N- بوتیل استات
N- بوتیل استات یک حلال شیمیایی پرکاربرد با فرمول شیمیایی C₆H₁₂O₂ است که در دسته استرها قرار می‌گیرد. این ترکیب به دلیل فراریت مناسب، بوی مطبوع و قدرت حل‌کنندگی بالا در بسیاری از صنایع مانند رنگ و رزین، پوشش‌های صنعتی، چسب‌ها و محصولات آرایشی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ساختار شیمیایی N- بوتیل استات
از نظر ساختاری، N- بوتیل استات حاصل استریفیکاسیون بین اسید استیک و N- بوتانول است. این ماده یک مایع بی‌رنگ، فرار و قابل اشتعال است که بوی آن شبیه به بوی میوه‌های شیرین (اغلب سیب یا موز) توصیف می‌شود.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی N- بوتیل استات
-
فرمول شیمیایی: C₆H₁₂O₂
-
شماره CAS: 123-86-4
-
جرم مولکولی: 116.16 g/mol
-
چگالی (در 20°C): حدود 0.88 g/cm³
-
نقطه جوش: 126 °C
-
نقطه ذوب: -78 °C
-
حلالیت در آب: کم محلول (تقریباً 0.3 g/100 ml)
-
ظاهر: مایع شفاف، بی‌رنگ با بوی میوه‌ای خوشایند
کاربردهای N- بوتیل استات
N- بوتیل استات به عنوان یک حلال همه‌کاره در صنایع مختلف به کار می‌رود:
-
صنعت رنگ و پوشش‌ها: به عنوان حلال اصلی در تولید رنگ‌های صنعتی و خودرویی.
-
چسب‌ها و رزین‌ها: برای افزایش سیالیت و بهبود خواص خشک‌شوندگی.
-
صنعت چاپ: در جوهرهای چاپ افست و فلکسو.
-
لوازم آرایشی و بهداشتی: به عنوان حلال در لاک ناخن و اسپری‌ها.
-
صنایع دارویی: در تولید داروها و پوشش‌های دارویی به عنوان حلال کمکی.
معایب N- بوتیل استات
-
اشتعال‌پذیری بالا و نیاز به شرایط نگهداری ویژه.
-
امکان ایجاد تحریک در دستگاه تنفسی و پوست در تماس مستقیم.
-
حلالیت محدود در آب که می‌تواند محدودیت‌هایی در برخی فرایندها ایجاد کند.
مزایای N- بوتیل استات
-
قدرت حلالیت بالا برای طیف گسترده‌ای از پلیمرها و رزین‌ها.
-
بوی مطبوع میوه‌ای نسبت به بسیاری از حلال‌های آلی.
-
فراریت کنترل‌شده که باعث خشک شدن یکنواخت رنگ‌ها و پوشش‌ها می‌شود.
-
کاربرد چندمنظوره در صنایع مختلف از شیمیایی گرفته تا آرایشی.
ایمنی و نگهداری N- بوتیل استات
-
ماده‌ای قابل اشتعال است و باید در ظروف دربسته و در محیطی خنک و تهویه‌دار نگهداری شود.
-
در زمان کار با این ماده استفاده از دستکش مقاوم به مواد شیمیایی، ماسک و عینک ایمنی توصیه می‌شود.
-
تماس طولانی‌مدت با بخارات آن می‌تواند موجب سردرد، سرگیجه و تحریک چشم و پوست گردد.
-
باید از منابع حرارتی و جرقه به شدت دور نگه داشته شود.
N-پروپیل استات
N-پروپیل استات یک ترکیب آلی از خانواده استرها با فرمول شیمیایی C₅H₁₀O₂ است که به‌صورت مایع شفاف و بی‌رنگ وجود دارد. این ماده به دلیل داشتن بوی میوه‌ای ملایم و خاصیت حلالیت بالا در صنایع مختلف به‌عنوان یک حلال آلی پرکاربرد شناخته می‌شود.
ساختار شیمیایی N-پروپیل استات
N-پروپیل استات از واکنش اسید استیک و الکل N-پروپانول به دست می‌آید و ساختار آن شامل یک گروه استری (-COO-) است که به زنجیره پروپیل متصل شده است. این ساختار ساده، آن را به یک استر آلی پرکاربرد در صنایع پوشش، رنگ و جوهر تبدیل کرده است.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی N-پروپیل استات
-
حالت فیزیکی: مایع شفاف، بی‌رنگ
-
بوی مشخص: میوه‌ای و خوشایند
-
نقطه جوش: حدود 101°C
-
نقطه ذوب: حدود -95°C
-
چگالی در 20°C: 0.88 g/cm³
-
فشار بخار: متوسط (قابل اشتعال)
-
حلالیت: نامحلول در آب ولی محلول در اغلب حلال‌های آلی مانند اتانول و استون
کاربردهای N-پروپیل استات
-
صنایع رنگ و پوشش: به‌عنوان حلال سریع‌العمل برای رزین‌ها، لاک‌ها و رنگ‌ها
-
صنایع جوهر چاپ: بهبود کیفیت چاپ و افزایش سرعت خشک شدن جوهر
-
صنایع چسب و رزین: به‌عنوان حلال مؤثر در فرمولاسیون چسب‌های صنعتی
-
صنایع دارویی و آرایشی: در تهیه عطرها، اسپری‌ها و محصولات مراقبتی به دلیل بوی مطبوع
-
صنایع پاک‌کننده‌ها: در تولید شوینده‌های تخصصی و پاک‌کننده‌های صنعتی
معایب N-پروپیل استات
-
اشتعال‌پذیری بالا و خطر آتش‌سوزی در شرایط نامناسب
-
تحریک‌کننده چشم، پوست و دستگاه تنفسی در تماس طولانی‌مدت
-
حلالیت کم در آب که استفاده در برخی فرمولاسیون‌ها را محدود می‌کند
مزایای N-پروپیل استات
-
قدرت حلالیت بالا برای ترکیبات آلی مختلف
-
بوی ملایم و میوه‌ای که باعث کاربرد بیشتر در صنایع آرایشی و بهداشتی می‌شود
-
سرعت تبخیر مناسب که آن را در صنایع رنگ و جوهر محبوب کرده است
-
پایداری شیمیایی مناسب در شرایط معمولی
ایمنی و نگهداری N-پروپیل استات
-
این ماده باید در مخازن دربسته و مقاوم در برابر حرارت و نور مستقیم نگهداری شود.
-
از نگهداری در مجاورت شعله، جرقه و منابع گرما باید پرهیز شود.
-
هنگام کار با N-پروپیل استات استفاده از دستکش مقاوم، عینک ایمنی و تهویه مناسب الزامی است.
-
در صورت نشت یا ریختن، باید محیط به‌سرعت تهویه و از مواد جذب‌کننده مناسب استفاده شود.
