اسیدهای معدنی قوی.


کاربردهای اسید فسفریک

  1. صنایع کشاورزی: تولید کودهای شیمیایی فسفاته (مانند دی آمونیوم فسفات و سوپرفسفات).

  2. صنایع غذایی: کاربرد اسید فسفریک به عنوان افزودنی غذایی، تنظیم‌کننده اسیدیته و بهبود دهنده طعم نوشابه‌ها (E338) به کار میرود.

  3. داروسازی: در تهیه داروها اسید فسفریک خوراکی​ کاربرد دارد همچنین در شربت‌ها و محصولات دندانپزشکی.

  4. شوینده‌ها و بهداشت: در ترکیب برخی شوینده‌های صنعتی و خانگی.

  5. صنایع فلزی: به عنوان زنگ‌بر و آماده‌سازی سطح فلزات برای رنگ‌آمیزی.

  6. شیمی عمومی: به عنوان ماده اولیه در سنتز ترکیبات فسفاته.


معایب اسید فسفریک

  • در غلظت‌های بالا خورنده و تحریک‌کننده پوست و مخاط است.

  • حمل‌ونقل و نگهداری نیاز به شرایط ویژه دارد.

  • مصرف بیش از حد در صنایع غذایی می‌تواند منجر به مشکلاتی در تعادل کلسیم بدن شود.

  • مصرف بالا و عدم رعایت نکات احتیاطی موجب به وجود آمدن خطرات اسید فسفریک برای مصرف کنندگان می‌شود.

مزایای اسید فسفریک

  • چندمنظوره بودن: کاربردی بودن اسید فسفریک کشاورزی، غذایی، دارویی و شیمیایی.

  • تولید در مقیاس وسیع و دسترسی آسان در بازار جهانی.

  • ایمنی نسبی در مقایسه با اسیدهای معدنی قوی مانند سولفوریک یا نیتریک.
  • قابلیت انحلال بالا و سهولت استفاده در فرمولاسیون‌های مختلف از جمله خواص شیمیایی اسید فسفریک است.

ایمنی و نگهداری اسید فسفریک

  • استفاده از دستکش، عینک و ماسک در هنگام کار با این ماده الزامی است.

  • باید در ظروف مقاوم به خوردگی و در مکان خشک و خنک نگهداری شود.

  • از تماس مستقیم با پوست، چشم و سیستم تنفسی باید جلوگیری شود.

  • در صورت نشت باید از رهاسازی مستقیم در محیط زیست جلوگیری کرد.


فرایند تولید اسید فسفریک

دو روش اصلی برای تولید اسید فسفریک صنعتی وجود دارد:

  1. روش مرطوب : واکنش سنگ فسفات طبیعی با اسید سولفوریک → عمدتاً برای تولید کودهای فسفاته.

  2. روش حرارتی : احتراق فسفر سفید و جذب محصول در آب → تولید اسید فسفریک خالص‌تر برای صنایع غذایی و دارویی.

در ادامه به فرایند تولید این ماده شیمایی میپردازیم.

1. فرایند مرطوب (Wet Process)

مرحله 1: آماده‌سازی سنگ فسفات

  • ماده اولیه اصلی، سنگ فسفات (Apatite, Ca₅(PO₄)₃F) است.

  • ابتدا سنگ فسفات استخراج‌شده خرد و آسیاب می‌شود تا سطح تماس آن افزایش یابد.

مرحله 2: واکنش شیمیایی

  • سنگ فسفات آسیاب‌شده با اسید سولفوریک (H₂SO₄) واکنش می‌دهد

  • در این واکنش، اسید فسفریک تولید می‌شود و محصول جانبی آن گچ فسفری (CaSO₄·2H₂O) است.

مرحله 3: جداسازی و فیلتراسیون

  • دوغاب حاصل به واحد فیلتراسیون منتقل می‌شود.

  • اسید فسفریک به صورت محلول جدا می‌گردد و گچ فسفری به‌عنوان محصول جانبی خارج می‌شود (که در مصالح ساختمانی و سیمان کاربرد دارد).

مرحله 4: تغلیظ و خالص‌سازی

  • محلول اسید فسفریک خام حدود 28–32% P₂O₅ دارد.

  • با تبخیر تحت خلأ، غلظت آن به 50–55% P₂O₅ می‌رسد.

  • این محصول برای تولید کودهای فسفاته مانند DAP و TSP استفاده می‌شود.


2. فرایند حرارتی (Thermal Process)

مرحله 1: احتراق فسفر سفید

  • در این روش ماده اولیه، فسفر سفید (P₄) است.

  • فسفر سفید در کوره ویژه با اکسیژن می‌سوزد و پنتااکسید فسفر (P₂O₅) تشکیل می‌شود:

P4+5O2→2P2O5P₄ + 5O₂ → 2P₂O₅

مرحله 2: جذب در آب

  • بخارات P₂O₅ در آب یا فسفریک اسید رقیق جذب می‌شوند و اسید فسفریک بسیار خالص تولید می‌گردد:

P2O5+3H2O→2H3PO4P₂O₅ + 3H₂O → 2H₃PO₄

مرحله 3: تغلیظ

  • اسید فسفریک تولیدشده در این روش دارای خلوص بالا (تا 85% P₂O₅) است و پس از تغلیظ به‌طور مستقیم در صنایع غذایی و دارویی مصرف می‌شود.


مقایسه دو روش

ویژگی روش مرطوب روش حرارتی
ماده اولیه سنگ فسفات + اسید سولفوریک فسفر سفید
خلوص متوسط (برای کود و صنایع شیمیایی) بسیار بالا (برای صنایع غذایی و دارویی)
هزینه تولید پایین‌تر بالاتر
محصول جانبی گچ فسفری (CaSO₄) ندارد

اسید فسفریک به عنوان یکی از مواد شیمیایی پرمصرف جهان، نقش کلیدی در صنایع کشاورزی، غذایی و شیمیایی ایفا می‌کند. با وجود برخی معایب نظیر خاصیت خورندگی، مزایای فراوان آن موجب شده است که همچنان تقاضای بالایی در بازار جهانی داشته باشد.

خرید فسفریک اسید

همانطور که احتمالا میدانید خرید فسفریک اسید باکیفیت، انتخاب تأمین‌کننده معتبر اهمیت زیادی دارد؛ چرا که خلوص و گرید این ماده، تعیین‌کننده کارایی آن در صنایع مختلف از جمله غذایی، دارویی، کشاورزی و شیمیایی است. مجموعه تأمین کالا تک با سال‌ها تجربه در زمینه تأمین مواد اولیه شیمیایی، امکان فروش اسید فسفریک را در گریدهای صنعتی و خوراکی فراهم کرده است و همواره تلاش می‌کند با ارائه قیمت رقابتی به مشتریان خود مواد اولیه مورد نیاز آنها را تامین نماید.

اگر به دنبال بهترین شرایط برای قیمت اسید فسفریک و خریدی مطمئن هستید، کارشناسان ما آماده‌اند تا مشاوره تخصصی ارائه دهند و شما را در انتخاب گرید مناسب همراهی کنند. همین امروز برای استعلام موجودی و خرید اسید فسفریک با بخش بازرگانی تأمین کالا تک تماس بگیرید.


