تری-اوکتیل تریملیتات (TOTM) یک ترکیب آلی است که عمدتاً به عنوان پلاستی‌سایزر استفاده می‌شود. این ماده به‌صورت مایعی بی‌رنگ تا زرد کم‌رنگ با بوی ملایم وجود دارد و به دسته استرهای تریملیتات تعلق دارد. فرمول شیمیایی TOTM، C₂₄H₃₈O₄ است.
ساختار تری-اوکتیل تریملیتات
ساختار تری-اوکتیل تریملیتات (TOTM) شامل یک مولکول اسید تری‌ملیتیک است که یک اسید دی‌کربوکسیلیک آروماتیک محسوب می‌شود. این مولکول با سه گروه اوکتیل که از الکل اوکتیل (یک الکل زنجیره بلند) مشتق شده‌اند، استریفیه می‌شود. هر سه گروه اوکتیل از طریق پیوند استری به گروه‌های کربوکسیل اسید تری‌ملیتیک متصل هستند. گروه‌های اوکتیل که دارای زنجیره‌ای متشکل از هشت اتم کربن هستند، موجب افزایش وزن مولکولی و ایجاد خاصیت روغنی این ترکیب می‌شوند. نتیجه این ساختار، یک مولکول با ویژگی‌های غیرقطبی و آب‌گریز است که خواص آن را به‌عنوان یک پلاستی‌سایزر مؤثر بهبود می‌بخشد.
ویژگی‌های تری-اوکتیل تریملیتات
تری-اوکتیل تریملیتات (TOTM) یک مایع بی‌رنگ تا زرد کم‌رنگ با بوی ملایم است. وزن مولکولی بالای آن و فراریت کم، باعث افزایش پایداری این ترکیب در کاربردهای مختلف می‌شود. TOTM دارای پایداری حرارتی عالی است که آن را برای استفاده در محیط‌های با دمای بالا مناسب می‌سازد، زیرا بدون تجزیه شدن در دماهای بالا مقاومت می‌کند. این ماده همچنین سمیت پایینی دارد و در مقایسه با برخی از پلاستی‌سایزرهای دیگر مانند فتالات‌ها، آسیب کمتری برای انسان و محیط‌زیست به همراه دارد.
TOTM با طیف گسترده‌ای از پلیمرها، به‌ویژه پلی‌وینیل کلراید (PVC) سازگاری خوبی دارد و موجب افزایش انعطاف‌پذیری و دوام آن می‌شود. این ترکیب خاصیت مهاجرت پایینی دارد، به این معنا که به‌راحتی از پلاستیک خارج نمی‌شود، که این ویژگی آن را برای کاربردهای طولانی‌مدت مانند عایق کابل‌های الکتریکی و قطعات خودرویی ایده‌آل می‌سازد. TOTM همچنین مقاومت خوبی در برابر پیری دارد، بنابراین در محیط‌های سخت، عملکرد طولانی‌مدت آن حفظ می‌شود. فراریت کم و نقطه اشتعال بالا نیز به ایمنی آن در محیط‌های صنعتی کمک می‌کند.
کاربردهای TOTM
• پلاستی‌سایزر در PVC – به‌طور گسترده برای بهبود انعطاف‌پذیری و فرآوری ترکیبات PVC استفاده می‌شود.
• عایق کابل‌های الکتریکی – در تولید عایق سیم‌ها و کابل‌ها، مقاومت بالایی در برابر حرارت، سرما و عوامل محیطی دارد.
• پوشش‌ها – در تولید پوشش‌های بادوام و انعطاف‌پذیر برای سطوح مختلف به کار می‌رود.
• صنایع خودروسازی – در قطعات داخلی خودرو مانند سطوح نرم و داشبورد استفاده می‌شود.
• تجهیزات پزشکی – برای تولید لوله‌های پزشکی انعطاف‌پذیر و سایر محصولات پزشکی مبتنی بر PVC کاربرد دارد.
• مواد بسته‌بندی – انعطاف‌پذیری خوبی به فیلم‌های بسته‌بندی داده و از ترک‌خوردگی آن‌ها جلوگیری می‌کند.
مزایای TOTM
• پایداری حرارتی بالا – مقاومت عالی در برابر حرارت، مناسب برای کاربردهای با دمای بالا.
• عایق الکتریکی خوب – خواص الکتریکی مطلوب، به‌ویژه در صنایع سیم و کابل.
• فراریت پایین – فراریت کمتر نسبت به سایر پلاستی‌سایزرها، که احتمال مهاجرت و تبخیر آن را کاهش می‌دهد.
• دوام بالا – انعطاف‌پذیری طولانی‌مدت، مناسب برای محصولاتی با طول عمر بالا مانند کابل‌ها و تجهیزات پزشکی.
• غیرسمی بودن – در مقایسه با سایر پلاستی‌سایزرها، سمیت کمتری دارد و برای کاربردهای پزشکی و غذایی ایمن‌تر است.
معایب TOTM
• هزینه بالا – معمولاً گران‌تر از سایر پلاستی‌سایزرها مانند DOP است.
• سازگاری کمتر با برخی پلیمرها – ممکن است با تمام انواع رزین‌ها سازگاری نداشته باشد و روی فرآوری برخی مواد تأثیر بگذارد.
• کاهش قابلیت فرآوری – وزن مولکولی بالای آن ممکن است کمی فرآیندپذیری PVC را کاهش دهد.
• مسائل زیست‌محیطی – هرچند نسبت به برخی پلاستی‌سایزرهای دیگر ایمن‌تر است، اما همچنان تجزیه‌پذیری کمی دارد و ممکن است تأثیرات زیست‌محیطی داشته باشد.
• محدودیت در برخی کاربردها – به دلیل هزینه بالا و محدوده کاربرد خاص، استفاده گسترده در تولید انبوه و ارزان‌قیمت را محدود می‌کند.
