مشاهده فیلترها
نمایش 9 12 18 24
اسید اولئیک

اسید اولئیک

,

اسید اولئیک یک اسید چرب تک‌غیراشباع از خانواده اولئوکمیکال‌ها است که عمدتاً از روغن‌های گیاهی و چربی‌های حیوانی استخراج می‌شود. به‌دلیل پایداری اکسیداتیو مناسب، سازگاری فرمولاسیونی و ایمنی نسبی، در طیف وسیعی از صنایع از شوینده و آرایشی‌بهداشتی تا روانکارها، رنگ و رزین و صنایع غذایی کاربرد دارد.

ساختار شیمیایی

اسید اولئیک دارای فرمول شیمیایی C₁₈H₃₄O₂ (یا C₉H₁₇–CH=CH–(CH₂)₇–COOH) و نام سیستماتیک cis-9-octadecenoic acid است. وجود یک پیوند دوگانه سیس در کربن ۹ دلیل اصلی سیالیت بالاتر و نقطه ذوب پایین‌تر آن نسبت به اسیدهای چرب اشباع است. این ساختار، اسید اولئیک را به یک ماده اولیه شیمیایی ایده‌آل برای سنتز مشتقاتی مانند صابون‌های فلزی (اولئات‌ها)، استرهای چرب و سورفکتانت‌ها تبدیل می‌کند.

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی

اسید اولئیک به‌طور معمول مایعی روغنی، بی‌رنگ تا کهربایی کمرنگ با بوی ملایم است. جرم مولی آن حدود 282.47 g/mol و چگالی در 25 °C نزدیک به 0.89 g/cm³ است. نقطه ذوب در محدوده 13–16 °C قرار دارد (در دماهای اتاق مایع می‌ماند) و نقطه جوش اسمی نزدیک 360 °C گزارش می‌شود اما در فشار اتمسفریک تمایل به تجزیه حرارتی دارد؛ لذا برای عملیات واحد، تبخیر و تقطیر در خلأ توصیه می‌شود. در آب نامحلول است اما در حلال‌های آلی مانند اتانول، ایزوپروپانول، هگزان، تولوئن و روغن‌های معدنی امتزاج‌پذیر است. شاخص‌های متداول کنترل کیفیت صنعتی عبارت‌اند از: عدد ید (معمولاً حدود  (198–202 mg KOH/g)، اندیس پراکسید (به‌عنوان شاخص اکسیداسیون) و رنگ (مقیاس Lovibond یا Gardner).

کاربردهای اسید اولئیک

به‌دلیل سازگاری شیمیایی و زیست‌محیطی، اسید اولئیک در زنجیره‌های تأمین مختلف نقش محوری دارد:

  • آرایشی‌بهداشتی و شوینده‌ها: به‌عنوان امولسیفایر، سورفکتانت غیر‌یونی/آنیونی (پس از تبدیلات شیمیایی)، حلال سبز و نرم‌کننده در کرم‌ها، لوسیون‌ها، صابون‌های دست‌ساز و صنعتی.

  • روانکارها و فلزکاری: تولید استرهای چرب با ویسکوزیته و شاخص اصطکاک مطلوب برای روغن‌های هیدرولیک، برش‌کاری و ضدزنگ‌ها؛ اولئات‌های فلزی (کلسیم/سدیم/آلومینیوم) به‌عنوان غلیظ‌کننده گریس و پایدارکننده فیلم روغنی استفاده می‌شوند.

  • رنگ، رزین و چاپ: بهبود ترشوندگی، جریان‌پذیری و تثبیت رنگ‌دانه‌ها؛ سنتز آلکید رزین‌ها و افزودنی‌های دیسپرس‌کننده.

  • غذایی (گرید مجاز): به‌عنوان حامل لیپوفیل، عامل فرمولاسیونی و بهبوددهنده بافت/دهان‌حسی در برخی محصولات (مطابق استانداردهای ملی و بین‌المللی).

  • کشاورزی و بیوپلیمرها: پایه تولید امولسیون‌های روغن در آب، حامل آفت‌کش‌های فرمولاسیون‌شده و سنتز پلاستیسایزرهای زیست‌پایه.

  • دارویی/بهداشتی: در برخی دارو-فرمولاسیون‌ها به‌عنوان پرمئاسیون‌انهنسر پوستی و حامل لیپوفیل (طبق فارماکوپه و فقط با گرید دارویی).

نکته مهندسی: برای طراحی فرمولاسیون پایدار، نسبت اشباع/غیراشباع و توزیع ایزومری (cis/trans) در اسید اولئیکِ تأمین‌شده بر رئولوژی و پایداری اکسیداتیو محصول نهایی اثرگذار است.

معایب اسید اولئیک

گرچه اسید اولئیک ماده‌ای همه‌فن‌حریف است، اما محدودیت‌هایی دارد که در تصمیم‌گیری خرید باید لحاظ شود:

  • حساسیت اکسیداتیو: به‌ویژه در حضور نور/حرارت/فلزات واسطه دچار واکنش‌های پراکسیداسیون می‌شود؛ کنترل اندیس پراکسید و استفاده از آنتی‌اکسیدان‌ها ضروری است.

  • پراکندگی کیفیت در منابع خوراک: منشأ خوراک (نخل، کلزا، آفتابگردان، تالو) بر عدد ید، رنگ و بو اثر می‌گذارد و نیازمند COA/SDS و نمونه‌گیری پیش از خرید عمده است.

  • رفتار دمایی: نزدیک نقطه ذوب ممکن است دچار کدرشدگی/کریستالیزاسیون موضعی شود که حمل و پمپاژ را دشوار می‌کند.

  • حساسیت‌های کاربردی: در برخی فرمول‌ها، حضور اسیدهای چرب آزاد زیاد می‌تواند pH یا پایداری امولسیون را مختل کند و نیاز به خنثی‌سازی جزئی (صابون‌سازی کنترل‌شده) دارد.

مزایای اسید اولئیک

دلایل اصلی جذابیت اسید اولئیک برای زنجیره تأمین صنعتی عبارت‌اند از:

  • زیست‌پایه و در دسترس: مشتق از روغن‌های گیاهی و چربی‌های حیوانی؛ قابلیت تأمین پایدار با هزینه رقابتی.

  • چندمنظورگی فرمولاسیونی: تولید اولئات‌های فلزی، استرهای عملکردی و سورفکتانت‌های متنوع؛ سازگار با طیف وسیعی از حلال‌های آلی و روغن‌ها.

  • ایمنی نسبی و انطباق‌پذیری مقرراتی: در گریدهای غذایی/آرایشی/دارویی (مطابق استانداردهای مربوطه) قابل استفاده است.

  • مزیت فرآیندی: بهبود لغزندگی، ترشوندگی و دیسپرسینگ در رنگ و رزین؛ ارتقای خاصیت ضدسایش در روانکارهای صنعتی.

  • ارزش اقتصادی: نسبت قیمت به کارایی مناسب، کاهش وابستگی به مواد پتروشیمیایی در بسیاری از فرمول‌ها.

ایمنی و نگهداری اسید اولئیک

برای بهره‌گیری ایمن و اقتصادی از اسید اولئیک، رعایت نکات زیر توصیه می‌شود:

  • اسناد ایمنی و کیفیت: دریافت و بررسی SDS و COA شامل عدد ید، عدد اسیدی، اندیس پراکسید، رنگ و رطوبت.

  • انبارش: در ظروف دربسته (گالنی، درام استیل یا IBC روکش‌دار)، در محیط خنک، خشک و تاریک؛ تماس با هوای گرم و نور مستقیم را به حداقل برسانید. استفاده از نیتروژن‌بلنکت برای مخازن حجیم به کاهش اکسیداسیون کمک می‌کند.

  • سازگاری مواد: دور از اکسیدکننده‌های قوی، اسیدهای معدنی قوی و نمک‌های فلزی واسطه نگهداری شود.

