2- اتیل هگزانول
ساختار شیمیایی 2- اتیل هگزانول
- فرمول مولکولی: C₈H₁₈O
- فرمول ساختاری: CH₃(CH₂)₃CH(C₂H₅)CH₂OH
- نام IUPAC: 2-Ethyl-1-hexanol
- نوع ترکیب: الکل نوع اول شاخه‌دار (Branched primary alcohol) گروه هیدروکسیل (–OH) در انتهای زنجیره و شاخهی اتیل در موقعیت دوم، به این ترکیب خاصیت حلالیت بالا در روغن‌ها و توانایی واکنش‌پذیری مناسب در سنتز استری می‌دهد.
ویژگی‌های ۲-اتیل‌هگزانول
بو: بوی خاص، ملایم، شبیه گل یا مرکبات (در برخی گریدها) نقطه جوش: حدود ۱۸۵ درجه سانتی‌گراد حلالیت: این ماده در آب بسیار کم‌حل (حدود ۰٫۸ گرم در لیتر) و در اکثر حلال‌های آلی مانند اتانول، استون و تولوئن به‌خوبی حل می‌شود. قابلیت اشتعال: قابل اشتعال محسوب می‌شود، بنابراین در حمل‌ونقل و انبارداری نیازمند رعایت اصول ایمنی است.کاربردهای ۲-اتیل‌هگزانول
- در صنایع پلیمر و پلاستیک، برای تولید نرم‌کننده‌های فتالاتی و غیرفتالاتی (مانند DOP، DOTP و TOTM)
- به عنوان افزودنی سوخت، در تولید سوخت‌ها و روان‌سازها برای ساخت استرهای مشتق از ۲-اتیل‌هگزانول که به عنوان افزودنی‌های افزایش عدد ستان در سوخت دیزل استفاده می‌شوند
- در صنایع شوینده و پاک‌کننده‌ها، برای سنتز سورفکتانت‌های غیر یونی، به‌ویژه اتوکسیله‌های الکل چرب (مانند 2-Ethylhexyl Ethoxylates)
- 4. به عنوان حلال در تولید رنگ‌ها، لاک‌ها، جوهرهای چاپ و چسب‌ها، به دلیل ویژگی‌های حلالیت بالا و تبخیر آهسته
- در صنایع عطرسازی و لوازم آرایشی، به عنوان ماده حامل یا رقیق‌کننده رایحه‌های غلیظ، همچنین به‌عنوان پلاستی‌سایزرهای زیست‌سازگار در برخی فرمولاسیون‌ها
- 7. به عنوان واسط شیمیایی در سنتز ترکیبات آلی مختلف و افزودنی‌های پلیمری، مانند پایدارکننده‌های حرارتی PVC و ترکیبات آلی قلع‌دار
مزایای ۲-اتیل‌هگزانول
- پایداری بالا در برابر حرارت و اکسیداسیون
- عملکرد مطلوب به عنوان حلال و ماده واسط
- سازگاری با طیف گسترده‌ای از مواد شیمیایی و پلیمرها
- بازده بالا در سنتز استرها و نرم‌کننده‌ها
- بهبود خواص چسبندگی و ویسکوزیته در پوشش‌ها و رنگ‌ها
معایب 2- اتیل هگزانول
- قابل اشتعال (نقطه اشتعال حدود ۸۱ درجه سانتی‌گراد)
- سمیت متوسط در صورت تماس مستقیم با پوست یا استنشاق بخار در غلظت بالا
- نامحلول در آب و نیاز به امولسیون‌سازی در برخی فرمولاسیون‌ها
- الزامات زیست‌محیطی بالا در دفع و مدیریت پسماندهای مرتبط
- صنایع پلاستیک و PVC
- تولید نرم‌کننده‌های فتالاتی و غیرفتالاتی
- صنایع سوخت و افزودنی‌های سوخت دیزل
- صنایع چسب و رزین
- تولید رنگ‌ها، لاک‌ها و جوهرهای چاپ
- صنایع شوینده و سورفکتانت
- تولید عطر و مواد آرایشی
ایمنی و نگهداری ۲-اتیل‌هگزانول (2-Ethylhexanol)
۲-اتیل‌هگزانول با فرمول شیمیایی C₈H₁₈O یک الکل اشباع‌شده و ساختار آلی است که در صنایع تولید پلاستی‌سایزرها کاربرد گسترده دارد. در نتیجه مهم است رعایت اصول ایمنی و نگهداری صحیح آن را ضروری بدانیم در ادامه به نکات و شرایط نگهداری این ماده میپردازیم. نکات ایمنی ۲-اتیل‌هگزانول- این ماده قابل اشتعال است؛ لذا استفاده از آن باید دور از شعله، جرقه و منابع گرما انجام شود.
- تماس مستقیم با پوست یا چشم ممکن است باعث تحریک ملایم شود. استفاده از دستکش مقاوم و عینک ایمنی توصیه می‌شود.
- استنشاق بخارات آن در فضاهای بسته می‌تواند باعث سرگیجه، سردرد یا تحریک تنفسی شود.
- در صورت نشت، سطح آلوده باید با جاذب مناسب (مثلاً خاک‌اره یا ماسه) پوشانده و با دقت جمع‌آوری شود.
- در ظروف دربسته، مقاوم به خوردگی و در دمای محیط پایدار و تهویه مناسب نگهداری شود.
- در محیطی خشک، دور از نور مستقیم خورشید و منابع اکسیدکننده انبار گردد.
- نگهداری در نزدیکی مواد اکسیدکننده یا اسیدهای قوی به‌شدت ممنوع است.
آمینو اتیل اتانول امین
آمینو اتیل اتانول آمین (AEEA) یک آمین دوگانه (دی‌آمین) با خاصیت بازی و حاوی دو گروه عاملی اصلی است:
-
گروه آمینو اولیه
-
گروه هیدروکسیل
این ماده از مشتقات اتانول آمین‌هاست و در ترکیباتی که به خواص مرطوب‌کنندگی، بازی، اتصال یونی یا شلاته‌کنندگی نیاز دارند، کاربرد فراوان دارد.