ایزو اکتیل الکل اتوکسیله
ساختار شیمیایی ایزو اکتیل الکل اتوکسیله
- فرمول عمومی: R–(OCH₂CH₂)ₙ–OH
- دُم آبگریز (R): زنجیره ایزو‌اکتیل ( C₈ شاخه‌دار)
- N: تعداد واحدهای EO بین ۳ تا ۱۰ ساختار شاخه‌دار R باعث پایداری حرارتی و مقاومت در آب سخت می‌شود، درحالی‌که زنجیره اتوکسیله شده EO خاصیت آبدوستی و انحلال‌پذیری در آب را فراهم می‌آورد .
ویژگی‌های ایزو‌اکتیل الکل اتوکسیله
غیر یونی بودن: در ساختار این ماده گروه‌های یونی وجود ندارد، بنابراین در طیف وسیعی از pH (معمولاً بین ۴ تا ۱۰) پایدار است و با سورفکتانت‌های آنیونی، کاتیونی و آمفوتری سازگار است. کاهش‌دهنده کشش سطحی قوی: باعث کاهش کشش سطحی آب و افزایش ترشوندگی سطوح می‌شود که برای فرمولاسیون شوینده‌ها و سم‌پاش‌ها اهمیت زیادی دارد. پخش‌کنندگی مؤثر: در سیستم‌های رنگ، جوهر و کشاورزی، موجب پراکندگی یکنواخت ذرات رنگ‌دانه، سم یا مواد فعال می‌شود. پایداری حرارتی و شیمیایی مناسب: در برابر دما و اغلب مواد شیمیایی مانند اسیدهای ملایم، بازها و نمک‌ها مقاوم است، که آن را برای محیط‌های صنعتی مناسب می‌سازد. عدم ایجاد کف زیاد: در مقایسه با سورفکتانت‌های آنیونی، کف نسبتاً کمتری تولید می‌کند که در کاربردهایی مانند فرآیندهای صنعتی، پوشش‌دهی و نساجی مزیت دارد. زیست‌تخریب‌پذیری (Biodegradability): در بسیاری از گریدها، به‌ویژه با زنجیره EO کمتر، زیست‌تخریب‌پذیر بوده و اثرات زیست‌محیطی کمتری دارد. بی‌رنگ و بی‌بو بودن: مایعی شفاف و بی‌رنگ تا زرد کمرنگ است که در فرمولاسیون‌هایی با حساسیت ظاهری یا بویایی بالا (مثلاً شوینده‌های خانگی) مناسب است. سازگار با سختی آب: در برابر یون‌های منیزیم و کلسیم موجود در آب سخت مقاوم است و عملکرد خود را حفظ می‌کند.کاربردهای ایزو‌اکتیل الکل اتوکسیله
شوینده‌های صنعتی و خانگی- شوینده‌های خانگی مانند مایع ظرفشویی، پاک‌کننده چندمنظوره و اسپری‌های سطوح آشپزخانه
- شوینده‌های صنعتی مانند پاک‌کننده‌های قوی برای چربی‌زدایی قطعات فلزی، ماشین‌آلات، و سطوح سخت در صنایع خودروسازی یا غذایی
- رنگ‌های پایه آب (waterborne paints) برای کاربردهای ساختمانی یا صنعتی
- جوهرهای چاپ برای سطوح پلاستیکی یا کاغذی
- پوشش‌های ضدخوردگی یا دکوراتیو برای فلزات و چوب
- آفت‌کش‌ها و حشره‌کش‌ها با اثربخشی بالا
- کودهای مایع با قابلیت جذب سریع‌تر
- قارچ‌کش‌ها با پایداری بهتر در محلول‌های اسپری
- شست‌وشو و حذف ناخالصی از پنبه و پلی‌استر قبل از رنگرزی
- بهبود توزیع رنگ در رنگرزی‌های راکتیو و مستقیم
- افزایش لطافت و انعطاف‌پذیری در محصولات چرمی
مزایای ایزو اکتیل الکل اتوکسیله
- غیر یونی : قابلیت ترکیب با سایر سورفکتانت‌ها (آنیونی، کاتیونی، آمفوتریک)
- کف کنترل‌شده : مناسب محصولات کم‌کف یا اسپری
- پایداری در pH متغیر و آب سخت
- زیست‌تخریب‌پذیری مناسب در گرید طبیعی
- کفایت بهبود ترشوندگی و پراکندگی در کاربردهای صنعتی
معایب ایزو اکتیل الکل اتوکسیله
- گرم‌شدن اضافی در آب سرد با کاهش حلالیت یا ایجاد کدری (Cloud Point)
- حد پایین کف : ممکن است نیاز به افزودن سورفکتانت مکمل باشد
- امکان تحریک پوست/چشم در غلظت‌های بالا
- قیمت بالاتر نسبت به سورفکتانت‌های ساده‌تر (مانند NP‑9 یا LABSA)
- ناسازگاری احتمالی با اکسیدکننده‌ها حساس
ایمنی و نگهداری ایزو‌اکتیل الکل اتوکسیله
ایزو‌اکتیل الکل اتوکسیله به عنوان یک سورفکتانت غیر یونی جزو ماده های مهمی در رعایت دستورالعمل‌های نگهداری است که با رعایت موارد گفته شده در ادامه نقش حیاتی در محصول و سلامت محیط دارد.
نکات ایمنی کلیدی
-
این ماده معمولاً دارای خطر پایین برای انسان و محیط زیست است، اما تماس طولانی‌مدت با پوست یا چشم ممکن است منجر به تحریک ملایم شود.
-
در صورت تماس با پوست: ناحیه آلوده را با آب فراوان بشویید.
-
در صورت استنشاق بخار: فرد را به هوای تازه منتقل کنید.
-
در کار با این ماده استفاده از دستکش مقاوم، عینک ایمنی و لباس کار استاندارد توصیه می‌شود.
-
از خوردن یا استنشاق مستقیم آن شدیداً پرهیز شود.
شرایط نگهداری اصولی:
-
ماده باید در ظروف مقاوم به خوردگی، دربسته و دارای برچسب کامل نگهداری شود.
-
مکان نگهداری باید خشک، خنک، دارای تهویه مناسب و دور از منابع حرارتی و نور مستقیم آفتاب باشد.
-
دمای نگهداری ترجیحاً بین ۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد باشد تا از جدایش فاز یا تغییر ویسکوزیته جلوگیری شود.
-
از نگهداری در مجاورت اسیدهای قوی، مواد اکسیدکننده و مواد ناسازگار پرهیز شود.
ایزوبوتیل استات
ایزوبوتیل استات Isobutyl Acetate یک ترکیب آلی بی‌رنگ با بوی شیرین و میوه‌ای است که در دسته استرها قرار می‌گیرد. این ماده به دلیل خاصیت حلالیت بالا، تبخیر مناسب و بوی مطبوع، به‌طور گسترده در صنایع رنگ، پوشش، جوهر و تولید چسب‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. ایزوبوتیل استات به عنوان یک حلال صنعتی پرکاربرد شناخته می‌شود و نقش مهمی در بهبود کیفیت و عملکرد محصولات ایفا می‌کند.