  • حمل‌ونقل: معمولاً در رده کالاهای خطرناک پرریسک طبقه‌بندی نمی‌شود؛ بااین‌حال رعایت دستورالعمل‌های بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست (HSE) و برچسب‌گذاری الزامی است.

  • کاربری و PPE: استفاده از دستکش نیتریل/لاتکس، عینک ایمنی و پیش‌بند هنگام انتقال/نمونه‌گیری؛ در صورت تماس پوستی، شست‌وشو با صابون ملایم و آب کافی.

  • کنترل اکسیداسیون: افزودن آنتی‌اکسیدان‌های مجاز (مانند BHT در گرید صنعتی یا آنتی‌اکسیدان‌های مجاز غذایی/آرایشی) و چرخش موجودی (FIFO) برای حفظ کیفیت.

  • شرایط فرایندی: برای پمپاژ در دماهای پایین، گرمایش جزئی (۴۰–۵۰ °C) با مبدل حرارتی و پایش نقاط داغ جهت جلوگیری از تیره‌شدن توصیه می‌شود.

نتیجه‌گیری

اسید اولئیک با ماهیت زیست‌پایه، سازگاری فرمولاسیونی عالی و ارزش اقتصادی رقابتی، یکی از ارکان سبد مواد اولیه شیمیایی برای صنایع شوینده، آرایشی‌بهداشتی، رنگ و رزین، روانکار و غذایی است. موفقیت در استفاده صنعتی از این ماده به انتخاب گرید مناسب (صنعتی/غذایی/دارویی)، کنترل شاخص‌های کیفی و طراحی صحیح زنجیره نگهداری و حمل وابسته است. تیم فروش و فنی «تأمین کالا تک» آمادگی دارد با ارائه نمونه، SDS/COA، مشاوره فرمولاسیون و راهکارهای تأمین پایدار، ریسک‌های عملیاتی شما را کاهش داده و بهره‌وری فرایندی را افزایش دهد.

اطلاعات بیشتر
اسید بنزوئیک

اسید بنزوئیک

,

اسید بنزوئیک یک ترکیب آلی معطر با فرمول شیمیایی C₆H₅COOH است که به شکل جامدی بلوری، سفیدرنگ و بی‌بو دیده می‌شود. این ماده به طور طبیعی در برخی میوه‌ها مانند توت‌ها یافت می‌شود و یکی از ساده‌ترین اسیدهای کربوکسیلیک معطر است. از مهم‌ترین ویژگی‌های آن می‌توان به توانایی مهار رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها اشاره کرد، که باعث شده در صنایع غذایی و دارویی کاربرد گسترده‌ای داشته باشد.

ساختار اسید بنزوئیک

اسید بنزوئیک دارای یک حلقه آروماتیک (بنزن) متصل به گروه کربوکسیلیک (–COOH) است. ساختار آن به شرح زیر است:

  • فرمول مولکولی بنزوئیک اسید: C₇H₆O₂ یا C₆H₅COOH

  • جرم مولکولی: 122.12 g/mol

  • نقطه ذوب: 122 °C

  • نقطه جوش: 249 °C

  • حلالیت: در آب کم‌محلول ولی در الکل، اتر و چربی‌ها محلول است.

ویژگی‌های اسید بنزوئیک

  • حالت فیزیکی: جامد کریستالی سفید

  • بوی ضعیف معطر

  • خاصیت اسیدی ضعیف (pKa ≈ 4.2)

  • مقاوم در برابر اکسیداسیون

  • ضد قارچ و ضد باکتری طبیعی

  • پایداری بالا در دما و فشار معمولی

کاربردهای اسید بنزوئیک

  • ✅ صنایع غذایی: به عنوان نگهدارنده غذایی (با کد E210) برای جلوگیری از فساد مواد غذایی

  • ✅ صنایع دارویی: در تولید داروهای ضد قارچ و ضد التهاب

  • ✅ صنایع آرایشی و بهداشتی: در فرمولاسیون کرم‌ها، لوسیون‌ها ، شامپوها و پماد بنزوئیک اسید 

  • ✅ صنایع شیمیایی: در ساخت رزین‌های آلکیدی، پلاستیک‌ها، و مواد واسطه برای سنتز ترکیبات آلی

  • ✅ ساخت استرها: برای تولید عطرها و طعم‌دهنده‌ها

  • ✅ محلول‌های تمیزکننده: اسید بنزوئیک صنعتی در فرمولاسیون برخی محلول‌های تمیزکننده صنعتی به‌عنوان ترکیبی مؤثر به‌کار می‌رود.

معایب اسید بنزوئیک

به طور کلی خطرات بنزوئیک اسید ماننده هر ماده دیگری دارای معایبی است که مصرف بالای آن می‌تواند برای انسان‌ها مضر باشد که در ادامه هر یک از معایب این ماده را نام بردیم.

  • ❌بنزوئیک اسید برای پوست و چشم‌ها در دوزهای بالا ممکن است باعث تحریک شود.

  • ❌ برخی افراد به آن حساسیت دارند

  • ❌ برای کودکان در مقادیر زیاد توصیه نمی‌شود

  • ❌ مصرف زیاد آن در مواد غذایی ممکن است با نگرانی‌های بهداشتی همراه باشد

مزایای اسید بنزوئیک

  • ✅ خاصیت ضد میکروبی قوی

  • ✅ قیمت مناسب و در دسترس بودن

  • ✅ افزایش ماندگاری محصولات غذایی و آرایشی

  • ✅ حلالیت مناسب در بسیاری از حلال‌ها

  • ✅ پایداری بالا و قابلیت ذخیره‌سازی طولانی‌مدت

ایمنی و نگهداری اسید بنزوئیک

ویژگی جزئیات
شماره CAS 65-85-0
فرمول شیمیایی C₆H₅COOH
کلاس خطر Irritant (تحریک‌کننده پوست و چشم)
کدهای هشدار GHS H319 (تحریک شدید چشم)، H335 (تحریک مجاری تنفسی)
برچسب‌های ایمنی ⚠️ تحریک‌کننده

 اثرات تماس با اسید بنزوئیک

مسیر تماس اثرات و اقدامات پیشنهادی
تماس پوستی تحریک خفیف تا متوسط – شست‌وشوی سریع با آب و صابون
تماس چشمی سوزش، قرمزی، اشک – شست‌وشوی چشم با آب حداقل 15 دقیقه
استنشاق گرد و غبار تحریک گلو، سرفه، تنگی نفس – تهویه محیط الزامی است
بلعیدن در دوزهای بالا تهوع، استفراغ و تحریک دستگاه گوارش ممکن است

تجهیزات حفاظت برای اسید بنزوئیک

تجهیز توصیه ایمنی صنعتی
دستکش محافظ نیتریل یا PVC
عینک ایمنی نوع آزمایشگاهی یا ضد پاشش
ماسک تنفسی ماسک گرد و غبار (در محیط پودری یا وزن‌کشی)
لباس کار آستین‌بلند صنعتی یا روپوش آزمایشگاهی
تهویه محیطی ترجیحاً تهویه موضعی یا هود

 شرایط نگهداری اسید بنزوئیک

ویژگی شرایط توصیه‌شده
بسته‌بندی استاندارد کیسه‌های چندلایه، ظروف HDPE یا درام‌های مقاوم
دمای نگهداری دمای اتاق (15–25°C) – دور از نور مستقیم
رطوبت محیط خشک نگه‌داشته شود – رطوبت باعث کلوخه شدن می‌شود
ناسازگاری‌ها بازهای قوی، عوامل اکسیدکننده قوی
پایداری پایدار در شرایط عادی – در دمای بالا تخریب می‌شود
اطلاعات بیشتر
اسید تارتاریک

اسید تارتاریک

,

اسید تارتاریک یک ترکیب آلی طبیعی با فرمول شیمیایی C₄H₆O₆ است که به‌طور گسترده در میوه‌هایی مانند انگور و تمر هندی یافت می‌شود. این اسید به‌صورت کریستال‌های سفید، بی‌بو و محلول در آب ظاهر می‌شود و یکی از مهم‌ترین اسیدهای آلی در صنایع غذایی، دارویی و شیمیایی به شمار می‌رود.

