گرید نساجی

گرید نساجی به موادی اطلاق می‌شود که به‌طور خاص برای کاربردهای نساجی طراحی و پردازش شده‌اند تا عملکرد بهینه‌ای در تولید پارچه ارائه دهند. این مواد می‌توانند طبیعی (مانند پنبه، پشم، ابریشم) یا مصنوعی (مانند پلی‌استر، نایلون، آکریلیک) باشند.

ساختار مولکولی گرید نساجی

• الیاف طبیعی دارای ساختار مولکولی مبتنی بر سلولز (الیاف گیاهی) یا پروتئین (الیاف حیوانی) هستند.
• الیاف مصنوعی معمولاً از زنجیره‌های پلیمری ساخته می‌شوند، مانند پلی‌اتیلن ترفتالات (PET) در پلی‌استر.

مورفولوژی الیاف

• الیاف به دو دسته تقسیم می‌شوند: فیلامنتی (الیاف بلند و پیوسته مانند ابریشم) و استیپل (الیاف کوتاه مانند پنبه).
• روش‌های پردازش مانند ریسندگی، بافندگی و کشبافی جهت‌گیری الیاف را تغییر می‌دهند تا استحکام و انعطاف‌پذیری بیشتری ایجاد کنند.

پردازش سطحی

مواد پلی اتیلن ترفتالات گرید نساجی تحت عملیات شیمیایی مختلفی مانند رنگرزی، پوشش ضد الکتریسیته ساکن، تکمیل‌های جذب رطوبت و محافظت در برابر اشعه UV قرار می‌گیرند تا عملکرد آن‌ها بهبود یابد.

ویژگی‌های گرید نساجی

مواد گرید نساجی دارای خصوصیات منحصر‌به‌فردی هستند که آن‌ها را برای کاربردهای مختلف مناسب می‌کند.

۱. ویژگی‌های مکانیکی

✔ استحکام کششی بالا – دوام زیاد و مقاومت در برابر پارگی را تضمین می‌کند.
✔ خاصیت کشسانی – برخی از الیاف (مانند اسپندکس) قابلیت کشیدگی و بازگشت به شکل اولیه دارند.
✔ مقاومت در برابر سایش – برای کاربردهای با استفاده مداوم مانند مبلمان و لباس‌های کار مهم است.

۲. ویژگی‌های حرارتی

✔ مقاومت در برابر حرارت – برخی الیاف مانند آرامید و پشم در برابر دماهای بالا مقاوم هستند.
✔ نقطه ذوب پایین – برخی الیاف مصنوعی مانند پلی‌استر نیاز به پردازش حرارتی کنترل‌شده دارند.

۳. ویژگی‌های شیمیایی

✔ جذب رطوبت پایین – پلی‌استر و نایلون رطوبت را دفع می‌کنند و باعث خشک ماندن پارچه می‌شوند.
✔ مقاومت شیمیایی – برخی الیاف نساجی در برابر اسیدها، قلیاها و حلال‌ها مقاوم هستند.
✔ محافظت در برابر UV – برخی الیاف مانند آکریلیک به‌طور طبیعی اشعه UV را مسدود می‌کنند.

۴. ویژگی‌های زیست‌محیطی

✅ تجزیه‌پذیری زیستی – الیاف طبیعی به مرور زمان تجزیه می‌شوند، درحالی‌که الیاف مصنوعی معمولاً غیرقابل‌تجزیه هستند.
✅ پایداری محیطی – گزینه‌های نساجی دوستدار محیط زیست شامل پنبه ارگانیک، پلی‌استر بازیافتی و الیاف بامبو می‌شوند.

کاربردهای گرید نساجی

مواد پلی اتیلن ترفتالات PET گرید نساجی در صنایع مختلفی از جمله مد، منسوجات خانگی و کاربردهای فنی استفاده می‌شوند ماننده :

۱. صنعت پوشاک

✅ لباس‌های روزمره – پیراهن، شلوار، کت و لباس‌های ورزشی.
✅ پارچه‌های عملکردی – لباس‌های ورزشی با خاصیت جذب رطوبت، لباس‌های فشرده‌سازی.
✅ منسوجات لوکس – ابریشم، پنبه با تراکم نخ بالا و ترکیبات مصنوعی پیشرفته.

۲. منسوجات خانگی

✅ روکش مبلمان – پارچه‌های بادوام برای مبل، پرده و فرش.
✅ کالای خواب – ملحفه، پتو و روبالشی.
✅ حوله و منسوجات بهداشتی – مواد مبتنی بر پنبه برای راحتی و جذب بالا.