فرمول شیمیایی:
C₄H₁₂N₂O
ساختار:
H₂N–CH₂–CH₂–NH–CH₂–CH₂–OH
(ترکیب سه‌کاره با گروه‌های آمین و الکل)
ویژگی‌های آمینو اتیل اتانول امین
| ویژگی | مقدار / توضیح |
|---|---|
| ظاهر فیزیکی | مایع شفاف بی‌رنگ تا زرد کمرنگ |
| بوی خاص | آمینی، ملایم |
| چگالی (20°C) | 1.03 – 1.05 g/cm³ |
| نقطه جوش | ~ 243°C |
| نقطه ذوب | ~ -28°C |
| ویسکوزیته (25°C) | 100 – 200 cP |
| pH محلول آبی (10%) | 11 – 12 |
| انحلال‌پذیری در آب | کاملاً محلول |
| قابلیت آمین‌زدایی | دارد – در دما و pH خاص |
کاربردهای آمینو اتیل اتانول امین
AEEA در طیف گسترده‌ای از صنایع کاربرد دارد:
صنایع شوینده و بهداشتی:
-
به‌عنوان عامل مرطوب‌کننده و امولسیفایر
-
استفاده در تولید سورفکتانت‌های آمینی ملایم
-
تقویت‌کننده ویسکوزیته و سازگار با پوست
صنایع رنگ، جوهر و رزین:
-
عامل کراس‌لینک در ساخت رزین‌های اپوکسی
-
تنظیم‌کننده pH و اتصال‌دهنده یونی در رنگ‌ها
نفت، گاز و حفاری:
-
استفاده به‌عنوان ماده جذب‌کننده CO₂ (در گازشویی)
-
افزودنی ضدخوردگی و دی‌اسکالانت
کشاورزی:
-
ماده شلات‌کننده در کودها و آفت‌کش‌ها
-
تثبیت‌کننده در فرمولاسیون‌های آبی
مزایای آمینو اتیل اتانول امین
-
واکنش‌پذیری بالا با اپوکسی‌ها و ایزوسیانات‌ها
-
خاصیت بازی بالا با قابلیت جذب گازهای اسیدی (مثل CO₂)
-
زیست‌تجزیه‌پذیر در محیط زیست
-
قابلیت استفاده در ترکیبات حساس پوستی
معایب آمینو اتیل اتانول امین
-
تحریک پوست و چشم در تماس مستقیم
-
قابلیت جذب رطوبت (هیدروسکوپیک بودن)
-
ناسازگاری با اکسیدکننده‌های قوی
-
در صورت گرم شدن بیش از حد، امکان تولید بخارات سمی وجود دارد
ایمنی و نگهداری آمینو اتیل اتانول امین
| مورد ایمنی | توصیه |
|---|---|
| تماس با پوست/چشم | تحریک‌کننده – استفاده از دستکش و عینک ایمنی |
| استنشاق بخار | در غلظت بالا ممکن است تحریک تنفسی ایجاد کند |
| نقطه اشتعال | حدود 124°C |
| نگهداری | در ظروف دربسته مقاوم، در جای خشک و خنک |
| مواد ناسازگار | اکسیدکننده‌ها، اسیدهای قوی |
| پایداری محیطی | نسبتاً پایدار – قابل تجزیه زیستی در شرایط مناسب |
اتوکسی پروپانال
اتوکسی پروپانال یک ترکیب شیمیایی از خانواده گلیکول اترها است که به‌عنوان حلالی چندمنظوره در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده مایعی بی‌رنگ، شفاف و با بوی ملایم است که به‌دلیل خواص دوگانه (قطبی و غیرقطبی)، توانایی حل طیف وسیعی از ترکیبات را دارد. در سایت تأمین کالا تک، این محصول به‌عنوان یک ماده اولیه مهم برای صنایع رنگ، رزین، جوهر چاپ و شوینده معرفی و عرضه می‌شود.
ساختار شیمیایی اتوکسی پروپانال
-
فرمول مولکولی: C₅H₁₂O₂
-
فرمول ساختاری: CH₃–CH(OCH₂CH₃)–CH₂OH
-
نام IUPAC: 1-Ethoxy-2-propanol
-
نوع ترکیب: گلیکول‌اتر تک‌عاملی با گروه –OH و شاخه –O–CH₂CH₃
این ساختار به اتوکسی پروپانال خاصیت انحلال‌پذیری بالا در هر دو سیستم قطبی و غیرقطبی می‌دهد.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی اتوکسی پروپانال
-
حالت فیزیکی: مایع بی‌رنگ تا زرد بسیار کمرنگ
-
بوی ملایم شبیه اتر
-
نقطه جوش: حدود 132 °C
-
نقطه اشتعال: 38–42 °C
-
چگالی (20 °C): حدود 0.91 g/cm³
-
حلالیت: به‌خوبی در آب و اغلب حلال‌های آلی امتزاج‌پذیر است
-
ضریب شکست نور: 1.406–1.407
کاربردهای اتوکسی پروپانال
اتوکسی پروپانال در صنایع گوناگون نقش کلیدی دارد:
-
صنایع رنگ و رزین: بهبود روانی رنگ، افزایش براقیت و جلوگیری از ایجاد حباب در پوشش‌ها.
-
چاپ و جوهر: به‌عنوان حلال در جوهرهای Inkjet، Flexo و Gravure با نقش مؤثر در جلوگیری از گرفتگی نازل‌ها.
-
مواد شوینده صنعتی: به‌عنوان حلال چربی‌زدا در پاک‌کننده‌های فلزات، شیشه و پلاستیک.
-
آرایشی و بهداشتی (محدود): در برخی فرمولاسیون‌های مراقبت از پوست و مو، تحت نظارت استانداردهای بین‌المللی.
-
کشاورزی: بهبود پخش و جذب ترکیبات فعال در آفت‌کش‌ها و کودهای مایع.
معایب اتوکسی پروپانال
-
قابل اشتعال و نیازمند شرایط ذخیره‌سازی ایمن.
-
تحریک‌پذیری احتمالی پوست و چشم در تماس مستقیم.
-
استنشاق بخارات در غلظت بالا ممکن است اثرات عصبی و ریوی ایجاد کند.
-
در محصولات آرایشی و خوراکی نیازمند گرید خاص و خلوص بالا است.
مزایای اتوکسی پروپانال
-
حلالیت دوگانه (قطبی و غیرقطبی).
-
سرعت تبخیر کنترل‌شده برای کاربردهای صنعتی.
-
سازگاری بالا با آب و حلال‌های آلی.
-
بهبود کشش سطحی در فرمولاسیون‌های شیمیایی.
-
پایداری شیمیایی مناسب در شرایط فرایندی.
ایمنی و نگهداری اتوکسی پروپانال
-
طبقه‌بندی خطر: مایع و بخار قابل اشتعال.
-
تجهیزات حفاظت فردی (PPE): دستکش مقاوم شیمیایی، عینک ایمنی و ماسک مناسب.
-
انبارداری: در ظروف دربسته، مقاوم به حلال، در محیط خنک، خشک و دارای تهویه.
-
از منابع حرارتی، جرقه و شعله باز دور نگه داشته شود.
-
تماس مستقیم با پوست و چشم باید با آب فراوان شسته شود.