در صنایع به‌ویژه به‌عنوان یک تنظیم‌کننده pH، آنتی‌اکسیدان و پایدارکننده استفاده می‌شود و در محصولات مختلف از نوشیدنی‌ها گرفته تا داروهای جوشان حضور دارد.

ساختار اسید تارتاریک

اسید تارتاریک دارای دو گروه کربوکسیلیک اسید (COOH) و دو گروه هیدروکسیل (OH) است. ساختار آن شامل دو مرکز کایرال است، بنابراین این ترکیب می‌تواند در ایزومرهای مختلفی از جمله فرم‌های L(+)، D(−) و DL (راسمیک) وجود داشته باشد. فرم طبیعی و فعال بیولوژیکی آن L(+)-تارتاریک اسید است.

ویژگی‌های اسید تارتاریک

  • فرمول مولکولی: C₄H₆O₆

  • جرم مولکولی: 150.09 g/mol

  • شکل ظاهری: پودر یا کریستال سفید

  • محلول در آب: بله

  • طعم: ترش

  • نقطه ذوب: حدود 170°C

  • قابلیت ترکیب با فلزات: بالا (تشکیل کمپلکس با یون‌های فلزی مانند پتاسیم و کلسیم)

کاربردهای اسید تارتاریک

  • صنایع غذایی

  • صنایع دارویی

  • صنایع شیمیایی و فلزی

  • صنایع آرایشی

معایب اسید تارتاریک

  • ⚠️ در دوزهای بالا می‌تواند منجر به تحریک دستگاه گوارش شود

  • ⚠️ امکان بروز واکنش‌های آلرژیک در برخی افراد حساس

  • ⚠️ تجزیه‌پذیری در حرارت بالا و از دست دادن خاصیت در برخی فرایندهای حرارتی

  • ⚠️ در صورت استنشاق پودر ممکن است باعث تحریک دستگاه تنفسی شود

مزایای اسید تارتاریک

  • ✅ طبیعی و زیست‌تجزیه‌پذیر

  • ✅ سازگار با محصولات غذایی و دارویی

  • ✅ قابلیت تنظیم pH دقیق

  • ✅ پایداری بالا در محصولات نگهداری‌شده

  • ✅ افزایش عمر مفید محصولات غذایی

اطلاعات بیشتر
Coconut fatty acid

اسید چرب نارگیل

,
اسید چرب نارگیل ترکیبی طبیعی از اسیدهای چرب اشباع با زنجیره کوتاه تا متوسط است که از هیدرولیز یا صابونی‌سازی روغن نارگیل (Coconut Oil) به دست می‌آید. این اسیدها به دلیل ساختار منحصر‌به‌فرد خود، در صنایع گوناگون به‌ویژه آرایشی، بهداشتی و شوینده‌ها کاربرد گسترده‌ای دارند. بیش از 90٪ ترکیبات آن اشباع هستند و مهم‌ترین اجزای تشکیل‌دهنده آن عبارتند از:
  • اسید لوریک (C12:0): ~45–52٪
  • اسید میریستیک (C14:0): ~16–21٪
  • اسید کاپریک (C10:0): ~4–8٪
  • اسید کاپریلیک (C8:0): ~5–10٪
  • مقادیر جزئی از اسید پالمیتیک (C16:0) و اسید استئاریک (C18:0) نیز در آن یافت می‌شود 

ساختار شیمیایی اسید چرب نارگیل

ساختار اسیدهای چرب نارگیل شامل زنجیره‌های آلکیل اشباع (C8 تا C18) با یک گروه کربوکسیل (-COOH) در انتهای زنجیره است. این ساختار باعث ویژگی‌های زیر می‌شود:
  • زنجیره‌های کربنی کوتاه تا متوسط (C8–C14)
  • اشباع‌شدگی بالا: پایداری بالا در برابر اکسیداسیون
  • واکنش‌پذیری بالا در تولید صابون، استر و آمید

ویژگی‌های اسید چرب نارگیل

حالت فیزیکی: جامد یا نیمه‌جامد در دمای اتاق بو: بوی طبیعی و ملایم نارگیل شاخص ید: پایین (اشباع بالا)   فعالیت سطحی بالا: 
  • توانایی کاهش کشش سطحی، مناسب برای تولید سورفکتانت‌ها
  • نقش مهم در امولسیون‌سازی در محصولات آرایشی، شوینده‌ها و دارویی
  پایداری حرارتی و شیمیایی:
  • نسبتاً پایدار در برابر اکسیداسیون نسبت به روغن‌های دارای اسیدهای چرب غیراشباع
  • در برابر حرارت متوسط و شرایط قلیایی مقاوم است
  قابلیت زیست‌تجزیه‌پذیری بالا (Biodegradability):
  • ترکیب سازگار با محیط‌زیست و تجزیه‌پذیر
  • بسیار مناسب برای محصولات پایدار (Sustainable)
  منبع گیاهی (تجدیدپذیر):
  • استخراج‌شده از روغن نارگیل (Coconut Oil)
  • از منابع تجدیدپذیر طبیعی و گیاهی به‌دست می‌آید
  سازگاری پوستی بالا:
  • غیرسمی و ملایم برای پوست، مناسب برای محصولات مراقبت شخصی
  • خواص آنتی‌باکتریال (مخصوصاً به‌خاطر اسید لوریک)

کاربردهای اسید چرب نارگیل

  •  صنایع شوینده و بهداشتی
  • تولید انواع صابون‌های گیاهی، شفاف و دست‌ساز
  • استفاده در شامپو، نرم‌کننده، شوینده بدن، ژل دوش
  • ماده اولیه تولید کف‌کننده‌ها و سورفکتانت‌های ملایم مانند Cocamide DEA/MEA
  • صنایع آرایشی
  • در ترکیب کرم‌های مرطوب‌کننده، لوسیون‌ها، بالم لب و روغن‌های مو
  • مناسب برای فرمولاسیون‌های مخصوص پوست‌های خشک و حساس
  • صنایع غذایی
  • منبع MCTs )تری‌گلیسریدهای زنجیره متوسط ( در رژیم‌های درمانی
  • به‌عنوان ضدکف یا امولسیفایر در برخی فرآیندهای غذایی
  • صنایع صنعتی و شیمیایی
  • تولید آمیدها، استرها، سورفکتانت‌ها، رزین‌ها
  • افزودنی در پلاستیک‌ها، پوشش‌ها، روان‌کننده‌ها، چسب‌ها
  • پایه بیولوژیک برای تولید بیودیزل، اپوکسید و روان‌سازهای زیست‌پایه

مزایای اسید چرب نارگیل

  • منبع طبیعی و تجدیدپذیر (بر پایه گیاه)
  • زیست‌تجزیه‌پذیر و سازگار با محیط زیست
  • تولید کف بالا در صابون‌ها
  • پایداری بالا در برابر حرارت و نور
  • سازگار با پوست، بدون تحریک حتی در پوست‌های حساس
  • مناسب برای تولید MCT oil در رژیم‌های کتوژنیک و درمانی

معایب اسید چرب نارگیل

  • قیمت بالاتر نسبت به اسیدهای چرب حیوانی یا نفتی
  • امکان ایجاد حساسیت برای برخی افراد  با پوست فوق‌العاده حساس
  • در مصرف غذایی، چربی اشباع زیاد نیازمند مصرف کنترل‌شده است
  • در دمای پایین ممکن است جامد شود و بر ظاهر محصول تأثیر بگذارد.

قیمت اسید چرب نارگیل

کاربرهای فراوانی که اسید چرب نارگیل دارد آن را به یکی از پرکاربردترین اسیدهای چرب گیاهی در صنایع مختلف تبدیل کرده که تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند درصد خلوص، کشور تولیدکننده، نوسانات قیمت روغن نارگیل، هزینه‌های حمل و واردات و نیز نرخ ارز متغیر است.

