1و4 بوتان دی اویل
1و4 بوتان دی اویل (1,4-Butanediol | BDO) یک ترکیب آلی مهم از خانواده دی‌ال‌ها است که به صورت مایعی بی‌رنگ، شفاف، با ویسکوزیته متوسط و قابل حل در آب شناخته می‌شود. این ماده به دلیل داشتن دو گروه هیدروکسیل، توانایی واکنش‌پذیری بالایی دارد و به‌عنوان یک ماده اولیه کلیدی در صنایع شیمیایی، پلیمر، رزین و داروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ساختار شیمیایی 1و4 بوتان دی اویل
-
فرمول مولکولی: C₄H₁₀O₂
-
فرمول ساختاری: HO–CH₂–CH₂–CH₂–CH₂–OH
-
نوع ترکیب: یک دی‌ال خطی متقارن با دو گروه هیدروکسیل در موقعیت‌های 1 و 4.
این ساختار باعث می‌شود که 1و4 بوتان دی اویل به‌طور گسترده در واکنش‌های پلیمریزاسیون و سنتز شیمیایی استفاده شود.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی 1و4 بوتان دی اویل
-
ظاهر: مایع بی‌رنگ، شفاف و بوی ملایم
-
چگالی (در 20°C): حدود 1.017 g/cm³
-
نقطه جوش: ≈ 230 °C
-
نقطه ذوب: 20.1 °C
-
ویسکوزیته: متوسط، مناسب برای کاربری در صنایع پلیمر
-
حلالیت در آب: کاملاً محلول
-
پایداری شیمیایی: پایدار در شرایط عادی ولی در حضور اسیدهای قوی و عوامل اکسیدکننده واکنش‌پذیر است.
کاربردهای 1و4 بوتان دی اویل
-
صنایع پلیمر و پلاستیک: تولید پلی‌اورتان‌ها، پلی‌استرها و الاستومرها.
-
رزین و رنگ: به‌عنوان حلال و کو-مونومر در رزین‌های ترموپلاستیک.
-
صنایع دارویی: سنتز داروهای خاص و مواد واسط داروسازی.
-
صنایع شیمیایی: پیش‌ماده تتراهیدروفوران (THF) و γ-بوتیرولاکتون (GBL).
-
چسب و پوشش‌ها: بهبود انعطاف‌پذیری و استحکام مکانیکی.
مزایای فنی و صنعتی 1و4 بوتان دی اویل
-
چندمنظوره بودن در کاربردهای شیمیایی و صنعتی
-
قابلیت انحلال بالا در آب و حلال‌های آلی
-
پایداری حرارتی مناسب برای استفاده در فرایندهای مختلف
-
بازار گسترده به‌عنوان یک ماده اولیه کلیدی در پلیمر و رزین
معایب و محدودیت‌های کاربردی 1و4 بوتان دی اویل
-
قابلیت اشتعال و نیاز به شرایط انبارداری ایمن
-
خطر سمیت در صورت بلع یا استنشاق در غلظت‌های بالا
-
حساسیت به نور و اکسیدکننده‌ها در ذخیره‌سازی طولانی مدت
ایمنی و نگهداری (HSE) 1و4 بوتان دی اویل
-
طبقه‌بندی GHS: مایع قابل اشتعال، تحریک‌کننده چشم و پوست
-
تجهیزات حفاظت فردی (PPE): دستکش مقاوم، عینک ایمنی، ماسک تنفسی در محیط‌های بسته
-
شرایط انبارداری: نگهداری در ظروف دربسته، در محیط خشک، خنک و با تهویه مناسب
-
تماس پوستی: شستشو با آب فراوان در صورت تماس مستقیم
-
اقدامات اضطراری: در صورت نشت، از مواد جاذب استفاده و محیط را تهویه کنید.
N- بوتیل استات
N- بوتیل استات یک حلال شیمیایی پرکاربرد با فرمول شیمیایی C₆H₁₂O₂ است که در دسته استرها قرار می‌گیرد. این ترکیب به دلیل فراریت مناسب، بوی مطبوع و قدرت حل‌کنندگی بالا در بسیاری از صنایع مانند رنگ و رزین، پوشش‌های صنعتی، چسب‌ها و محصولات آرایشی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ساختار شیمیایی N- بوتیل استات
از نظر ساختاری، N- بوتیل استات حاصل استریفیکاسیون بین اسید استیک و N- بوتانول است. این ماده یک مایع بی‌رنگ، فرار و قابل اشتعال است که بوی آن شبیه به بوی میوه‌های شیرین (اغلب سیب یا موز) توصیف می‌شود.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی N- بوتیل استات
-
فرمول شیمیایی: C₆H₁₂O₂
-
شماره CAS: 123-86-4
-
جرم مولکولی: 116.16 g/mol
-
چگالی (در 20°C): حدود 0.88 g/cm³
-
نقطه جوش: 126 °C
-
نقطه ذوب: -78 °C
-
حلالیت در آب: کم محلول (تقریباً 0.3 g/100 ml)
-
ظاهر: مایع شفاف، بی‌رنگ با بوی میوه‌ای خوشایند
کاربردهای N- بوتیل استات
N- بوتیل استات به عنوان یک حلال همه‌کاره در صنایع مختلف به کار می‌رود:
-
صنعت رنگ و پوشش‌ها: به عنوان حلال اصلی در تولید رنگ‌های صنعتی و خودرویی.
-
چسب‌ها و رزین‌ها: برای افزایش سیالیت و بهبود خواص خشک‌شوندگی.
-
صنعت چاپ: در جوهرهای چاپ افست و فلکسو.
-
لوازم آرایشی و بهداشتی: به عنوان حلال در لاک ناخن و اسپری‌ها.
-
صنایع دارویی: در تولید داروها و پوشش‌های دارویی به عنوان حلال کمکی.
معایب N- بوتیل استات
-
اشتعال‌پذیری بالا و نیاز به شرایط نگهداری ویژه.
-
امکان ایجاد تحریک در دستگاه تنفسی و پوست در تماس مستقیم.
-
حلالیت محدود در آب که می‌تواند محدودیت‌هایی در برخی فرایندها ایجاد کند.
مزایای N- بوتیل استات
-
قدرت حلالیت بالا برای طیف گسترده‌ای از پلیمرها و رزین‌ها.
-
بوی مطبوع میوه‌ای نسبت به بسیاری از حلال‌های آلی.
-
فراریت کنترل‌شده که باعث خشک شدن یکنواخت رنگ‌ها و پوشش‌ها می‌شود.
-
کاربرد چندمنظوره در صنایع مختلف از شیمیایی گرفته تا آرایشی.
ایمنی و نگهداری N- بوتیل استات
-
ماده‌ای قابل اشتعال است و باید در ظروف دربسته و در محیطی خنک و تهویه‌دار نگهداری شود.
-
در زمان کار با این ماده استفاده از دستکش مقاوم به مواد شیمیایی، ماسک و عینک ایمنی توصیه می‌شود.
-
تماس طولانی‌مدت با بخارات آن می‌تواند موجب سردرد، سرگیجه و تحریک چشم و پوست گردد.
-
باید از منابع حرارتی و جرقه به شدت دور نگه داشته شود.
N-پروپیل استات
N-پروپیل استات یک ترکیب آلی از خانواده استرها با فرمول شیمیایی C₅H₁₀O₂ است که به‌صورت مایع شفاف و بی‌رنگ وجود دارد. این ماده به دلیل داشتن بوی میوه‌ای ملایم و خاصیت حلالیت بالا در صنایع مختلف به‌عنوان یک حلال آلی پرکاربرد شناخته می‌شود.