تفاوت اسید فسفریک و اسید فسفریک ۸۵٪

به‌طور کلی اسید فسفریک (Phosphoric Acid, H₃PO₄) یک ترکیب شیمیایی مشخص است، اما آنچه در بازار با نام‌های مختلف عرضه می‌شود که با محلول‌های آبی با درصد خلوص متفاوت هستند. بنابراین وقتی می‌گوییم اسید فسفریک ۸۵ درصد، منظور محلول آبی اسید فسفریک با غلظت ۸۵٪ است.
  • اسید فسفریک خالص (100%):
    • در حالت خالص، جامد کریستالی سفید است.
    • نقطه ذوب حدود 42°C دارد.
    • در صنعت به‌ندرت به‌صورت خالص استفاده می‌شود، چون بسیار جاذب رطوبت است و سریع محلول آبی تشکیل می‌دهد.
  • اسید فسفریک ۸۵٪:
    • رایج‌ترین شکل تجاری و صنعتی این اسید است.
    • مایعی شفاف، بی‌رنگ و شربتی‌شکل است.
    • دانسیته آن در 25°C حدود 1.685 g/cm³ است.
    • به‌عنوان گرید خوراکی و صنعتی در بازار عرضه می‌شود.
    • در صنایع غذایی (نوشابه‌های گازدار، افزودنی خوراکی)، دارویی، کشاورزی و شوینده‌ها کاربرد گسترده دارد.

الکل های چرب اتوکسیله

الکل‌های چرب اتوکسیله (Fatty Alcohol Ethoxylates) گروهی از سورفکتانت‌های غیر یونی هستند که از واکنش بین الکل‌های چرب طبیعی یا سنتزی (R) با اتیلن اکسید (EO) تولید می‌شوند. این ترکیبات دارای بخش آبدوست (زنجیر اتوکسیله) و آبگریز (زنجیر چرب) هستند و به‌دلیل توانایی کاهش کشش سطحی، در محصولات شوینده، آرایشی، صنعتی و کشاورزی به‌کار می‌روند

ساختار شیمیایی الکل های چرب اتوکسیله

  • فرمول عمومی:  R–(OCH₂CH₂)ₙ–OH
  • جزء چرب (R): زنجیره آلکیل C₁₂–C₁₈ (طبیعی یا سنتزی)
  • واحدهای EO (n): معمولاً بین ۱ تا ۲۰ (تغییرات عملکردی با n تغییر می‌کند)
  • ساختار مولکولی باعث ترکیب ویژگی‌های آبدوستی و آبگریزی شده و آن را به سورفکتانت غیر یونی مؤثر تبدیل می‌کند.

ویژگی‌های الکل‌های چرب اتوکسیله

  • حالت فیزیکی: مایع شفاف یا زرد کمرنگ (بسته به زنجیره R و میزان EO)
  • بو: بویی خفیف، ملایم و صابونی
  • نقطه جوش: معمولاً بالای 250°C یا غیرقابل اندازه‌گیری به دلیل تجزیه قبل از جوش
  • بیودگرادبلیتی(Biodegradability): بالا در گریدهای طبیعی (C12–14) با پتانسیل انتشار کمتر در محیط زیست

کاربردهای الکل‌های چرب اتوکسیله

صنایع شوینده خانگی و صنعتی
  • به‌عنوان سورفکتانت غیر‌یونی اصلی در تولید مایع ظرفشویی، شوینده لباس، شوینده سطوح، جرم‌گیر و پاک‌کننده‌های چندمنظوره
  • مؤثر در فرمولاسیون‌های کم‌کف یا کنترل کف در شوینده‌های صنعتی و دستگاه‌های کف‌شوی
  • سازگار با سورفکتانت‌های یونی و آنیونی و افزایش‌دهنده عملکرد پاک‌کنندگی و حلالیت چربی‌ها
محصولات آرایشی و بهداشتی (مراقبت شخصی)
  • به‌عنوان امولسیفایر، مرطوب‌کننده و شوینده ملایم در شامپو، کرم، لوسیون، فوم و ژل‌های شستشو
  • افزایش‌دهنده قابلیت پخش و نفوذ مواد مؤثره در محصولات پوست و مو
  • دارای سازگاری بالا با پوست و چشم در مقادیر کنترل‌شده
فرمولاسیون‌های کشاورزی
  • به‌عنوان عامل پخش‌کننده (spreading agent) و نفوذ‌دهنده (penetrant) برای افزایش جذب سموم، علف‌کش‌ها و کودهای محلول‌پاشی
  • کاهش کشش سطحی قطرات اسپری و بهبود یکنواختی توزیع روی برگ‌ها
صنایع نساجی و چرم
  • به‌عنوان نرم‌کننده، روان‌کننده، مرطوب‌کننده و عامل ضد الکتریسیته ساکن در مراحل شستشو، رنگرزی و پرداخت نهایی
  • بهبود نفوذ مواد رنگزا و کاهش ایجاد لک یا نایکنواختی در فرآیند رنگرزی
پوشش‌ها، رنگ‌ها و جوهرها
  • به‌عنوان پایدارکننده امولسیون، عامل ترکننده (wetting agent) و افزاینده پخش‌پذیری رنگدانه‌ها
  • کاهش کشش سطحی و بهبود یکنواختی پوشش‌دهی رنگ‌ها روی سطوح مختلف
  • قابل استفاده در فرمولاسیون رنگ‌های پایه آب، جوهر چاپ و پوشش‌های صنعتی
کاربردهای صنعتی الکل های چرب اتوکسیله
  • صنایع شوینده
  • آرایشی و بهداشتی
  • کشاورزی
  • نساجی و چرم
  • پوشش‌ها و رنگ‌ها

مزایای الکل های چرب اتوکسیله

  • غیر یونی بودن: قابلیت ترکیب با سورفکتانت‌های آنیونی، کاتیونی و آمفوتریک
  • کف کنترل‌شده: مناسب محیط‌هایی که کف کم نیاز است
  • زیست‌تخریب‌پذیر: دوستدار محیط زیست (در نوع طبیعی)
  • مقاومت به سختی آب و پی‌اچ متغیر
  • قابلیت تنظیم رفتار با تغییر n (تعداد واحدهای EO)

معایب الکل های چرب اتوکسیله

  • در دماهای پایین، ممکن کدر، پره‌کسی یا جامد شود (cloud point)
  • برخی گریدها با کف کم هستند و برای محصولات کف‌زا نیاز به افزودن سورفکتان قوی‌تر دارند
  • ایجاد تحریک پوستی محتمل در غلظت‌های بالا و EO زیاد
  • ممکن است با مواد اکسیدکننده ناسازگار شود
  • سمیت محیط‌زیستی متوسط برای موجودات آبزی در EO پایین

ایمنی و نگهداری الکل‌های چرب اتوکسیله

الکل‌های چرب اتوکسیله Fatty Alcohol Ethoxylates به عنوان یکی از سورفکتانت‌های غیر یونی پرکاربرد، در صنایع شوینده، آرایشی، نساجی، کشاورزی و دارویی اهمیتی زیادی در نگهداری اصولی این مواد برای حفظ کیفیت و پیشگیری از خطرات محیطی و انسانی دارد در ادامه نکات مهم و شرایط نگهداری این ماده را برای شما نام بردیم.