در بازار ایران، این محصول به صورت بشکه‌ای یا فله‌ای توسط تأمین‌کنندگان مختلف عرضه می‌شود و خریداران صنعتی بهتر است پیش از خرید، مشخصات فنی مانند مقدار اسید لوریک، اندیس یدی و نقطه ذوب را بررسی نمایند.جهت خرید اسید چرب نارگیل با کیفیت و قیمت مناسب، بررسی منبع تأمین، آنالیز محصول و شرایط حمل بسیار اهمیت دارد.

ایمنی و نگهداری اسید چرب نارگیل

بخش جزئیات تخصصی و توصیه‌ها
طبقه‌بندی خطر به‌طور کلی در گریدهای آرایشی و صنعتی فاقد طبقه‌بندی خطرناک طبق GHS است.
تماس با پوست در حالت غلیظ یا ناخالص ممکن است باعث خشکی یا تحریک خفیف شود؛ استفاده از دستکش توصیه می‌شود.
تماس با چشم در تماس مستقیم ممکن است باعث سوزش یا التهاب چشم شود – شست‌وشوی فوری با آب فراوان ضروری است.
استنشاق بخارات یا ذرات خطر خاصی ندارد اما در هنگام فرآیند حرارتی (ذوب) باید تهویه مناسب رعایت شود.
بلع اتفاقی در گرید صنعتی مجاز نیست – در گرید خوراکی بدون ضرر در مقادیر مجاز استفاده می‌شود.
اطلاعات بیشتر
اسید سوربیک

اسید سوربیک

,

اسید سوربیک (Sorbic Acid) یک اسید چرب غیراشباع با خاصیت ضد میکروبی طبیعی است که به‌طور گسترده به عنوان نگهدارنده غذایی (Preservative) مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده به‌طور طبیعی در برخی گیاهان (مانند توت سورب یا rowan berry) یافت شده و امروزه به روش صنعتی سنتز می‌شود. اسید سوربیک یکی از پرکاربردترین نگهدارنده‌های خوراکی است که با نام E200 نیز شناخته می‌شود.

 ساختار شیمیایی

  • فرمول مولکولی: C₆H₈O₂

  • نام شیمیایی (IUPAC): (2E,4E)-hexa-2,4-dienoic acid

  • ساختار: زنجیره‌ی کربنی ۶ تایی با دو پیوند دوگانه مزدوج و یک گروه کربوکسیلیک (COOH)

وجود دو پیوند دوگانه مزدوج در ساختار، این ماده را از نظر شیمیایی فعال کرده و به آن خاصیت ضد قارچ و ضدباکتری می‌دهد.

 ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی

ویژگی مقدار / توضیح
حالت فیزیکی پودر کریستالی سفید یا سفید مایل به زرد
طعم و بو بی‌مزه یا کمی ترش، بی‌بو یا بوی ملایم
نقطه ذوب 132–135°C
حلالیت در آب (25°C) 0.16 گرم در 100 میلی‌لیتر (کم‌محلول در آب)
حلالیت در الکل بالا
pH محلول آبی 1% حدود 2.5–3.5
کد افزودنی غذایی E200
پایداری در گرما نسبتاً بالا تا دمای 150 درجه سانتی‌گراد

 کاربردهای اسید سوربیک

  1. در صنایع غذایی:

    • نگهدارنده در آبمیوه، لبنیات، پنیر، سس‌ها، مربا، نوشیدنی‌ها، کیک و بیسکوییت

    • ممانعت از رشد کپک، مخمر و برخی باکتری‌ها

  2. در صنایع دارویی:

    • افزودنی در شربت‌ها، قرص‌ها و پمادهای دارویی برای افزایش ماندگاری

  3. در صنایع آرایشی و بهداشتی:

    • پایدارسازی کرم‌ها، لوسیون‌ها، شامپوها و ماسک‌های صورت

  4. در خوراک دام و طیور:

    • به عنوان نگهدارنده در خوراک آماده و مکمل‌های غذایی دام

 مزایای اسید سوربیک

  • طبیعی و غیرسمی: بی‌خطر برای مصرف انسانی (تأیید شده توسط FDA و EFSA)

  • فعالیت ضدقارچ و ضدباکتری موثر با دوز پایین

  • سازگار با طیف وسیعی از pH (مخصوصاً زیر 6.5)

  • عدم تأثیر بر طعم و بوی نهایی محصول

  • قابلیت ترکیب با سایر نگهدارنده‌ها (مانند پتاسیم سوربات)

  • مناسب برای محصولات ارگانیک و طبیعی

 معایب اسید سوربیک

  • حل‌پذیری کم در آب سرد (برای برخی فرمول‌ها نیاز به مشتقات محلول دارد، مانند پتاسیم سوربات)

  • اثر محافظتی محدود در محیط‌های با pH بالا (>6.5)

  • امکان اکسیداسیون در شرایط نامناسب نگهداری

  • در دماهای بالا ممکن است تجزیه شود

  • ممکن است در غلظت‌های بالا موجب تحریک پوستی یا آلرژی شود (نادر)

اطلاعات بیشتر
اسید سیتریک

اسید سیتریک

,

اسید سیتریک  یک اسید آلی ضعیف با فرمول شیمیایی C₆H₈O₇ است که به‌طور طبیعی در مرکباتی همچون لیمو و پرتقال یافت می‌شود. این ماده پرمصرف در صنایع غذایی، دارویی و شیمیایی به‌عنوان تنظیم‌کننده اسیدیته، طعم‌دهنده و نگهدارنده شناخته می‌شود. به دلیل خواص ویژه، اسید سیتریک به یکی از پرکاربردترین اسیدهای آلی در جهان تبدیل شده است در ادامه به بررسی کامل و دقیق این ماده اولیه میپردازیم.

اسید سیتریک چیست

به طور کلی این ماده یک اسید آلی ضعیف که در میوه‌های خانواده مرکبات به‌خصوص لیمو و پرتقال به‌طور طبیعی وجود دارد. این ترکیب سه گروه کربوکسیل و یک گروه هیدروکسیل دارد و به نام علمی 2-هیدروکسی‌پروپان-1،2،3-تری‌کربوکسیلیک اسید شناخته می‌شود. این ماده به‌صورت جامد سفیدرنگ و کریستالی عرضه می‌شود. چگالی آن در 20°C برابر با 1.665 g/cm³ است و نقطه ذوب آن حدود 153°C گزارش شده است. اسید سیتریک در آب (حدود 73 g/100 mL در 20°C) و الکل‌ها کاملاً محلول است و pKaهای آن به ترتیب 3.09، 4.75 و 5.41 هستند.

ساختار شیمیایی اسید سیتریک

  • فرمول مولکولی: C₆H₈O₇

  • ساختار: دارای سه گروه کربوکسیلیک (–COOH) و یک گروه هیدروکسیل (–OH) که موجب خاصیت اسیدی و حلالیت بالا می‌شود.

  • نوع ایزومری: فرم کریستالی و بی‌آب (Anhydrous) یا مونوهیدرات یا اسید سیتریک آبدار (Monohydrate).

این ساختار باعث می‌شود که اسید سیتریک خاصیت اسیدی، انحلال‌پذیری بالا و عملکرد چندمنظوره در صنایع مختلف داشته باشد همچنین یکی از مشتقات مهم آن تری سدیم سیترات میباشد.

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی

  • حالت: جامد سفید رنگ به صورت کریستال یا پودر.

  • طعم: ترش ملایم و مطبوع.

  • نقطه ذوب: 153 °C (بی‌آب).

  • چگالی (در 20°C): حدود 1.66 g/cm³

  • حلالیت: بسیار محلول در آب و الکل‌ها.

  • pKa: حدود 3.1، 4.8 و 6.4 (سه مرحله‌ای به دلیل داشتن سه گروه کربوکسیلیک).