ساختار شیمیایی N-پروپیل استات
N-پروپیل استات از واکنش اسید استیک و الکل N-پروپانول به دست می‌آید و ساختار آن شامل یک گروه استری (-COO-) است که به زنجیره پروپیل متصل شده است. این ساختار ساده، آن را به یک استر آلی پرکاربرد در صنایع پوشش، رنگ و جوهر تبدیل کرده است.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی N-پروپیل استات
-
حالت فیزیکی: مایع شفاف، بی‌رنگ
-
بوی مشخص: میوه‌ای و خوشایند
-
نقطه جوش: حدود 101°C
-
نقطه ذوب: حدود -95°C
-
چگالی در 20°C: 0.88 g/cm³
-
فشار بخار: متوسط (قابل اشتعال)
-
حلالیت: نامحلول در آب ولی محلول در اغلب حلال‌های آلی مانند اتانول و استون
کاربردهای N-پروپیل استات
-
صنایع رنگ و پوشش: به‌عنوان حلال سریع‌العمل برای رزین‌ها، لاک‌ها و رنگ‌ها
-
صنایع جوهر چاپ: بهبود کیفیت چاپ و افزایش سرعت خشک شدن جوهر
-
صنایع چسب و رزین: به‌عنوان حلال مؤثر در فرمولاسیون چسب‌های صنعتی
-
صنایع دارویی و آرایشی: در تهیه عطرها، اسپری‌ها و محصولات مراقبتی به دلیل بوی مطبوع
-
صنایع پاک‌کننده‌ها: در تولید شوینده‌های تخصصی و پاک‌کننده‌های صنعتی
معایب N-پروپیل استات
-
اشتعال‌پذیری بالا و خطر آتش‌سوزی در شرایط نامناسب
-
تحریک‌کننده چشم، پوست و دستگاه تنفسی در تماس طولانی‌مدت
-
حلالیت کم در آب که استفاده در برخی فرمولاسیون‌ها را محدود می‌کند
مزایای N-پروپیل استات
-
قدرت حلالیت بالا برای ترکیبات آلی مختلف
-
بوی ملایم و میوه‌ای که باعث کاربرد بیشتر در صنایع آرایشی و بهداشتی می‌شود
-
سرعت تبخیر مناسب که آن را در صنایع رنگ و جوهر محبوب کرده است
-
پایداری شیمیایی مناسب در شرایط معمولی
ایمنی و نگهداری N-پروپیل استات
-
این ماده باید در مخازن دربسته و مقاوم در برابر حرارت و نور مستقیم نگهداری شود.
-
از نگهداری در مجاورت شعله، جرقه و منابع گرما باید پرهیز شود.
-
هنگام کار با N-پروپیل استات استفاده از دستکش مقاوم، عینک ایمنی و تهویه مناسب الزامی است.
-
در صورت نشت یا ریختن، باید محیط به‌سرعت تهویه و از مواد جذب‌کننده مناسب استفاده شود.
آسپارتام
آسپارتام یک شیرین‌کننده مصنوعی کم‌کالری است که تقریباً ۲۰۰ برابر شیرین‌تر از ساکاروز (قند میزبان) می‌باشد. این ماده به‌عنوان جایگزینی با کالری پایین برای شکر در محصولات غذایی و دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد و به‌خاطر طعم نزدیک به شکر و مصرف مقدار کم برای رسیدن به همان سطح شیرینی، در صنایع نوشیدنی، آدامس، شیرینی رژیمی و داروسازی محبوب است. به طور کلی با نام‌های تجاری شناخته شده است. اما از نام عمومی آن آسپارتام است.
ساختار آسپارتام
-
فرمول مولکولی: C₁₄H₁₈N₂O₅
-
نام شیمیایی: L-α-aspartyl-L-phenylalanine methyl ester
-
نوع ترکیب: دی‌پپتید متیل استر — متشکل از اسید آسپارتیک و فنیل‌آلانین که به‌صورت یک پپتید پیوند یافته و در انتهای کار گروه متیل استر دارد.
-
ایزومری: فرم L-L فعال زیستی است؛ پیکربندی فضایی اجزاء در فعالیت شیرین‌کنندگی اثرگذار است.
از دید شیمیایی آسپارتام یک مولکول پپتیدی کوچک است نه یک مولکول شبیه قند؛ بنابراین خواص آسپارتام حلالیت، پایداری و واکنش‌پذیری آن تابعی از ساختار آمینواسیدی و گروه استری می‌باشد.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی
-
ظاهر: پودر کریستالی سفید تا تقریباً سفید.
-
حلالیت در آب: نسبتاً محلول در آب گرم؛ حلالیت در آب سرد محدودتر است.
-
شیرینی نسبی: ≈ 200 برابر ساکارز
-
پایداری حرارتی: محدود — آسپارتام در دماهای بالا و یا در محیط‌های قلیایی شکسته می‌شود و شیرینی خود را از دست می‌دهد؛ بنابراین در پخت‌وپز طولانی و حرارت بالا مناسب نیست. در نوشیدنی‌های سرد و فرمولاسیون‌های سرد و در فرآورده‌هایی که حرارت شدید نمی‌بینند کاربرد مناسبی دارد.
-
پایداری pH: نسبتاً پایدار در محدوده اسیدی (pH پایین)؛ در شرایط قلیایی سریع‌تر هیدرولیز می‌شود.
-
طعم پس‌مزه: در برخی فرمولاسیون‌ها و در غلظت‌های بالا ممکن است ته‌مزه‌ای تلخ یا مِتالیك ایجاد کند؛ به همین دلیل معمولاً با شیرین‌کننده‌های دیگر (مثلاً آسه‌سولفام-K، سوکرالوز) ترکیب می‌شود تا طعم بهینه حاصل شود.
گریدهای آسپارتام
در بازار صنعتی معمولاً آسپارتام در چند گرید عرضه می‌شود؛ لازم است گرید مناسب محصول و کاربرد را در صفحه محصول مشخص کنید:
-
Food Grade (خوراکی): خلوص بالا و مناسب برای نوشیدنی‌ها، آدامس، شیرینی‌ها و محصولات رژیمی.
-
Pharma Grade (دارویی): گرید خلوص بسیار بالا، مطابق با استانداردهای دارویی برای استفاده در شربت‌ها و پوشش قرص‌ها.
-
Technical / Industrial Grade: برای کاربردهای آزمایشی یا صنعتی (معمولاً خلوص و مجوزهای خوراکی/دارویی را ندارد).
-
Blend / Formulation Grades: ترکیبات آماده یا فرمولاسیون ترکیبی که با دیگر شیرین‌کننده‌ها (برای بهبود طعم یا پایداری) عرضه می‌شوند.
کاربردهای آسپارتام
آسپارتام به‌دلیل شیرینی بالا و کالری صفر/کم در طیف وسیعی از محصولات کاربرد دارد:
- آسپارتام در نوشابه به عنوان نوشیدنی‌های رژیمی و بدون شکر کاربرد دارد.
- اسپارتام ادامس و آبنبات بدون قند.
-
محصولات لبنی کم‌کالری (ماست‌های رژیمی، دسرهای آماده).
-
محصولات دارویی و مکمل‌ها (شربت‌ها، قرص جویدنی) به‌عنوان پوشش طعمی یا شیرین‌کننده.
-
شیرینی‌ها و کیک‌های فوری (در فرمول‌هایی که حرارت زیاد وجود ندارد).
-
محصولات دهان‌شویه و خمیردندان در برخی فرمولاسیون‌ها.
در عمل، انتخاب شیرین کننده آسپارتام به‌عنوانی از نیازهای طعمی، پایداری در محصول و هزینه است که گاهی ترکیب با دیگر شیرین‌کننده‌ها بهترین عملکرد طعمی و اقتصادی را فراهم می‌آورد.
مزایای آسپارتام
-
شیرینی بسیار بالا در مقادیر بسیار کم؛ کاهش چشمگیر کالری نهایی محصول.
-
قند آسپارتام جایگزین مناسب برای افراد دیابتی است (تأثیر مستقیم بر قند خون ندارد).
-
پایداری در pHهای اسیدی مناسب برای آسپارتام در اب گازدار
-
کم‌حجم و اقتصادی در نگهداری و حمل‌ونقل به‌خاطر قدرت شیرینی بالا.
-
تأییدهای جهانی: توسط نهادهایی مانند FDA و EFSA در محدوده‌های مجاز استفاده پذیرفته شده است.
معایب آسپارتام
-
پایداری حرارتی پایین: مناسب پخت‌وپز طولانی یا فرآیندهای حرارتی شدید نیست.
-
ته‌مزه در غلظت‌های بالا: ممکن است نیازمند ترکیب با سایر شیرین‌کننده‌ها باشد.
-
هشدار برای افراد مبتلا به PKU: چون آسپارتام منبع فنیل‌آلانین است، مصرف آن برای افراد مبتلا به فنیل‌کتونوری (PKU) ممنوع یا نیازمند کنترل است.