نکات ایمنی مهم:

  • الکل‌های چرب اتوکسیله کم‌خطر و نسبتاً ایمن هستند، اما در صورت تماس مستقیم با پوست یا چشم، ممکن است تحریک ملایم ایجاد کنند.

  • استنشاق مه یا بخار آن‌ها در فرآیندهای داغ ممکن است موجب تحریک خفیف مجاری تنفسی شود.

  • استفاده از دستکش مقاوم، عینک ایمنی و تهویه مناسب هنگام کار توصیه می‌شود.


شرایط نگهداری مناسب:

  • این ترکیبات باید در ظروف دربسته، مقاوم به خوردگی و دارای برچسب مشخصات نگهداری شوند.

  • محل نگهداری باید سرد، خشک، دارای تهویه کافی و دور از نور مستقیم خورشید باشد.

  • از نگهداری در مجاورت اسیدهای قوی، بازها و اکسیدکننده‌ها خودداری شود.

  • در دمای معمول محیط پایدار هستند؛ اما بهتر است از یخ‌زدگی یا حرارت بیش‌ازحد محافظت شوند، چراکه بر گرانروی و عملکرد ماده تأثیر می‌گذارد.

ایزو اکتیل الکل اتوکسیله

ایزو‌اکتیل الکل اتوکسیله (Isooctyl Alcohol Ethoxylate) یک سورفکتانت غیر یونی است که از واکنش بین ایزو‌اکتیل الکل شاخه‌دار با ۸ کربن (C₈) و اتیلن اکسید (EO) با هدف افزودن ۳–۱۰ واحد EO تولید می‌شود. ترکیب حاصل دارای ویژگی‌های برجسته‌ای همچون کاهش کشش سطحی، پراکندگی مؤثر، امولسیفیکاسیون پایدار، کف کنترل‌شده و پایداری حرارتی بالا است و در صنایع مختلف کاربرد وسیعی دارد.

ساختار شیمیایی ایزو اکتیل الکل اتوکسیله

  • فرمول عمومی:   R–(OCH₂CH₂)ₙ–OH
  • دُم آبگریز (R): زنجیره ایزو‌اکتیل ( C₈ شاخه‌دار)
  • N: تعداد واحدهای EO بین ۳ تا ۱۰ ساختار شاخه‌دار R باعث پایداری حرارتی و مقاومت در آب سخت می‌شود، درحالی‌که زنجیره اتوکسیله شده EO خاصیت آبدوستی و انحلال‌پذیری در آب را فراهم می‌آورد .

ویژگی‌های ایزو‌اکتیل الکل اتوکسیله

غیر یونی بودن: در ساختار این ماده گروه‌های یونی وجود ندارد، بنابراین در طیف وسیعی از pH (معمولاً بین ۴ تا ۱۰) پایدار است و با سورفکتانت‌های آنیونی، کاتیونی و آمفوتری سازگار است. کاهش‌دهنده کشش سطحی قوی: باعث کاهش کشش سطحی آب و افزایش ترشوندگی سطوح می‌شود که برای فرمولاسیون شوینده‌ها و سم‌پاش‌ها اهمیت زیادی دارد. پخش‌کنندگی مؤثر: در سیستم‌های رنگ، جوهر و کشاورزی، موجب پراکندگی یکنواخت ذرات رنگ‌دانه، سم یا مواد فعال می‌شود. پایداری حرارتی و شیمیایی مناسب: در برابر دما و اغلب مواد شیمیایی مانند اسیدهای ملایم، بازها و نمک‌ها مقاوم است، که آن را برای محیط‌های صنعتی مناسب می‌سازد. عدم ایجاد کف زیاد: در مقایسه با سورفکتانت‌های آنیونی، کف نسبتاً کمتری تولید می‌کند که در کاربردهایی مانند فرآیندهای صنعتی، پوشش‌دهی و نساجی مزیت دارد. زیست‌تخریب‌پذیری (Biodegradability): در بسیاری از گریدها، به‌ویژه با زنجیره EO کمتر، زیست‌تخریب‌پذیر بوده و اثرات زیست‌محیطی کمتری دارد. بی‌رنگ و بی‌بو بودن: مایعی شفاف و بی‌رنگ تا زرد کمرنگ است که در فرمولاسیون‌هایی با حساسیت ظاهری یا بویایی بالا (مثلاً شوینده‌های خانگی) مناسب است. سازگار با سختی آب: در برابر یون‌های منیزیم و کلسیم موجود در آب سخت مقاوم است و عملکرد خود را حفظ می‌کند.

کاربردهای ایزو‌اکتیل الکل اتوکسیله

شوینده‌های صنعتی و خانگی
  • شوینده‌های خانگی مانند مایع ظرفشویی، پاک‌کننده چندمنظوره و اسپری‌های سطوح آشپزخانه
  • شوینده‌های صنعتی مانند پاک‌کننده‌های قوی برای چربی‌زدایی قطعات فلزی، ماشین‌آلات، و سطوح سخت در صنایع خودروسازی یا غذایی
رنگ‌ها، پوشش‌ها و جوهر
  • رنگ‌های پایه آب (waterborne paints) برای کاربردهای ساختمانی یا صنعتی
  • جوهرهای چاپ برای سطوح پلاستیکی یا کاغذی
  • پوشش‌های ضدخوردگی یا دکوراتیو برای فلزات و چوب
کشاورزی و اسپری‌های سم‌پاشی
  • آفت‌کش‌ها و حشره‌کش‌ها با اثربخشی بالا
  • کودهای مایع با قابلیت جذب سریع‌تر
  • قارچ‌کش‌ها با پایداری بهتر در محلول‌های اسپری
نساجی و چرم
  • شست‌وشو و حذف ناخالصی از پنبه و پلی‌استر قبل از رنگرزی
  • بهبود توزیع رنگ در رنگرزی‌های راکتیو و مستقیم
  • افزایش لطافت و انعطاف‌پذیری در محصولات چرمی

مزایای ایزو اکتیل الکل اتوکسیله

  • غیر یونی : قابلیت ترکیب با سایر سورفکتانت‌ها (آنیونی، کاتیونی، آمفوتریک)
  • کف کنترل‌شده : مناسب محصولات کم‌کف یا اسپری
  • پایداری در pH متغیر و آب سخت
  • زیست‌تخریب‌پذیری مناسب در گرید طبیعی
  • کفایت بهبود ترشوندگی و پراکندگی در کاربردهای صنعتی

معایب ایزو اکتیل الکل اتوکسیله

  • گرم‌شدن اضافی در آب‌ سرد با کاهش حلالیت یا ایجاد کدری (Cloud Point)
  • حد پایین کف : ممکن است نیاز به افزودن سورفکتانت مکمل باشد
  • امکان تحریک پوست/چشم در غلظت‌های بالا
  • قیمت بالاتر نسبت به سورفکتانت‌های ساده‌تر (مانند NP‑9 یا LABSA)
  • ناسازگاری احتمالی با اکسیدکننده‌ها حساس

ایمنی و نگهداری ایزو‌اکتیل الکل اتوکسیله

ایزو‌اکتیل الکل اتوکسیله به عنوان یک سورفکتانت غیر یونی جزو ماده های مهمی در رعایت دستورالعمل‌های نگهداری است که با رعایت موارد گفته شده در ادامه نقش حیاتی در محصول و سلامت محیط دارد.