اتوکسی پروپانول
ساختار شیمیایی اتوکسی پروپانول
- فرمول مولکولی: C₅H₁₂O₂
- فرمول ساختاری: CH₃–CH(OCH₂CH₃)–CH₂–OH
- نام IUPAC: 1-Ethoxy-2-propanol
- نوع ترکیب: گلیکول‌اتر تک‌عاملی با گروه –OH و شاخه –O–CH₂CH₃، مناسب برای حل همزمان ترکیبات قطبی و غیرقطبی
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی
- ظاهر فیزیکی: مایع بی‌رنگ تا زرد بسیار کمرنگ با بوی اتر مانند
- نقطه جوش: حدود 132 °C
- ضریب شکست نور: ≈ 1.4065–1.407
- نقطه اشتعال: ≈ 38.5–42 °C (closed cup)
کاربردهای اتوکسی پروپانول
صنایع رنگ و رزین:
- به‌عنوان حلال با سرعت تبخیر متوسط برای رنگ‌های پایه‌آبی و پایه‌حلال
- بهبود جریان‌پذیری، یکنواختی سطح و براقیت پوشش‌ها
- کاهش کشش سطحی رنگ برای افزایش چسبندگی به سطوح
صنایع چاپ و جوهر:
- حامل رنگ‌دانه و حلال در جوهر چاپ (Inkjet، Screen، Flexo و Gravure)
- کنترل سرعت خشک‌شدن و جلوگیری از گرفتگی نازل‌ها، به‌ویژه در چاپگرهای جوهرافشان حرارتی
- بهبود وضوح چاپ و جلوگیری از ته‌نشینی رنگدانهها
مواد شوینده و تمیزکننده صنعتی:
- حلال برای چربی‌زدایی سطوح فلزی، شیشه و پلاستیک
- کاربرد در پاک‌کننده‌های نیمه‌فرار و غیرخورنده، به دلیل بوی ملایم و سمیت نسبتاً پایین
- جایگزین مؤثر برای گلیکول‌اترهای سنگین‌تر در محصولات دوستدار محیط زیست
صنایع آرایشی و بهداشتی (محدود و تحت نظارت):
- در فرمولاسیون برخی محصولات مو و پوست به عنوان حامل یا همگن‌کننده ترکیبات معطر یا فعال
- استفاده محدود به دلیل پتانسیل تحریک پوستی در دوزهای بالا
- باید با استانداردهای IFRA و REACH مطابقت داشته باشد
فرمولاسیون‌های کشاورزی و آفت‌کش‌ها:
- بهبود پخش‌پذیری و انحلال ترکیبات فعال در محلول‌های اسپری‌شونده
- افزایش جذب برگی و کاهش کشش سطحی در فرمولاسیون سموم و کودهای مایع
مزایای اتوکسی پروپانول
- حلالیت دوگانه: مناسب برای ترکیبات قطبی و غیرقطبی
- تبخیر متوسط: کنترل‌پذیری خشک‌شدن در کاربردهای پوشش
- سازگاری بالا با آب و حلال‌های آلی
- پایداری شیمیایی و فیزیکی در محیط‌های فرمولاسیون
- کاهش تنش سطحی و بهبود ویژگی روان‌کنندگی سیستم‌های شیمیایی
معایب و محدودیت اتوکسی پروپانول
- قابل اشتعال – نیاز به تهویه و ذخیره‌سازی ایمن با فاصله از منابع گرما
- تحریک‌پذیری پوست و چشم در تماس مستقیم
- استنشاق بخارات در سطوح بالا موجب عوارض ریوی و عصبی می‌شود – الزام به رعایت استاندارد OSHA
- در محصولات خوراکی یا آرایشی نیازمند گرید ویژه و خلوص بالا
ایمنی و نگهداری اتوکسی پروپانول
از نظر ایمنی، این ماده باید با احتیاط حمل و استفاده شود؛ زیرا بخارات آن می‌تواند موجب تحریک چشم، پوست و دستگاه تنفسی گردد. تماس طولانی‌مدت با پوست ممکن است موجب خشکی یا التهاب شود. نکات ایمنی و نگهداری:- در محیطی خنک، خشک و دارای تهویه مناسب نگهداری شود.
- از منابع جرقه و شعله باز دور باشد (قابل اشتعال است).
- استفاده از دستکش مقاوم شیمیایی، عینک ایمنی و ماسک تنفسی مناسب توصیه می‌شود.
- ظروف نگهداری باید در بسته و مقاوم به حلال باشند تا از نشت بخار و تبخیر جلوگیری شود.
اسید چرب نارگیل
- اسید لوریک (C12:0): ~45–52٪
- اسید میریستیک (C14:0): ~16–21٪
- اسید کاپریک (C10:0): ~4–8٪
- اسید کاپریلیک (C8:0): ~5–10٪
- مقادیر جزئی از اسید پالمیتیک (C16:0) و اسید استئاریک (C18:0) نیز در آن یافت می‌شود
ساختار شیمیایی اسید چرب نارگیل
ساختار اسیدهای چرب نارگیل شامل زنجیره‌های آلکیل اشباع (C8 تا C18) با یک گروه کربوکسیل (-COOH) در انتهای زنجیره است. این ساختار باعث ویژگی‌های زیر می‌شود:- زنجیره‌های کربنی کوتاه تا متوسط (C8–C14)
- اشباع‌شدگی بالا: پایداری بالا در برابر اکسیداسیون
- واکنش‌پذیری بالا در تولید صابون، استر و آمید
ویژگی‌های اسید چرب نارگیل
حالت فیزیکی: جامد یا نیمه‌جامد در دمای اتاق بو: بوی طبیعی و ملایم نارگیل شاخص ید: پایین (اشباع بالا) فعالیت سطحی بالا:- توانایی کاهش کشش سطحی، مناسب برای تولید سورفکتانت‌ها
- نقش مهم در امولسیون‌سازی در محصولات آرایشی، شوینده‌ها و دارویی
- نسبتاً پایدار در برابر اکسیداسیون نسبت به روغن‌های دارای اسیدهای چرب غیراشباع
- در برابر حرارت متوسط و شرایط قلیایی مقاوم است
- ترکیب سازگار با محیط‌زیست و تجزیه‌پذیر
- بسیار مناسب برای محصولات پایدار (Sustainable)
- استخراج‌شده از روغن نارگیل (Coconut Oil)
- از منابع تجدیدپذیر طبیعی و گیاهی به‌دست می‌آید
- غیرسمی و ملایم برای پوست، مناسب برای محصولات مراقبت شخصی
- خواص آنتی‌باکتریال (مخصوصاً به‌خاطر اسید لوریک)
کاربردهای اسید چرب نارگیل
- صنایع شوینده و بهداشتی
- تولید انواع صابون‌های گیاهی، شفاف و دست‌ساز
- استفاده در شامپو، نرم‌کننده، شوینده بدن، ژل دوش
- ماده اولیه تولید کف‌کننده‌ها و سورفکتانت‌های ملایم مانند Cocamide DEA/MEA
- صنایع آرایشی
- در ترکیب کرم‌های مرطوب‌کننده، لوسیون‌ها، بالم لب و روغن‌های مو
- مناسب برای فرمولاسیون‌های مخصوص پوست‌های خشک و حساس
- صنایع غذایی
- منبع MCTs )تری‌گلیسریدهای زنجیره متوسط ( در رژیم‌های درمانی
- به‌عنوان ضدکف یا امولسیفایر در برخی فرآیندهای غذایی
- صنایع صنعتی و شیمیایی
- تولید آمیدها، استرها، سورفکتانت‌ها، رزین‌ها
- افزودنی در پلاستیک‌ها، پوشش‌ها، روان‌کننده‌ها، چسب‌ها
- پایه بیولوژیک برای تولید بیودیزل، اپوکسید و روان‌سازهای زیست‌پایه
مزایای اسید چرب نارگیل
- منبع طبیعی و تجدیدپذیر (بر پایه گیاه)
- زیست‌تجزیه‌پذیر و سازگار با محیط زیست
- تولید کف بالا در صابون‌ها
- پایداری بالا در برابر حرارت و نور
- سازگار با پوست، بدون تحریک حتی در پوست‌های حساس
- مناسب برای تولید MCT oil در رژیم‌های کتوژنیک و درمانی
معایب اسید چرب نارگیل
- قیمت بالاتر نسبت به اسیدهای چرب حیوانی یا نفتی
- امکان ایجاد حساسیت برای برخی افراد با پوست فوق‌العاده حساس
- در مصرف غذایی، چربی اشباع زیاد نیازمند مصرف کنترل‌شده است
- در دمای پایین ممکن است جامد شود و بر ظاهر محصول تأثیر بگذارد.
