مونو آمونیوم فسفات (Monoammonium Phosphate) که در بازارهای جهانی با اختصار MAP شناخته می‌شود، یکی از استراتژیک‌ترین نمک‌های فسفاته در جهان است. این ترکیب کریستالی سفید رنگ، به عنوان غلیظ‌ترین کود فسفره جامد و همچنین یک ماده اولیه حیاتی در صنایع اطفاء حریق و صنایع غذایی شناخته می‌شود. مونو آمونیوم فسفات با فرمول شیمیایی NH₄H₂PO₄، حاصل خنثی‌سازی کنترل‌شده [اسید فسفریک] با [آمونیاک] است.

اهمیت این ماده در بازار ایران و جهان از آنجایی ناشی می‌شود که همزمان منبع غنی از فسفر (P) و نیتروژن (N) است؛ دو عنصری که حیات گیاهان و بسیاری از واکنش‌های صنعتی به آن‌ها وابسته است. چه به دنبال یک کود ریشه زای قوی برای شروع فصل کشت باشید و چه نیازمند یک ماده ضد اشتعال برای تولید کپسول‌های آتش‌نشانی، خرید مونو آمونیوم فسفات با کیفیت، کلید موفقیت شماست. مجموعه تأمین کالا تک با درک این نیاز، باکیفیت‌ترین گریدهای MAP را بدون واسطه و با تضمین آنالیز عرضه می‌نماید.

ساختار شیمیایی و ماهیت مولکولی MAP

از نظر شیمی‌شناسی، مونو آمونیوم فسفات با نام علمی آمونیوم دی هیدروژن فسفات (Ammonium Dihydrogen Phosphate) شناخته می‌شود. ساختار مولکولی این ماده شامل یک کاتیون آمونیوم (NH₄⁺) و یک آنیون دی‌هیدروژن فسفات (H₂PO₄⁻) است.

• فرمول شیمیایی: NH₄H₂PO₄

• جرم مولی: ۱۱۵.۰۳ گرم بر مول

نکته کلیدی در ساختار MAP این است که برخلاف [دی آمونیوم فسفات (DAP)] که دو گروه آمونیوم دارد، این ماده تنها یک گروه آمونیوم دارد. این تفاوت ساختاری باعث می‌شود که مونو آمونیوم فسفات خاصیت اسیدی‌تری داشته باشد (pH پایین‌تر)، که این ویژگی برای خاک‌های آهکی و قلیایی ایران یک مزیت فوق‌العاده محسوب می‌شود، زیرا به آزادسازی ریزمغذی‌های خاک کمک می‌کند.

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی مونو آمونیوم فسفات

شناخت دقیق مشخصات فنی برای خریداران صنعتی و کشاورزی ضروری است. جدول زیر دیتاشیت فنی (Technical Data Sheet) استاندارد این ماده را نشان می‌دهد:

ویژگی	مشخصات فنی
نام‌های مترادف	آمونیوم دی هیدروژن فسفات، MAP، فسفات یک‌بازی
ظاهر فیزیکی	کریستال‌های سفید تتراگونال یا گرانول
خلوص (Purity)	معمولاً بالای ۹۸٪ در گرید صنعتی
درصد فسفر (P₂O₅)	حداقل ۶۱٪ (بسیار غنی)
درصد نیتروژن (N)	حداقل ۱۲٪
حلالیت در آب	بسیار بالا (۳۷۰ گرم در لیتر در ۲۰ درجه سانتی‌گراد)
pH (محلول ۱٪)	۴.۰ تا ۴.۵ (اسیدی)
نقطه ذوب	۱۹۰ درجه سانتی‌گراد (همراه با تجزیه)
چگالی	۱.۸۰ گرم بر سانتی‌متر مکعب
شماره CAS	7722-76-1

گریدهای مختلف مونو آمونیوم فسفات

در بازار مواد شیمیایی، MAP معمولاً در دو گرید اصلی تولید و عرضه می‌شود که هر کدام کاربرد و قیمت متفاوتی دارند:

۱. گرید کشاورزی (MAP 12-61-0)

این رایج‌ترین نوع موجود در بازار است که به عنوان کود مونو آمونیوم فسفات شناخته می‌شود.

• مشخصات: دارای ۱۲ درصد نیتروژن آمونیومی و ۶۱ درصد فسفات (P₂O₅) است.