گریدهای مختلف اسید سیتریک

  1. اسید سیتریک بی‌آب (Anhydrous): مناسب برای صنایع غذایی و دارویی.

  2. اسید سیتریک مونوهیدرات (Monohydrate): پرکاربرد در نوشیدنی‌ها و صنایع غذایی.

  3. اسید سیتریک خوراکی (Food Grade): دارای استاندارد FCC، پرمصرف در صنایع غذایی.

  4. اسید سیتریک دارویی (Pharma Grade): خلوص بالا، قابل استفاده در داروسازی و مکمل‌های غذایی.

  5. اسید سیتریک صنعتی (Industrial Grade): در شوینده‌ها، تصفیه آب و صنایع شیمیایی.

کاربردهای اسید سیتریک

  1. صنایع غذایی: به‌عنوان طعم‌دهنده، نگهدارنده و تنظیم‌کننده اسیدیته در نوشابه‌ها، آب‌میوه‌ها، آب‌نبات‌ها و محصولات لبنی به عنوان اسید سیتریک خوراکی کاربرد دارد.

  2. داروسازی: در تهیه شربت‌ها، قرص‌های جوشان و مکمل‌ها.

  3. آرایشی و بهداشتی: در محصولات پوستی به‌عنوان آنتی‌اکسیدان و تنظیم‌کننده pH.

  4. صنایع شیمیایی: در تولید مواد شوینده، بهبود عملکرد پاک‌کنندگی و نرم‌کنندگی آب.

  5. کشاورزی: در کودهای شلاته برای افزایش جذب عناصر ریزمغذی.

  6. محیط‌زیست: در تصفیه آب و حذف فلزات سنگین.

معایب اسید سیتریک

  • در غلظت‌های بالا می‌تواند باعث تحریک پوست، چشم و دستگاه گوارش شود.

  • خورندگی در تماس طولانی با برخی فلزات.

  • تولید صنعتی وابسته به مواد اولیه خاص (مانند قندها).

مزایای اسید سیتریک

  • ایمنی بالا در مصارف غذایی و دارویی.

  • چندمنظوره بودن در صنایع مختلف.

  • تجدیدپذیری به دلیل امکان تولید از منابع طبیعی و فرآیندهای تخمیری.

  • بهبود طعم و افزایش ماندگاری محصولات غذایی.

فواید اسید سیتریک

اسید سیتریک  به دلیل ویژگی‌های شیمیایی و بیولوژیکی منحصر به‌فرد، فواید بسیاری در صنایع مختلف دارد. این ماده با فرمول شیمیایی C₆H₈O₇ علاوه بر حضور طبیعی در مرکبات، به‌طور صنعتی نیز از طریق تخمیر قندها تولید می‌شود و در بازار ایران در گریدهای غذایی، دارویی و صنعتی عرضه می‌گردد.

 اسید سیتریک در صنایع غذایی

  • تنظیم‌کننده اسیدیته و ایجاد طعم ترش مطبوع در نوشیدنی‌ها، آب‌نبات‌ها و محصولات لبنی.

  • افزایش ماندگاری محصولات به دلیل خاصیت نگهدارندگی و جلوگیری از رشد میکروارگانیسم‌ها.

  • بهبود طعم و کیفیت غذایی از طریق تقویت عطر و طعم طبیعی میوه‌ها.

فواید اسید سیتریک در صنایع دارویی و بهداشتی

  • استفاده به‌عنوان آنتی‌اکسیدان برای افزایش پایداری داروها و مکمل‌های غذایی.

  • بهبود جذب مواد معدنی مانند کلسیم و آهن در بدن.

  • در محصولات آرایشی و بهداشتی به‌عنوان لایه‌بردار ملایم (AHA) برای جوان‌سازی پوست و تنظیم pH.

فواید اسید سیتریک در صنایع شیمیایی و صنعتی

  • نرم‌کننده آب و افزایش اثربخشی شوینده‌ها.

  • استفاده در تصفیه آب و حذف فلزات سنگین.

  • نقش به‌عنوان ماده واسط در تولید کودهای شلاته برای افزایش جذب عناصر ریزمغذی در کشاورزی.

ایمنی و نگهداری اسید سیتریک

  • باید در ظروف دربسته، خشک و خنک نگهداری شود.

  • استفاده از دستکش و عینک ایمنی در هنگام کار توصیه می‌شود.

  • از تماس مستقیم با چشم و پوست جلوگیری گردد.

  • در صورت نشت، باید از آب برای رقیق‌سازی استفاده شود.

فرایند تولید اسید سیتریک

 همانگونه که گفته شد سیتریک اسید یا (Citric Acid) با فرمول شیمیایی C₆H₈O₇ یک اسید آلی ضعیف و پرکاربرد است که در طبیعت به‌وفور در مرکبات یافت می‌شود. به همین دلیل اسید سیتریک خواص​ چندمنظوره‌ای دارد که، در صنایع غذایی، دارویی، بهداشتی و شیمیایی مصرف گسترده‌ای دارد. در ادامه میخواهیم به‌صورت مرحله‌به‌مرحله فرآیند تولید این ماده ارزشمند را بررسی کنیم.

  • روش طبیعی: استخراج از مرکبات و برخی میوه‌ها.

  • روش صنعتی (رایج‌ترین): تخمیر قندها (مانند ملاس یا نشاسته) توسط قارچ Aspergillus niger. در این روش، قندها توسط میکروارگانیسم‌ها متابولیزه شده و اسید سیتریک به‌عنوان محصول اصلی تولید می‌شود.

  • محصول نهایی از طریق فیلتراسیون، خالص‌سازی و کریستالیزاسیون به دست می‌آید.

1. انتخاب ماده اولیه

مواد اولیه حاوی قندهای قابل تخمیر، پایه تولید اسید سیتریک صنعتی هستند. مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

  • ملاس (محصول جانبی صنعت قند و شکر)

  • نشاسته ذرت، سیب‌زمینی یا تاپیوکا

  • گلوکز و ساکارز صنعتی

انتخاب ماده اولیه به شرایط اقتصادی و دسترسی منطقه‌ای بستگی دارد. در ایران عمدتاً از ملاس نیشکر و چغندر قند استفاده می‌شود.

2. آماده‌سازی و هیدرولیز

  • اگر ماده اولیه نشاسته‌ای باشد، ابتدا با استفاده از آنزیم‌های آمیلاز و گلوکوآمیلاز به گلوکز تبدیل می‌شود.

  • ملاس نیز معمولاً پس از رقیق‌سازی و حذف ناخالصی‌ها به‌عنوان خوراک میکروبی استفاده می‌گردد.

3. تخمیر میکروبی

  • میکروارگانیسم اصلی تولید اسید سیتریک، قارچ Aspergillus niger است.

  • در شرایط هوازی و کنترل دقیق دما (30–32°C)، pH (حدود 2)، و میزان اکسیژن، قندها توسط قارچ به اسید سیتریک تبدیل می‌شوند.

C₆H₁₂O₆ (Glucose) → C₆H₈O₇ (Citric Acid)

این مرحله قلب فرآیند تولید است و راندمان بالایی دارد.

4. فیلتراسیون و جداسازی

  • پس از تخمیر، محیط کشت حاوی اسید سیتریک، بیومس قارچ و ناخالصی‌هاست.

  • با استفاده از فیلتراسیون یا سانتریفوژ، بیومس قارچ جدا می‌شود.

5. رسوب‌گیری و خالص‌سازی

  • محلول حاوی اسید سیتریک با آهک (Ca(OH)₂) تیمار می‌شود و کلسیم سیترات رسوب می‌کند.

  • رسوب فیلتر شده و سپس با اسید سولفوریک (H₂SO₄) تیمار می‌شود تا اسید سیتریک آزاد گردد و سولفات کلسیم (گچ) به‌عنوان محصول جانبی تشکیل شود.