قیمت اسید چرب نارگیل
کاربرهای فراوانی که اسید چرب نارگیل دارد آن را به یکی از پرکاربردترین اسیدهای چرب گیاهی در صنایع مختلف تبدیل کرده که تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند درصد خلوص، کشور تولیدکننده، نوسانات قیمت روغن نارگیل، هزینه‌های حمل و واردات و نیز نرخ ارز متغیر است.
در بازار ایران، این محصول به صورت بشکه‌ای یا فله‌ای توسط تأمین‌کنندگان مختلف عرضه می‌شود و خریداران صنعتی بهتر است پیش از خرید، مشخصات فنی مانند مقدار اسید لوریک، اندیس یدی و نقطه ذوب را بررسی نمایند.جهت خرید اسید چرب نارگیل با کیفیت و قیمت مناسب، بررسی منبع تأمین، آنالیز محصول و شرایط حمل بسیار اهمیت دارد.
ایمنی و نگهداری اسید چرب نارگیل
| بخش | جزئیات تخصصی و توصیه‌ها |
|---|---|
| طبقه‌بندی خطر | به‌طور کلی در گریدهای آرایشی و صنعتی فاقد طبقه‌بندی خطرناک طبق GHS است. |
| تماس با پوست | در حالت غلیظ یا ناخالص ممکن است باعث خشکی یا تحریک خفیف شود؛ استفاده از دستکش توصیه می‌شود. |
| تماس با چشم | در تماس مستقیم ممکن است باعث سوزش یا التهاب چشم شود – شست‌وشوی فوری با آب فراوان ضروری است. |
| استنشاق بخارات یا ذرات | خطر خاصی ندارد اما در هنگام فرآیند حرارتی (ذوب) باید تهویه مناسب رعایت شود. |
| بلع اتفاقی | در گرید صنعتی مجاز نیست – در گرید خوراکی بدون ضرر در مقادیر مجاز استفاده می‌شود. |
اسید سولفوریک
اسید سولفوریک (Sulfuric Acid) یکی از قوی‌ترین، پرکاربردترین و مهم‌ترین اسیدهای معدنی در صنایع شیمیایی جهان است. این ماده با فرمول H₂SO₄، یک مایع روغنی بی‌رنگ، بی‌بو و بسیار خورنده است که در آب به‌شدت حل می‌شود و گرمای زیادی آزاد می‌کند.
ساختار شیمیایی
-
فرمول مولکولی: H₂SO₄
-
ساختار: شامل دو اتم هیدروژن (H⁺) و یک یون سولفات (SO₄²⁻)، که گوگرد در مرکز و به چهار اتم اکسیژن متصل است.
-
نوع پیوند: کووالانسی و یونی، بسته به محیط حل‌شده
در محلول‌های آبی، به صورت کامل تفکیک می‌شود و دو پروتون (H⁺) آزاد می‌کند.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی
| ویژگی | مقدار / توضیح |
|---|---|
| حالت فیزیکی | مایع شفاف، روغنی و بی‌رنگ |
| چگالی | حدود 1.84 g/cm³ (در غلظت 98%) |
| نقطه جوش | 337°C |
| نقطه انجماد | 10.4°C |
| حلالیت در آب | بسیار زیاد (حل شدن گرمازا و خطرناک) |
| pH (در محلول 1%) | کمتر از 1 (بسیار اسیدی) |
| خاصیت خورندگی | بسیار بالا برای فلزات، پوست و الیاف |
| نقطه اشتعال | ندارد (غیر قابل اشتعال ولی اکسیدکننده قوی) |
کاربردهای اصلی اسید سولفوریک
-
صنایع شیمیایی و پتروشیمی:
-
تولید کودهای شیمیایی (فسفات‌ها، سولفات‌ها)
-
ساخت اسید فسفریک، سولفونیسیون، رنگدانهها
-
-
صنایع باتری:
-
الکترولیت در باتری‌های اسید-سربی خودروها
-
-
صنایع شوینده و آرایشی:
-
تولید سورفکتانت‌ها مانند آلکیل بنزن سولفونات
-
-
صنایع فلزی و معدنی:
-
اسیدشویی (Pickling) فولاد، استخراج مس و روی
-
-
داروسازی و آزمایشگاهی:
-
کاتالیزور و عامل خشک‌کن در سنتزهای شیمیایی
-
مزایای اسید سولفوریک
-
قدرت اسیدی بسیار بالا
-
قیمت پایین و در دسترس بودن در مقیاس صنعتی
-
چندکاره بودن در صنایع مختلف
-
قابلیت جذب رطوبت بالا (عامل خشک‌کن)
-
پایداری بالا در شرایط مختلف ذخیره‌سازی (در ظروف مناسب)
معایب و محدودیت‌ها
-
خطرناک برای پوست، چشم و دستگاه تنفسی
-
حل شدن گرمازا در آب (نیاز به احتیاط کامل)
-
واکنش شدید با فلزات، بازها و مواد آلی قابل اشتعال
-
حمل‌ونقل و انبارداری سخت و تحت استاندارد ایمنی ویژه
-
آلودگی زیست‌محیطی در صورت نشت یا تخلیه نامناسب
الکل های چرب اتوکسیله
ساختار شیمیایی الکل های چرب اتوکسیله
- فرمول عمومی: R–(OCH₂CH₂)ₙ–OH
- جزء چرب (R): زنجیره آلکیل C₁₂–C₁₈ (طبیعی یا سنتزی)
- واحدهای EO (n): معمولاً بین ۱ تا ۲۰ (تغییرات عملکردی با n تغییر می‌کند)
- ساختار مولکولی باعث ترکیب ویژگی‌های آبدوستی و آبگریزی شده و آن را به سورفکتانت غیر یونی مؤثر تبدیل می‌کند.