ساختار شیمیایی ایزوبوتیل استات
ایزوبوتیل استات یک استر آلی با فرمول شیمیایی C₆H₁₂O₂ است که از واکنش ایزوبوتانول با اسید استیک به دست می‌آید. این ترکیب دارای یک گروه استات و یک شاخه ایزوبوتیل است که همین ساختار، ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاصی به آن می‌دهد.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی ایزوبوتیل استات
-
ظاهر فیزیکی: مایع شفاف و بی‌رنگ با بوی میوه‌ای خوشایند
-
فرمول شیمیایی: C₆H₁₂O₂
-
جرم مولکولی: 116.16 g/mol
-
نقطه جوش: حدود 117°C
-
نقطه ذوب: حدود -99°C
-
چگالی (در 20°C): 0.87 g/cm³
-
فشار بخار: نسبتاً بالا، حدود 10 mmHg در 20°C
-
حلالیت در آب: کم محلول (0.7 g/L)
-
ویژگی بارز: تبخیر سریع و بوی مطبوع
کاربردهای ایزوبوتیل استات
-
صنایع رنگ و پوشش‌ها: به‌عنوان حلال اصلی در تولید رنگ‌های صنعتی و خودرویی
-
تولید چسب و رزین‌ها: بهبود خواص چسبندگی و روان‌سازی ترکیبات
-
صنعت چاپ و جوهر: ایجاد ویسکوزیته و تبخیر یکنواخت در مرکب‌ها
-
آرایشی و بهداشتی: استفاده محدود در عطرها و لاک ناخن به دلیل بوی میوه‌ای
-
پاک‌کننده‌ها و تینرها: به‌عنوان حلال در ترکیبات شوینده صنعتی
معایب ایزوبوتیل استات
-
قابلیت اشتعال بالا (نیاز به شرایط نگهداری ایمن)
-
تحریک‌کننده پوست و چشم در صورت تماس مستقیم
-
تبخیر سریع که ممکن است در برخی فرآیندها موجب اتلاف ماده شود
-
محدودیت حلالیت در آب که می‌تواند استفاده آن را در فرمولاسیون‌های آبی کاهش دهد
مزایای ایزوبوتیل استات
-
بوی خوشایند میوه‌ای که در بسیاری از کاربردها مزیت رقابتی محسوب می‌شود
-
قدرت حلالیت بالا برای رزین‌ها، پلیمرها و ترکیبات آلی
-
فراریت مناسب که خشک شدن سریع رنگ‌ها و جوهرها را تسهیل می‌کند
-
سازگاری گسترده با حلال‌های دیگر مانند اتانول، ایزوبوتانول و استات‌ها
-
کاربرد متنوع در صنایع مختلف از رنگ و پوشش تا عطر و لوازم آرایشی
ایمنی و نگهداری ایزوبوتیل استات
-
خطر اشتعال: ایزوبوتیل استات یک مایع به‌شدت قابل اشتعال است؛ بنابراین باید دور از شعله، جرقه و منابع حرارت نگهداری شود.
-
محیط نگهداری: در ظروف دربسته، مقاوم در برابر خوردگی و در مکان خشک و خنک ذخیره گردد.
-
حفاظت فردی: هنگام کار با این ماده استفاده از دستکش، عینک ایمنی و تهویه مناسب توصیه می‌شود.
-
اثرات بهداشتی: استنشاق بخارات ممکن است موجب سرگیجه، سردرد یا تحریک دستگاه تنفسی گردد.
-
انتقال و حمل: باید طبق دستورالعمل‌های حمل مواد شیمیایی قابل اشتعال انجام گیرد.
بوتیل استات
بوتیل استات یک حلال شیمیایی پرکاربرد با فرمول شیمیایی C₆H₁₂O₂ است که به دلیل بوی میوه‌ای و فرّاریت بالا، در صنایع مختلف از جمله رنگ، پوشش، چاپ و تولید محصولات آرایشی ـ بهداشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده در دسته استرها قرار می‌گیرد و به دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی مناسب، جایگاه ویژه‌ای در بازار جهانی مواد اولیه شیمیایی دارد.
ساختار شیمیایی بوتیل استات
بوتیل استات حاصل واکنش بوتانول و اسید استیک است و در گروه استرها طبقه‌بندی می‌شود.
-
فرمول مولکولی: C₆H₁₂O₂
-
ساختار: شامل یک زنجیره بوتیل متصل به گروه استات است.
-
شماره CAS: 123-86-4
این ساختار باعث ایجاد خواص حلالیت بالا و فرّاریت کنترل‌شده می‌شود که برای فرآیندهای صنعتی بسیار ارزشمند است.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی بوتیل استات
-
ظاهر: مایع بی‌رنگ با بوی شیرین و میوه‌ای
-
جرم مولکولی: 116.16 g/mol
-
نقطه جوش: حدود 126 °C
-
چگالی (در 20°C): 0.88 g/cm³
-
حلالیت در آب: بسیار کم (حدود 0.7 g/L در 25 °C)
-
نقطه اشتعال: 22 °C (مایع قابل اشتعال)
-
ویژگی شیمیایی: واکنش‌پذیر با اکسیدکننده‌های قوی
کاربردهای بوتیل استات
بوتیل استات به دلیل خواص ویژه‌اش، در صنایع گوناگون به کار گرفته می‌شود:
-
به‌عنوان حلال رنگ‌ها، لاک‌ها و پوشش‌های صنعتی
-
در صنعت چاپ و جوهرها به دلیل تبخیر یکنواخت
-
در تولید چسب‌ها و رزین‌ها
-
به‌عنوان حلال در محصولات آرایشی و لاک ناخن
-
در صنایع دارویی و شیمیایی به‌عنوان حلال فرمولاسیون
معایب بوتیل استات
-
قابل اشتعال بودن بالا (نیازمند شرایط ذخیره‌سازی ویژه)
-
حلالیت کم در آب که در برخی کاربردها محدودیت ایجاد می‌کند
-
می‌تواند در صورت تماس طولانی، تحریک پوستی و تنفسی ایجاد کند
-
در مقادیر زیاد، اثرات مخرب زیست‌محیطی دارد
مزایای بوتیل استات
-
بوی خوشایند و میوه‌ای (در مقایسه با بسیاری از حلال‌ها)
-
تبخیر یکنواخت و کنترل‌شده، مناسب برای کاربردهای پوششی
-
قدرت حلالیت بالا برای رزین‌ها، رنگ‌ها و پلیمرها
-
قابلیت استفاده گسترده در صنایع مختلف
-
کیفیت بالا در ترکیب با سایر حلال‌ها برای بهبود فرمولاسیون
ایمنی و نگهداری بوتیل استات
به دلیل ماهیت قابل اشتعال و فرّار، رعایت نکات ایمنی در نگهداری بوتیل استات بسیار ضروری است:
-
نگهداری در ظروف دربسته و مقاوم در برابر حلال‌ها
-
دور از حرارت، شعله مستقیم و منابع جرقه
-
استفاده از تجهیزات تهویه مناسب در انبارها
-
استفاده از دستکش، ماسک و عینک ایمنی هنگام کار
-
رعایت استانداردهای HSE برای حمل‌ونقل مواد شیمیایی
بوتیل سلوسولو
بوتیل سلوسولو یا 2-بوتوکسی اتانول یک حلال پرکاربرد در صنایع رنگ، پوشش، شوینده و کشاورزی است. ترکیب منحصربهفرد گروه اتر و الکل در ساختار آن باعث شده خاصیت چربی‌زدایی، انحلال و کاهش کشش سطحی را به‌طور همزمان داشته باشد. این ویژگی‌ها باعث شده که بوتیل سلوسولو جایگاه مهمی در میان حلال‌های صنعتی پیدا کند و گزینه‌ای اقتصادی و کارآمد برای بسیاری از صنایع باشد.
