اسید چرب نارگیل پروپیل آمینو دی متیل آمین
اسید چرب نارگیل پروپیل‌آمینو دی‌متیل‌آمین یک آمید آمینی مشتق‌شده از اسیدهای چرب طبیعی روغن نارگیل است. در این ترکیب، اسید چرب نارگیل (عمدتاً لوریک اسید) از طریق واکنش با دی‌متیل‌آمینو‌پروپیل‌آمین (DMAPA) به یک آمید متصل می‌شود. این ماده به عنوان یک سورفکتانت کاتیونی یا آمفوتریک در فرمولاسیون‌های بهداشتی، شوینده‌ها، آرایشی و محصولات مراقبت از مو نقش فعال دارد.
ساختار شیمیایی
- ساختار پایه: اسید چرب نارگیل (C12-C14، عمدتاً لوریک اسید)
- گروه عملکردی: پروپیل‌آمینو دی‌متیل‌آمین (دارای یک آمید و یک آمین نوع سوم)
- نوع اتصال: پیوند آمیدی بین گروه کربوکسیلیک اسید چرب و گروه آمینی
- ماهیت ساختاری: در محیط‌های اسیدی، این ماده پروتون‌دار شده و بار مثبت می‌گیرد، که آن را به یک سورفکتانت کاتیونی مؤثر تبدیل می‌کند. همچنین در برخی فرمولاسیون‌ها به‌صورت آمفوتریک عمل می‌کند.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی
- حالت فیزیکی: مایع ویسکوز شفاف تا زرد کم‌رنگ
- pH (در محلول 1%): حدود 9 تا 10
- بو: ملایم، با رایحه‌ای آمینی
- بار یونی: آمفوتریک در pH خنثی و کاتیونی در pH اسیدی
- سورفکتانت: بله — با توانایی کف‌زایی متوسط و خاصیت نرم‌کنندگی بالا
- فرمول مولکولی: C17H36N2O (ترکیب میانگین، بسته به اسید چرب مورد استفاده)
کاربردهای اسید چرب نارگیل پروپیل آمینو دی متیل آمین
- فرمولاسیون شامپوها و نرم‌کننده‌ها
- خاصیت ضدالکتریسیته ساکن (antistatic)
- افزایش نرمی، درخشندگی و شانه‌پذیری مو
- سازگار با pH پایین، مناسب برای موهای آسیب‌دیده
- شوینده‌های بدن و صورت
- مناسب برای پوست‌های حساس
- افزایش پایداری کف و لطافت پوست
- محصولات پاک‌کننده آرایشی
- سازگاری با پوست
- کاهش تحریک و کمک به امولسیون ذرات چربی
- محصولات مراقبت از حیوانات خانگی
- ملایم و مؤثر برای پوست و موی حیوانات
- بدون آسیب به پوست‌های نازک و آسیب‌پذیر
✅ مزایا
- ملایم و کم‌تحریک‌کننده: مناسب برای پوست‌های حساس
- خاصیت کاتیونی: ایده‌آل برای نرم‌کنندگی مو
- سازگار با pH اسیدی: برتری نسبت به سورفکتانت‌های آنیونی
- منبع طبیعی: مشتق‌شده از نارگیل
- زیست‌تجزیه‌پذیری بالا: دوست‌دار محیط زیست
- توانایی اتصال به کراتین مو و ایجاد حس لطافت پایدار
❌ معایب
- قیمت نسبتاً بالا نسبت به سورفکتانت‌های معمول آنیونی
- کارایی کاهش‌یافته در محیط‌های بسیار قلیایی (pH بالا)
- امکان بروز حساسیت پوستی در غلظت‌های بالا یا تماس‌های مکرر
- در برخی موارد، آلودگی با آمیدوآمین (یک ماده تحریک‌کننده) ممکن است در مواد خام مشاهده شود، که باید در کنترل کیفی حذف گردد.