نکات ایمنی کلیدی

  • این ماده معمولاً دارای خطر پایین برای انسان و محیط زیست است، اما تماس طولانی‌مدت با پوست یا چشم ممکن است منجر به تحریک ملایم شود.

  • در صورت تماس با پوست: ناحیه آلوده را با آب فراوان بشویید.

  • در صورت استنشاق بخار: فرد را به هوای تازه منتقل کنید.

  • در کار با این ماده استفاده از دستکش مقاوم، عینک ایمنی و لباس کار استاندارد توصیه می‌شود.

  • از خوردن یا استنشاق مستقیم آن شدیداً پرهیز شود.


شرایط نگهداری اصولی:

  • ماده باید در ظروف مقاوم به خوردگی، دربسته و دارای برچسب کامل نگهداری شود.

  • مکان نگهداری باید خشک، خنک، دارای تهویه مناسب و دور از منابع حرارتی و نور مستقیم آفتاب باشد.

  • دمای نگهداری ترجیحاً بین ۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد باشد تا از جدایش فاز یا تغییر ویسکوزیته جلوگیری شود.

  • از نگهداری در مجاورت اسیدهای قوی، مواد اکسیدکننده و مواد ناسازگار پرهیز شود.

ایزوتریدسیل الکل اتوکسیله

ایزو تری دسیل الکل اتوکسیله (Isotridecyl Alcohol Ethoxylate) یک نوع سورفکتانت غیر یونی با زنجیره شاخه‌دار (branched non-ionic surfactant) است که از واکنش اتوکسیلاسیون (ethoxylation) یک الکل شاخه‌دار به نام ایزو تری دسیل الکل با اکسید اتیلن (Ethylene Oxide) به‌دست می‌آید. این ماده در صنایع مختلف به‌عنوان عامل فعال سطحی، امولسیفایر، شوینده، مرطوب‌کننده، عامل نفوذ و پخش‌کننده به کار می‌رود. به دلیل پایداری شیمیایی بالا و عملکرد مؤثر در محیط‌های اسیدی، قلیایی و سختی آب، به‌ویژه در فرمولاسیون شوینده‌های خانگی و صنعتی، صنایع نساجی و فرآیندهای کشاورزی مورد توجه قرار گرفته است.

ساختار ایزو تری دسیل الکل اتوکسیله

ساختار این ماده شامل یک زنجیره شاخه‌دار 13 کربنه (C13-branched) از نوع ایزو تری دسیل الکل است که به چندین واحد اتیلن‌اکسید (معمولاً بین 3 تا 12 مول) متصل شده است. این ترکیب دارای دو بخش مشخص است:
  • بخش آب‌گریز (lipophilic) مربوط به الکل شاخه‌دار
  • بخش آب‌دوست (hydrophilic) ناشی از زنجیره‌های اتیلن‌اکسید
این ویژگی باعث می‌شود که ماده بتواند در محیط‌های آبی و غیرآبی به‌خوبی حل شده و عملکرد فعال سطحی قوی از خود نشان دهد.

ویژگی‌های ایزو تری دسیل الکل اتوکسیله

  • سورفکتانت غیر یونی با حلالیت خوب در آب، الکل‌ها و بسیاری از حلال‌های آلی
  • پایداری حرارتی و شیمیایی بالا، به‌ویژه در pH 4 تا 9
  • قابلیت کف‌کنندگی متوسط تا پایین (وابسته به درجه اتوکسیلاسیون)
  • سازگاری بالا با سورفکتانت‌های آنیونی، کاتیونی و آمفوتریک
  • زیست‌تخریب‌پذیری قابل قبول مطابق استاندارد OECD
  • خطر تحریک پایین برای پوست و چشم (در گریدهای مخصوص محصولات مراقبت شخصی)

کاربردهای ایزو تری دسیل الکل اتوکسیله

✔️ در صنایع شوینده: مایع ظرف‌شویی، مایع لباس‌شویی، شامپو، پاک‌کننده‌های سخت صنعتی و کارواش‌ها ✔️ در فرمولاسیون‌های نساجی: به عنوان مرطوب‌کننده، عامل نفوذ و حذف‌کننده روغن‌ها ✔️ در صنایع چرم، رنگرزی و چاپ: به عنوان امولسیفایر و پایدارکننده امولسیون ✔️ در صنعت کشاورزی: به عنوان عامل کمک‌سورفکتانت، مرطوب‌کننده و پخش‌کننده آفت‌کش‌ها و کودهای مایع ✔️ در صنایع نفت و گاز: در فرمول‌های کنترل کف، حفاری، لای‌زدایی و جداسازی فازها ✔️ در پوشش‌ها، جوهرها و فرمولاسیون رنگ: برای کنترل کشش سطحی و پخش رنگ‌دانه‌ها

مزایای ایزو تری دسیل الکل اتوکسیله

  • سازگاری بالا با ترکیبات یونی و غیر یونی
  • عملکرد مؤثر در دماهای بالا و پایین
  • ایمن برای پوست در فرمول‌های مراقبتی
  • افزایش توان پاک‌کنندگی و کاهش کشش سطحی محلول
  • کاهش نیاز به فسفات‌ها در شوینده‌ها

معایب ایزو تری دسیل الکل اتوکسیله

در برخی فرمول‌ها، قابلیت کف‌کنندگی پایین دارد و نیاز به ترکیب با سورفکتانت‌های کف‌زا (مثل SLES) دارد ❌ هزینه بالاتر نسبت به سورفکتانت‌های آنیونی ساده ❌ در pH بسیار پایین (<3) یا بسیار بالا (>11) ممکن است پایداری کاهش یابد ❌ در دوزهای بالا ممکن است اثر چربی‌زدایی بیش از حد ایجاد کند (در محصولات پوست)

ایمنی و نگهداری ایزوتریدسیل الکل اتوکسیله

ایزوتریدسیل الکل اتوکسیله، یکی از سورفکتانت‌های غیر یونی پرکاربرد در صنایع شوینده، نساجی و کشاورزی است که از نظر ایمنی در دسته مواد با خطر کم تا متوسط قرار می‌گیرد. این ترکیب به‌طور کلی غیر قابل اشتعال بوده اما در تماس مستقیم با پوست یا چشم می‌تواند موجب تحریکات خفیف شود.