ویژگی‌های الکل‌های چرب اتوکسیله
- حالت فیزیکی: مایع شفاف یا زرد کمرنگ (بسته به زنجیره R و میزان EO)
- بو: بویی خفیف، ملایم و صابونی
- نقطه جوش: معمولاً بالای 250°C یا غیرقابل اندازه‌گیری به دلیل تجزیه قبل از جوش
- بیودگرادبلیتی(Biodegradability): بالا در گریدهای طبیعی (C12–14) با پتانسیل انتشار کمتر در محیط زیست
کاربردهای الکل‌های چرب اتوکسیله
صنایع شوینده خانگی و صنعتی- به‌عنوان سورفکتانت غیر‌یونی اصلی در تولید مایع ظرفشویی، شوینده لباس، شوینده سطوح، جرم‌گیر و پاک‌کننده‌های چندمنظوره
- مؤثر در فرمولاسیون‌های کم‌کف یا کنترل کف در شوینده‌های صنعتی و دستگاه‌های کف‌شوی
- سازگار با سورفکتانت‌های یونی و آنیونی و افزایش‌دهنده عملکرد پاک‌کنندگی و حلالیت چربی‌ها
- به‌عنوان امولسیفایر، مرطوب‌کننده و شوینده ملایم در شامپو، کرم، لوسیون، فوم و ژل‌های شستشو
- افزایش‌دهنده قابلیت پخش و نفوذ مواد مؤثره در محصولات پوست و مو
- دارای سازگاری بالا با پوست و چشم در مقادیر کنترل‌شده
- به‌عنوان عامل پخش‌کننده (spreading agent) و نفوذ‌دهنده (penetrant) برای افزایش جذب سموم، علف‌کش‌ها و کودهای محلول‌پاشی
- کاهش کشش سطحی قطرات اسپری و بهبود یکنواختی توزیع روی برگ‌ها
- به‌عنوان نرم‌کننده، روان‌کننده، مرطوب‌کننده و عامل ضد الکتریسیته ساکن در مراحل شستشو، رنگرزی و پرداخت نهایی
- بهبود نفوذ مواد رنگزا و کاهش ایجاد لک یا نایکنواختی در فرآیند رنگرزی
- به‌عنوان پایدارکننده امولسیون، عامل ترکننده (wetting agent) و افزاینده پخش‌پذیری رنگدانهها
- کاهش کشش سطحی و بهبود یکنواختی پوشش‌دهی رنگ‌ها روی سطوح مختلف
- قابل استفاده در فرمولاسیون رنگ‌های پایه آب، جوهر چاپ و پوشش‌های صنعتی
- صنایع شوینده
- آرایشی و بهداشتی
- کشاورزی
- نساجی و چرم
- پوشش‌ها و رنگ‌ها
مزایای الکل های چرب اتوکسیله
- غیر یونی بودن: قابلیت ترکیب با سورفکتانت‌های آنیونی، کاتیونی و آمفوتریک
- کف کنترل‌شده: مناسب محیط‌هایی که کف کم نیاز است
- زیست‌تخریب‌پذیر: دوستدار محیط زیست (در نوع طبیعی)
- مقاومت به سختی آب و پی‌اچ متغیر
- قابلیت تنظیم رفتار با تغییر n (تعداد واحدهای EO)
معایب الکل های چرب اتوکسیله
- در دماهای پایین، ممکن کدر، پره‌کسی یا جامد شود (cloud point)
- برخی گریدها با کف کم هستند و برای محصولات کف‌زا نیاز به افزودن سورفکتان قوی‌تر دارند
- ایجاد تحریک پوستی محتمل در غلظت‌های بالا و EO زیاد
- ممکن است با مواد اکسیدکننده ناسازگار شود
- سمیت محیط‌زیستی متوسط برای موجودات آبزی در EO پایین
ایمنی و نگهداری الکل‌های چرب اتوکسیله
الکل‌های چرب اتوکسیله Fatty Alcohol Ethoxylates به عنوان یکی از سورفکتانت‌های غیر یونی پرکاربرد، در صنایع شوینده، آرایشی، نساجی، کشاورزی و دارویی اهمیتی زیادی در نگهداری اصولی این مواد برای حفظ کیفیت و پیشگیری از خطرات محیطی و انسانی دارد در ادامه نکات مهم و شرایط نگهداری این ماده را برای شما نام بردیم.
نکات ایمنی مهم:
-
الکل‌های چرب اتوکسیله کم‌خطر و نسبتاً ایمن هستند، اما در صورت تماس مستقیم با پوست یا چشم، ممکن است تحریک ملایم ایجاد کنند.
-
استنشاق مه یا بخار آن‌ها در فرآیندهای داغ ممکن است موجب تحریک خفیف مجاری تنفسی شود.
-
استفاده از دستکش مقاوم، عینک ایمنی و تهویه مناسب هنگام کار توصیه می‌شود.
شرایط نگهداری مناسب:
-
این ترکیبات باید در ظروف دربسته، مقاوم به خوردگی و دارای برچسب مشخصات نگهداری شوند.
-
محل نگهداری باید سرد، خشک، دارای تهویه کافی و دور از نور مستقیم خورشید باشد.
-
از نگهداری در مجاورت اسیدهای قوی، بازها و اکسیدکننده‌ها خودداری شود.
-
در دمای معمول محیط پایدار هستند؛ اما بهتر است از یخ‌زدگی یا حرارت بیش‌ازحد محافظت شوند، چراکه بر گرانروی و عملکرد ماده تأثیر می‌گذارد.