-
بحث‌های عمومی و ادعاهای بهداشتی: هرچند مراجع بهداشتی اصلی آن را ایمن می‌دانند، آسپارتام را موضوع بحث‌های زیادی در رسانه‌ها و جوامع علمی بوده و ممکن است مضرات آسپارتام در خصوص برخی مصرف‌کنندگان محتمل گردد.
فرایند تولید آسپارتام
تولید آسپارتام شامل چند مرحله شیمیایی و خالص‌سازی است؛ روش‌های صنعتی مرسوم عبارت‌اند از:
-
تهیه و خالص‌سازی اجزاء: تهیه L-aspartic acid و L-phenylalanine methyl ester به‌صورت خالص، رعایت پیکربندی L برای فعالیت طعمی.
-
کوپلینگ پپتیدی: اتصال آمینو اسیدها با استفاده از روش‌های کوپلینگ پپتیدی (واکنش‌دهنده‌های کاربودی‌ایمیدی مانند DCC یا روش‌های کارآمدتر صنعتی) تا دی‌پپتید متیل‌استر شکل گیرد.
-
خالص‌سازی و تبادل یونی: حذف واکنش‌دهنده‌ها و ناخالصی‌ها با کروماتوگرافی یا تبادل یونی.
-
کریستالیزاسیون و خشک‌سازی: تولید کریستال با خلوص موردنظر، خشک‌سازی و آسیاب برای دست‌یابی به دانه‌بندی مناسب.
-
آزمایش کیفیت و بسته‌بندی: تست‌های خلوص، هیدرولیزپذیری، باقیمانده حلال و آزمون‌های میکروبی برای گریدهای خوراکی/دارویی.
تولید صنعتی غالباً تحت فرایندهای GMP برای گرید دارویی و استانداردهای آسپارتام در مواد غذایی برای گرید خوراکی انجام می‌شود.
ایمنی و نگهداری آسپارتام
-
بسته‌بندی در کیسه‌ها یا ظروف مقاوم به رطوبت و نور.
-
اجتناب از دماها و رطوبت بالا تا از تجزیه استری جلوگیری شود.
-
رعایت مقررات حمل‌ونقل مواد شیمیایی و مواد غذایی؛ برای گریدهای دارویی و خوراکی مدارک انطباق (COA) باید همراه محموله باشد.
خرید آسپارتام
برای خرید آسپارتام با گرید خوراکی یا دارویی و دریافت قیمت آسپارتام ،کارشناسان تأمین کالا تک آماده همکاری هستند. جهت استعلام قیمت و مشورت فنی، لطفاً هم‌اکنون تماس بگیرید.
پرسش‌های متداول آسپارتام
1: آسپارتام چیست؟
آسپارتام یک شیرین‌کننده مصنوعی کم‌کالری است که از دو اسید آمینه (آسپارتیک و فنیل‌آلانین) تشکیل شده و تقریباً ۲۰۰ برابر شیرین‌تر از شکر است.
2:مرتبط بودن آسپارتام و قند خون در چیست و آیا برای بیماران دیابتی مناسب است؟
آسپارتام کالری اندکی دارد و در محدوده‌های مجاز تاثیری بر قند خون ندارد؛ با این حال بیماران باید بر اساس توصیه پزشک و کل رژیم مصرفی تصمیم‌گیری کنند.
3: چه کسانی نباید آسپارتام مصرف کنند؟
افراد مبتلا به فنیل‌کتونوری (PKU) باید از مصرف آسپارتام خودداری کنند زیرا حاوی فنیل‌آلانین است.
4: آیا آسپارتام سرطان‌زا است ؟
به طور کلی سازمان‌های بین‌المللی در طی دهه‌های گذشته دفعات مختلفی در خصوص ایمن بودن یا نبودن آسپارتام تحت بررسی قرار دادند. در سال ۲۰۲۳، این آژانس تحقیقات مختلفی درمورد سرطانی بودن این ماده به جمع بندی رسیدن در نتیجه، آسپارتام را در دسته سرطان‌زا برای انسان (گروه 2B) قرار داد و استفاده از آن در برخی کشور ها ممنوع شد.
آسه سولفام
آسه سولفام (Acesulfame) یک شیرین‌کننده مصنوعی و بدون کالری است که در صنایع غذایی و دارویی به‌طور گسترده به‌عنوان جایگزین شکر استفاده می‌شود. این ترکیب با نام‌های دیگری مانند آسه سولفام پتاسیم شناخته می‌شود و اولین بار در سال 1967 توسط شیمیدان آلمانی کشف شد.
ویژگی اصلی این ماده، شیرینی بالا (حدود 200 برابر شیرین‌تر از شکر) و پایداری حرارتی است، به همین دلیل در تولید نوشیدنی‌ها، شیرینی‌ها، محصولات لبنی و دارویی کاربرد گسترده دارد.
آسه سولفام پتاسیم چیست
آسه سولفام پتاسیم یا آسه سولفام چیست یک شیرین‌کننده مصنوعی بدون کالری است که حدود 200 برابر شیرین‌تر از شکر (ساکاروز) می‌باشد. این ترکیب شیمیایی با فرمول C₄H₄KNO₄S و شماره CAS 55589-62-3 در صنایع غذایی، دارویی و بهداشتی به‌طور گسترده استفاده می‌شود.
به دلیل پایداری حرارتی بالا و مقاومت در برابر تغییرات pH، آسه سولفام پتاسیم و سوکرالوز گزینه‌ای ایده‌آل برای تولید محصولات متنوعی مانند نوشیدنی‌های رژیمی، شیرینی‌ها، آدامس، محصولات لبنی و داروها است. این ماده اغلب در ترکیب با سایر شیرین‌کننده‌ها مانند آسپارتام و سوکرالوز استفاده می‌شود تا طعم متعادل‌تری ایجاد کند.
مهم‌ترین مزیت آسه سولفام پتاسیم این است که بدون کالری بوده و تأثیری بر قند خون ندارد؛ به همین دلیل آسه سولفام پتاسیم برای دیابت و کسانی که رژیم‌های کاهش وزن دارند بسیار مناسب است. سازمان‌های معتبر جهانی مانند FDA و EFSA مصرف این شیرین‌کننده را در دوزهای مجاز کاملاً ایمن اعلام کرده‌اند.
ساختار شیمیایی آسه سولفام
-
نام شیمیایی: Potassium 6-methyl-1,2,3-oxathiazine-4(3H)-one-2,2-dioxide
-
فرمول شیمیایی: C₄H₄KNO₄S
-
شماره CAS: 55589-62-3
-
ساختار: شامل یک حلقه هتروسیکلی با گوگرد، نیتروژن و اکسیژن؛ یون پتاسیم به‌عنوان کاتیون.
این ساختار باعث می‌شود آسه سولفام پایداری بالایی در برابر حرارت و تغییر pH داشته باشد.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی آسه سولفام
-
ظاهر: پودر کریستالی سفید
-
مزه: شیرین، گاهی همراه با ته‌مزه تلخ در غلظت بالا
-
حلالیت: محلول در آب، نسبتاً پایدار در دمای بالا
-
شیرینی: حدود 200 برابر شیرین‌تر از ساکاروز
-
پایداری حرارتی: بالا (مناسب برای پخت و پز و نوشیدنی‌های گرم)
-
پایداری شیمیایی: مقاوم در طیف وسیع pH (3 تا 9)
گریدهای مختلف آسه سولفام
-
آسه سولفام خوراکی (Food Grade):
-
بیشترین مصرف در صنایع غذایی و نوشیدنی‌ها.
-
مطابق با استانداردهای FDA و EFSA.
-
-
آسه سولفام دارویی (Pharma Grade):
-
کاربرد در قرص‌ها و مکمل‌ها.
-
به‌عنوان شیرین‌کننده برای پوشاندن طعم تلخ داروها.
-
-
آسه سولفام صنعتی (Industrial Grade):
-
در برخی محصولات غیرخوراکی مثل دهان‌شویه‌ها و خمیردندان‌ها.
-
کاربردهای آسه سولفام
1. صنایع غذایی
-
تولید نوشابه‌ها و نوشیدنی‌های رژیمی.
-
استفاده در آدامس، آبنبات و شیرینی‌ها.
-
جایگزین شکر در محصولات بدون قند.
-
ترکیب با سایر شیرین‌کننده‌ها مثل آسپارتام و سوکرالوز برای بهبود طعم.