Ca₃(C₆H₅O₇)₂ + 3H₂SO₄ → 2C₆H₈O₇ + 3CaSO₄

6. تغلیظ و کریستالیزاسیون

  • محلول خالص اسید سیتریک با تبخیر تغلیظ می‌شود.

  • سپس با روش کریستالیزاسیون سرد، اسید سیتریک مونوهیدرات یا بی‌آب (انهیدروز) به‌دست می‌آید.

7. خشک‌سازی و بسته‌بندی

  • کریستال‌ها خشک و الک می‌شوند.

  • محصول نهایی در کیسه‌های چندلایه یا بسته‌بندی‌های صنعتی به بازار عرضه می‌شود.

روش‌های جایگزین

  • تخمیر مایع (Submerged Fermentation): روش رایج و صنعتی.

  • تخمیر سطحی (Surface Fermentation): روش قدیمی‌تر با بهره‌وری پایین‌تر.

  • روش‌های شیمیایی: از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه نیستند و کاربرد محدودی دارند.

مزیت‌های بازاری فرآیند صنعتی اسید سیتریک

  • امکان تولید انبوه و مقرون‌به‌صرفه.

  • قابلیت استفاده از منابع ارزان مانند ملاس.

  • تولید محصولی با کیفیت بالا و استاندارد بین‌المللی برای صنایع غذایی و دارویی.

  • محصول جانبی (گچ) نیز در صنعت ساختمان کاربرد دارد.

خرید اسید سیتریک

خرید اسید سیتریک برای بسیاری از صنایع از جمله غذایی، دارویی، آرایشی و شیمیایی اهمیت بالایی دارد. این ماده ارزشمند با ویژگی‌هایی مانند تنظیم اسیدیته، بهبود طعم، خاصیت نگهدارندگی و چندمنظوره بودن، به یکی از پرمصرف‌ترین اسیدهای آلی در بازار جهانی تبدیل شده است. انتخاب تأمین‌کننده معتبر نقش کلیدی در دسترسی به محصولی باکیفیت و مطمئن دارد.

  • عرضه در گریدهای مختلف شامل غذایی (Food Grade)، دارویی (Pharma Grade) و صنعتی.

  • ارائه آنالیز معتبر (COA) برای اطمینان از کیفیت.

  • قیمت رقابتی و به‌روز متناسب با بازار ایران.

  • تحویل سریع و مطمئن به سراسر کشور.

  • مشاوره تخصصی برای انتخاب گرید مناسب بر اساس نیاز مشتری.

قیمت اسید سیتریک

قیمت اسید سیتریک به عوامل مختلفی مانند نوع گرید، برند تولیدکننده و حجم سفارش بستگی دارد. مجموعه تأمین کالا تک با ارتباط مستقیم با پتروشیمی های معتبر، تلاش می‌کند این محصول را با مناسب‌ترین قیمت و کیفیت تضمین‌شده در اختیار مشتریان قرار دهد.

اگر به دنبال خرید اسید سیتریک مطمئن و باکیفیت هستید، همین امروز با کارشناسان فروش تأمین کالا تک تماس بگیرید. ما آماده‌ایم تا علاوه بر تأمین نیاز شما، مشاوره فنی و اقتصادی ارائه دهیم تا بهترین انتخاب را داشته باشید.

جمع‌بندی

سیتریک اسید به دلیل خواص منحصر به فرد و ایمنی بالا، یکی از پرمصرف‌ترین اسیدهای آلی در جهان است. این ماده با کاربردهای گسترده در صنایع غذایی، دارویی، بهداشتی و شیمیایی، جایگاه ویژه‌ای در بازار جهانی دارد و همواره تقاضای بالایی برای آن وجود دارد.

پرسش‌های متداول اسید سیتریک

1. اسید سیتریک چه کاربردی دارد؟
در صنایع غذایی، دارویی، آرایشی، شیمیایی و کشاورزی به‌عنوان طعم‌دهنده، نگهدارنده و عامل شلاته‌کننده استفاده می‌شود.

2. تفاوت اسید سیتریک بی‌آب و مونوهیدرات چیست؟
همانطور که از نام آن مشخص است بی‌آب فاقد آب کریستالی است و خلوص بالاتری دارد، و این در حالی است که مونوهیدرات اسید سیتریک دارای یک مولکول آب است و بیشتر در صنایع غذایی کاربرد دارد.

3. آیا اسید سیتریک خوراکی است؟
بله، اسید سیتریک خوراکی (Food Grade) با استاندارد FCC یکی از پرمصرف‌ترین افزودنی‌های غذایی است.

4. قیمت اسید سیتریک چگونه تعیین می‌شود؟
قیمت آن به نوع گرید، خلوص، برند تولیدکننده و شرایط بازار بستگی دارد.

اطلاعات بیشتر
اسید فرمیک

اسید فرمیک

,

اسید فرمیک  یا متانوئیک اسید ساده‌ترین اسید کربوکسیلیک با فرمول شیمیایی HCOOH است. این ترکیب بی‌رنگ، خورنده و با بوی تند، یافت می‌شود و هم به‌طور صنعتی تولید می‌گردد. به دلیل خواص شیمیایی ویژه، اسید فرمیک کاربردهای وسیعی در صنایع شیمیایی، کشاورزی، چرم‌سازی و نساجی دارد.

ساختار شیمیایی اسید فرمیک

  • فرمول مولکولی: HCOOH

  • گروه عاملی: کربوکسیلیک اسید (–COOH) با یک اتم هیدروژن متصل مستقیم به کربن کربونیل.

  • ویژگی: کوچک‌ترین و ساده‌ترین عضو خانواده اسیدهای کربوکسیلیک.

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی

  • حالت فیزیکی: مایع بی‌رنگ و تندبو.

  • چگالی (در 20°C): حدود 1.22 g/cm³

  • نقطه ذوب: 8.4 °C

  • نقطه جوش: 100.8 °C

  • فشار بخار: متوسط (43 mmHg در 20°C)

  • حلالیت: به‌طور کامل در آب، اتانول و بسیاری از حلال‌های آلی محلول است.

  • pKa: حدود 3.75 (نسبتاً اسیدی‌تر از سایر اسیدهای کربوکسیلیک مشابه).

کاربردهای اسید فرمیک

  1. کشاورزی و دامداری: نگهدارنده و ضدباکتری در خوراک دام و سیلوها.

  2. چرم‌سازی و نساجی: عامل دباغی و تنظیم‌کننده pH.

  3. صنایع شیمیایی: به عنوان ماده خام در سنتز فرمات‌ها و استرها.

  4. صنایع غذایی: در مقادیر مجاز به عنوان نگهدارنده (E236).

  5. محیط‌زیست: به عنوان عامل کاهش‌دهنده در تصفیه فاضلاب صنعتی.

معایب اسید فرمیک

  • خورنده و تحریک‌کننده پوست، چشم و دستگاه تنفسی.

  • در دوزهای بالا می‌تواند سمی باشد.

  • حمل‌ونقل و ذخیره‌سازی نیاز به دقت بالا دارد.

مزایای اسید فرمیک

  • چندمنظوره و پرکاربرد در صنایع مختلف.

  • تولید آسان و اقتصادی در مقیاس صنعتی.

  • حلالیت بالا در آب و قابلیت ترکیب با بسیاری از حلال‌های آلی.

  • ایمنی نسبی در دوزهای پایین و مجاز برای استفاده در صنایع غذایی و کشاورزی.

ایمنی و نگهداری  اسید فرمیک

  • باید در ظروف مقاوم به خوردگی و در مکان خشک و خنک نگهداری شود.

  • استفاده از دستکش، ماسک و عینک ایمنی هنگام کار الزامی است.

  • باید از تماس مستقیم با پوست و چشم جلوگیری شود.

  • در صورت نشت، رقیق‌سازی با آب و تهویه مناسب توصیه می‌شود.

فرایند تولید اسید فرمیک

1. روش صنعتی متداول

  • تولید از طریق واکنش مونوکسید کربن (CO) با هیدروکسید سدیم (NaOH) → حاصل آن سدیم فرمات (HCOONa) است.

