دسته بندی
کاربرد
  • صنایع دارویی و بهداشتی

استریل الکل

استریل الکل (Sterile Alcohol) یک محلول الکلی استریل‌شده، معمولاً بر پایه اتانول ۷۰٪ یا ایزوپروپانول ۷۰٪ است که برای ضدعفونی کردن سطوح حساس، تجهیزات پزشکی، ابزار آزمایشگاهی، و دست‌ها استفاده می‌شود. برخلاف الکل‌های معمولی، استریل الکل در شرایط کاملاً کنترل‌شده تولید شده و فاقد هرگونه آلودگی میکروبی یا ذرات معلق است.


 ساختار شیمیایی

  • ماده مؤثر اصلی:

    • اتانول (C₂H₅OH) یا ایزوپروپانول (C₃H₇OH)

  • حامل: آب استریل مقطر (برای تنظیم غلظت بهینه ضدعفونی)

  • ساختار محلول: محلول شفاف و همگن الکل + آب بدون آلودگی میکروبی

غلظت 70٪ در استریل الکل به‌طور علمی بهترین عملکرد را در نفوذ به دیواره سلولی و انهدام میکروارگانیسم‌ها دارد.


 ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی

ویژگی مقدار / توضیح
حالت فیزیکی مایع شفاف و بی‌رنگ
بوی خاص تند و مشخص (الکلی)
غلظت رایج 70٪ حجمی (در برخی موارد 96٪ یا 99٪ برای مقاصد خاص)
نوع الکل اتانول یا ایزوپروپانول
حلالیت در آب کاملاً محلول
چگالی (در 20°C) حدود 0.87 g/cm³ برای اتانول 70٪
نقطه اشتعال حدود 21–24°C (بسته به نوع الکل)
شرایط استریلیزاسیون فیلترهای میکرونی 0.2 میکرون یا فرآیند اتوکلاو و گازدهی بدون باکتری

 کاربردهای استریل الکل

  1. پزشکی و بیمارستانی:

    • ضدعفونی پوست قبل از تزریق

    • تمیز کردن سطوح تجهیزات استریل (مانند دستگاه‌های جراحی)

    • ضدعفونی دستان کادر درمانی (در شرایط فاقد آب و صابون)

  2. آزمایشگاهی و زیست‌پزشکی:

    • ضدعفونی محفظه‌های کشت سلول، ابزارهای میکروبی

    • پاک‌سازی سریع تجهیزات حساس

  3. صنایع دارویی و تولید واکسن:

    • استریل کردن سطح ظروف، شیشه‌آلات، دستگاه پرکن و خطوط تولید

  4. کاربرد خانگی و آرایشی:

    • ضدعفونی ابزار آرایشی، قیچی ناخن، تب‌سنج، گوشی تلفن

    • کاربرد در فرمول ضدعفونی‌کننده‌های شخصی


✅ مزایای استریل الکل

  • ضدعفونی‌کننده سریع و مؤثر بر طیف گسترده‌ای از میکروب‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها

  • غیرخورنده برای فلزات و تجهیزات حساس

  • بدون نیاز به آبکشی پس از استفاده

  • قابل استفاده در محیط‌های استریل مانند اتاق عمل، آزمایشگاه‌های BSL-2/3

  • سازگار با پوست (در گریدهای حاوی نرم‌کننده یا گلیسیرین)

  • تبخیر سریع بدون باقی‌مانده


❌ معایب و محدودیت‌ها

  • قابلیت اشتعال بالا – نیاز به دور نگه‌داشتن از شعله و گرما

  • خطر خشکی پوست در استفاده مکرر (بدون مرطوب‌کننده)

  • غیرفعال در برابر برخی باکتری‌های اسپورزا (مثل کلستریدیوم دیفیسیل)

  • نیاز به بسته‌بندی کاملاً استریل و مقاوم به تبخیر

  • عمر مفید محدود پس از باز شدن درپوش (در برخی بسته‌بندی‌ها)