ساختار شیمیایی بوتیل سلوسولو
بوتیل سلوسولو با نام علمی 2-بوتوکسی اتانول (2-Butoxyethanol) یک ترکیب آلی از خانواده گلیکول اترها است.
-
فرمول شیمیایی: C₆H₁₄O₂
-
شماره CAS: 111-76-2
-
ساختار مولکولی: CH₃(CH₂)₃OCH₂CH₂OH
این ماده همزمان دارای گروه هیدروکسیل (–OH) و اتر (–O–) است که باعث شده ویژگی‌های حلالیت دوگانه (قطبی و غیرقطبی) داشته باشد.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی بوتیل سلوسولو
-
ظاهر: مایع شفاف بی‌رنگ با بوی ملایم شبیه اتر
-
نقطه جوش: حدود 171 °C
-
نقطه ذوب: -77 °C
-
چگالی (20°C): 0.9 g/cm³
-
فشار بخار: 0.8 mmHg در 20 °C
-
حلالیت در آب: کاملاً محلول (مخلوط‌پذیر با آب و حلال‌های آلی)
-
ویژگی کلیدی: کاهش کشش سطحی محلول‌ها و بهبود خاصیت ترکنندگی
کاربردهای بوتیل سلوسولو
صنایع رنگ و پوشش
-
به‌عنوان حلال و کو-سالوِنت در رنگ‌های پایه آب و پایه حلال
-
بهبود جریان‌پذیری و یکنواختی سطح رنگ
-
افزایش چسبندگی و براقیت پوشش‌ها
صنایع شوینده و پاک‌کننده
-
استفاده در فرمولاسیون شوینده‌های صنعتی و خانگی (مانند شیشه‌شوی، پاک‌کننده چربی‌ها و روغن‌ها)
-
به دلیل حلالیت دوگانه، قدرت بالای چربی‌زدایی دارد
صنایع نفت و پتروشیمی
-
به‌عنوان حلال در استخراج و تمیزکاری تجهیزات صنعتی
صنایع دارویی و کشاورزی
-
در برخی فرمولاسیون‌ها برای افزایش پخش‌پذیری ترکیبات فعال استفاده می‌شود
معایب بوتیل سلوسولو
-
قابل اشتعال با نقطه اشتعال پایین (~60°C)
-
تحریک‌کننده پوست و چشم در تماس مستقیم
-
در مواجهه طولانی‌مدت بخارات آن می‌تواند اثرات سمی روی کبد و کلیه بگذارد
-
استفاده بیش‌ازحد در محصولات مصرفی ممکن است محدودیت‌های قانونی داشته باشد
مزایای بوتیل سلوسولو
-
حلالیت دوگانه: مناسب برای ترکیبات آلی و معدنی
-
سازگاری بالا: با آب و بیشتر حلال‌های آلی امتزاج‌پذیر است
-
کارایی صنعتی بالا: بهبود روان‌کنندگی و کاهش کشش سطحی در فرمولاسیون‌ها
-
اقتصادی: قیمت مناسب نسبت به کارایی بالا
ایمنی و نگهداری بوتیل سلوسولو
-
طبقه‌بندی GHS: مایع قابل اشتعال، تحریک‌کننده چشم و پوست
-
تجهیزات حفاظت فردی: دستکش مقاوم شیمیایی، عینک ایمنی، ماسک تنفسی در محیط‌های کم‌تهویه
-
انبارداری: در ظروف فلزی یا پلی‌اتیلن دربسته، در محیط خنک و خشک، دور از منابع حرارت و شعله باز نگهداری شود
-
اقدامات اضطراری: در صورت تماس پوستی یا چشمی، شستشو با آب فراوان. در صورت استنشاق بخار زیاد، انتقال به فضای باز و مراجعه به پزشک توصیه می‌شود.
بوتیل گلیکول
بوتیل گلیکول یک ترکیب شیمیایی مایع و شفاف است که با نام علمی 2-بوتوکسی اتانول شناخته می‌شود. این ماده به دلیل داشتن خاصیت دوگانه (محلول در آب و چربی) به عنوان یک حلال چندمنظوره در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. بوتیل گلیکول در تولید رنگ، پوشش‌ها، مواد شوینده و محصولات شیمیایی صنعتی نقش کلیدی دارد و به همین دلیل یکی از مواد اولیه پرکاربرد در صنایع به شمار می‌رود.
ساختار شیمیایی بوتیل گلیکول
-
نام شیمیایی: 2-بوتوکسی اتانول
-
فرمول شیمیایی: C₆H₁₄O₂
-
گروه عاملی: ترکیب اتری و الکلی (حاوی گروه هیدروکسیل و اتر)
-
ساختار: دارای زنجیره کربنی همراه با یک گروه هیدروکسیل (–OH) که قابلیت انحلال بالا در آب و ترکیبات آلی را فراهم می‌کند.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی بوتیل گلیکول
-
ظاهر: مایع شفاف و بی‌رنگ با بوی ملایم شیرین
-
چگالی: حدود 0.9 گرم بر سانتی‌متر مکعب (در دمای 20 درجه سانتی‌گراد)
-
نقطه جوش: حدود 171 درجه سانتی‌گراد
-
نقطه ذوب: حدود –77 درجه سانتی‌گراد
-
حلالیت: به‌خوبی در آب، الکلها و حلال‌های آلی حل می‌شود
-
فراریت: نسبتاً پایین، اما قابلیت تبخیر در دماهای بالا دارد
-
پایداری: در شرایط عادی پایدار است، اما در تماس با مواد اکسیدکننده قوی واکنش‌پذیر می‌باشد.
کاربردهای بوتیل گلیکول
بوتیل گلیکول به دلیل خواص منحصربهفرد خود، در طیف گسترده‌ای از صنایع استفاده می‌شود:
1. صنعت رنگ و پوشش‌ها
-
به عنوان حلال در رنگ‌ها، جوهرها و لاک‌ها
-
بهبود یکنواختی و زمان خشک شدن رنگ
-
افزایش قدرت پوشش‌دهی
2. صنعت شوینده‌ها و پاک‌کننده‌ها
-
استفاده در مواد شوینده خانگی و صنعتی
-
حذف لکه‌های چربی و روغنی به‌عنوان یک سورفکتانت مؤثر
-
تولید پاک‌کننده‌های شیشه و سطوح
3. صنایع شیمیایی و دارویی
-
به عنوان واسطه شیمیایی در سنتز مواد دیگر
-
استفاده در تولید رزین‌ها و پلیمرها
-
کاربرد محدود در فرمولاسیون دارویی
4. کشاورزی و نساجی
-
استفاده به عنوان حلال در آفت‌کش‌ها
-
نقش در بهبود فرایند رنگرزی و چاپ پارچه‌ها
معایب بوتیل گلیکول
-
سمیت نسبی: در صورت تماس طولانی با پوست یا استنشاق بخار می‌تواند باعث تحریک چشم، پوست و دستگاه تنفسی شود.