  • سپس سدیم فرمات با اسید سولفوریک (H₂SO₄) واکنش داده و اسید فرمیک آزاد می‌شود.

2. روش‌های دیگر

  • اکسیداسیون جزئی متانول.

  • استخراج از منابع طبیعی (مانند نیش مورچه و برخی گیاهان).

برای تولید اسید فرمیک با خلوص بالا (غلیظ‌ترین گرید ۸۵٪)، خوراک اصلی شامل متانول صنعتی یا متیل فرمیات و کربن‌ مونوکسید است. تأمین‌کننده مواد اولیه باید گریدهای مرغوب را از منابع معتبر خارجی یا داخلی تهیه کند و قبل از ورود به خطوط تولید، آزمون‌های خلوص، آب‌زاد بودن و نبود فلزات سنگین روی آنها اجرا شود.  تولید متیل فرمیات (روش غیرمستقیم) در این مسیر، ابتدا متیل فرمیات از واکنش کربن مونوکسید با متانول در حضور کاتالیست قلیایی (مثلاً NaOMe) سنتز می‌گردد. CO + CH₃OH → HCOOCH₃ این مرحله در دمای 100–150°C و فشار 20–30 بار انجام می‌شود تا بیشینه تبدیل حاصل شود. هیدرولیز متیل فرمیات (روش غالب) بیش از ۹۰٪ اسید فرمیک صنعتی از هیدرولیز متیل فرمیات حاصل می‌شود.
  • شرایط واکنش: دمای 80–100°C، فشار نزدیک به اتمسفر، افزودن کاتالیست اسیدی ملایم (H₂SO₄ رقیق یا رزین‌های تبادل یونی).
  • مکانیسم: متیل فرمیات در آب هیدرولیز شده و اسید فرمیک به همراه متانول بازیابی می‌گردد. HCOOCH₃ + H₂O → HCOOH + CH₃OH
  • جداسازی: با تقطیر مقطعی، متانول احیا و به راکتور بازگردانده می‌شود؛ اسید فرمیک کنسانتره در مرحله بعدی آماده‌سازی می‌شود.

 اکسیداسیون مستقیم متانول (روش جایگزین)

در این روش، متانول گازی در فاز گازی و بر روی کاتالیست‌های پلاتینیوم یا وانادیا تحت دمای 250–300°C و فشار 10–30 بار اکسید می‌شود: CH₃OH + ½O₂ → HCOOH + H₂O محصول گازی وارد ستون جذب آبی می‌شود و اسید فرمیک به صورت محلول درآب است. این مسیر برای مقیاس‌های کوچک به‌کار می‌رود اما بازده عملی آن کمتر از روش متیل فرمیات است.

روش الکتروشیمیایی اسید فرمیک

در راکتور الکتروشیمیایی، کربن مونوکسید در محلول آبی به‌وسیله جریان الکتریکی در سطح الکترودهای خاص (فلز دی‌پلاتین یا کربن فعال) اکسید می‌شود و اسید فرمیک تولید می‌گردد. این روش هنوز در مقیاس صنعتی متداول نیست اما به‌عنوان یک مسیر سبز در حال توسعه است. خالص‌سازی و تقطیر پس از تولید اولیه، محلول اسید فرمیک دارای ۵۰–۶۰٪ غلظت است. برای رسیدن به گرید ۸۵٪:
  1. تقطیر جزئی تحت خلأ (100–120°C at 50–100 mbar)
  2. جداسازی آب آزاد و ناخالصی‌های سبک
  3. تمرکز مجدد در برج وکیوم تا رسیدن به خلوص ≥85٪
این مراحل باید در تجهیزات ضدخوردگی (فولاد ضدزنگ یا آلیاژهای خاص) انجام شود تا رنگ و طعم اسید تغییری نکند. کنترل کیفیت و تضمین استاندارد هر بچ تولیدی اسید فرمیک باید آزمون‌های زیر را پشت سر بگذارد:
  • اندازه‌گیری غلظت (By titration or HPLC)
  • تعیین فلزات سنگین (ICP-OES)
  • آزمون رنگ و شفافیت (امتیاز ≤5 Hazen)
  • آنالیز pH محلول 1% (حدود 2.2–2.4)
در تأمین کالا تک اطمینان می‌دهد که محصول نهایی کاملاً مطابق استانداردهای بین‌المللی باشد. بسته‌بندی و نگهداری اسید فرمیک
  • بسته‌بندی: در مخازن IBC و بشکه‌های پلی‌اتیلنی با درپوش پلمپ‌شده
  • شرایط نگهداری: دمای 5–30°C، دور از نور مستقیم و منابع حرارتی
  • حمل‌ونقل: به‌عنوان خطر درجه ۸ (خوردگی) طبقه‌بندی می‌شود و باید طبق مقررات حمل مواد شیمیایی جابجا گردد.
 جنبه بازاریابی و مزیت‌های رقابتی
  • روش هیدرولیز متیل فرمیات، بالاترین بازده و کمترین آلایندگی را دارد.

جمع‌بندی

اسید فرمیک به عنوان یک ماده شیمیایی پایه و چندمنظوره، در صنایع مختلف جایگاهی ویژه دارد. با وجود خاصیت خورندگی و نیاز به رعایت نکات ایمنی، مزایای گسترده آن در کشاورزی، صنایع غذایی و شیمیایی باعث شده است که تقاضای این ماده در بازار جهانی همواره بالا باشد.

اطلاعات بیشتر
اسید فسفریک

اسید فسفریک

,

اسید فسفریک یک اسید معدنی مهم با فرمول شیمیایی H₃PO₄ است که به دلیل ویژگی‌های خاص شیمیایی و فیزیکی، در صنایع مختلف از تولید کودهای فسفاته تا صنایع غذایی و دارویی نقش کلیدی ایفا می‌کند. این ترکیب به عنوان یکی از پرمصرف‌ترین مواد شیمیایی در جهان شناخته می‌شود.

ساختار شیمیایی اسید فسفریک

  • فرمول مولکولی: H₃PO₄

  • ساختار: یک اتم فسفر متصل به چهار گروه اکسیژن، که سه عدد آن به شکل گروه هیدروکسیل (–OH) و یک عدد به صورت پیوند دوگانه (P=O) قرار گرفته است.

  • نوع اسید: اسید سه‌پروتونه (قابلیت از دست دادن سه یون هیدروژن).

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی

  • ظاهر: مایع بی‌رنگ و بی‌بو یا به صورت جامد کریستالی.

  • چگالی اسید فسفریک (در 20°C): حدود 1.88 g/cm³ (محلول غلیظ 85%).

  • نقطه ذوب: حدود 42.35 °C (برای اسید فسفریک خالص).

  • نقطه جوش: حدود 158 °C (با تجزیه).

  • حلالیت: بسیار محلول در آب و الکل‌ها.

  • pKa: سه مقدار مختلف (2.1، 7.2 و 12.3) → بیانگر خاصیت اسیدی ملایم در مقایسه با اسیدهای معدنی قوی.

کاربردهای اسید فسفریک

  1. صنایع کشاورزی: تولید کودهای شیمیایی فسفاته (مانند دی آمونیوم فسفات و سوپرفسفات).

  2. صنایع غذایی: کاربرد اسید فسفریک به عنوان افزودنی غذایی، تنظیم‌کننده اسیدیته و بهبود دهنده طعم نوشابه‌ها (E338) به کار میرود.

  3. داروسازی: در تهیه داروها اسید فسفریک خوراکی​ کاربرد دارد همچنین در شربت‌ها و محصولات دندانپزشکی.

  4. شوینده‌ها و بهداشت: در ترکیب برخی شوینده‌های صنعتی و خانگی.

  5. صنایع فلزی: به عنوان زنگ‌بر و آماده‌سازی سطح فلزات برای رنگ‌آمیزی.