برای نگهداری ایمن از این ماده، رعایت نکات زیر توصیه می‌شود:

  • در ظروف دربسته و مقاوم به خوردگی نگهداری شود.

  • محیط نگهداری باید خشک، خنک و دارای تهویه مناسب باشد.

  • از یخ‌زدگی یا قرارگیری در معرض حرارت بالا پرهیز گردد.

  • در حین جابجایی، استفاده از دستکش، عینک ایمنی و ماسک توصیه می‌شود.

✅ رعایت این دستورالعمل‌ها، موجب حفظ پایداری ماده و جلوگیری از بروز خطرات احتمالی در محیط‌ کار می‌شود.

بوتیل گلیکول

بوتیل گلیکول یک ترکیب شیمیایی مایع و شفاف است که با نام علمی 2-بوتوکسی اتانول شناخته می‌شود. این ماده به دلیل داشتن خاصیت دوگانه (محلول در آب و چربی) به عنوان یک حلال چندمنظوره در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. بوتیل گلیکول در تولید رنگ، پوشش‌ها، مواد شوینده و محصولات شیمیایی صنعتی نقش کلیدی دارد و به همین دلیل یکی از مواد اولیه پرکاربرد در صنایع به شمار می‌رود.


ساختار شیمیایی بوتیل گلیکول

  • نام شیمیایی: 2-بوتوکسی اتانول

  • فرمول شیمیایی: C₆H₁₄O₂

  • گروه عاملی: ترکیب اتری و الکلی (حاوی گروه هیدروکسیل و اتر)

  • ساختار: دارای زنجیره کربنی همراه با یک گروه هیدروکسیل (–OH) که قابلیت انحلال بالا در آب و ترکیبات آلی را فراهم می‌کند.


ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی بوتیل گلیکول

  • ظاهر: مایع شفاف و بی‌رنگ با بوی ملایم شیرین

  • چگالی: حدود 0.9 گرم بر سانتی‌متر مکعب (در دمای 20 درجه سانتی‌گراد)

  • نقطه جوش: حدود 171 درجه سانتی‌گراد

  • نقطه ذوب: حدود –77 درجه سانتی‌گراد

  • حلالیت: به‌خوبی در آب، الکل‌ها و حلال‌های آلی حل می‌شود

  • فراریت: نسبتاً پایین، اما قابلیت تبخیر در دماهای بالا دارد

  • پایداری: در شرایط عادی پایدار است، اما در تماس با مواد اکسیدکننده قوی واکنش‌پذیر می‌باشد.


کاربردهای بوتیل گلیکول

بوتیل گلیکول به دلیل خواص منحصر‌به‌فرد خود، در طیف گسترده‌ای از صنایع استفاده می‌شود:

1. صنعت رنگ و پوشش‌ها

  • به عنوان حلال در رنگ‌ها، جوهرها و لاک‌ها

  • بهبود یکنواختی و زمان خشک شدن رنگ

  • افزایش قدرت پوشش‌دهی

2. صنعت شوینده‌ها و پاک‌کننده‌ها

  • استفاده در مواد شوینده خانگی و صنعتی

  • حذف لکه‌های چربی و روغنی به‌عنوان یک سورفکتانت مؤثر

  • تولید پاک‌کننده‌های شیشه و سطوح

3. صنایع شیمیایی و دارویی

  • به عنوان واسطه شیمیایی در سنتز مواد دیگر

  • استفاده در تولید رزین‌ها و پلیمرها

  • کاربرد محدود در فرمولاسیون دارویی

4. کشاورزی و نساجی

  • استفاده به عنوان حلال در آفت‌کش‌ها

  • نقش در بهبود فرایند رنگرزی و چاپ پارچه‌ها


معایب بوتیل گلیکول

  • سمیت نسبی: در صورت تماس طولانی با پوست یا استنشاق بخار می‌تواند باعث تحریک چشم، پوست و دستگاه تنفسی شود.

  • زیست‌محیطی: تجزیه آهسته در محیط زیست و احتمال آلودگی منابع آبی.

  • ایمنی کارگاهی: اشتعال‌پذیر بوده و در صورت عدم رعایت شرایط نگهداری، خطر آتش‌سوزی دارد.


مزایای بوتیل گلیکول

  • چندمنظوره بودن: قابلیت استفاده در صنایع مختلف

  • حلالیت بالا: انحلال‌پذیر در آب و بسیاری از ترکیبات آلی

  • پایداری شیمیایی: در بسیاری از فرایندهای صنعتی پایدار است

  • مقرون‌به‌صرفه: نسبت به سایر حلال‌های مشابه قیمت اقتصادی دارد


ایمنی و نگهداری بوتیل گلیکول

  • شرایط نگهداری: در ظروف فلزی یا پلاستیکی مقاوم در برابر خوردگی، در محیط خنک، خشک و دور از نور مستقیم نگهداری شود.

  • حمل و جابجایی: استفاده از تجهیزات ایمنی شامل دستکش مقاوم، عینک ایمنی و ماسک تنفسی ضروری است.

  • حفاظت فردی: از تماس مستقیم با پوست و چشم باید اجتناب شود.

  • اقدامات اضطراری: در صورت نشت، محل باید به‌سرعت تهویه شود و از انتشار آن به محیط زیست جلوگیری گردد.


بوتیل گلیکول یک ماده اولیه مهم و پرکاربرد در صنایع مختلف از جمله رنگ‌سازی، شوینده‌ها و شیمیایی است. این ماده به دلیل خواص حلالیت بالا، پایداری و قیمت مناسب، جایگاه ویژه‌ای در بازار مواد اولیه دارد. با این حال، رعایت نکات ایمنی و استانداردهای HSE در استفاده و نگهداری از آن الزامی است.

پتاسیم نیترات

پتاسیم نیترات یا «نیترات پتاسیم» در بازار B2B به‌عنوان یک اکسیدکننده معدنی قابل‌اعتماد شناخته می‌شود که کیفیت، خلوص و رطوبت آن به‌طور مستقیم بر عملکرد فرایند اثر می‌گذارد. در کشاورزی، این نمک منبع نیتروژن نیتراتی سریع‌الجذب و پتاسیم محلول است؛ در صنایع، از تولید شیشه مستحکم‌شده شیمیایی تا حمام‌های نمکی عملیات حرارتی و نمک‌های مذاب ذخیره حرارت (در نیروگاه‌های خورشیدی)، به‌صورت اقتصادی و ایمن به کار گرفته می‌شود. «تأمین کالا تک» با ارائه گریدهای مختلف، SDS/COA و مشاوره فنی، ریسک‌های عملیاتی و تأمین را برای مشتریان صنعتی کاهش می‌دهد.