۳. منسوجات صنعتی و فنی

✅ منسوجات خودرویی – صندلی‌های خودرو، کیسه‌های هوا و روکش‌های داخلی.
✅ منسوجات پزشکی – گان‌های جراحی، باندها و پارچه‌های آنتی‌باکتریال.
✅ تجهیزات محافظتی – لباس‌های ضد حریق (مانند نومکس)، جلیقه‌های ضدگلوله (کِولار).

۴. کاربردهای پایدار و زیست‌محیطی

✅ پارچه‌های بازیافتی – پلی‌استر بازیافتی از بطری‌های پلاستیکی.
✅ الیاف ارگانیک – بامبو، کنف و پنبه ارگانیک برای مد پایدار.

مزایای گرید نساجی

✔ دوام بالا – مواد گرید نساجی برای طول عمر بالا طراحی شده‌اند.
✔ انعطاف‌پذیری بالا – مناسب برای کاربردهای مختلف از مد تا صنعت.
✔ سبک و راحت – بسیاری از منسوجات قابلیت تنفس داشته و پوشیدن آن‌ها آسان است.
✔ نگهداری آسان – بسیاری از الیاف در برابر لکه، چروک و آب رفتن مقاوم هستند.
✔ مقرون‌به‌صرفه – تولید انبوه الیاف مصنوعی باعث کاهش هزینه‌ها می‌شود.
✔ گزینه‌های پایدار – افزایش در دسترس بودن گریدهای نساجی دوستدار محیط زیست.

معایب گرید نساجی

✘ نگرانی‌های زیست‌محیطی – بسیاری از الیاف مصنوعی غیرقابل‌تجزیه بوده و به آلودگی پلاستیکی کمک می‌کنند.
✘ قابلیت اشتعال – برخی از منسوجات نیاز به عملیات ضدحریق برای ایمنی دارند.
✘ حساسیت شیمیایی – برخی مواد در معرض مواد شوینده قوی، اسیدها یا اشعه UV تخریب می‌شوند.
✘ حساسیت به حرارت – الیاف مصنوعی مانند پلی‌استر در دماهای بالا ذوب می‌شوند و اتوکشی آن‌ها محدود است.
✘ مشکلات جذب رطوبت – برخی از الیاف بیش از حد رطوبت را جذب کرده یا به‌طور کامل آن را دفع می‌کنند که ممکن است بر راحتی تأثیر بگذارد.

مواد گرید نساجی به دلیل خواص منحصربه‌فرد خود، گزینه‌ای ایده‌آل برای طیف وسیعی از کاربردهای صنعتی، خانگی و مد هستند.

خرید گرید نساجی

با توجه به اینکه گریدهای نساجی از جمله مواد اولیه تخصصی در صنایع پلیمر و الیاف مصنوعی هستند لذا مهم است که در تولید محصولاتی همچون الیاف پلی‌استر، اسپان‌باند، پارچه‌های بی‌بافت، پوشاک صنعتی و خانگی کاربرد فراوان داشته باشند. این گریدها معمولاً از پلیمرهایی مانند پلی‌پروپیلن، پلی‌اتیلن‌ترفتالات  یا پلی‌اتیلن سبک خطی  با ویژگی‌های مکانیکی، حرارتی و رئولوژیکی خاص ساخته می‌شوند.

فرایند تولید پلی‌اتیلن ترفتالات گرید نساجی

همانطور که گفته شد پلی‌اتیلن ترفتالات (PET) گرید نساجی، که بیشتر با نام پلی استر شناخته می‌شود، سنگ بنای صنعت نساجی مدرن و پرکاربردترین لیف مصنوعی در جهان است که کاربرد های فراوانی در صنایع مختلف دارد. در ادامه میخواهیم مراحل اصلی تولید گرید نساجی برای شما توضیح دهیم.

فرایند تولید PET گرید نساجی یک فرآیند پلیمریزاسیون پیوسته است که تقریباً همیشه در یک مرحله (حالت مذاب) به پایان می‌رسد و برخلاف گرید بطری، نیازی به مرحله دوم (حالت جامد) ندارد.