ایزوتریدسیل الکل اتوکسیله
ساختار ایزو تری دسیل الکل اتوکسیله
ساختار این ماده شامل یک زنجیره شاخه‌دار 13 کربنه (C13-branched) از نوع ایزو تری دسیل الکل است که به چندین واحد اتیلن‌اکسید (معمولاً بین 3 تا 12 مول) متصل شده است. این ترکیب دارای دو بخش مشخص است:- بخش آبگریز (lipophilic) مربوط به الکل شاخه‌دار
- بخش آبدوست (hydrophilic) ناشی از زنجیره‌های اتیلن‌اکسید
ویژگی‌های ایزو تری دسیل الکل اتوکسیله
- سورفکتانت غیر یونی با حلالیت خوب در آب، الکلها و بسیاری از حلال‌های آلی
- پایداری حرارتی و شیمیایی بالا، به‌ویژه در pH 4 تا 9
- قابلیت کف‌کنندگی متوسط تا پایین (وابسته به درجه اتوکسیلاسیون)
- سازگاری بالا با سورفکتانت‌های آنیونی، کاتیونی و آمفوتریک
- زیست‌تخریب‌پذیری قابل قبول مطابق استاندارد OECD
- خطر تحریک پایین برای پوست و چشم (در گریدهای مخصوص محصولات مراقبت شخصی)
کاربردهای ایزو تری دسیل الکل اتوکسیله
✔️ در صنایع شوینده: مایع ظرفشویی، مایع لباس‌شویی، شامپو، پاک‌کننده‌های سخت صنعتی و کارواش‌ها ✔️ در فرمولاسیون‌های نساجی: به عنوان مرطوب‌کننده، عامل نفوذ و حذف‌کننده روغن‌ها ✔️ در صنایع چرم، رنگرزی و چاپ: به عنوان امولسیفایر و پایدارکننده امولسیون ✔️ در صنعت کشاورزی: به عنوان عامل کمک‌سورفکتانت، مرطوب‌کننده و پخش‌کننده آفت‌کش‌ها و کودهای مایع ✔️ در صنایع نفت و گاز: در فرمول‌های کنترل کف، حفاری، لای‌زدایی و جداسازی فازها ✔️ در پوشش‌ها، جوهرها و فرمولاسیون رنگ: برای کنترل کشش سطحی و پخش رنگدانههامزایای ایزو تری دسیل الکل اتوکسیله
- سازگاری بالا با ترکیبات یونی و غیر یونی
- عملکرد مؤثر در دماهای بالا و پایین
- ایمن برای پوست در فرمول‌های مراقبتی
- افزایش توان پاک‌کنندگی و کاهش کشش سطحی محلول
- کاهش نیاز به فسفات‌ها در شوینده‌ها
معایب ایزو تری دسیل الکل اتوکسیله
❌ در برخی فرمول‌ها، قابلیت کف‌کنندگی پایین دارد و نیاز به ترکیب با سورفکتانت‌های کف‌زا (مثل SLES) دارد ❌ هزینه بالاتر نسبت به سورفکتانت‌های آنیونی ساده ❌ در pH بسیار پایین (<3) یا بسیار بالا (>11) ممکن است پایداری کاهش یابد ❌ در دوزهای بالا ممکن است اثر چربی‌زدایی بیش از حد ایجاد کند (در محصولات پوست)ایمنی و نگهداری ایزوتریدسیل الکل اتوکسیله
ایزوتریدسیل الکل اتوکسیله، یکی از سورفکتانت‌های غیر یونی پرکاربرد در صنایع شوینده، نساجی و کشاورزی است که از نظر ایمنی در دسته مواد با خطر کم تا متوسط قرار می‌گیرد. این ترکیب به‌طور کلی غیر قابل اشتعال بوده اما در تماس مستقیم با پوست یا چشم می‌تواند موجب تحریکات خفیف شود.
برای نگهداری ایمن از این ماده، رعایت نکات زیر توصیه می‌شود:
-
در ظروف دربسته و مقاوم به خوردگی نگهداری شود.
-
محیط نگهداری باید خشک، خنک و دارای تهویه مناسب باشد.
-
از یخ‌زدگی یا قرارگیری در معرض حرارت بالا پرهیز گردد.
-
در حین جابجایی، استفاده از دستکش، عینک ایمنی و ماسک توصیه می‌شود.
✅ رعایت این دستورالعمل‌ها، موجب حفظ پایداری ماده و جلوگیری از بروز خطرات احتمالی در محیط کار می‌شود.
ایزودسیل الکل اتوکسیله
ساختار شیمیایی ایزودسیل الکل اتوکسیله
- فرمول کلی: R–(OCH₂CH₂)ₙ–OH
- R: زنجیره شاخه‌دار ایزودسیل (C10)
- n: تعداد واحدهای EO (معمولاً بین 3 تا 10 یا بیشتر بسته به نوع گرید)
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی
- بو: ملایم، شبیه الکل چرب
- نوع سورفکتانت: غیر یونی (Non-Ionic)
- pH (محلول 1%): حدود 6 تا 8
- کف‌زایی: کم تا متوسط – مناسب برای سیستم‌های شوینده صنعتی کم‌کف
- پایداری در آب سخت: بسیار بالا؛ مقاوم در برابر یون‌های Ca²⁺ و Mg²⁺
- نقطه ابری (Cloud Point): بین 40 تا 70 °C (بسته به مقدار EO)
- ویسکوزیته: متوسط، اما افزایش‌یابنده در دمای پایین
- پایداری حرارتی و شیمیایی: بالا؛ مقاوم به هیدرولیز، اسید و باز
- زیست‌تخریب‌پذیری: بالا در گریدهای طبیعی (غیربرپایه نفتی)
- سازگاری با سایر سورفکتانت‌ها: بسیار خوب (آنیونی، کاتیونی، آمفوتریک)
- نقطه اشتعال: ممکن است در گریدهای حلال‌پایه قابل اشتعال باشد
کاربردهای ایزودسیل الکل اتوکسیله
صنایع شوینده صنعتی و خانگی:
- ترکننده‌ی مؤثر برای سطوح سخت
- در فرمولاسیون پاک‌کننده‌های صنعتی با کف کنترل‌شده (کم‌کف)
کشاورزی:
- امولسیفایر و پخش‌کننده در فرمولاسیون سموم و کودهای محلول‌پاشی
- افزایش‌دهنده‌ی جذب ترکیبات فعال از طریق برگ‌ها به دلیل کاهش کشش سطحی
صنایع نساجی و رنگ:
- ترکننده‌ی اولیه در عملیات آماده‌سازی و رنگرزی الیاف نساجی
- کمک امولسیفایر برای پایداری دیسپرسیون رنگ‌ها و پیگمنت‌های پایه آب
صنایع رنگ و رزین:
- پخش‌کننده‌ی مؤثر در رنگ‌های پایه آب برای یکنواختی پیگمنت‌ها
- بهبود دهنده‌ی ترشوندگی سطوح و کاهش‌دهنده‌ی کشش سطحی در رنگ‌های پایه آب
مزایای ایزودسیل الکل اتوکسیله
- کف کنترل‌شده – مناسب برای کاربردهای صنعتی
- سازگاری عالی با آب سخت و طیف وسیعی از pH
- زیست‌تخریب‌پذیری بالا (در گریدهای پایه طبیعی)
- سازگاری عالی با سایر سورفکتانت‌ها (آنیونی، کاتیونی، آمفوتریک)
- پایداری بالا در برابر حرارت، اسید، باز و عوامل اکسنده
- افزایش‌دهنده جذب مواد فعال روی سطح برگ گیاهان
معایب و محدودیت‌ها
- در گریدهای خاص ممکن است نیاز به ترکیب با سورفکتانت‌های کف‌زا باشد
- در دمای پایین ممکن است کدر شود (اثر نقطه ابری و افزایش ویسکوزیته)
- در غلظت بالا می‌تواند باعث تحریک پوست یا چشم شود
- در گریدهای حلال‌پایه ممکن است قابل اشتعال باشد
بیکربنات سدیم
ساختار شیمیایی بی کربنات سدیم
- فرمول شیمیایی: NaHCO₃
- نام IUPAC: Sodium hydrogen carbonate
- ساختار مولکولی: یونی (Na⁺ + HCO₃⁻)
- شماره CAS: 144-55-8
- ساختار سه‌بعدی: یون هیدروژن‌کربنات مسطح (planar) بوده و در فاز جامد با یون سدیم تشکیل بلورهای یونی پایدار می‌دهد.