-
زیست‌محیطی: تجزیه آهسته در محیط زیست و احتمال آلودگی منابع آبی.
-
ایمنی کارگاهی: اشتعال‌پذیر بوده و در صورت عدم رعایت شرایط نگهداری، خطر آتش‌سوزی دارد.
مزایای بوتیل گلیکول
-
چندمنظوره بودن: قابلیت استفاده در صنایع مختلف
-
حلالیت بالا: انحلال‌پذیر در آب و بسیاری از ترکیبات آلی
-
پایداری شیمیایی: در بسیاری از فرایندهای صنعتی پایدار است
-
مقرون‌به‌صرفه: نسبت به سایر حلال‌های مشابه قیمت اقتصادی دارد
ایمنی و نگهداری بوتیل گلیکول
-
شرایط نگهداری: در ظروف فلزی یا پلاستیکی مقاوم در برابر خوردگی، در محیط خنک، خشک و دور از نور مستقیم نگهداری شود.
-
حمل و جابجایی: استفاده از تجهیزات ایمنی شامل دستکش مقاوم، عینک ایمنی و ماسک تنفسی ضروری است.
-
حفاظت فردی: از تماس مستقیم با پوست و چشم باید اجتناب شود.
-
اقدامات اضطراری: در صورت نشت، محل باید به‌سرعت تهویه شود و از انتشار آن به محیط زیست جلوگیری گردد.
بوتیل گلیکول یک ماده اولیه مهم و پرکاربرد در صنایع مختلف از جمله رنگ‌سازی، شوینده‌ها و شیمیایی است. این ماده به دلیل خواص حلالیت بالا، پایداری و قیمت مناسب، جایگاه ویژه‌ای در بازار مواد اولیه دارد. با این حال، رعایت نکات ایمنی و استانداردهای HSE در استفاده و نگهداری از آن الزامی است.
بوتیل گلیکول استات
ساختار شیمیایی بوتیل گلیکول استات
بوتیل گلیکول استات با فرمول شیمیایی ، از نظر ساختاری یک استر حاصل از واکنش استری شدن بوتیل گلیکول (اتیلن گلیکول مونو بوتیل اتر) با استیک اسید است. نام دیگر و دقیق‌تر آن اتیلن گلیکول مونو بوتیل اتر استات می‌باشد. این ساختار مولکولی منحصربهفرد که همزمان دارای گروه‌های عاملی استری و اتری است، به آن قدرت حلالیت فوق‌العاده‌ای برای طیف گسترده‌ای از رزین‌ها و پلیمرها، از جمله سلولز نیترات، اپوکسی، اکریلیک و پلی‌اورتان می‌بخشد.ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی بوتیل گلیکول استات
درک خصوصیات یک ماده برای کاربرد صحیح آن ضروری است. بوتیل گلیکول استات دارای ویژگی‌های کلیدی زیر است که آن را از سایر حلال‌ها متمایز می‌کند:- شکل ظاهری: مایعی شفاف، بی‌رنگ و با بویی ملایم و استری.
- نقطه جوش: حدود ۱۹۲ درجه سانتی‌گراد، که آن را در دسته حلال‌های دیر تبخیر طبقه‌بندی می‌کند.
- نرخ تبخیر: تبخیر آهسته و کنترل‌شده آن به ایجاد یک سطح صاف و یکنواخت در پوشش‌ها کمک شایانی می‌کند.
- قدرت حلالیت: یک حلال فعال و بسیار قوی برای انواع رزین‌ها، روغن‌ها و پلیمرها محسوب می‌شود.
- حلالیت در آب: حلالیت محدودی در آب دارد اما با بسیاری از حلال‌های آلی رایج به خوبی امتزاج‌پذیر است.
- نقطه اشتعال: دارای نقطه اشتعال نسبتاً بالایی (حدود ۷۴ درجه سانتی‌گراد) است که حمل و نقل و استفاده از آن را ایمن‌تر می‌سازد.
کاربردهای بوتیل گلیکول استات
خواص بی‌نظیر BGA منجر به استفاده گسترده آن در صنایع مختلف شده است: صنعت رنگ و پوشش اصلی‌ترین کاربرد این ماده به عنوان حلال دیر تبخیر در صنعت رنگ و پوشش است. استفاده از آن در رنگ‌های کوره‌ای، پوشش‌های سلولزی، اکریلیک و پلی‌اورتان باعث بهبود خواصی همچون جریان‌پذیری (Flow)، هم‌ترازی (Leveling) و جلوگیری از ایجاد پدیده پوست پرتقالی (Orange Peel) می‌شود. همچنین به عنوان یک عامل coalescing موثر در رنگ‌های لاتکس عمل می‌کند. مرکب چاپ در فرمولاسیون مرکب‌های چاپ، به ویژه چاپ سیلک اسکرین، به کنترل سرعت خشک شدن مرکب کمک کرده و از مسدود شدن شابلون جلوگیری می‌کند. پاک‌کننده‌های صنعتی به دلیل توانایی بالا در حل کردن چربی‌ها، روغن‌ها و لکه‌های سخت، در تولید پاک‌کننده‌های سطوح و چربی‌گیرهای صنعتی کاربرد دارد. سایر صنایع- صنعت چسب: به عنوان حلال در فرمولاسیون چسب‌ها.
- صنعت نساجی: در فرآیندهای رنگرزی و چاپ برای بهبود نفوذ رنگ.
- صنعت الکترونیک: برای تمیز کردن بردهای مدار چاپی.
مزایای بوتیل گلیکول استات
استفاده از بوتیل گلیکول استات در فرمولاسیون‌ها مزایای قابل توجهی را به همراه دارد:- بهبود کیفیت سطح: با کنترل تبخیر، سطحی صاف، براق و بدون نقص در پوشش نهایی ایجاد می‌کند.
- قدرت حلالیت فوق‌العاده: توانایی حل کردن طیف وسیعی از مواد، انعطاف‌پذیری بالایی در فرمولاسیون ایجاد می‌کند.
- ایمنی بالاتر: نقطه اشتعال بالا ریسک حریق را در مقایسه با حلال‌های سریع تبخیر کاهش می‌دهد.
- بوی ملایم: نسبت به بسیاری از استرها و کتون‌ها، بوی ملایم‌تری دارد که کار با آن را مطلوب‌تر می‌کند.
معایب بوتیل گلیکول استات
در کنار مزایا، لازم است به چند نکته نیز توجه شود:- حساسیت‌زایی: تماس مکرر و طولانی‌مدت با پوست ممکن است باعث خشکی یا تحریک آن شود.
- هزینه: ممکن است نسبت به برخی حلال‌های متداول گران‌تر باشد، اما عملکرد عالی آن این هزینه را توجیه می‌کند.
