ایزو‌بوتانول (Isobutanol) یک الکل نوع اول شاخه‌دار با چهار اتم کربن است که در صنایع مختلف به‌عنوان حلال، ماده اولیه در سنتز شیمیایی، افزودنی سوخت، و نرم‌کننده مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده یک مایع بی‌رنگ با بوی خاص الکلی و تبخیر متوسط است و در خانواده الکل‌های آلیفاتیک سبک قرار دارد.

 ساختار شیمیایی

• فرمول مولکولی: C₄H₁₀O

• نام IUPAC: 2-Methyl-1-propanol

• فرمول ساختاری: (CH₃)₂CHCH₂OH

• نوع الکل: الکل نوع اول شاخه‌دار (branched primary alcohol)

ساختار شاخه‌دار ایزو بوتانول (ایزوبوتیل الکل) باعث تمایز آن از نرمال‌بوتانول در خواص فیزیکی، حلالیت و بوی ملایم‌تر می‌شود.

 ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی

 کاربردهای ایزو‌بوتانول

1. حلال صنعتی:

   • در لاک‌ها، رزین‌ها، چسب‌ها، رنگ‌های پایه حلال

   • حلال در جوهرهای چاپ و پوشش‌های فلزی

2. افزودنی سوخت:

   • بهبود عدد اکتان

   • کاهش تشکیل رسوبات در موتورهای احتراقی

   • جایگزین زیست‌پذیر متانول در سوخت‌های ترکیبی

3. سنتز شیمیایی:

   • پیش‌ماده تولید استرها، پلاستی‌سایزرها، و سورفکتانت‌ها

   • تولید ایزوبوتیل استات و سایر ترکیبات معطر

4. صنایع نفت، گاز و کشاورزی:

   • کمک‌کننده در فرمولاسیون آفت‌کش‌ها و روان‌سازها

 مزایای ایزو‌بوتانول

• قدرت حلالیت بالا برای مواد قطبی و غیرقطبی

• بخار متوسط – کنترل تبخیر نسبت به سایر الکل‌ها

• کارایی بالا در سنتز استرهای معطر و صنعتی

• عدد اکتان بالا در کاربردهای سوختی

• پایداری خوب در شرایط محیطی و دمایی

 معایب و محدودیت‌ها

• قابل اشتعال – نیاز به تجهیزات ایمنی هنگام نگهداری و حمل‌ونقل

• سمیت تنفسی و پوستی در تماس‌های مکرر یا غلیظ

• محلولیت محدود در آب – نیاز به هم‌زن یا امولسیفایر در فرمولاسیون‌های خاص

• نسبت به نرمال‌بوتانول گران‌تر (در برخی بازارها)