2. صنایع دارویی
-
در مکمل‌ها و داروهای جویدنی.
-
شیرین‌کردن شربت‌های دارویی.
-
روکش‌گذاری قرص‌ها برای بهبود پذیرش بیمار.
3. صنایع بهداشتی و آرایشی
-
به‌عنوان شیرین‌کننده در دهان‌شویه‌ها، خمیردندان‌ها و محصولات مراقبت دهانی.
مزایای آسه سولفام
-
بدون کالری → مناسب برای بیماران دیابتی و رژیم‌های غذایی.
-
شیرینی بالا با مقدار مصرف کم.
-
پایداری حرارتی و pH → مناسب برای پخت و پز و نوشیدنی‌ها.
-
ترکیب‌پذیری عالی با سایر شیرین‌کننده‌ها.
-
تأیید ایمنی توسط FDA، EFSA و WHO.
معایب آسه سولفام
-
مصرف بیش از حد ممکن است باعث ته‌مزه تلخ شود.
-
برخی تحقیقات (محدود) احتمال اثرات متابولیکی را بررسی کرده‌اند، ولی در دوز مجاز ایمن شناخته می‌شود.
-
از جمله عوارض آسه سولفام پتاسیم ممکن است به حساسیت و مشکلات گوارشی خفیف اشاره کرد.
ایمنی و نگهداری آسه سولفام
-
دوز مجاز مصرف روزانه (ADI): 15 mg/kg وزن بدن.
-
در شرایط خشک، خنک و دور از نور مستقیم نگهداری شود.
-
در بسته‌بندی مقاوم در برابر رطوبت عرضه می‌شود.
-
پایدار در انبارداری طولانی‌مدت.
فرآیند تولید آسه سولفام
-
سنتز از طریق واکنش مشتقات آسیل‌سولفامیک اسید.
-
تشکیل حلقه هتروسیکلی شامل گوگرد و اکسیژن.
-
خالص‌سازی و کریستالیزاسیون محصول.
-
خشک‌سازی و تهیه پودر سفید پایدار.
این فرآیند تحت کنترل دقیق شرایط شیمیایی انجام می‌شود تا محصول نهایی با کیفیت بالا و مناسب برای مصرف انسانی تولید گردد.
خرید آسه سولفام
برای خرید آسه سولفام پتاسیم با بهترین کیفیت و دریافت قیمت آسه سولفام به‌روز، انتخاب تأمین‌کننده معتبر اهمیت بالایی دارد. مجموعه تأمین کالا تک با تجربه در حوزه واردات و فروش مواد اولیه غذایی و دارویی، امکان فروش آسه سولفام در گریدهای مختلف را با آنالیز معتبر فراهم کرده است.
سوالات آسه سولفام
1. آیا آسه سولفام برای دیابتی‌ها مناسب است؟
بله، چون بدون کالری است و تأثیری بر قند خون ندارد.
2. آیا آسه سولفام ایمن است؟
طبق نظر FDA و EFSA، مصرف در حد مجاز روزانه (ADI) کاملاً ایمن است.
3. تفاوت آسه سولفام با آسپارتام چیست؟
آسه سولفام پایداری حرارتی بیشتری دارد و در پخت و پز بهتر عمل می‌کند، در حالی که آسپارتام حساس‌تر است.
4. قیمت آسه سولفام چگونه تعیین می‌شود؟
بسته به گرید (خوراکی، دارویی، صنعتی)، کشور تولیدکننده و خلوص متفاوت است.
5. خرید آسه سولفام از کجا امکان‌پذیر است؟
از طریق تأمین‌کنندگان معتبر مواد اولیه غذایی و دارویی مانند تأمین کالا تک.
آمونیاک
ساختار شیمیایی آمونیاک
- فرمول مولکولی: NH₃
- ساختار فضایی: سه‌وجهی هرمی (Trigonal Pyramidal)
- زاویه پیوند: حدود 107.8 درجه
- ویژگی پیوند: یک اتم نیتروژن با سه اتم هیدروژن دارای یک جفت‌الکترون آزاد روی نیتروژن
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی آمونیاک
- حالت در دمای محیط: گاز (یا مایع فشرده تحت فشار)
- بوی مشخصه: بسیار تند، سوزاننده و نافذ
- نقطه جوش: -33.34 °C
- pH محلول آبی (1M): حدود 11.6
- حلالیت در آب: بسیار بالا – 1 حجم آب، حدود 700 حجم گاز NH₃ را در خود حل می‌کند
- انحلال‌پذیری در اتانول: کم
کاربردهای آمونیاک
صنایع کشاورزی:- تولید کودهای نیتروژنی مانند اوره، نیترات آمونیوم و فسفات آمونیوم
- تنظیم pH خاک‌های اسیدی
- ماده پایه در تولید اسید نیتریک، آمین‌ها، نیترات‌ها، سدیم آمید و ترکیبات نیتروژنی دیگر
- سنتز رزین‌ها و ترکیبات آلی نیتروژنه
- جذب‌کننده CO₂ در فرایند ریفورمینگ بخار متان (Steam Reforming)
- استفاده در واحدهای دمولسیون، گازشویی و کنترل آلاینده‌ها
- حذف یون‌های فلزی سنگین مانند مس، نیکل، سرب
- تنظیم pH و مهار بوی نامطبوع حاصل از ترکیبات گوگردی
- استفاده محدود به عنوان ضدعفونی‌کننده، تنظیم‌کننده pH
- تولید بیکربنات آمونیوم (جوش‌شیرین) و برخی ترکیبات دارویی نیتروژنه
- یکی از قوی‌ترین مبردهای صنعتی با نام R-717
- راندمان بالا در سیستم‌های چیلر و سردخانه
مزایای آمونیاک
- منبع نیتروژن ارزان و مؤثر برای تولید کود
- مبرد صنعتی قوی با راندمان بالا
- محلول قلیایی مؤثر برای تصفیه آب و حذف فلزات سنگین
- حلال مناسب برای برخی واکنش‌های شیمیایی خاص
- قابلیت تولید داخلی از نیتروژن و هیدروژن (فرایند هابر-بوش)
معایب آمونیاک
- سمیت بالا در صورت استنشاق یا تماس با پوست
- اشتعال‌پذیر در شرایط خاص (با غلظت بالا در هوا)
- بوی بسیار تند و تحریک‌کننده
- خورندگی شدید در غلظت‌های بالا
- نیاز به تجهیزات خاص برای نگهداری تحت فشار
ایمنی و نگهداری آمونیاک
- طبقه‌بندی GHS:
- H331: سمی در صورت استنشاق
- H314: باعث سوختگی شدید پوست و آسیب جدی به چشم
- تجهیزات ایمنی (PPE):
- ماسک با فیلتر مخصوص آمونیاک
- دستکش مقاوم شیمیایی
- عینک ایمنی و محافظ صورت
- تهویه محیط الزامی است، استفاده در فضای بسته فقط با سیستم تهویه فعال مجاز است
- خطر آتش‌سوزی:
- آمونیاک خودبه‌خود شعله‌ور نمی‌شود اما با هوا می‌تواند تشکیل مخلوط انفجاری دهد
- شرایط نگهداری:
- در مخازن فولادی مقاوم در برابر خوردگی
- دور از رطوبت، در دمای کنترل‌شده
- دارای سیستم نشت‌یابی و ایمنی پیشرفته
- حمل و نقل صنعتی:
- با تانکرهای تحت فشار
- دارای طبقه‌بندی خطرناک: UN 1005
اسپن 20
اسپن 20 یا سوربیتان مونو لورات (Sorbitan Monolaurate) یک امولسیفایر غیر یونی است که به دلیل داشتن تعادل آب‌دوستی و چربی‌دوستی (HLB) پایین، در فرمولاسیون امولسیون‌های آب در روغن (W/O) به کار می‌رود. این ماده با منشاء طبیعی (بر پایه سوربیتول و اسید لوریک) ساخته شده و در صنایع غذایی، آرایشی-بهداشتی، دارویی و صنعتی به عنوان عامل پایدارکننده، همگن‌کننده و نرم‌کننده کاربرد دارد.
