آمین های چرب اتوکسیله

آمین‌های چرب اتوکسیله سورفکتانت‌های غیر‌یونی هستند که از واکنش بین آمین‌های چرب زنجیره بلند (C₁₂ تا C₂₂) با اتیلن اکسید (EO) تحت شرایط کنترل‌شده تولید می‌شوند. نتیجه واکنش مولکولی با یک بخش آبدوست (زنجیره اتوکسیله) و یک بخش آب‌گریز (زنجیره آلکیلی چرب) است که خاصیت ترکنندگی، امولسیفایری و ضدالکتریسیته ساکن دارد.

ساختار شیمیایی کلی:
R–NH–(CH₂CH₂O)ₙ–H

R: زنجیره آلکیلی اشباع یا غیراشباع، معمولاً استخراج‌شده از روغن نارگیل، تالو، سویا یا کلزا
N: تعداد مول اتیلن‌اکسید متصل‌شده (معمولاً بین 2 تا 20، در گریدهای خاص حتی تا 50)

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی آمین های چرب اتوکسیله

ظاهر فیزیکی: مایع شفاف تا موم زرد کمرنگ (بسته به طول زنجیره و میزان EO)
ویسکوزیته (25°C): از کم تا بالا (افزایش با بیشتر شدن n)
چگالی (20–25°C): 0.95 – 1.00 g/cm³
حلالیت در آب: وابسته به n — n بالا → محلول، n پایین → نیمه‌محلول یا امولسیون‌پذیر
pH محلول 1%: 7.0 – 9.5
خاصیت کف‌زایی: متوسط
نوع سورفکتانت: غیر‌یونی (Nonionic)

کاربردهای آمین های چرب اتوکسیله

کشاورزی:
• امولسیفایر در آفت‌کش‌ها و کودهای مایع
• عامل نفوذدهنده (penetrant) در محلول‌های اسپری برگی
نفت، گاز و حفاری:
• افزودنی در گل حفاری و پاک‌کننده چاه‌های نفت
• پایدارکننده فوم و کنترل‌کننده زاویه تماس
شوینده‌های صنعتی:
• پاک‌کننده‌های قوی فلزات، خودرو و سطوح سخت
• افزودنی ضدالکتریسیته در شوینده‌های پارچه‌ای
نساجی، چرم، رنگ و پلاستیک:
• آنتی‌استاتیک، روان‌کننده و مرطوب‌کننده
• دیسپرس‌کننده رنگ‌ها و رنگدانه‌ها

مزایای آمین های چرب اتوکسیله

ترکنندگی و امولسیفایری بالا
پایداری در بازه pH گسترده (۳–۱۱) و در سختی‌های مختلف آب
قابلیت اختلاط با سورفکتانت‌های آنیونی، کاتیونی و آمفوتریک
عدم بار یونی ← عدم تداخل با ترکیبات حساس
در گریدهای مناسب، زیست‌تجزیه‌پذیر طبق آزمون OECD 301

معایب آمین های چرب اتوکسیله

در برخی گریدها ممکن است حساسیت پوستی ایجاد کند (به‌ویژه در تماس طولانی)
ناپایداری در حضور اکسیدکننده‌های قوی
تمایل به جذب رطوبت در گریدهای با EO بالا (hygroscopic)
قیمت بالاتر از سورفکتانت‌های آنیونی ساده

ایمنی و نگهداری آمین های چرب اتوکسیله

تماس با پوست و چشم: ممکن است تحریک ایجاد کند — استفاده از دستکش و عینک ایمنی توصیه می‌شود
استنشاق: در شرایط صنعتی با تهویه مناسب، خطری ندارد
نقطه اشتعال: بالای 150°C
سازگاری: ناسازگار با اکسیدکننده‌های قوی
انبارداری: در ظروف پلیمری مقاوم، محیط خشک و خنک، دور از تابش مستقیم نور
پایداری محیطی: قابل تجزیه زیستی، کم‌خطر در غلظت‌های مجاز