- وزن مولکولی: 84.01 g/mol
- منبع طبیعی: یافت می‌شود در رسوبات طبیعی نظیر نهراکلین (Nahcolite)
ویژگی‌های بی کربنات سدیم
- حالت فیزیکی: جامد پودری یا بلوری سفیدرنگ
- طعم و بو: بی‌بو، مزه کمی قلیایی
- دمای تجزیه: حدود 270°C
- pH محلول 1%: بین 8.2 تا 8.6
- ویسکوزیته: ندارد (جامد است)
- پایداری شیمیایی: پایدار در شرایط عادی – در گرمای بالا به CO₂، Na₂CO₃ و H₂O تجزیه می‌شود
کاربردهای بی کربنات سدیم
- صنایع غذایی (گرید خوراکی - E500):
- عامل ورآورنده در تهیه نان و کیک
- تنظیم‌کننده pH در محصولات غذایی
- ضداسید در نوشیدنی‌های گازدار و پودرهای فوری
- صنایع دارویی:
- ضداسید برای درمان سوزش معده و رفلاکس
- ماده فعال در محلول شست‌وشوی دهان، بینی و لنز
- بافر در فرمولاسیون قرص‌های جوشان، تزریقی و شربت‌ها
- صنایع شوینده و پاک‌کننده:
- پاک‌کننده ملایم و ضدبو طبیعی
- نرم‌کننده آب سخت در پودرهای شوینده
- جذب‌کننده بو در یخچال و کفش‌ها
- آتش‌نشانی:
- ماده اصلی در کپسول‌های پودر خشک (Dry Chemical Powder)
- خنثی‌سازی اسیدهای نشت‌کرده در حوادث شیمیایی
- کشاورزی و دامداری:
- متعادل‌کننده pH خاک‌های اسیدی
- تنظیم‌کننده pH خوراک دام و طیور
- ضدقارچ برای برگ گیاهان
- تصفیه آب و فاضلاب:
- تنظیم‌کننده pH در پساب صنعتی
- خنثی‌کننده یون‌های فلزی محلول
مزایای بی کربنات سدیم
- غیرسمی، زیست‌سازگار و قابل‌تجزیه طبیعی
- قابل‌دسترس در گریدهای خوراکی، دارویی و صنعتی
- بی‌خطر برای انسان و محیط‌زیست در دوزهای مجاز
- کاربرد چندمنظوره و هزینه پایین
- پایداری بالا در طولانی‌مدت در صورت نگهداری مناسب
- سازگار با بسیاری از مواد شیمیایی دیگر
معایب بی کربنات سدیم
- حساس به رطوبت – در محیط مرطوب کارایی کاهش می‌یابد
- تجزیه در دمای بالا – نامناسب برای فرآیندهای حرارتی مستقیم
- مصرف زیاد آن ممکن است باعث قلیایی شدن بیش از حد محیط شود
- در برخی کاربردهای خاص نیازمند درجه خلوص بسیار بالا است (مثل دارویی و غذایی)
- غیرمناسب برای سیستم‌های بسته تحت فشار (به‌دلیل تولید CO₂)
ایمنی و نگهداری بی کربنات سدیم
- کد خطر (GHS): ماده‌ای غیرخطرناک طبقه‌بندی می‌شود
- سمیت خوراکی: غیرسمی در دوزهای خوراکی ایمن (GRAS توسط FDA)
- استنشاق: کم‌خطر – گرد پودری ممکن است در دوزهای بالا موجب تحریک مجاری تنفسی شود
- تماس پوستی و چشمی: بی‌خطر – اما تماس طولانی‌مدت می‌تواند باعث خشکی پوست شود
واکنش‌پذیری: پایدار – در دمای بالا به Na₂CO₃ + CO₂ + H₂O تجزیه می‌شود
نکات ایمنی بیکربنات سدیم
|
استفاده از ماسک تنفسی در محیط‌های گرد و غبارآلود صنعتی |
|
|---|---|
| دستکش محافظ هنگام کار با حجم زیاد | |
| عینک ایمنی در خطوط تولید و محیط‌های پودری | |
| تهویه مناسب در انبار یا فضای بسته | |
| عدم تماس مستقیم با اسیدها (ایجاد واکنش شدید و کف) | |
شرایط نگهداری بیکربنات سدیم
| پارامتر | شرایط توصیه‌شده |
|---|---|
| دمای نگهداری | بین ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد |
| رطوبت محیط | خشک و کم رطوبت (رطوبت باعث کلوخه شدن پودر می‌شود) |
| نور و تابش مستقیم | دور از نور مستقیم خورشید |
| بسته‌بندی مناسب | کیسه‌های چندلایه پلی‌پروپیلن یا کاغذ کرافت با لایه ضد رطوبت |
| محل نگهداری | انبار سرپوشیده، دارای تهویه و دور از مواد اسیدی |
| برچسب‌گذاری | خوانا و استاندارد (تاریخ تولید، گرید، هشدارهای ایمنی و شرایط نگهداری) |
پلی اتر آلیل الکل
ساختار شیمیایی پلی اتر آلیل الکل
- ساختار کلی: R–(OCH₂CH₂)n–OH • گروه R: زنجیره آلکیل (معمولاً C₈ تا C₁₆) • n: تعداد واحدهای اتیلن‌اکسید (اغلب بین 3 تا 15) • نوع ترکیب: سورفکتانت غیونی اتوکسیله با خاصیت Amphiphilic (آبدوست–آبگریز)
ویژگی‌های پلی‌اتر آلکیل الکل
- ظاهر فیزیکی: مایع شفاف تا نیمه‌ویسکوز یا موم‌مانند، بی‌رنگ یا زرد کمرنگ
- بو: بوی ملایم الکلی یا بی‌بو
- نقطه ابری شدن (Cloud Point): بسته به طول زنجیره اتوکسی متفاوت است
- حلالیت: قابل حل در آب و اغلب حلال‌های آلی قطبی
- پایداری: مقاوم در برابر pH خنثی و کمی قلیایی
کاربردهای پلی‌اتر آلکیل الکل