۱. استریفیکاسیون: در این مرحله ابتدایی، PTA و MEG به نسبت مولی مشخص وارد راکتور اولیه می‌شوند. در دمای بالا (حدود ۲۴۰-۲۶۰ درجه سانتی‌گراد) و فشار، این دو ماده با یکدیگر واکنش داده و مونومری به نام بیس (۲-هیدروکسی اتیل) ترفتالات (BHET) را تشکیل می‌دهند. محصول جانبی این واکنش، آب است که برای پیشرفت واکنش باید به طور مداوم از سیستم خارج شود.

۲. پلی‌کندانسیشن: ماده BHET تولید شده به راکتورهای بعدی پمپ می‌شود. در این راکتورها، دما به تدریج تا حدود ۲۸۰ درجه سانتی‌گراد افزایش یافته و با اعمال خلاء بسیار بالا، مولکول‌های MEG اضافی از محیط واکنش حذف می‌شوند. این کار باعث می‌شود مولکول‌های کوچک‌تر به هم متصل شده و زنجیره‌های بلند پلیمری PET را تشکیل دهند. این واکنش تا زمانی ادامه می‌یابد که مذاب پلیمر به ویسکوزیته ذاتی (Intrinsic Viscosity – IV) مورد نظر برای کاربردهای نساجی برسد.

ویژگی‌ها و تفاوت‌های کلیدی PET گرید نساجی

در ادامه این بخش، تفاوت‌های اساسی این گرید با گرید بطری را مشخص می‌کند:

• ویسکوزیته ذاتی (IV) پایین‌تر: الیاف نساجی نیازی به استحکام مکانیکی فوق‌العاده بالای بطری‌های نوشابه ندارند. بنابراین، ویسکوزیته ذاتی (IV) مورد نیاز برای این گرید در محدوده پایین‌تری (معمولاً ۰.۶۰ تا ۰.۷۰ dL/g) قرار دارد.
• عدم نیاز به مرحله SSP: از آنجایی که IV مورد نیاز در همان مرحله پلی‌کندانسیشن مذاب قابل دستیابی است، فرایند پرهزینه و زمان‌بر پلیمریزاسیون در حالت جامد (SSP) در تولید گرید نساجی حذف می‌شود. این امر فرایند تولید را سریع‌تر و اقتصادی‌تر می‌کند.
• استفاده از افزودنی مات کننده : الیاف پلی استر در حالت خالص، ظاهری بسیار شفاف و براق دارند که برای بسیاری از کاربردهای پوشاک مطلوب نیست. برای کنترل میزان درخشندگی و ایجاد ظاهری طبیعی‌تر (شبیه به پنبه)، یک افزودنی کلیدی به نام تیتانیوم دی اکسید (TiO₂) در مقادیر بسیار کم (کمتر از ۲٪) به مذاب پلیمر اضافه می‌شود. بر اساس میزان TiO₂، گریدهای مختلفی تولید می‌شود:
  • سوپر برایت (Super Bright): بدون افزودنی
  • نیمه مات (Semi-Dull): با مقدار کم TiO₂
  • فول مات (Full-Dull): با مقدار بیشتر TiO₂

مرحله نهایی: تولید چیپس یا ریسندگی مستقیم

مذاب پلیمری آماده شده از راکتور پلی‌کندانسیشن، دو مسیر را می‌تواند طی کند:

۱. تولید چیپس پلی استر : این روش متداول‌ترین مسیر است. مذاب داغ پلیمر پس از فیلتراسیون، از رشته‌ساز عبور کرده، در آب سرد شده و توسط یک دستگاه کاتر به قطعات کوچک و یکنواختی به نام چیپس پلی استر تبدیل می‌شود. این چیپس‌ها محصول نهایی پتروشیمی هستند که بسته‌بندی شده و به کارخانه‌های نساجی برای فرآیند ریسندگی مذاب (Melt Spinning) و تولید نخ پلی استر (مانند POY و FDY) فروخته می‌شوند.

۲. ریسندگی مذاب مستقیم: در واحدهای تولیدی بزرگ و یکپارچه، مذاب پلیمر به جای تبدیل شدن به چیپس، مستقیماً به بخش ریسندگی منتقل شده و به الیاف تبدیل می‌شود. این روش بازدهی بالاتری دارد اما انعطاف‌پذیری تولید را کاهش می‌دهد.

در نهایت رنگرزی پلی استر، محصول این فرایند، پلیمری با خواص فیزیکی و رئولوژیکی کاملاً بهینه شده برای تولید الیاف است که ستون اصلی صنعت پوشاک و منسوجات در سراسر جهان را تشکیل می‌دهد.