ساختار شیمیایی پتاسیم نیترات

پتاسیم نیترات از یون‌های K⁺ و NO₃⁻ تشکیل شده و فرمول شیمیایی آن KNO₃ است. این ترکیب یونی، جامدی بلوری و سفیدرنگ است که در آب به‌خوبی حل می‌شود و به‌عنوان اکسیدکننده در کنار مواد آلی/قابل‌احتراق باید با فاصله ایمن نگهداری شود. از منظر طراحی فرایند، دانستن جرم مولی (≈۱۰۱.۱ g·mol⁻¹)، رفتار انحلال با دما، و ناسازگاری‌های شیمیایی (با کاهنده‌ها، اسیدهای قوی و مواد قابل‌احتراق) برای انتخاب مواد سازه و سطح ایمنی ضروری است.

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی پتاسیم نیترات

  • حالت و رنگ: جامد بلوری سفید و بی‌بو. چگالی تقریبی ≈۲.۱ g·cm⁻³ (۲۰ °C).

  • نقطه ذوب: حدود ۳۳۴ °C؛ پیش از جوش دچار تجزیه حرارتی می‌شود (دکومپوزیشن بالای ~۴۰۰ °C). بنابراین «نقطه جوش واقعی» برای طراحی حرارتی مطرح نیست.

  • انحلال‌پذیری در آب (g/100 g H₂O): به‌شدت وابسته به دما — ۱۳.۲۵ (۰ °C)، ۳۱.۶۶ (۲۰ °C)، ۱۰۹.۹ (۶۰ °C)، ۲۴۵.۲ (۱۰۰ °C)؛ این شیب انحلال برای طراحی تبلور، تبخیر و تهیه محلول‌های غلیظ بسیار مهم است.

  • pH محلول ۵٪: حدود ۶–۸ (تقریباً خنثی تا کمی اسیدی/قلیایی بسته به آب مصرفی).

  • رفتار اکسیدکنندگی: غیرقابل‌احتراق است ولی سوختن مواد قابل‌احتراق را تسریع می‌کند؛ در تماس با مواد آلی/کاهنده می‌تواند خطر آتش‌سوزی را افزایش دهد.

نکته مهندسی: برای واحدهای اختلاط/حل‌سازی، افزایش دما به‌طور چشمگیری حلالیت را بالا می‌برد؛ اما کنترل نرخ گرمادهی و تهویه برای پیشگیری از ته‌نشینی مجدد یا رسوب ناخواسته در خطوط انتقال ضروری است.

کاربردهای پتاسیم نیترات

  • کشاورزی (کود NPK و محلول‌پاشی): پتاسیم نیترات منبع همزمان K و N نیتراتی است و در آبیاری تحت فشار و کشت‌های گلخانه‌ای برای مدیریت هدایت الکتریکی و تغذیه متوازن استفاده می‌شود. (کلمه کلیدی مرتبط: کود شیمیایی).

  • شیشه و سرامیک: در سخت‌کاری شیمیایی شیشه (Ion Exchange)، غوطه‌وری شیشه سودا-آهکی در حمام مذاب KNO₃ سبب جایگزینی Na⁺ با K⁺ در لایه سطحی و ایجاد تنش فشاری سودمند می‌شود؛ فرآیندی که در شیشه‌های مهندسی و نمایشگرها کاربرد دارد. (کلمات کلیدی مرتبط: صنایع شیشه و سرامیک، یون‌مبادله‌ای).

  • عملیات حرارتی فلزات و حمام‌های نمکی: پتاسیم نیترات در برخی حمام‌های نمکی برای تمپرینگ/اکسیداسیون کنترل‌شده و نیز به‌عنوان جزء نمک‌های مذاب ذخیره حرارت (به‌همراه نیترات سدیم) در سامانه‌های حرارتی بکار می‌رود. (کلمات کلیدی: عملیات حرارتی، ذخیره‌ساز حرارتی).

  • کاربردهای مجاز غذایی: در برخی کشورها و تحت حدود قانونی سخت‌گیرانه، به‌عنوان افزودنی نگهدارنده (E252) در محصولات گوشتی/پنیرها استفاده می‌شود؛ انتخاب گرید غذایی و رعایت استانداردها الزامی است. (کلمات کلیدی: افزودنی غذایی).

  • سایر مصارف صنعتی: عامل اکسیدکننده در برخی فرمولاسیون‌های شیمیایی، تولید رنگ‌های خاص، و در تصفیه/شرایط‌سازی آب‌های فرایندی (مطابق مقررات HSE و بدون اختلاط با مواد ناسازگار).

یادآوری مهم: حوزه‌هایی مانند پیروتکنیک بسیار تنظیم‌پذیر و مقرراتی هستند؛ «تأمین کالا تک» صرفاً در چارچوب قوانین و بدون ارائه جزئیات فرایندی پرخطر اقدام به تأمین می‌نماید.

معایب پتاسیم نیترات

  • اکسیدکننده بودن: نیازمند تفکیک از مواد قابل‌احتراق، سوخت‌ها، کاهنده‌ها و تشدیدکننده‌های واکنش است؛ طراحی انبار و حمل باید این الزامات را لحاظ کند.

  • حساسیت به آلودگی‌های آلی/فلزی: ناخالصی‌ها می‌توانند رفتار حرارتی/رنگی را تغییر دهند (به‌ویژه در حمام‌های مذاب برای شیشه). کنترل کیفیت ورودی و پایش دوره‌ای توصیه می‌شود.

  • جذب رطوبت محیط: اگرچه به‌شدت رطوبت‌گیر نیست، اما رطوبت می‌تواند به کلوخه‌شدن و تغییر دوزینگ منجر شود؛ بسته‌بندی چندلایه و انبار خشک ضروری است.

  • محدودیت‌های مقرراتی در برخی کاربردها: استفاده غذایی یا حساس صنعتی فقط با گرید و مجوز مناسب مجاز است.

مزایای پتاسیم نیترات

  • دو منبع غذایی در یک نمک: تأمین همزمان K و N با حلالیت بالا و رفتار پیش‌بینی‌پذیر در محلول‌های آبی (مزیت عملیاتی در کوددهی و فرمولاسیون).

  • رفتار فیزیکی قابل‌مهندسی: شیب انحلال نسبت به دما امکان طراحی بهینه تبلور/انحلال، تنظیم ویسکوزیته و مدیریت رسوب را فراهم می‌سازد.

  • تنوع گرید و مقیاس تولید: دسترسی به گریدهای صنعتی، شیشه‌گری، غذایی (E252) و PAI/PS برای کاربردهای دقیق، با اسناد SDS/COA و ردیابی کیفی.

  • ایمنی نسبی در قیاس با اکسیدکننده‌های قوی‌تر: در چارچوب SDS و جداسازی از مواد ناسازگار، قابلیت حمل و انبارش مطمئن با کدهای حمل Class 5.1 و Packing Group III فراهم است.

ایمنی و نگهداری پتاسیم نیترات

  • طبقه‌بندی حمل‌ونقل: UN 1486 – Class 5.1 (Oxidizer) – Packing Group III؛ برچسب‌گذاری و اسناد حمل مطابق ADR/IMDG/IATA الزامی است.

  • انبارش: در مکان خشک، خنک و دارای تهویه، دور از مواد آلی/کاهنده/سوختنی و منابع حرارت نگهداری شود. از تماس با اسیدهای قوی اجتناب گردد. ظروف را بسته و عاری از آلودگی نگه دارید.

