کوکامید

کوکامید (Cocamide) یک ترکیب آمیدی غیر‌یونی است که از واکنش بین اسیدهای چرب روغن نارگیل و آمین‌ها مانند اتانول آمین یا دی‌اتانول‌آمین (DEA) حاصل می‌شود. رایج‌ترین شکل آن:

Cocamide DEA: دی‌اتانول‌آمید مشتق شده از اسیدهای چرب نارگیل
فرمول شیمیایی عمومی: R-CO-N(CH₂CH₂OH)₂
(R زنجیره آلکیلی 12 تا 18 کربنه از روغن نارگیل)

ویژگی‌های کوکامید

ویژگی	مقدار یا توضیح
شکل ظاهری	مایع چسبناک زرد مایل به قهوه‌ای روشن
بو	بوی ملایم چرب/صابون‌مانند
چگالی (25°C)	0.98 – 1.01 g/cm³
نقطه جوش	بالاتر از 250°C (با تجزیه)
ویسکوزیته (25°C)	2000 – 3000 cP
pH محلول 10%	حدود 9.5 – 10.5
انحلال‌پذیری در آب	محلول جزئی – پایدار در امولسیون
پایداری در pH	پایدار بین 4 تا 11
سازگاری	با سورفکتانت‌های آنیونی، غیر‌یونی و کاتیونی

کاربردهای کوکامید

کوکامیدها به‌عنوان مواد چندمنظوره در صنایع زیر به‌کار می‌روند:

محصولات مراقبت شخصی:

شامپو، صابون مایع، ژل حمام، شوینده صورت
افزایش‌دهنده کف و ویسکوزیته
نرم‌کننده پوست و مو

شوینده‌های خانگی و صنعتی:

مایع ظرفشویی، پاک‌کننده چندمنظوره
تثبیت‌کننده کف و عامل ضخیم‌کننده

کاربرد صنعتی:

عامل امولسیون‌ساز در روانکارهای صنعتی
ضدالکتریسیته ساکن در منسوجات

مزایای کوکامید

زیست‌تجزیه‌پذیر و پایه گیاهی (مشتق از روغن نارگیل)
سازگار با پوست، pH ملایم
مؤثر در آب‌های سخت
تقویت‌کننده کف و نرم‌کنندگی محصول نهایی
مناسب برای فرمول‌های بدون سولفات

معایب کوکامید

در حضور نیتریت‌ها ممکن است نیتروزامین‌ها (ترکیبات بالقوه سرطان‌زا) تشکیل دهد
در دماهای بالا یا pH ناپایدار ممکن است باعث اکسید شدن و تغییر رنگ شود
غلظت بالا ممکن است باعث تحریک پوست‌های حساس شود

ایمنی و نگهداری کوکامید

مورد ایمنی	شرح کاربردی
تماس با پوست	ایمن در غلظت‌های معمول – دستکش برای تماس طولانی توصیه می‌شود
تماس با چشم	ممکن است تحریک کند – شست‌وشوی فوری با آب
استنشاق بخارات	در حالت معمول بخار خاصی ندارد
نقطه اشتعال	بالاتر از 200°C
انبارداری	درام‌های HDPE یا بشکه‌های فلزی – محیط خنک، خشک، دور از نور مستقیم
سازگاری شیمیایی	ناسازگار با عوامل اکسیدکننده قوی
پایداری محیطی	قابل تجزیه زیستی – کم‌خطر برای اکوسیستم‌ها
مدت نگهداری توصیه‌شده	12 تا 18 ماه