صنایع شوینده و تمیزکننده سورفکتانت غیونی با قدرت چربی‌زدایی بالا مناسب برای فرمولاسیون‌های شوینده خانگی و صنعتی (مانند شوینده سطوح، شیشه‌شوی و پاک‌کننده عمومی) پایدار در ترکیبات آنیونی و آنزیمی فرمولاسیون‌های کشاورزی: به عنوان عامل پخش‌کننده و خیس‌کننده (Spreader-Wetter) در محلول‌های آفت‌کش و کود مایع بهبود جذب برگ و جلوگیری از شسته‌شدن محلول‌ها کاهش کشش سطحی قطرات اسپری‌شده روی گیاه صنایع رنگ و پوشش: بهبود خیس‌کنندگی رنگ‌های پایه‌آبی کاهش کشش سطحی و بهبود یکنواختی فیلم رنگ جایگزین سبز برای برخی سورفکتانت‌های نفت‌مبنا صنایع چسب و رزین: بهبود ترکیب‌پذیری اجزا در سیستم‌های بر پایه آب کمک به امولسیون‌سازی در فرمولاسیون‌های پلیمری افزایش روان‌کنندگی سطح صنایع آرایشی و بهداشتی (محدود): استفاده به عنوان عامل پخش‌کننده، مرطوب‌کننده یا همگن‌کننده در برخی فرمول‌های مو و پوست نیازمند رعایت الزامات ایمنی IFRA و بررسی تحریک پوستی کاربردهای صنعتی صنایع شوینده‌های خانگی و صنعتی صنایع کشاورزی و آفت‌کش‌ها صنایع رنگ و پوشش‌های پایه آب صنایع چسب و رزین‌های امولسیونی صنایع مواد آرایشی (محدود)مزایای پلی اتر آلیل الکل
سازگاری با سیستم‌های آبی و قطبی توانایی بالا در کاهش کشش سطحی زیست‌تخریب‌پذیر (biodegradable) در بسیاری از گریدها پایداری در محیط‌های مختلف pH قابلیت تنظیم عملکرد با تغییر زنجیره آلکیل و درجه اتوکسیلاسیونمعایب پلی اتر آلیل الکل
گرانروی بالا در برخی گریدها حساس به pH بسیار اسیدی یا بسیار قلیایی در بلندمدت برخی گریدها ممکن است موجب تحریک پوست و چشم شوند محدودیت استفاده در صنایع آرایشی بدون تست‌های ایمنی کاملایمنی و نگهداری پلی‌اتر آلیل الکل
نام ماده: پلی‌اتر آلیل الکل (Polyether Allyl Alcohol)
گروه شیمیایی: پلی‌ال‌های واکنشی (Reactive Polyether Polyols with Allyl functionality)
کاربرد: ماده اولیه در رزین‌های پخت‌شونده با UV، کوپلیمرها، چسب‌های حساس به فشار، پوشش‌ها
خطرات فیزیکی و شیمیایی پلی اتر آلیل الکل
| نوع خطر | شرح |
|---|---|
| قابل اشتعال بودن | بسته به ساختار و وزن مولکولی، برخی گریدها دارای نقطه اشتعال پایین هستند (بین 90–130°C). |
| تحریک پوست و چشم | مایع ممکن است در تماس مستقیم با پوست یا چشم باعث تحریک متوسط شود. |
| حساسیت تنفسی | بخارات آزاد شده هنگام حرارت‌دهی یا اسپری کردن ممکن است سیستم تنفسی را تحریک کند. |
| پایداری نوری و گرمایی | در دمای بالا یا در حضور نور UV بدون کنترل، ممکن است به‌آرامی پلیمریزه یا تخریب شود. |
اقدامات ایمنی فردی پلی اتر آلیل الکل
| مورد | توصیه متخصص |
|---|---|
| دستکش ایمنی | استفاده از دستکش مقاوم به مواد آلی (نیتریل یا بوتیل رابر) ضروری است. |
| محافظ چشم و صورت | عینک ایمنی یا شیلد کامل برای جلوگیری از پاشش ضروری است. |
| لباس محافظ | استفاده از روپوش مقاوم شیمیایی و آستین بلند در محیط صنعتی الزامی است. |
| ماسک تنفسی | در صورت استفاده در حجم زیاد یا اسپری، از ماسک نیم‌صورت با فیلتر آلی استفاده شود. |
اقدامات در شرایط اضطراری
نشت:
-
سطح نشت را با مواد جاذب غیرقابل اشتعال (مانند خاک دیاتومه یا پودر جذب‌کننده صنعتی) جمع‌آوری کنید.
-
منطقه را به‌خوبی تهویه کرده و از منابع گرما و شعله دور نگه دارید.
تماس با پوست یا چشم:
-
شستشوی فوری با آب فراوان و صابون ملایم به مدت حداقل 15 دقیقه.
-
در صورت سوزش ماندگار، مراجعه به پزشک توصیه می‌شود.
استنشاق بخار:
-
فرد را به هوای آزاد منتقل کرده و در صورت بروز علائم شدید تنفسی، مراقبت پزشکی فوری الزامی است.
شرایط نگهداری پلی اتر آلیل الکل
| پارامتر | مقدار / توضیح |
|---|---|
| دمای نگهداری بهینه | 5–30 درجه سانتی‌گراد – دور از یخ‌زدگی یا گرمای زیاد |
| نوع ظروف مناسب | ظروف فولادی یا پلی‌اتیلن مقاوم، دارای درب‌بندی محکم و بدون تماس با رطوبت |
| پایداری نوری | در ظروف تیره‌رنگ یا در محیط فاقد نور مستقیم نگهداری شود. |
| دور از مواد ناسازگار | اکسیدکننده‌های قوی، اسیدهای معدنی، پراکسیدها |
توصیه‌های نهایی برای ایمنی
-
از پلیمری شدن ناخواسته (self-polymerization) در صورت ماندن در معرض UV یا گرمای مداوم جلوگیری شود.
-
برای کارکنانی که با این ماده کار می‌کنند، آموزش اصول کار با مواد واکنشی و حساس به UV الزامی است.
-
در حمل‌ونقل، رعایت برچسب‌گذاری ایمنی و دسته‌بندی طبق UN GHS ضروری است.
-
برگه SDS ماده حاوی اطلاعات دقیق سمیت، سمیت زیست‌محیطی و واکنش‌پذیری باید در دسترس باشد.
پلی‌اتر آلکیل الکل
ساختار شیمیایی پلی‌اتر آلکیل الکل
- ساختار کلی: R–(OCH₂CH₂)n–OH • گروه R: زنجیره آلکیل (معمولاً C₈ تا C₁₆) • n: تعداد واحدهای اتیلن‌اکسید (اغلب بین 3 تا 15) • نوع ترکیب: سورفکتانت غیونی اتوکسیله با خاصیت Amphiphilic (آبدوست–آبگریز)
ویژگی‌های پلی‌اتر آلکیل الکل
(وابسته به طول زنجیره و میزان اتوکسیلاسیون)-
- ظاهر فیزیکی: مایع شفاف تا نیمه‌ویسکوز یا موم‌مانند، بی‌رنگ یا زرد کمرنگ
- بو: بوی ملایم الکلی یا بی‌بو
- نقطه ابری شدن (Cloud Point): بسته به طول زنجیره اتوکسی متفاوت است
- حلالیت: قابل حل در آب و اغلب حلال‌های آلی قطبی
- پایداری: مقاوم در برابر pH خنثی و کمی قلیایی