زایلن مخلوط

زایلن مخلوط یک ترکیب آلی آروماتیک است که از سه ایزومر اصلی زایلن (اورتو، متا و پارا) و مقداری اتیل‌بنزن تشکیل شده است. این ماده شیمیایی عمدتاً به‌عنوان حلال در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد و به دلیل خواص شیمیایی پایدار، یکی از حلال‌های پرکاربرد در صنایع پتروشیمی، رنگ و رزین، چاپ و چسب محسوب می‌شود.

ساختار

زایلن مخلوط ترکیبی از سه ایزومر زیر است:

• اورتو-زایلن (o-xylene)

• متا-زایلن (m-xylene)

• پارا-زایلن (p-xylene)
  همراه با حدود 10 تا 20 درصد اتیل‌بنزن.
  فرمول شیمیایی کلی زایلن: C₈H₁₀
  ساختار آن شامل یک حلقه بنزن با دو گروه متیل است که در موقعیت‌های مختلف قرار دارند.

ویژگی‌ها

• فرمول شیمیایی: C₆H₄(CH₃)₂

• شکل ظاهری: مایع شفاف و بی‌رنگ

• نقطه جوش: حدود 138–144 درجه سانتی‌گراد

• چگالی: ~0.86 گرم بر سانتی‌متر مکعب

• قابل اشتعال بالا

• نامحلول در آب، ولی قابل حل در اکثر حلال‌های آلی

کاربردها

زایلن مخلوط در کاربردهای گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد، از جمله:

• به عنوان حلال در صنعت رنگ، لاک و جوهر

• در فرمولاسیون چسب‌ها و رزین‌ها

• در صنایع پتروشیمی برای تولید پارا-زایلن (ماده اولیه پلی‌استرها)

• به عنوان عامل استخراج در آزمایشگاه‌ها

• در تولید پلاستیک‌ها، الیاف مصنوعی و شوینده‌ها

معایب

• قابلیت اشتعال بالا: نیاز به نگهداری در شرایط ایمن دارد

• بخارهای سمی: استنشاق طولانی‌مدت ممکن است باعث آسیب به سیستم عصبی و تنفسی شود

• آلودگی محیطی: در صورت عدم کنترل صحیح، می‌تواند به منابع آب و خاک آسیب برساند

مزایا

• قدرت حلالیت بالا برای بسیاری از مواد آلی

• در دسترس و مقرون‌به‌صرفه

• سازگاری بالا با فرایندهای صنعتی و شیمیایی

• پایداری شیمیایی خوب در کاربردهای صنعتی مختلف