ساختار شیمیایی اسپن 20
فرمول مولکولی: C₂₄H₄₆O₆
جرم مولکولی: ≈ 430.6 g/mol
ساختار: اسپن 20 یک استر حاصل از واکنش سوربیتول و اسید لوریک است. این ساختار شامل زنجیره چرب آب‌گریز و گروه‌های هیدروکسیل آب‌دوست بوده که خاصیت امولسیفایری آن را ایجاد می‌کند.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی اسپن 20
-
ظاهر: مایع یا نیمه‌جامد زرد تا کهربایی با بوی ملایم چربی
-
شاخص HLB: حدود 8.6 – مناسب برای امولسیون‌های W/O
-
چگالی (در 25°C): حدود 1.03 g/cm³
-
نقطه ذوب: تقریباً 25°C
-
حلالیت: نامحلول در آب، محلول در روغن‌ها و حلال‌های آلی
-
پایداری: مقاوم در pH بین 4 تا 9
-
ویسکوزیته: متوسط، مناسب برای فرمولاسیون‌های پایدار
کاربردهای اسپن 20
-
صنایع غذایی
-
به عنوان امولسیفایر و پایدارکننده در سس‌ها، شکلات، بستنی و محصولات لبنی
-
بهبود بافت، جلوگیری از کریستالیزاسیون و افزایش ماندگاری
-
-
صنایع آرایشی و بهداشتی
-
در کرم‌ها، لوسیون‌ها، بالم‌ها و محصولات مراقبت از پوست به عنوان نرم‌کننده و پایدارکننده فاز روغنی
-
ایجاد حس ابریشمی روی پوست و کاهش چسبندگی
-
-
صنایع دارویی
-
کمک به حل شدن مواد فعال روغنی در داروهای مایع یا نیمه‌جامد
-
افزایش پایداری امولسیون‌های دارویی
-
-
کاربردهای صنعتی
-
در روانکارها، رنگ‌ها و پوشش‌ها به عنوان عامل همگن‌کننده
-
در محصولات کشاورزی برای بهبود پخش‌پذیری مواد فعال
-
معایب اسپن 20
-
عملکرد محدود در امولسیون‌های O/W به دلیل HLB پایین
-
عدم انحلال در آب که نیاز به ترکیب با امولسیفایرهای دیگر دارد
-
حساسیت احتمالی در برخی افراد با پوست بسیار حساس
مزایای اسپن 20
-
منشأ طبیعی و سازگار با محیط زیست
-
پایداری بالا در گستره وسیع pH و دما
-
بهبود بافت و افزایش ماندگاری محصولات
-
سازگاری با سایر امولسیفایرها برای ایجاد سیستم‌های پایدار
-
غیر سمی و تایید شده توسط استانداردهای بین‌المللی (مانند FDA و EFSA)
ایمنی و نگهداری اسپن 20
-
طبقه‌بندی خطر: غیر خطرناک در استفاده معمولی
-
حفاظت فردی (PPE): استفاده از دستکش و عینک ایمنی هنگام کار در مقیاس صنعتی
-
شرایط نگهداری:
-
در ظروف دربسته و مقاوم به رطوبت
-
در محیط خنک (15–25°C) و دور از نور مستقیم خورشید
-
-
نکات ایمنی: در صورت تماس با چشم، سریعاً با آب شستشو داده شود.
اسپن 40
اسپن 40 با نام شیمیایی Sorbitan Monopalmitate یک امولسیفایر غیریونی است که از واکنش اسید پالمیتیک با سوربیتول مشتق می‌شود. این ماده به دلیل سازگاری بالا با روغن‌ها و چربی‌ها، به‌عنوان یک عامل پایداری امولسیون در صنایع غذایی، آرایشی-بهداشتی و دارویی به کار می‌رود. اسپن 40 به صورت پودر یا موم زرد تا قهوه‌ای روشن عرضه می‌شود و در روغن‌های گیاهی و حلال‌های آلی محلول است ولی در آب عملاً نامحلول است.
ساختار شیمیایی اسپن 40
-
نام شیمیایی: سوربیتان مونوپالمیتات
-
فرمول شیمیایی: C₂₂H₄₂O₆
-
شماره CAS: 26266-57-9
-
نوع ترکیب: استر غیریونی حاصل از استری شدن سوربیتول با اسید پالمیتیک
-
دسته شیمیایی: امولسیفایر غیریونی با HLB حدود 6.7
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی اسپن 40
-
ظاهر فیزیکی: موم یا پودر زرد کمرنگ تا قهوه‌ای روشن
-
بو: ملایم، تقریباً بی‌بو
-
چگالی (در 20°C): حدود 1.03 g/cm³
-
نقطه ذوب: حدود 42–47 °C
-
حلالیت: محلول در روغن‌ها و حلال‌های آلی، نامحلول در آب
-
HLB: تقریباً 6.7 (مناسب برای امولسیون‌های آب در روغن W/O)
-
پایداری حرارتی: پایدار تا دمای فرآیندهای معمول غذایی و آرایشی
کاربردهای اسپن 40
-
صنایع غذایی:
-
بهبود بافت و پایداری در شکلات، مارگارین و محصولات قنادی
-
جلوگیری از کریستالیزاسیون قند و چربی
-
-
صنایع آرایشی و بهداشتی:
-
امولسیفایر در کرم‌ها، لوسیون‌ها و محصولات مراقبت پوست
-
بهبود جذب روغن‌ها و فاز چرب فرمولاسیون
-
-
صنایع دارویی:
-
کمک به پایداری داروهای مایع و نیمه‌جامد
-
افزایش زیست‌دسترسی ترکیبات لیپوفیل
-
-
صنایع شیمیایی:
-
پایدارکننده امولسیون در روغن‌های صنعتی و روانکارها
-
معایب اسپن 40
-
نامحلول بودن در آب که نیاز به ترکیب با توئین‌ها یا امولسیفایرهای HLB بالا دارد
-
در غلظت‌های بالا ممکن است باعث تغییر بافت محصول شود
-
استفاده در محصولات خوراکی باید تحت استانداردهای بین‌المللی (مانند FAO/WHO) باشد
مزایای اسپن 40
-
سازگاری بالا با روغن‌ها و چربی‌های گیاهی و حیوانی
-
پایداری حرارتی مناسب در فرآیندهای تولید
-
غیرسمی و بی‌خطر در غلظت‌های مجاز
-
بهبود بافت و ظاهر محصول نهایی
-
افزایش ماندگاری امولسیون‌ها
ایمنی و نگهداری اسپن 40
-
ایمنی: در غلظت‌های مجاز ایمن است، اما بلع مستقیم یا تماس طولانی با پوست توصیه نمی‌شود.
-
PPE (تجهیزات حفاظت فردی): دستکش، ماسک گردوغبار و عینک ایمنی در هنگام کار با پودر یا موم جامد
-
شرایط نگهداری:
-
در ظروف دربسته، به دور از نور مستقیم خورشید و رطوبت
-
دمای نگهداری بین 15–30 °C
-
دور از منابع حرارتی و مواد اکسیدکننده قوی
-
اسپن 60
اسپن 60 (Sorbitan Monostearate) یک امولسیفایر غیریونی است که از واکنش سوربیتول با اسید استئاریک به‌دست می‌آید. این ماده به‌دلیل سازگاری بالا با روغن‌ها و توانایی پایدارسازی امولسیون‌های آب در روغن (W/O) به‌طور گسترده در صنایع غذایی، آرایشی، دارویی و شیمیایی استفاده می‌شود. ظاهر آن به‌صورت موم یا پودر زرد کمرنگ بوده و به‌خوبی در روغن‌ها و حلال‌های آلی حل می‌شود اما در آب عملاً نامحلول است.