  • حفاظت فردی (PPE): عینک ایمنی، دستکش مناسب و پیش‌بند کار توصیه می‌شود؛ در محیط‌های گرد و غباری از ماسک مناسب استفاده شود. شست‌وشوی پوست در صورت تماس و پایش چشمی/دو‌ش ایمنی در نزدیکی محل کار تعبیه شود.

  • کنترل فرایندی: هنگام حل‌سازی، پودر را تدریجی به آب در حال همزدن بیفزایید و دما را کنترل کنید تا از فوق‌اشباع ناپایدار و رسوب ناگهانی جلوگیری شود.

نتیجه‌گیری

پتاسیم نیترات با ترکیب منحصربه‌فرد اکسیدکنندگی کنترل‌شده، حلالیت وابسته به دما و خلوص‌پذیری بالا، گزینه‌ای راهبردی برای صنایع کشاورزی، شیشه و سرامیک، عملیات حرارتی و ذخیره حرارت است. رعایت SDS/COA، انتخاب گرید مناسب و طراحی انبار و حمل مطابق Class 5.1 ضامن ایمنی و کارایی اقتصادی در کاربردهای صنعتی خواهد بود. برای استعلام قیمت، انتخاب گرید، دریافت SDS/COA و مشاوره فنی متناسب با فرآیند شما، تیم تخصصی «تأمین کالا تک» آماده همکاری و ارائه راهکارهای مهندسی و مقرون‌به‌صرفه است.

پلی اتر آلیل الکل

پلی‌اتر آلکیل الکل (Polyether Alkyl Alcohol) گروهی از ترکیبات سطح‌فعال غیونی (non-ionic) هستند که از اتوکسیلاسیون الکل‌های چرب حاصل می‌شوند. این ترکیبات به دلیل دارا بودن زنجیره‌های هیدروفیل پلی‌اتر (معمولاً پلی‌اتیلن‌گلیکول) و زنجیره‌های آلکیل آب‌گریز، توانایی بسیار خوبی در کاهش کشش سطحی، افزایش خیس‌کنندگی و پخش‌پذیری دارند. پلی‌اتر آلکیل الکل‌ها به‌طور گسترده در صنایع شوینده، کشاورزی، رنگ، چسب و فرمولاسیون‌های صنعتی استفاده می‌شوند.

ساختار شیمیایی پلی اتر آلیل الکل

  • ساختار کلی: R–(OCH₂CH₂)n–OH • گروه R: زنجیره آلکیل (معمولاً C₈ تا C₁₆) • n: تعداد واحدهای اتیلن‌اکسید (اغلب بین 3 تا 15) • نوع ترکیب: سورفکتانت غیونی اتوکسیله با خاصیت Amphiphilic (آبدوست–آبگریز)

ویژگی‌های پلی‌اتر آلکیل الکل

  • ظاهر فیزیکی: مایع شفاف تا نیمه‌ویسکوز یا موم‌مانند، بی‌رنگ یا زرد کم‌رنگ
  • بو: بوی ملایم الکلی یا بی‌بو
  • نقطه ابری شدن (Cloud Point): بسته به طول زنجیره اتوکسی متفاوت است
  • حلالیت: قابل حل در آب و اغلب حلال‌های آلی قطبی
  • پایداری: مقاوم در برابر pH خنثی و کمی قلیایی

کاربردهای پلی‌اتر آلکیل الکل

صنایع شوینده و تمیزکننده سورفکتانت غیونی با قدرت چربی‌زدایی بالا مناسب برای فرمولاسیون‌های شوینده خانگی و صنعتی (مانند شوینده سطوح، شیشه‌شوی و پاک‌کننده عمومی) پایدار در ترکیبات آنیونی و آنزیمی فرمولاسیون‌های کشاورزی: به عنوان عامل پخش‌کننده و خیس‌کننده (Spreader-Wetter) در محلول‌های آفت‌کش و کود مایع بهبود جذب برگ و جلوگیری از شسته‌شدن محلول‌ها کاهش کشش سطحی قطرات اسپری‌شده روی گیاه صنایع رنگ و پوشش: بهبود خیس‌کنندگی رنگ‌های پایه‌آبی کاهش کشش سطحی و بهبود یکنواختی فیلم رنگ جایگزین سبز برای برخی سورفکتانت‌های نفت‌مبنا صنایع چسب و رزین: بهبود ترکیب‌پذیری اجزا در سیستم‌های بر پایه آب کمک به امولسیون‌سازی در فرمولاسیون‌های پلیمری افزایش روان‌کنندگی سطح صنایع آرایشی و بهداشتی (محدود): استفاده به عنوان عامل پخش‌کننده، مرطوب‌کننده یا همگن‌کننده در برخی فرمول‌های مو و پوست نیازمند رعایت الزامات ایمنی IFRA و بررسی تحریک پوستی کاربردهای صنعتی صنایع شوینده‌های خانگی و صنعتی صنایع کشاورزی و آفت‌کش‌ها صنایع رنگ و پوشش‌های پایه آب صنایع چسب و رزین‌های امولسیونی صنایع مواد آرایشی (محدود)

مزایای پلی اتر آلیل الکل

سازگاری با سیستم‌های آبی و قطبی توانایی بالا در کاهش کشش سطحی زیست‌تخریب‌پذیر (biodegradable) در بسیاری از گریدها پایداری در محیط‌های مختلف pH قابلیت تنظیم عملکرد با تغییر زنجیره آلکیل و درجه اتوکسیلاسیون

معایب پلی اتر آلیل الکل

گران‌روی بالا در برخی گریدها حساس به pH بسیار اسیدی یا بسیار قلیایی در بلندمدت برخی گریدها ممکن است موجب تحریک پوست و چشم شوند محدودیت استفاده در صنایع آرایشی بدون تست‌های ایمنی کامل

 ایمنی و نگهداری پلی‌اتر آلیل الکل

نام ماده: پلی‌اتر آلیل الکل (Polyether Allyl Alcohol)
گروه شیمیایی: پلی‌ال‌های واکنشی (Reactive Polyether Polyols with Allyl functionality)
کاربرد: ماده اولیه در رزین‌های پخت‌شونده با UV، کوپلیمرها، چسب‌های حساس به فشار، پوشش‌ها


 خطرات فیزیکی و شیمیایی پلی اتر آلیل الکل

نوع خطر شرح
قابل اشتعال بودن بسته به ساختار و وزن مولکولی، برخی گریدها دارای نقطه اشتعال پایین هستند (بین 90–130°C).
تحریک پوست و چشم مایع ممکن است در تماس مستقیم با پوست یا چشم باعث تحریک متوسط شود.
حساسیت تنفسی بخارات آزاد شده هنگام حرارت‌دهی یا اسپری کردن ممکن است سیستم تنفسی را تحریک کند.
پایداری نوری و گرمایی در دمای بالا یا در حضور نور UV بدون کنترل، ممکن است به‌آرامی پلیمریزه یا تخریب شود.