- حلالیت محدود در آب: برای استفاده در سیستم‌های تماماً آبی مناسب نیست.
ایمنی و نگهداری بوتیل گلیکول استات
رعایت نکات ایمنی برای کار با هر ماده شیمیایی، از جمله بوتیل گلیکول استات، الزامی است:- تجهیزات حفاظت فردی (PPE): هنگام کار با BGA باید از عینک ایمنی، دستکش‌های مقاوم در برابر مواد شیمیایی و لباس کار مناسب استفاده شود.
- تهویه: محیط کار باید دارای تهویه مناسب و کارآمد باشد تا از استنشاق بخارات آن جلوگیری گردد.
- انبارداری: این ماده باید در ظروف اصلی و کاملاً دربسته، در مکانی خنک، خشک، با تهویه خوب و به دور از منابع حرارت، جرقه و نور مستقیم خورشید نگهداری شود.
- سازگاری مواد: باید از تماس آن با اکسیدکننده‌های قوی و اسیدها و بازهای غلیظ اجتناب کرد.
پروپیلن گلایکول متیل اتر
پروپیلن گلایکول متیل اتر که به اختصار PM یا PGME نیز شناخته می‌شود، یک حلال آلی مهم از خانواده اترهای گلیکولی است. این ماده به دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی ویژه، در صنایع رنگ، پوشش‌ها، جوهر چاپ، پاک‌کننده‌ها و محصولات شیمیایی تخصصی کاربرد گسترده‌ای دارد.
ساختار شیمیایی پروپیلن گلایکول متیل اتر
پروپیلن گلایکول متیل اتر با فرمول شیمیایی C₄H₁₀O₂ و جرم مولکولی حدود 90.12 g/mol یک ترکیب آلی شفاف و بی‌رنگ است. ساختار آن شامل یک گروه متوکسی متصل به زنجیره پروپیلن گلیکول می‌باشد که خاصیت حلالیت و فراریت مناسبی به ماده می‌بخشد.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی پروپیلن گلایکول متیل اتر
-
ظاهر: مایع شفاف، بی‌رنگ با بوی ملایم اتر
-
جرم مولکولی: 90.12 g/mol
-
چگالی (در 20°C): حدود 0.92 g/cm³
-
نقطه جوش: 120 – 125 °C
-
نقطه اشتعال: 31 – 33 °C
-
انحلال‌پذیری: محلول در آب و قابل اختلاط با اغلب حلال‌های آلی
-
فشار بخار (در 20°C): حدود 10 hPa
-
پایداری: در شرایط عادی پایدار است، اما در مجاورت حرارت بالا و شعله مستقیم قابل اشتعال می‌باشد.
کاربردهای پروپیلن گلایکول متیل اتر
پروپیلن گلایکول متیل اتر به دلیل خواص منحصربهفرد خود، در صنایع مختلف به‌طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد:
-
صنعت رنگ و پوشش‌ها: به عنوان حلال با تبخیر کنترل‌شده در فرمولاسیون رنگ‌های صنعتی و پوشش‌های چوب.
-
جوهر چاپ: بهبود دهنده کیفیت چاپ و افزایش یکنواختی جوهر.
-
چسب‌ها: به عنوان عامل روان‌ساز و حلال در تولید چسب‌های پایه آبی و حلالی.
-
پاک‌کننده‌های صنعتی: استفاده در شوینده‌های مخصوص فلزات، شیشه و تجهیزات صنعتی.
-
محصولات الکترونیکی: به کارگیری در تمیزکننده‌های مدارها و قطعات حساس.
معایب پروپیلن گلایکول متیل اتر
-
قابلیت اشتعال بالا که نیازمند شرایط نگهداری ایمن است.
-
در صورت استنشاق طولانی یا تماس مداوم با پوست ممکن است باعث تحریک چشم و سیستم تنفسی شود.
-
نسبت به برخی حلال‌های مشابه مانند بوتیل گلیکول قدرت حلالیت پایین‌تری دارد.
مزایای پروپیلن گلایکول متیل اتر
-
حلالیت عالی در آب و حلال‌های آلی
-
فراریت متوسط که کنترل سرعت خشک شدن رنگ و پوشش‌ها را امکان‌پذیر می‌سازد
-
سازگاری بالا با سیستم‌های رنگی و چسبی
-
کاربردهای چندمنظوره در صنایع مختلف (از رنگ و چاپ تا شوینده‌ها و الکترونیک)
ایمنی و نگهداری پروپیلن گلایکول متیل اتر
-
شرایط نگهداری: در ظروف دربسته، در محیط خنک، خشک و دارای تهویه مناسب نگهداری شود.
-
دور از منابع حرارتی و شعله مستقیم نگهداری گردد.
-
هنگام کار با پروپیلن گلایکول متیل اتر استفاده از دستکش مقاوم، عینک ایمنی و ماسک تنفسی توصیه می‌شود.
-
در صورت تماس با پوست یا چشم باید فوراً با آب فراوان شستشو داده شود.
پروپیلن گلایکول متیل اتر (PGME) یک حلال کارآمد و چندمنظوره است که به دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی ممتاز، جایگاه ویژه‌ای در صنایع رنگ، چاپ، چسب و پاک‌کننده‌ها دارد. با وجود برخی معایب همچون قابلیت اشتعال، مزایای آن موجب شده است که این ماده به عنوان یکی از پرکاربردترین حلال‌های اترهای گلیکولی در سطح جهانی شناخته شود.
پروپیلن گلایکول متیل اتر استات
پروپیلن گلایکول متیل اتر استات که به اختصار PGMEA نیز نامیده می‌شود، یک حلال آلی پرکاربرد در صنایع مختلف شیمیایی، رنگ و پوشش است. این ترکیب به دلیل خواص ویژه همچون فراریت کنترل‌شده، قابلیت اختلاط بالا و حلالیت مؤثر، جایگاه مهمی در فرمولاسیون محصولات صنعتی و تولیدی دارد.
ساختار شیمیایی پروپیلن گلایکول متیل اتر استات
-
فرمول شیمیایی: C₆H₁₂O₃
-
جرم مولکولی: 132.16 g/mol
-
این ماده از خانواده اترهای گلایکول استات است و ساختار آن شامل یک گروه اتر و یک گروه استات می‌باشد.
-
وجود این دو گروه عاملی، باعث شده که PGMEA همزمان دارای خاصیت حلالیت بالا و پایداری شیمیایی مناسبی باشد.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی پروپیلن گلایکول متیل اتر استات
-
حالت فیزیکی: مایع شفاف و بی‌رنگ
-
بو: ملایم و مشابه استرها
-
نقطه جوش: حدود 145–150°C
-
نقطه اشتعال: حدود 45°C
-
چگالی (در 20°C): 0.97 g/cm³
-
فشار بخار (در 20°C): حدود 3.7 mmHg
-
حلالیت: قابل حل در آب و بسیاری از حلال‌های آلی
-
پایداری: پایدار در شرایط عادی و در برابر اغلب مواد شیمیایی غیر اکسیدکننده
کاربردهای پروپیلن گلایکول متیل اتر استات
-
صنعت رنگ و پوشش‌ها: به عنوان حلالی مؤثر برای رنگ‌های پایه حلالی و جوهر چاپ.
