سود کاستیک پرک
سود کاستیک پرک یا سدیم هیدروکسید جامد (NaOH) یک ترکیب قلیایی بسیار قوی، به رنگ سفید و به شکل پرک یا پوسته‌ای (Flake) است که از تبخیر محلول سود مایع ۵۰٪ به‌دست می‌آید. این ترکیب به‌شدت واکنش‌پذیر با اسیدها، فلزات سبک، آب، روغن‌ها و چربی‌ها بوده و در طیف گسترده‌ای از صنایع شیمیایی، پالایش، شوینده، غذایی، نساجی و نفت و گاز استفاده می‌شود.
ساختار شیمیایی سود کاستیک پرک
- نام شیمیایی: سدیم هیدروکسید (Sodium Hydroxide)
- فرمول مولکولی: NaOH
- ساختار یونی: یون‌های Na⁺ و OH⁻ در آرایش بلوری Orthorhombic
- شماره CAS: 1310-73-2
- وزن مولکولی: 40.00 g/mol
- شماره EC: 215-185-5
ویژگی‌های سود کاستیک پرک
- حالت فیزیکی: جامد پوسته‌ای سفید (Flakes)
- دمای ذوب: 318°C
- دمای جوش: 1,388°C در دماهای بالا تجزیه به ( Na₂O و H₂O)
- چگالی: 2.13 g/cm³
- pH محلول 1%: 13 – 14
- حلالیت در آب: بسیار بالا – واکنش گرمازا
- واکنش‌پذیری: بسیار شدید با آب، اسیدها، فلزات سبک (مانند آلومینیوم و روی) → تولید هیدروژن قابل اشتعال (اضافه‌شده)
- ویسکوزیته: ندارد (جامد است)
کاربردهای سود کاستیک پرک
صنایع شوینده و بهداشت
- تولید صابون جامد و مایع، مایع ظرفشویی، جرم‌گیر، سفیدکننده و ضدعفونی‌کننده‌ها
- بازیافت و حذف چربی از پساب صنعتی
صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
- خنثی‌سازی اسیدها در فرآیندها
- شیرین‌سازی نفت خام و گاز طبیعی (حذف H₂S و CO₂)
- احیای رزین‌های تبادل یونی
صنعت کاغذ و نساجی
- فرآیند کرافت برای جداسازی الیاف سلولزی از چوب
- کنترل pH در رنگرزی و شست‌وشو
صنایع غذایی (گرید خوراکی – E524)
- تمیزکننده لوله و مخازن (CIP)
- تولید کاکائو، بستنی، نوشابه، زیتون شور (در دوز بسیار کم و کنترل‌شده)
صنایع فلزی
- پرداخت سطحی و پولیش آلومینیوم
- استخراج فلزات از سنگ معدن
- حذف رسوبات معدنی از سیستم‌های صنعتی
مزایای سود کاستیک پرک
- بسیار قوی در خنثی‌سازی اسیدها و چربی‌ها
- ارزان و در دسترس در حجم بالا
- قابل استفاده در طیف وسیعی از صنایع
- پایداری طولانی‌مدت در انبار (در شرایط خشک)
- فرم پرک مناسب برای حمل، انبارداری و دوز دقیق
معایب سود کاستیک پرک
- خوردگی شدید در تماس با پوست، چشم و فلزات
- واکنش گرمازا با آب = خطر سوختگی شیمیایی
- جذب سریع رطوبت از هوا (Hygroscopic) → کلوخه شدن
- نیاز به تجهیزات مقاوم به قلیا برای جابجایی
- خورنده برای برخی واشرها، شیرآلات و فلزات سبک
ایمنی و نگهداری سود کاستیک پرک
- طبقه‌بندی GHS: H314 – خورنده شدید پوست و چشم (GHS Class 8)
- PPE مورد نیاز: دستکش نئوپرن یا PVC، عینک ایمنی، ماسک، روپوش مقاوم
- تماس با پوست / چشم: شست‌وشوی فوری با آب فراوان (حداقل ۱۵ دقیقه) و مراجعه به پزشک
- استنشاق گرد و غبار: استفاده از ماسک فیلتردار و تهویه مناسب در فضاهای بسته
- شرایط نگهداری: در کیسه‌های ضد رطوبت، مکان خشک، خنک و دارای تهویه مناسب
- سازگاری شیمیایی: دور از اسیدها، فلزات سبک، ترکیبات نیتروژنه یا آلی هالوژنه
- بسته‌بندی رایج: کیسه‌های سه‌لایه پلی‌پروپیلن 25 کیلوگرمی با لایه داخلی ضد رطوبت