 اقدامات ایمنی فردی پلی اتر آلیل الکل

مورد توصیه متخصص
دستکش ایمنی استفاده از دستکش مقاوم به مواد آلی (نیتریل یا بوتیل رابر) ضروری است.
محافظ چشم و صورت عینک ایمنی یا شیلد کامل برای جلوگیری از پاشش ضروری است.
لباس محافظ استفاده از روپوش مقاوم شیمیایی و آستین بلند در محیط صنعتی الزامی است.
ماسک تنفسی در صورت استفاده در حجم زیاد یا اسپری، از ماسک نیم‌صورت با فیلتر آلی استفاده شود.

 اقدامات در شرایط اضطراری

نشت:

  • سطح نشت را با مواد جاذب غیرقابل اشتعال (مانند خاک دیاتومه یا پودر جذب‌کننده صنعتی) جمع‌آوری کنید.

  • منطقه را به‌خوبی تهویه کرده و از منابع گرما و شعله دور نگه دارید.

 تماس با پوست یا چشم:

  • شستشوی فوری با آب فراوان و صابون ملایم به مدت حداقل 15 دقیقه.

  • در صورت سوزش ماندگار، مراجعه به پزشک توصیه می‌شود.

 استنشاق بخار:

  • فرد را به هوای آزاد منتقل کرده و در صورت بروز علائم شدید تنفسی، مراقبت پزشکی فوری الزامی است.


 شرایط نگهداری پلی اتر آلیل الکل

پارامتر مقدار / توضیح
دمای نگهداری بهینه 5–30 درجه سانتی‌گراد – دور از یخ‌زدگی یا گرمای زیاد
نوع ظروف مناسب ظروف فولادی یا پلی‌اتیلن مقاوم، دارای درب‌بندی محکم و بدون تماس با رطوبت
پایداری نوری در ظروف تیره‌رنگ یا در محیط فاقد نور مستقیم نگهداری شود.
دور از مواد ناسازگار اکسیدکننده‌های قوی، اسیدهای معدنی، پراکسیدها

 توصیه‌های نهایی برای ایمنی

  • از پلیمری شدن ناخواسته (self-polymerization) در صورت ماندن در معرض UV یا گرمای مداوم جلوگیری شود.

  • برای کارکنانی که با این ماده کار می‌کنند، آموزش اصول کار با مواد واکنشی و حساس به UV الزامی است.

  • در حمل‌ونقل، رعایت برچسب‌گذاری ایمنی و دسته‌بندی طبق UN GHS ضروری است.

  • برگه SDS ماده حاوی اطلاعات دقیق سمیت، سمیت زیست‌محیطی و واکنش‌پذیری باید در دسترس باشد.

پلی اتیلن گلیکول 200

پلی اتیلن گلیکول 200 یک ترکیب شیمیایی مهم از خانواده پلی‌اترها است که به دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی منحصربه‌فرد، در صنایع مختلف دارویی، آرایشی، شیمیایی و کشاورزی به‌عنوان حلال، نرم‌کننده و پایدارکننده مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده مایعی بی‌رنگ، شفاف و با ویسکوزیته کم است که به‌راحتی در آب و بسیاری از حلال‌های قطبی حل می‌شود.


ساختار شیمیایی پلی اتیلن گلیکول 200

پلی اتیلن گلیکول 200 با فرمول کلی:
HO–(CH₂CH₂O)n–H

ساخته شده از تکرار واحدهای اتیلن اکسید است. عدد "200" بیانگر میانگین جرم مولکولی این گرید است. این ساختار باعث ایجاد خواصی همچون حلالیت بالا در آب، غیرسمی بودن و پایداری شیمیایی می‌شود.


ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی پلی اتیلن گلیکول 200

  • ظاهر: مایع شفاف، بی‌رنگ و بدون بو

  • نقطه جوش: حدود 250 °C

  • نقطه انجماد: -65 °C

  • چگالی (در 20°C): 1.124 g/cm³

  • حلالیت: کاملاً محلول در آب و الکل‌ها

  • ویسکوزیته: کم، مناسب برای کاربردهای حلالی و روان‌کنندگی

  • فشار بخار: بسیار پایین (پایداری در شرایط عادی)


کاربردهای پلی اتیلن گلیکول 200

پلی اتیلن گلیکول 200 به دلیل ویژگی‌های خاص، در صنایع مختلف به کار می‌رود:

صنایع دارویی و آرایشی

  • به عنوان حلال و حامل داروها

  • استفاده در کرم‌ها، لوسیون‌ها، ژل‌ها و شامپوها

  • پایدارکننده در محصولات بهداشتی

صنایع شیمیایی

  • عامل رقیق‌کننده و حلال در رزین‌ها و پوشش‌ها

  • افزودنی در روان‌کننده‌ها و سیالات هیدرولیک

  • عامل پخش‌کننده در فرمولاسیون‌های شیمیایی

کشاورزی

  • استفاده در فرمولاسیون کودها و آفت‌کش‌ها برای بهبود جذب برگی

  • کاهش کشش سطحی محلول‌های اسپری

صنایع غذایی (محدود و تحت استاندارد)

  • به عنوان عامل رطوبت‌گیر و حلال برای اسانس‌ها (با رعایت استانداردهای FDA و EFSA)


معایب پلی اتیلن گلیکول 200

  • در غلظت‌های بالا ممکن است موجب تحریک چشم و پوست شود.

  • نیاز به گرید دارویی یا خوراکی در صنایع حساس (دارو و غذا).

  • زیست‌تخریب‌پذیری کندتر نسبت به ترکیبات طبیعی.


مزایای پلی اتیلن گلیکول 200

  • محلول در آب و الکل‌ها → سهولت در فرمولاسیون.

  • غیرسمی و ایمن در گریدهای دارویی و بهداشتی.

  • پایداری شیمیایی و حرارتی مناسب.

  • قابلیت تنظیم ویسکوزیته در ترکیب با دیگر گریدهای PEG.

  • قیمت اقتصادی و در دسترس بودن در بازار جهانی.


ایمنی و نگهداری پلی اتیلن گلیکول 200

  • این ماده در دسته مواد کم‌خطر قرار دارد، اما رعایت نکات ایمنی الزامی است.

  • از تماس مستقیم طولانی با چشم و پوست اجتناب شود.

  • نگهداری در ظروف دربسته و مقاوم به مواد شیمیایی، در محیط خشک، خنک و دور از نور مستقیم خورشید.

  • استفاده از دستکش و عینک ایمنی توصیه می‌شود.

  • در صورت بلع یا تماس شدید، مراجعه فوری به پزشک الزامی است.


جمع‌بندی

پلی اتیلن گلیکول 200 یک ترکیب شیمیایی با ارزش بالا در صنایع مختلف است که به دلیل حلالیت عالی، غیرسمی بودن، پایداری و قیمت مناسب، در بسیاری از فرمولاسیون‌ها به کار گرفته می‌شود. انتخاب گرید مناسب (صنعتی، دارویی یا خوراکی) نقش مهمی در افزایش بهره‌وری و کیفیت محصول نهایی دارد.