-
صنایع الکترونیک: در تولید فتورزیست‌ها (Photoresists) و فرآیندهای لیتوگرافی نیمه‌هادی.
-
پاک‌کننده‌ها و شوینده‌های صنعتی: به دلیل قدرت حل‌کنندگی بالا.
-
چسب‌ها و رزین‌ها: بهبوددهنده ویسکوزیته و روان‌کننده در فرمولاسیون.
-
صنایع خودروسازی: استفاده در رنگ‌های بدنه و قطعات حساس.
معایب پروپیلن گلایکول متیل اتر استات
-
قابل اشتعال بودن و نیاز به رعایت الزامات ایمنی.
-
در صورت تماس طولانی‌مدت می‌تواند موجب تحریک پوست و چشم شود.
-
استنشاق بخارات در محیط‌های بسته ممکن است مشکلات تنفسی ایجاد کند.
-
نسبت به برخی ترکیبات اکسیدکننده حساس است.
مزایای پروپیلن گلایکول متیل اتر استات
-
قدرت حلالیت بالا برای طیف وسیعی از رزین‌ها و پلیمرها.
-
سرعت تبخیر مناسب که امکان کنترل فرآیند خشک شدن رنگ‌ها را فراهم می‌کند.
-
سازگاری عالی با بسیاری از مواد شیمیایی و حلال‌ها.
-
کاربرد گسترده در صنایع پیشرفته مانند الکترونیک و نیمه‌هادی‌ها.
-
کاهش میزان VOC در برخی فرمولاسیون‌ها نسبت به سایر حلال‌های مشابه.
ایمنی و نگهداری پروپیلن گلایکول متیل اتر استات
-
در ظروف دربسته و مقاوم به حلال نگهداری شود.
-
دور از منابع حرارت، جرقه و شعله مستقیم قرار گیرد.
-
استفاده از دستکش مقاوم به مواد شیمیایی، عینک ایمنی و تهویه مناسب ضروری است.
-
در صورت تماس پوستی باید با آب و صابون شستشو داده شود.
-
در محیط خشک، خنک و دارای تهویه کافی انبار گردد.
پروپیلن گلایکول متیل اتر استات (PGMEA) یک ماده شیمیایی کلیدی با ویژگی‌های ممتاز حلالیتی است که در صنایع متنوعی از جمله رنگ و رزین، جوهر چاپ، نیمه‌هادی‌ها و پاک‌کننده‌های صنعتی کاربرد دارد. این ترکیب به دلیل مزایای متعدد و نقش حیاتی در تولیدات صنعتی، یکی از مواد اولیه پرتقاضا در بازار جهانی محسوب می‌شود.
پلی اتر آلیل الکل
ساختار شیمیایی پلی اتر آلیل الکل
- ساختار کلی: R–(OCH₂CH₂)n–OH • گروه R: زنجیره آلکیل (معمولاً C₈ تا C₁₆) • n: تعداد واحدهای اتیلن‌اکسید (اغلب بین 3 تا 15) • نوع ترکیب: سورفکتانت غیونی اتوکسیله با خاصیت Amphiphilic (آبدوست–آبگریز)
ویژگی‌های پلی‌اتر آلکیل الکل
- ظاهر فیزیکی: مایع شفاف تا نیمه‌ویسکوز یا موم‌مانند، بی‌رنگ یا زرد کمرنگ
- بو: بوی ملایم الکلی یا بی‌بو
- نقطه ابری شدن (Cloud Point): بسته به طول زنجیره اتوکسی متفاوت است
- حلالیت: قابل حل در آب و اغلب حلال‌های آلی قطبی
- پایداری: مقاوم در برابر pH خنثی و کمی قلیایی
کاربردهای پلی‌اتر آلکیل الکل
صنایع شوینده و تمیزکننده سورفکتانت غیونی با قدرت چربی‌زدایی بالا مناسب برای فرمولاسیون‌های شوینده خانگی و صنعتی (مانند شوینده سطوح، شیشه‌شوی و پاک‌کننده عمومی) پایدار در ترکیبات آنیونی و آنزیمی فرمولاسیون‌های کشاورزی: به عنوان عامل پخش‌کننده و خیس‌کننده (Spreader-Wetter) در محلول‌های آفت‌کش و کود مایع بهبود جذب برگ و جلوگیری از شسته‌شدن محلول‌ها کاهش کشش سطحی قطرات اسپری‌شده روی گیاه صنایع رنگ و پوشش: بهبود خیس‌کنندگی رنگ‌های پایه‌آبی کاهش کشش سطحی و بهبود یکنواختی فیلم رنگ جایگزین سبز برای برخی سورفکتانت‌های نفت‌مبنا صنایع چسب و رزین: بهبود ترکیب‌پذیری اجزا در سیستم‌های بر پایه آب کمک به امولسیون‌سازی در فرمولاسیون‌های پلیمری افزایش روان‌کنندگی سطح صنایع آرایشی و بهداشتی (محدود): استفاده به عنوان عامل پخش‌کننده، مرطوب‌کننده یا همگن‌کننده در برخی فرمول‌های مو و پوست نیازمند رعایت الزامات ایمنی IFRA و بررسی تحریک پوستی کاربردهای صنعتی صنایع شوینده‌های خانگی و صنعتی صنایع کشاورزی و آفت‌کش‌ها صنایع رنگ و پوشش‌های پایه آب صنایع چسب و رزین‌های امولسیونی صنایع مواد آرایشی (محدود)مزایای پلی اتر آلیل الکل
سازگاری با سیستم‌های آبی و قطبی توانایی بالا در کاهش کشش سطحی زیست‌تخریب‌پذیر (biodegradable) در بسیاری از گریدها پایداری در محیط‌های مختلف pH قابلیت تنظیم عملکرد با تغییر زنجیره آلکیل و درجه اتوکسیلاسیونمعایب پلی اتر آلیل الکل
گران‌روی بالا در برخی گریدها حساس به pH بسیار اسیدی یا بسیار قلیایی در بلندمدت برخی گریدها ممکن است موجب تحریک پوست و چشم شوند محدودیت استفاده در صنایع آرایشی بدون تست‌های ایمنی کاملایمنی و نگهداری پلی‌اتر آلیل الکل
نام ماده: پلی‌اتر آلیل الکل (Polyether Allyl Alcohol)
گروه شیمیایی: پلی‌ال‌های واکنشی (Reactive Polyether Polyols with Allyl functionality)
کاربرد: ماده اولیه در رزین‌های پخت‌شونده با UV، کوپلیمرها، چسب‌های حساس به فشار، پوشش‌ها
خطرات فیزیکی و شیمیایی پلی اتر آلیل الکل
| نوع خطر | شرح |
|---|---|
| قابل اشتعال بودن | بسته به ساختار و وزن مولکولی، برخی گریدها دارای نقطه اشتعال پایین هستند (بین 90–130°C). |
| تحریک پوست و چشم | مایع ممکن است در تماس مستقیم با پوست یا چشم باعث تحریک متوسط شود. |
| حساسیت تنفسی | بخارات آزاد شده هنگام حرارت‌دهی یا اسپری کردن ممکن است سیستم تنفسی را تحریک کند. |
| پایداری نوری و گرمایی | در دمای بالا یا در حضور نور UV بدون کنترل، ممکن است به‌آرامی پلیمریزه یا تخریب شود. |
اقدامات ایمنی فردی پلی اتر آلیل الکل
| مورد | توصیه متخصص |
|---|---|
| دستکش ایمنی | استفاده از دستکش مقاوم به مواد آلی (نیتریل یا بوتیل رابر) ضروری است. |
| محافظ چشم و صورت | عینک ایمنی یا شیلد کامل برای جلوگیری از پاشش ضروری است. |
| لباس محافظ | استفاده از روپوش مقاوم شیمیایی و آستین بلند در محیط صنعتی الزامی است. |
| ماسک تنفسی | در صورت استفاده در حجم زیاد یا اسپری، از ماسک نیم‌صورت با فیلتر آلی استفاده شود. |
اقدامات در شرایط اضطراری
نشت:
-
سطح نشت را با مواد جاذب غیرقابل اشتعال (مانند خاک دیاتومه یا پودر جذب‌کننده صنعتی) جمع‌آوری کنید.