ساختار شیمیایی اسپن 60
-
نام شیمیایی: سوربیتان مونو استئارات
-
فرمول شیمیایی: C₂₄H₄₆O₆
-
شماره CAS: 1338-41-6
-
نوع ترکیب: استر غیریونی حاصل از استری شدن سوربیتول با اسید استئاریک
-
HLB: حدود 4.7 – مناسب برای امولسیون‌های W/O
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی اسپن 60
-
ظاهر فیزیکی: موم جامد زرد کمرنگ تا قهوه‌ای روشن
-
بو: ملایم و تقریباً بی‌بو
-
چگالی (در 20°C): حدود 1.03 g/cm³
-
نقطه ذوب: 53–57 °C
-
حلالیت: نامحلول در آب، محلول در روغن‌ها و حلال‌های آلی
-
پایداری حرارتی: مقاوم در برابر دماهای فرآیندی معمول در صنایع غذایی و آرایشی
کاربردهای اسپن 60
-
صنایع غذایی:
-
بهبود بافت و پایداری محصولات مانند مارگارین، خامه‌های غیرلبنی، شکلات و کیک
-
جلوگیری از کریستالیزاسیون چربی
-
-
صنایع آرایشی و بهداشتی:
-
امولسیفایر در کرم‌ها، لوسیون‌ها و بالم‌ها
-
افزایش پایداری ترکیبات روغنی در فرمولاسیون‌ها
-
-
صنایع دارویی:
-
کمک به انتشار کنترل‌شده مواد فعال دارویی
-
بهبود پایداری سوسپانسیون‌ها و کرم‌های دارویی
-
-
صنایع شیمیایی:
-
پایدارکننده در روانکارها، روغن‌های صنعتی و واکس‌ها
-
معایب اسپن 60
-
نامحلول بودن در آب که نیاز به ترکیب با امولسیفایرهای HLB بالا دارد
-
در مصرف بیش‌ازحد می‌تواند بافت محصول را تغییر دهد
-
محدودیت‌های استفاده در صنایع غذایی و دارویی طبق استانداردهای بین‌المللی
مزایای اسپن 60
-
سازگاری بالا با چربی‌ها و روغن‌ها
-
پایداری حرارتی خوب در فرآیندهای تولید
-
غیرسمی و بی‌خطر در دوزهای مجاز
-
افزایش ماندگاری و کیفیت امولسیون‌ها
-
قابلیت ترکیب‌پذیری بالا با سایر امولسیفایرها
ایمنی و نگهداری اسپن 60
-
ایمنی: در غلظت‌های مجاز ایمن است، ولی تماس مستقیم طولانی با پوست یا چشم توصیه نمی‌شود.
-
PPE: دستکش، ماسک و عینک ایمنی در حین کار
-
شرایط نگهداری:
-
در ظروف دربسته و مقاوم
-
به‌دور از رطوبت و نور مستقیم خورشید
-
دمای نگهداری بین 15–30 °C
-
دور از مواد اکسیدکننده قوی
-
اسید اولئیک
اسید اولئیک یک اسید چرب تک‌غیراشباع از خانواده اولئوکمیکال‌ها است که عمدتاً از روغن‌های گیاهی و چربی‌های حیوانی استخراج می‌شود. به‌دلیل پایداری اکسیداتیو مناسب، سازگاری فرمولاسیونی و ایمنی نسبی، در طیف وسیعی از صنایع از شوینده و آرایشی‌بهداشتی تا روانکارها، رنگ و رزین و صنایع غذایی کاربرد دارد.
ساختار شیمیایی
اسید اولئیک دارای فرمول شیمیایی C₁₈H₃₄O₂ (یا C₉H₁₇–CH=CH–(CH₂)₇–COOH) و نام سیستماتیک cis-9-octadecenoic acid است. وجود یک پیوند دوگانه سیس در کربن ۹ دلیل اصلی سیالیت بالاتر و نقطه ذوب پایین‌تر آن نسبت به اسیدهای چرب اشباع است. این ساختار، اسید اولئیک را به یک ماده اولیه شیمیایی ایده‌آل برای سنتز مشتقاتی مانند صابون‌های فلزی (اولئات‌ها)، استرهای چرب و سورفکتانت‌ها تبدیل می‌کند.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی
اسید اولئیک به‌طور معمول مایعی روغنی، بی‌رنگ تا کهربایی کمرنگ با بوی ملایم است. جرم مولی آن حدود 282.47 g/mol و چگالی در 25 °C نزدیک به 0.89 g/cm³ است. نقطه ذوب در محدوده 13–16 °C قرار دارد (در دماهای اتاق مایع می‌ماند) و نقطه جوش اسمی نزدیک 360 °C گزارش می‌شود اما در فشار اتمسفریک تمایل به تجزیه حرارتی دارد؛ لذا برای عملیات واحد، تبخیر و تقطیر در خلأ توصیه می‌شود. در آب نامحلول است اما در حلال‌های آلی مانند اتانول، ایزوپروپانول، هگزان، تولوئن و روغن‌های معدنی امتزاج‌پذیر است. شاخص‌های متداول کنترل کیفیت صنعتی عبارت‌اند از: عدد ید (معمولاً حدود (198–202 mg KOH/g)، اندیس پراکسید (به‌عنوان شاخص اکسیداسیون) و رنگ (مقیاس Lovibond یا Gardner).
کاربردهای اسید اولئیک
به‌دلیل سازگاری شیمیایی و زیست‌محیطی، اسید اولئیک در زنجیره‌های تأمین مختلف نقش محوری دارد:
-
آرایشی‌بهداشتی و شوینده‌ها: به‌عنوان امولسیفایر، سورفکتانت غیریونی/آنیونی (پس از تبدیلات شیمیایی)، حلال سبز و نرم‌کننده در کرم‌ها، لوسیون‌ها، صابون‌های دست‌ساز و صنعتی.
-
روانکارها و فلزکاری: تولید استرهای چرب با ویسکوزیته و شاخص اصطکاک مطلوب برای روغن‌های هیدرولیک، برش‌کاری و ضدزنگ‌ها؛ اولئات‌های فلزی (کلسیم/سدیم/آلومینیوم) به‌عنوان غلیظ‌کننده گریس و پایدارکننده فیلم روغنی استفاده می‌شوند.
-
رنگ، رزین و چاپ: بهبود ترشوندگی، جریان‌پذیری و تثبیت رنگ‌دانه‌ها؛ سنتز آلکید رزین‌ها و افزودنی‌های دیسپرس‌کننده.
-
غذایی (گرید مجاز): به‌عنوان حامل لیپوفیل، عامل فرمولاسیونی و بهبوددهنده بافت/دهان‌حسی در برخی محصولات (مطابق استانداردهای ملی و بین‌المللی).
-
کشاورزی و بیوپلیمرها: پایه تولید امولسیون‌های روغن در آب، حامل آفت‌کش‌های فرمولاسیون‌شده و سنتز پلاستیسایزرهای زیست‌پایه.
-
دارویی/بهداشتی: در برخی دارو-فرمولاسیون‌ها به‌عنوان پرمئاسیون‌انهنسر پوستی و حامل لیپوفیل (طبق فارماکوپه و فقط با گرید دارویی).
نکته مهندسی: برای طراحی فرمولاسیون پایدار، نسبت اشباع/غیراشباع و توزیع ایزومری (cis/trans) در اسید اولئیکِ تأمین‌شده بر رئولوژی و پایداری اکسیداتیو محصول نهایی اثرگذار است.
معایب اسید اولئیک
گرچه اسید اولئیک ماده‌ای همه‌فن‌حریف است، اما محدودیت‌هایی دارد که در تصمیم‌گیری خرید باید لحاظ شود:
-
حساسیت اکسیداتیو: به‌ویژه در حضور نور/حرارت/فلزات واسطه دچار واکنش‌های پراکسیداسیون می‌شود؛ کنترل اندیس پراکسید و استفاده از آنتی‌اکسیدان‌ها ضروری است.
-
پراکندگی کیفیت در منابع خوراک: منشأ خوراک (نخل، کلزا، آفتابگردان، تالو) بر عدد ید، رنگ و بو اثر می‌گذارد و نیازمند COA/SDS و نمونه‌گیری پیش از خرید عمده است.
-
رفتار دمایی: نزدیک نقطه ذوب ممکن است دچار کدرشدگی/کریستالیزاسیون موضعی شود که حمل و پمپاژ را دشوار می‌کند.
-
حساسیت‌های کاربردی: در برخی فرمول‌ها، حضور اسیدهای چرب آزاد زیاد می‌تواند pH یا پایداری امولسیون را مختل کند و نیاز به خنثی‌سازی جزئی (صابون‌سازی کنترل‌شده) دارد.
مزایای اسید اولئیک
دلایل اصلی جذابیت اسید اولئیک برای زنجیره تأمین صنعتی عبارت‌اند از:
-
زیست‌پایه و در دسترس: مشتق از روغن‌های گیاهی و چربی‌های حیوانی؛ قابلیت تأمین پایدار با هزینه رقابتی.
