سدیم لوریل اتر سولفات
سدیم لوریل اتر سولفات که با نام اختصاری SLES و نام تجاری رایج تگزاپون (Texapon) شناخته می‌شود، یک سورفکتانت آنیونی بسیار پرکاربرد و یکی از ارکان اصلی در فرمولاسیون محصولات شوینده و بهداشتی است. این ماده به دلیل قدرت فوق‌العاده در ایجاد کف، پاک‌کنندگی مؤثر و قیمت بسیار رقابتی، به انتخابی بی‌بدیل برای تولیدکنندگان در سراسر جهان تبدیل شده است. از شامپو و مایع ظرفشویی گرفته تا پاک‌کننده‌های صنعتی، حضور این ماده شوینده قدرتمند به چشم می‌خورد. SLES به دلیل فرآیند اتوکسیلاسیون، ملایمت بیشتری نسبت به پسرعموی خود، سدیم لوریل سولفات (SLS)، بر روی پوست دارد.
مجموعه تامین کالا تک به عنوان یکی از پیشگامان تأمین مواد اولیه شیمیایی، مفتخر است که سدیم لوریل اتر سولفات با بالاترین کیفیت و خلوص را برای صنایع مختلف کشور عرضه نماید.
ساختار شیمیایی سدیم لوریل اتر سولفات
سدیم لوریل اتر سولفات یک مولکول آمفی‌فیلیک است، به این معنی که دارای دو بخش با ویژگی‌های متفاوت است:
- بخش آب‌گریز (Lipophilic): یک زنجیره بلند هیدروکربنی (لوریل) که از الکل چرب مشتق شده و تمایل به جذب چربی‌ها و آلودگی‌ها دارد.
- بخش آب‌دوست: یک سر سولفاته و اتوکسیله شده که به راحتی در آب حل می‌شود.
فرمول عمومی آن CH₃(CH₂)₁₀CH₂(OCH₂CH₂)nOSO₃Na است. در این فرمول، “n” نشان‌دهنده تعداد مولکول‌های اتیلن اکساید است که معمولاً بین ۱ تا ۳ متغیر است. همین بخش اتوکسیله (OCH₂CH₂)n است که SLES را از SLS متمایز کرده و باعث افزایش حلالیت در آب و کاهش پتانسیل تحریک‌کنندگی پوست می‌شود.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی سدیم لوریل اتر سولفات
آگاهی از مشخصات فنی، اولین قدم برای خرید سدیم لوریل اتر سولفات و استفاده صحیح از آن در فرمولاسیون است.
کاربردهای سدیم لوریل اتر سولفات
سدیم لوریل اتر سولفات به عنوان یک سورفکتانت پایه، در گستره وسیعی از محصولات به کار می‌رود:
- محصولات آرایشی و بهداشتی:
- شامپو سر و بدن: عامل اصلی ایجاد کف غلیظ و پاک‌کنندگی در انواع شامپوها.
- پاک کننده‌های صورت و فیس واش: برای حذف چربی و آلودگی از سطح پوست.
- خمیر دندان و دهان‌شویه: به عنوان عامل کف‌کننده و کمک به پخش شدن ترکیبات.
- صابون مایع و مایع دستشویی: به دلیل قدرت پاک‌کنندگی بالا و هزینه پایین.
- شوینده‌های خانگی:
- مایع ظرفشویی: قدرت فوق‌العاده در حذف چربی‌ها از روی ظروف.
- مایعات لباسشویی: به عنوان یکی از سورفکتانت‌های اصلی برای لکه‌بری.
- کاربردهای صنعتی: در فرمولاسیون کارواش‌ها، پاک‌کننده‌های صنعتی و به عنوان عامل امولسیون‌کننده در برخی فرآیندهای شیمیایی استفاده می‌شود.
معایب سدیم لوریل اتر سولفات
با وجود مزایای فراوان، توجه به برخی نکات و نگرانی‌ها در مورد SLES ضروری است:
- پتانسیل تحریک پوست: اگرچه ملایم‌تر از SLS است، اما در غلظت‌های بالا یا در تماس طولانی‌مدت با پوست، می‌تواند باعث خشکی و تحریک، به ویژه در افراد با پوست حساس شود.
- آلودگی احتمالی با 1,4-Dioxane: فرآیند اتوکسیلاسیون می‌تواند منجر به تولید محصول جانبی به نام 1,4-دی‌اکسان شود که یک ماده بالقوه سرطان‌زا است. البته تولیدکنندگان معتبر، میزان این ناخالصی را تا سطوح ایمن و استاندارد کاهش می‌دهند.
- تأثیر بر محیط زیست: مانند بسیاری از شوینده‌ها، ورود حجم بالای آن به منابع آبی می‌تواند برای آبزیان مضر باشد، هرچند SLES زیست‌تخریب‌پذیر محسوب می‌شود.
مزایای سدیم لوریل اتر سولفات
دلایل متعددی SLES را به محبوب‌ترین سورفکتانت در جهان تبدیل کرده است:
- قدرت کف‌کنندگی و پاک‌کنندگی عالی: به سرعت کفی غنی و پایدار تولید می‌کند که از نظر مصرف‌کننده نشانه قدرت و کیفیت محصول است.
- مقرون‌به‌صرفه بودن: قیمت سدیم لوریل اتر سولفات در مقایسه با کارایی آن بسیار مناسب است و هزینه تمام‌شده محصول نهایی را به شدت کاهش می‌دهد.
- سازگاری بالا: به راحتی با سایر سورفaktantها (آنیونی، غیریونی و آمفوتری) ترکیب شده و به فرمولاتورها اجازه می‌دهد تا محصولاتی با ویژگی‌های متنوع طراحی کنند.
- قابلیت تنظیم ویسکوزیته: ویسکوزیته محلول‌های حاوی SLES را می‌توان به سادگی با افزودن نمک (سدیم کلراید) افزایش داد که برای تولید محصولات غلیظ مانند شامپوها یک مزیت بزرگ است.
ایمنی و نگهداری سدیم لوریل اتر سولفات
رعایت اصول ایمنی، ضامن استفاده بی‌خطر و مؤثر از تگزاپون است.
- نگهداری: این ماده باید در دمای اتاق، در ظروف دربسته و به دور از نور مستقیم خورشید و رطوبت نگهداری شود. یخ‌زدگی یا گرمای بیش از حد می‌تواند به ساختار آن آسیب بزند.
- ایمنی فردی: هنگام کار با فرم غلیظ (۷۰٪)، استفاده از تجهیزات حفاظت فردی مانند عینک ایمنی و دستکش ضروری است تا از تماس مستقیم با پوست و چشم جلوگیری شود.
- نکات فرمولاسیون: برای رقیق‌سازی، بهتر است خمیر SLES به آرامی به آب در حال هم‌زدن اضافه شود تا از ایجاد کلوخه‌های ژله‌ای و حل‌نشدنی جلوگیری گردد.