-
منطقه را به‌خوبی تهویه کرده و از منابع گرما و شعله دور نگه دارید.
تماس با پوست یا چشم:
-
شستشوی فوری با آب فراوان و صابون ملایم به مدت حداقل 15 دقیقه.
-
در صورت سوزش ماندگار، مراجعه به پزشک توصیه می‌شود.
استنشاق بخار:
-
فرد را به هوای آزاد منتقل کرده و در صورت بروز علائم شدید تنفسی، مراقبت پزشکی فوری الزامی است.
شرایط نگهداری پلی اتر آلیل الکل
| پارامتر | مقدار / توضیح |
|---|---|
| دمای نگهداری بهینه | 5–30 درجه سانتی‌گراد – دور از یخ‌زدگی یا گرمای زیاد |
| نوع ظروف مناسب | ظروف فولادی یا پلی‌اتیلن مقاوم، دارای درب‌بندی محکم و بدون تماس با رطوبت |
| پایداری نوری | در ظروف تیره‌رنگ یا در محیط فاقد نور مستقیم نگهداری شود. |
| دور از مواد ناسازگار | اکسیدکننده‌های قوی، اسیدهای معدنی، پراکسیدها |
توصیه‌های نهایی برای ایمنی
-
از پلیمری شدن ناخواسته (self-polymerization) در صورت ماندن در معرض UV یا گرمای مداوم جلوگیری شود.
-
برای کارکنانی که با این ماده کار می‌کنند، آموزش اصول کار با مواد واکنشی و حساس به UV الزامی است.
-
در حمل‌ونقل، رعایت برچسب‌گذاری ایمنی و دسته‌بندی طبق UN GHS ضروری است.
-
برگه SDS ماده حاوی اطلاعات دقیق سمیت، سمیت زیست‌محیطی و واکنش‌پذیری باید در دسترس باشد.
تری اتانول آمین
ویژگی‌های تری اتانول آمین
| ویژگی | مقدار |
|---|---|
| ظاهر | مایع شفاف، بی‌رنگ تا زرد کمرنگ |
| بوی خاص | بوی ضعیف آمینی و کمی شیرین |
| وزن مولکولی | 149.19 g/mol |
| نقطه جوش | 335 – 335.4°C |
| نقطه ذوب | ~21.2 – 21.6°C |
| دانسیته (چگالی) | (25°C):1.124 – 1.127 g/cm³ |
| ویسکوزیته | نسبتاً بالا (~450 cP) |
| انحلال‌پذیری | کاملاً محلول در آب، اتانول و استون |
| pH محلول 1٪ در آب | 10.5 – 11.5 |
کاربردهای تری اتانول آمین
تری‌اتانول‌آمین به دلیل خواص منحصربهفرد، در صنایع گسترده‌ای به کار می‌رود:
1. صنایع آرایشی و بهداشتی
-
تنظیم‌کننده pH در کرم‌ها و لوسیون‌ها
-
امولسیون‌کننده در فرمولاسیون شامپوها و ژل اصلاح
-
عامل کف‌زا در شوینده‌های ملایم
2. صنایع نفت و حفاری
-
بازدارنده خوردگی در فرآیندهای انتقال نفت و گاز
-
افزودنی در مایعات حفاری
3. صنایع نساجی
-
روان‌ساز در فرایند رنگرزی
-
تثبیت‌کننده رنگ در الیاف مصنوعی
4. صنایع دارویی
-
پایه برای پمادها و کرم‌های دارویی
-
استفاده در قرص‌های آزادشونده آهسته
5. صنایع رنگ و جوهر
-
پایدارکننده ویسکوزیته
-
کنترل‌کننده pH در فرمولاسیون جوهرها
6. تولید سیمان و بتن
-
کمک فرآیندی در آسیاب سیمان (Grinding Aid)
-
بهبود مقاومت و روانی بتن
مزایای تری اتانول آمین
-
قدرت بافری بالا در کنترل pH
-
انحلال‌پذیری عالی در سیستم‌های آبی و آلی
-
چندکاره بودن در نقش حلال، سورفکتانت و عامل کمپلکس‌کننده
-
مصرف بهینه در فرمول‌های کم‌بو و غیرتحریک‌کننده
معایب تری اتانول آمین
-
حساسیت‌زا بودن در تماس مکرر با پوست
-
تجزیه‌پذیری نسبی در برابر حرارت بالا
-
نیاز به کنترل دقیق دوز در صنایع آرایشی
-
امکان تشکیل نیتروزامین‌ها در شرایط خاص (در ترکیب با نیتریت‌ها)
ایمنی و نگهداری تری اتانول آمین
-
کد طبقه‌بندی خطر (GHS):
-
H315: موجب تحریک پوست
-
H319: موجب تحریک شدید چشم
-
H335: ممکن است موجب تحریک دستگاه تنفسی شود
-
-
نکات ایمنی (HSE):
-
استفاده از دستکش، عینک ایمنی و تهویه مناسب توصیه می‌شود
-
از تماس مستقیم با پوست، چشم و استنشاق بخار آن اجتناب شود
-
در ظروف دربسته، در دمای محیط و دور از نور مستقیم نگهداری گردد
-
-
کد بین‌المللی حمل‌ونقل:
-
UN Code: 2491
-
کلاس خطر: 8 (مواد خورنده)
-
تری‌اتانول‌آمین (TEA) یک ماده شیمیایی چندمنظوره و حیاتی در صنایع فرمولاسیون، پالایش، نساجی و ساختمان است. اگر به‌دنبال یک افزودنی با قابلیت کنترل pH، امولسیون‌کنندگی قوی و سازگاری بالا با مواد اولیه مختلف هستید، TEA یکی از بهترین انتخاب‌ها خواهد بود.