-
چندمنظورگی فرمولاسیونی: تولید اولئات‌های فلزی، استرهای عملکردی و سورفکتانت‌های متنوع؛ سازگار با طیف وسیعی از حلال‌های آلی و روغن‌ها.
-
ایمنی نسبی و انطباق‌پذیری مقرراتی: در گریدهای غذایی/آرایشی/دارویی (مطابق استانداردهای مربوطه) قابل استفاده است.
-
مزیت فرآیندی: بهبود لغزندگی، ترشوندگی و دیسپرسینگ در رنگ و رزین؛ ارتقای خاصیت ضدسایش در روانکارهای صنعتی.
-
ارزش اقتصادی: نسبت قیمت به کارایی مناسب، کاهش وابستگی به مواد پتروشیمیایی در بسیاری از فرمول‌ها.
ایمنی و نگهداری اسید اولئیک
برای بهره‌گیری ایمن و اقتصادی از اسید اولئیک، رعایت نکات زیر توصیه می‌شود:
-
اسناد ایمنی و کیفیت: دریافت و بررسی SDS و COA شامل عدد ید، عدد اسیدی، اندیس پراکسید، رنگ و رطوبت.
-
انبارش: در ظروف دربسته (گالنی، درام استیل یا IBC روکش‌دار)، در محیط خنک، خشک و تاریک؛ تماس با هوای گرم و نور مستقیم را به حداقل برسانید. استفاده از نیتروژن‌بلنکت برای مخازن حجیم به کاهش اکسیداسیون کمک می‌کند.
-
سازگاری مواد: دور از اکسیدکننده‌های قوی، اسیدهای معدنی قوی و نمک‌های فلزی واسطه نگهداری شود.
-
حمل‌ونقل: معمولاً در رده کالاهای خطرناک پرریسک طبقه‌بندی نمی‌شود؛ بااین‌حال رعایت دستورالعمل‌های بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست (HSE) و برچسب‌گذاری الزامی است.
-
کاربری و PPE: استفاده از دستکش نیتریل/لاتکس، عینک ایمنی و پیش‌بند هنگام انتقال/نمونه‌گیری؛ در صورت تماس پوستی، شست‌وشو با صابون ملایم و آب کافی.
-
کنترل اکسیداسیون: افزودن آنتی‌اکسیدان‌های مجاز (مانند BHT در گرید صنعتی یا آنتی‌اکسیدان‌های مجاز غذایی/آرایشی) و چرخش موجودی (FIFO) برای حفظ کیفیت.
-
شرایط فرایندی: برای پمپاژ در دماهای پایین، گرمایش جزئی (۴۰–۵۰ °C) با مبدل حرارتی و پایش نقاط داغ جهت جلوگیری از تیره‌شدن توصیه می‌شود.
نتیجه‌گیری
اسید اولئیک با ماهیت زیست‌پایه، سازگاری فرمولاسیونی عالی و ارزش اقتصادی رقابتی، یکی از ارکان سبد مواد اولیه شیمیایی برای صنایع شوینده، آرایشی‌بهداشتی، رنگ و رزین، روانکار و غذایی است. موفقیت در استفاده صنعتی از این ماده به انتخاب گرید مناسب (صنعتی/غذایی/دارویی)، کنترل شاخص‌های کیفی و طراحی صحیح زنجیره نگهداری و حمل وابسته است. تیم فروش و فنی «تأمین کالا تک» آمادگی دارد با ارائه نمونه، SDS/COA، مشاوره فرمولاسیون و راهکارهای تأمین پایدار، ریسک‌های عملیاتی شما را کاهش داده و بهره‌وری فرایندی را افزایش دهد.
اسید مالیک
اسید مالیک یک اسید آلی دی‌کربوکسیلیک با فرمول شیمیایی C₄H₆O₅ است که به طور طبیعی در بسیاری از میوه‌ها به‌ویژه در سیب یافت می‌شود و طعم ترش ملایمی به آن‌ها می‌بخشد. این ترکیب علاوه بر نقش طبیعی خود در متابولیسم بدن، به عنوان یک ماده اولیه پرکاربرد در صنایع غذایی، دارویی و شیمیایی شناخته می‌شود.
ساختار شیمیایی اسید مالیک
-
فرمول مولکولی: C₄H₆O₅
-
ساختار: دارای دو گروه کربوکسیلیک (–COOH) و یک گروه هیدروکسیل (–OH).
-
ایزومرها: اسید مالیک در دو فرم L-مالیک (طبیعی) و D-مالیک (مصنوعی) وجود دارد.
-
این ساختار باعث انحلال‌پذیری بالا در آب و ایجاد خاصیت اسیدی ملایم می‌شود.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی اسید مالیک
-
حالت فیزیکی: پودر یا کریستال سفید رنگ.
-
طعم: ترش ملایم و مطبوع.
-
نقطه ذوب: حدود 130 درجه سانتی‌گراد.
-
حلالیت: محلول در آب و الکل‌ها.
-
pKa: حدود 3.4 و 5.1 → خاصیت اسیدی متوسط.
کاربردهای اسید مالیک
به طور کلی خواص اسید مالیک دارای حلالیت بالا در آب و قابلیت ایجاد طعم ترش است که این ماده به‌عنوان تنظیم‌کننده اسیدیته، آنتی‌اکسیدان و بهبوددهنده طعم در صنایع غذایی و دارویی کاربرد گسترده‌ای دارد. همچنین به دلیل دارا بودن گروه‌های کربوکسیلیک و هیدروکسیل، در فرمولاسیون‌های شیمیایی و آرایشی نیز نقش مؤثری ایفا می‌کند که در ادامه کاربردهای این ماده رو نام برده‌ایم.-
صنایع غذایی:کاربرد اسید مالیک در صنایع غذایی به عنوان تنظیم‌کننده اسیدیته، بهبوددهنده طعم و نگهدارنده در نوشیدنی‌ها، آب‌نبات‌ها، ژله‌ها و آدامس‌ها.
-
صنایع دارویی: در مکمل‌ها و داروها برای بهبود جذب مواد معدنی و متابولیسم بدن.
-
آرایشی و بهداشتی: اسید مالیک برای پوست کاربرد دارد درواقع در محصولات مراقبت از پوست به عنوان آلفا هیدروکسی اسید (AHA) برای لایه‌برداری ملایم کاربردی است.
-
صنایع شیمیایی: در تولید رزین‌ها و به عنوان عامل شلاته‌کننده.
-
خوراک دام: بهبود هضم و کاهش رشد باکتری‌های مضر.
معایب اسید مالیک
-
از جمله عوارض اسید مالیک می‌توان به مصرف بیش از حد آن اشاره داشت که موجب مشکلات گوارشی می‌شود.
-
در غلظت‌های بالا، خاصیت تحریک‌کنندگی برای پوست و مخاط دارد.
-
هزینه تولید نسبت به برخی اسیدهای مشابه (مانند اسید سیتریک) بالاتر است.
مزایای اسید مالیک
-
طعم‌دهنده طبیعی و ایمن برای استفاده در صنایع غذایی.
-
حلالیت عالی در آب و ایجاد طعم متعادل‌تر نسبت به سایر اسیدها.
-
خاصیت آنتی‌اکسیدانی و کمک به متابولیسم انرژی در بدن.
-
تنوع کاربردی در صنایع مختلف از غذا تا داروسازی.
ایمنی و نگهداری اسید مالیک
-
باید در ظروف دربسته، خشک و خنک نگهداری شود.
-
تماس مستقیم با چشم و پوست باید اجتناب شود.
-
در صورت استنشاق گرد و غبار، تهویه مناسب توصیه می‌شود.
-
این ماده در مقادیر مجاز مصرف، توسط سازمان‌های بین‌المللی ایمن شناخته شده است.
فرایند تولید اسید مالیک
-
طبیعی: استخراج از میوه‌ها به‌ویژه سیب، انگور و گوجه‌فرنگی.
-
صنعتی:اسید مالیک صنعتی از طریق هیدراتاسیون مالئیک انیدرید (Maleic Anhydride) در حضور کاتالیست تولید می‌شود.
روش صنعتی امکان تولید در مقیاس وسیع و با خلوص بالا را فراهم می‌کند.