• ویژگی کلیدی: حلالیت ۱۰۰٪ در آب دارد و برای سیستم‌های آبیاری قطره‌ای (Fertigation) و محلول‌پاشی ایده‌آل است. این گرید معمولاً فاقد کلر و سدیم است.

۲. گرید صنعتی و تکنیکال (Technical Grade)

این گرید دارای خلوص بسیار بالاتر (بیش از ۹۹٪) است و ناخالصی‌های نامحلول آن نزدیک به صفر می‌باشد.

• کاربرد: در صنایع اپتیک، تولید پودرهای آتش‌نشانی، تصفیه فاضلاب و صنایع غذایی (به عنوان E342). قیمت مونو آمونیوم فسفات گرید صنعتی معمولاً بالاتر از گرید کشاورزی است.

کاربردهای مونو آمونیوم فسفات

تطبیق‌پذیری MAP باعث شده تا در طیف وسیعی از صنایع نقش‌آفرینی کند:

۱. کشاورزی: قدرتمندترین استارتر رشد

مونو آمونیوم فسفات به عنوان یک "کود استارتر" (Starter Fertilizer) شناخته می‌شود.

• توسعه ریشه: فسفر بالای موجود در آن (۶۱٪)، انرژی لازم برای ریشه‌زایی سریع و قوی را فراهم می‌کند.

• بهبود خاک‌های ایران: اکثر خاک‌های ایران قلیایی و آهکی هستند. خاصیت اسیدی MAP (pH حدود ۴.۵) باعث کاهش موضعی pH در اطراف ریشه شده و جذب ریزمغذی‌هایی مانند آهن، روی و منگنز را تسهیل می‌کند.

• منبع نیتروژن: نیتروژن موجود در فرم آمونیوم، به تدریج در اختیار گیاه قرار می‌گیرد و از شستشوی سریع آن جلوگیری می‌شود.

۲. صنعت ایمنی و اطفاء حریق

شاید ندانید که پودر داخل کپسول‌های آتش‌نشانی (نوع ABC) عمدتاً از مونو آمونیوم فسفات تشکیل شده است.

• مکانیزم: این ماده در هنگام حرارت دیدن ذوب شده و یک لایه چسبنده روی سطح ماده سوختنی ایجاد می‌کند که مانع رسیدن اکسیژن شده و آتش را خفه می‌کند.

۳. صنایع غذایی

در صنایع نانوایی و تولید مخمر، MAP به عنوان یک بافر و منبع تغذیه برای مخمرها عمل می‌کند. همچنین به عنوان عامل حجم‌دهنده (Leavening agent) در برخی محصولات پختنی کاربرد دارد.

۴. صنایع اپتیک و الکترونیک

کریستال‌های بسیار خالص آمونیوم دی هیدروژن فسفات دارای خاصیت "پیزوالکتریک" هستند و در تجهیزات سونار و برخی قطعات اپتیکی لیزری مورد استفاده قرار می‌گیرند.

فرایند تولید مونو آمونیوم فسفات

تولید صنعتی MAP یک فرآیند خنثی‌سازی گرمازا بین اسید و باز است. مراحل کلی به شرح زیر است:

1. آماده‌سازی مواد اولیه: [اسید فسفریک] (معمولاً گرید مرطوب یا حرارتی بسته به خلوص نهایی) و [آمونیاک] مایع یا گازی آماده می‌شوند.

2. واکنش در راکتور: آمونیوم و اسید فسفریک با نسبت مولی دقیق (نسبت ۱ به ۱) در راکتور مخلوط می‌شوند. کنترل نسبت مولی بسیار حیاتی است؛ اگر آمونیاک بیشتر شود، دی آمونیوم فسفات (DAP) تولید خواهد شد.

   • فرمول واکنش: $NH_3 + H_3PO_4 \rightarrow NH_4H_2PO_4$

3. کریستالیزاسیون و خشک‌کردن: دوغاب حاصل به واحد کریستالیزاسیون رفته و سپس در خشک‌کن‌های دوار، رطوبت آن گرفته می‌شود تا به صورت گرانول یا کریستال درآید.

4. پوشش‌دهی (Coating): برای جلوگیری از کلوخه شدن (Caking) در انبار، معمولاً یک لایه نازک از روغن‌های ضد رطوبت روی گرانول‌ها پاشیده می‌شود.

مزایای مونو آمونیوم فسفات

چرا کشاورزان و صنعتگران خرید مونو آمونیوم فسفات را به سایر منابع فسفر ترجیح می‌دهند؟

• غلظت بالای فسفر: بالاترین درصد فسفر در میان کودهای جامد تجاری.

• pH اسیدی: برخلاف [اوره] یا [دی آمونیوم فسفات] که ممکن است pH را بالا ببرند، MAP محیط را اسیدی کرده و جذب عناصر را در خاک‌های شور و آهکی بهبود می‌بخشد.

• حلالیت عالی: به سرعت در آب حل می‌شود و رسوب نمی‌دهد، بنابراین نازل‌های سیستم آبیاری را مسدود نمی‌کند.

• شوری پایین (Low Salt Index): نسبت به بسیاری از کودها، شاخص شوری کمتری دارد و خطر سوختگی ریشه را کاهش می‌دهد.

معایب و چالش‌های مونو آمونیوم فسفات

• قیمت بالاتر: به دلیل فرآیند تولید و خلوص بالا، قیمت مونو آمونیوم فسفات معمولاً از سوپر فسفات‌ها یا DAP بالاتر است.

• تجمع آمونیاک: در صورت استفاده همزمان با مواد بسیار قلیایی (مانند آهک)، ممکن است آمونیاک آزاد شود که برای گیاه مضر است.

ایمنی و نگهداری مونو آمونیوم فسفات

مونو آمونیوم فسفات ماده‌ای نسبتاً ایمن است، اما رعایت اصول ایمنی هنگام کار با آن ضروری است.

• ایمنی فردی: ممکن است باعث تحریک خفیف پوست، چشم و سیستم تنفسی شود. استفاده از دستکش و ماسک هنگام کار با پودر آن توصیه می‌شود.

• شرایط نگهداری: این ماده جاذب رطوبت (Hygroscopic) است. باید در کیسه‌های دوجداره لمینت‌دار، در محیطی خشک، خنک و دارای تهویه مناسب نگهداری شود. از انبار کردن آن در کنار مواد قلیایی قوی خودداری کنید.

خرید مونو آمونیوم فسفات

انتخاب بین برندهای مختلف (چینی، ایرانی، اروپایی) و تشخیص خلوص واقعی محصول، یکی از دغدغه‌های اصلی خریداران است. تأمین کالا تک با حذف واسطه‌ها و تأمین مستقیم از برترین پتروشیمی‌ها و تولیدکنندگان جهانی، خیال شما را آسوده می‌کند.

چرا ما؟

• ارائه هر دو گرید صنعتی و کشاورزی.

• بهترین قیمت مونو آمونیوم فسفات در بازار به دلیل عرضه مستقیم.

• مشاوره تخصصی جهت انتخاب گرید مناسب با صنعت شما.

برای استعلام قیمت روز و ثبت سفارش، همین حالا با کارشناسان فروش ما تماس بگیرید.

سوالات متداول مونو آمونیوم فسفات

۱. تفاوت اصلی مونو آمونیوم فسفات (MAP) و دی آمونیوم فسفات (DAP) چیست؟ تفاوت اصلی در نسبت نیتروژن و pH است. MAP دارای ۱۲٪ نیتروژن و pH اسیدی (۴.۵) است که برای خاک‌های آهکی ایران مناسب‌تر است. در حالی که DAP دارای ۱۸٪ نیتروژن و pH قلیایی (۸) است. MAP فسفر بیشتری (۶۱٪) نسبت به DAP (۴۶٪) دارد. ۲. آیا مونو آمونیوم فسفات در آب کاملاً محلول است؟ بله، گرید کشاورزی و صنعتی MAP حلالیت بسیار بالایی در آب دارند (حدود ۳۷۰ گرم در لیتر) و برای استفاده در سیستم‌های آبیاری قطره‌ای و هیدروپونیک کاملاً مناسب هستند. ۳. بهترین زمان مصرف کود مونو آمونیوم فسفات چه زمانی است؟ به دلیل نقش کلیدی فسفر در ریشه‌زایی، بهترین زمان مصرف MAP در ابتدای فصل کشت، هنگام کاشت بذر یا انتقال نشاء است تا سیستم ریشه گیاه به سرعت توسعه یابد. ۴. آیا مونو آمونیوم فسفات خطرناک یا سمی است؟ خیر، این ماده غیرسمی و غیرقابل اشتعال است. حتی در کپسول‌های آتش‌نشانی و صنایع غذایی استفاده می‌شود. با این حال، استنشاق گرد و غبار آن ممکن است باعث تحریک تنفسی شود و باید نکات ایمنی معمول رعایت گردد.