خرید اسید مالیک
برای خرید اسید مالیک باکیفیت و مطابق با استانداردهای بین‌المللی، انتخاب تأمین‌کننده معتبر اهمیت ویژه‌ای دارد. این ترکیب پرکاربرد در صنایع غذایی، دارویی و آرایشی به دلیل خاصیت اسیدی ملایم و طعم ترش طبیعی بسیار مورد توجه است. مجموعه تأمین کالا تک به عنوان مرجع تخصصی مواد اولیه، امکان خرید مالیک اسید را در گریدهای مختلف غذایی و دارویی برای مشتریان فراهم کرده است.
علاوه بر فروش اسید مالیک به صورت مستقیم، این مجموعه با مشاوره تخصصی، نیاز تولیدکنندگان را در حوزه کیفیت و خلوص محصول برطرف می‌سازد. همچنین به‌روزرسانی شفاف و دقیق قیمت اسید مالیک به خریداران کمک می‌کند تا بهترین تصمیم را در زمان تهیه این ماده اولیه بگیرند.
جمع‌بندی
در آخر این ماده یک اسید آلی ارزشمند با ساختار ساده است در اصل خواص شیمیایی مالیک اسید است که موجب شده تا در جایگاه مهمی در صنایع غذایی، دارویی، آرایشی و شیمیایی پدید بیاورد با این وجود اسید مالیک برخی معایب جزئی، به دلیل مزایای گسترده و ایمنی نسبی، یکی از پرمصرف‌ترین اسیدهای آلی در بازار جهانی محسوب می‌شود.
سوالات متداول اسید مالیک
1. اسید مالیک چیست؟
اسید مالیک یک اسید آلی طبیعی دوکربوکسیلیک است که به‌طور طبیعی در میوه‌هایی مانند سیب، انگور و گوجه‌فرنگی وجود دارد. این ترکیب مسئول طعم ترش ملایم میوه‌هاست و به‌صورت صنعتی نیز از هیدراتاسیون مالئیک انیدرید (Maleic Anhydride) تولید می‌شود. اسید مالیک در صنایع غذایی، دارویی و آرایشی کاربرد گسترده دارد.
2. تفاوت اسید مالیک با اسید سیتریک در چیست؟
اسید مالیک طعمی ملایم‌تر و ماندگارتر نسبت به اسید سیتریک دارد و باعث ایجاد حس ترشی طبیعی‌تری در محصولات می‌شود. در حالی که اسید سیتریک عمدتاً از مرکبات استخراج می‌شود و خاصیت اسیدی قوی‌تری دارد.
3. آیا اسید مالیک برای بدن و پوست بی‌خطر است؟
بله، اسید مالیک در مقادیر مجاز کاملاً ایمن است و توسط سازمان FDA به‌عنوان افزودنی خوراکی مجاز شناخته می‌شود. در محصولات آرایشی نیز به‌عنوان آلفا هیدروکسی اسید (AHA) به کار می‌رود که به لایه‌برداری ملایم، روشن‌کنندگی و بهبود بافت پوست کمک می‌کند. با این حال، استفاده از غلظت‌های بالا ممکن است باعث تحریک پوست شود.
ان هگزان
فرمول و ساختار شیمیایی ان‌هگزان
فرمول مولکولی ان‌هگزان C₆H₁₄ است و جرم مولی آن 86.18 گرم بر مول می‌باشد. ساختار آن شامل یک زنجیره خطی از شش اتم کربن با پیوندهای یگانه است، که هر کربن با تعداد مناسبی از اتم‌های هیدروژن اشباع شده است. فرمول ساختاری آن به صورت CH₃–(CH₂)₄–CH₃ نمایش داده می‌شود. نام IUPAC این ترکیب Hexane است. در مورد ایزومر خطی، از پیشوند "n-" استفاده می‌شود و به آن n-Hexane گفته می‌شود. ان‌هگزان یکی از چند ایزومر هگزان است و ایزومرهای دیگر آن مانند 2-متیل‌پنتان و 3-متیل‌پنتان نیز در مخلوط‌های صنعتی یافت می‌شوند.ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی ان‌هگزان
ظاهر فیزیکی: مایعی بی‌رنگ و با بوی ملایم شبیه بنزین است. نقطه جوش:68.7 درجه سانتی‌گراد ویسکوزیته سینماتیک: ۰.۳۱ cP در دمای ۲۵ درجه سانتی‌گراد است. حلالیت در آب: بسیار پایین است و در دمای اتاق تنها حدود ۹.۵ میلی‌گرم در لیتر حل می‌شود. نقطه اشتعال (Flash Point): بسیار پایین و حدود ۲۲- درجه سانتی‌گراد است، به همین دلیل به‌شدت قابل اشتعال است. ضریب LogP: حدود ۳.۹ تا ۴.۱ است که نشان‌دهنده چربی‌دوستی بسیار بالا و میل زیاد برای حل شدن در فازهای آلی می‌باشد.کاربردهای صنعتی ان‌هگزان
ان‌هگزان یکی از رایج‌ترین حلال‌های آلی غیرقطبی در صنایع مختلف است: صنایع غذایی:- استخراج روغن‌های گیاهی از دانه‌هایی مانند سویا، کلزا، پنبه‌دانه و آفتابگردان
- جداسازی چربی در فرآوری محصولات غذایی (در حد صنعتی، باقیمانده باید کاملاً حذف شود)
- حلال در ساخت ترکیبات دارویی
- استخراج مواد مؤثره گیاهان
- شستشو و کریستال‌سازی مواد فعال دارویی (API)
- رقیق‌کننده برای چسب‌های صنعتی
- حل‌کننده لاستیک، پلیمرهای الاستومری و برخی رزین‌ها
- پاک‌کننده سطحی قطعات الکترونیکی حساس
- شستشوی شیشه‌جات آزمایشگاهی (در شرایط خاص، با تهویه مناسب)
مزایای ان‌هگزان
ان‌هگزان دارای چندین مزیت کاربردی است:- قدرت حلالیت بالا برای ترکیبات آلی غیرقطبی مانند روغن‌ها، چربی‌ها و رزین‌ها
- تبخیر سریع و فراریت زیاد که امکان خشک شدن سریع سطوح را فراهم می‌کند
- دسترسی آسان و قیمت نسبتاً پایین در مقیاس صنعتی
- بی‌رنگ بودن و بوی کم (در غلظت‌های پایین)
- عدم باقی‌ماندن محسوس پس از تبخیر کامل
معایب ان‌هگزان
در کنار مزایا، ان‌هگزان دارای معایب قابل توجهی نیز هست که در استفاده صنعتی و آزمایشگاهی باید به دقت مدیریت شوند:- بسیار قابل اشتعال بوده و بخارات آن در دمای اتاق به‌راحتی با جرقه مشتعل می‌شوند
- سمیت عصبی (نوروتوکسیک) در مواجهه مزمن، به‌ویژه در مواجهه شغلی – ممکن است باعث پلی‌نوریت محیطی، ضعف عضلانی و بی‌حسی دست و پا شود
- آلودگی زیست‌محیطی بالا در صورت نشت یا دفع نامناسب؛ می‌تواند خاک و آب‌های سطحی را آلوده کند
- قابلیت امتزاج بسیار پایین با آب که حذف آن از محیط آبی را دشوار می‌سازد
- تجمع‌پذیری زیستی در صورت تماس طولانی‌مدت با محیط زیست
ایمنی و نگهداری ان‌هگزان
طبقه‌بندی خطر GHS: H225 (مایع و بخار به‌شدت قابل اشتعال)، H336 (ممکن است باعث خواب‌آلودگی و سرگیجه شود)، H304 (ممکن است در صورت بلع و ورود به ریه خطرناک باشد) تجهیزات حفاظت فردی (PPE): دستکش نیتریل، عینک ایمنی، ماسک نیم‌صورت با فیلتر آلی (A-type)، روپوش ضدحلال تهویه محیط: الزامی – استفاده در هود شیمیایی یا فضای باز توصیه می‌شود. انبارداری ایمن: در ظروف فلزی یا HDPE مقاوم به حلال، در محیط خنک، خشک و دور از منابع حرارتی، شعله، جرقه و نور مستقیم آفتاب نگهداری شود.اقدامات اضطراری: در صورت نشت، محل را با خاک جاذب یا ورمیکولیت بپوشانید و فوراً تهویه کنید. تماس با پوست و چشم باید فوراً با آب فراوان شسته شود. در صورت بلع، از تحریک استفراغ خودداری و به فوریت پزشکی مراجعه شود.