  6. شیمی عمومی: به عنوان ماده اولیه در سنتز ترکیبات فسفاته.

معایب اسید فسفریک

  • در غلظت‌های بالا خورنده و تحریک‌کننده پوست و مخاط است.

  • حمل‌ونقل و نگهداری نیاز به شرایط ویژه دارد.

  • مصرف بیش از حد در صنایع غذایی می‌تواند منجر به مشکلاتی در تعادل کلسیم بدن شود.

  • مصرف بالا و عدم رعایت نکات احتیاطی موجب به وجود آمدن خطرات اسید فسفریک برای مصرف کنندگان می‌شود.

مزایای اسید فسفریک

  • چندمنظوره بودن: کاربردی بودن اسید فسفریک کشاورزی، غذایی، دارویی و شیمیایی.

  • تولید در مقیاس وسیع و دسترسی آسان در بازار جهانی.

  • ایمنی نسبی در مقایسه با اسیدهای معدنی قوی مانند سولفوریک یا نیتریک.
  • قابلیت انحلال بالا و سهولت استفاده در فرمولاسیون‌های مختلف از جمله خواص شیمیایی اسید فسفریک است.

ایمنی و نگهداری اسید فسفریک

  • استفاده از دستکش، عینک و ماسک در هنگام کار با این ماده الزامی است.

  • باید در ظروف مقاوم به خوردگی و در مکان خشک و خنک نگهداری شود.

  • از تماس مستقیم با پوست، چشم و سیستم تنفسی باید جلوگیری شود.

  • در صورت نشت باید از رهاسازی مستقیم در محیط زیست جلوگیری کرد.

فرایند تولید اسید فسفریک

دو روش اصلی برای تولید اسید فسفریک صنعتی وجود دارد:

  1. روش مرطوب : واکنش سنگ فسفات طبیعی با اسید سولفوریک → عمدتاً برای تولید کودهای فسفاته.

  2. روش حرارتی : احتراق فسفر سفید و جذب محصول در آب → تولید اسید فسفریک خالص‌تر برای صنایع غذایی و دارویی.

در ادامه به فرایند تولید این ماده شیمایی میپردازیم.

1. فرایند مرطوب (Wet Process)

مرحله 1: آماده‌سازی سنگ فسفات

  • ماده اولیه اصلی، سنگ فسفات (Apatite, Ca₅(PO₄)₃F) است.

  • ابتدا سنگ فسفات استخراج‌شده خرد و آسیاب می‌شود تا سطح تماس آن افزایش یابد.

مرحله 2: واکنش شیمیایی

  • سنگ فسفات آسیاب‌شده با اسید سولفوریک (H₂SO₄) واکنش می‌دهد

  • در این واکنش، اسید فسفریک تولید می‌شود و محصول جانبی آن گچ فسفری (CaSO₄·2H₂O) است.

مرحله 3: جداسازی و فیلتراسیون

  • دوغاب حاصل به واحد فیلتراسیون منتقل می‌شود.

  • اسید فسفریک به صورت محلول جدا می‌گردد و گچ فسفری به‌عنوان محصول جانبی خارج می‌شود (که در مصالح ساختمانی و سیمان کاربرد دارد).

مرحله 4: تغلیظ و خالص‌سازی

  • محلول اسید فسفریک خام حدود 28–32% P₂O₅ دارد.

  • با تبخیر تحت خلأ، غلظت آن به 50–55% P₂O₅ می‌رسد.

  • این محصول برای تولید کودهای فسفاته مانند DAP و TSP استفاده می‌شود.

2. فرایند حرارتی (Thermal Process)

مرحله 1: احتراق فسفر سفید

  • در این روش ماده اولیه، فسفر سفید (P₄) است.

  • فسفر سفید در کوره ویژه با اکسیژن می‌سوزد و پنتااکسید فسفر (P₂O₅) تشکیل می‌شود:

P4+5O2→2P2O5P₄ + 5O₂ → 2P₂O₅

مرحله 2: جذب در آب

  • بخارات P₂O₅ در آب یا فسفریک اسید رقیق جذب می‌شوند و اسید فسفریک بسیار خالص تولید می‌گردد:

P2O5+3H2O→2H3PO4P₂O₅ + 3H₂O → 2H₃PO₄

مرحله 3: تغلیظ

  • اسید فسفریک تولیدشده در این روش دارای خلوص بالا (تا 85% P₂O₅) است و پس از تغلیظ به‌طور مستقیم در صنایع غذایی و دارویی مصرف می‌شود.

مقایسه دو روش

ویژگی روش مرطوب روش حرارتی
ماده اولیه سنگ فسفات + اسید سولفوریک فسفر سفید
خلوص متوسط (برای کود و صنایع شیمیایی) بسیار بالا (برای صنایع غذایی و دارویی)
هزینه تولید پایین‌تر بالاتر
محصول جانبی گچ فسفری (CaSO₄) ندارد

اسید فسفریک به عنوان یکی از مواد شیمیایی پرمصرف جهان، نقش کلیدی در صنایع کشاورزی، غذایی و شیمیایی ایفا می‌کند. با وجود برخی معایب نظیر خاصیت خورندگی، مزایای فراوان آن موجب شده است که همچنان تقاضای بالایی در بازار جهانی داشته باشد.

خرید فسفریک اسید

همانطور که احتمالا میدانید خرید فسفریک اسید باکیفیت، انتخاب تأمین‌کننده معتبر اهمیت زیادی دارد؛ چرا که خلوص و گرید این ماده، تعیین‌کننده کارایی آن در صنایع مختلف از جمله غذایی، دارویی، کشاورزی و شیمیایی است. مجموعه تأمین کالا تک با سال‌ها تجربه در زمینه تأمین مواد اولیه شیمیایی، امکان فروش اسید فسفریک را در گریدهای صنعتی و خوراکی فراهم کرده است و همواره تلاش می‌کند با ارائه قیمت رقابتی به مشتریان خود مواد اولیه مورد نیاز آنها را تامین نماید.

اگر به دنبال بهترین شرایط برای قیمت اسید فسفریک و خریدی مطمئن هستید، کارشناسان ما آماده‌اند تا مشاوره تخصصی ارائه دهند و شما را در انتخاب گرید مناسب همراهی کنند. همین امروز برای استعلام موجودی و خرید اسید فسفریک با بخش بازرگانی تأمین کالا تک تماس بگیرید.

تفاوت اسید فسفریک و اسید فسفریک ۸۵٪

به‌طور کلی اسید فسفریک (Phosphoric Acid, H₃PO₄) یک ترکیب شیمیایی مشخص است، اما آنچه در بازار با نام‌های مختلف عرضه می‌شود که با محلول‌های آبی با درصد خلوص متفاوت هستند. بنابراین وقتی می‌گوییم اسید فسفریک ۸۵ درصد، منظور محلول آبی اسید فسفریک با غلظت ۸۵٪ است.
  • اسید فسفریک خالص (100%):
    • در حالت خالص، جامد کریستالی سفید است.
    • نقطه ذوب حدود 42°C دارد.
    • در صنعت به‌ندرت به‌صورت خالص استفاده می‌شود، چون بسیار جاذب رطوبت است و سریع محلول آبی تشکیل می‌دهد.
  • اسید فسفریک ۸۵٪:
    • رایج‌ترین شکل تجاری و صنعتی این اسید است.
    • مایعی شفاف، بی‌رنگ و شربتی‌شکل است.
    • دانسیته آن در 25°C حدود 1.685 g/cm³ است.
    • به‌عنوان گرید خوراکی و صنعتی در بازار عرضه می‌شود.
    • در صنایع غذایی (نوشابه‌های گازدار، افزودنی خوراکی)، دارویی، کشاورزی و شوینده‌ها کاربرد گسترده دارد.
اطلاعات بیشتر
اسید مالیک

اسید مالیک

,

اسید مالیک  یک اسید آلی دی‌کربوکسیلیک با فرمول شیمیایی C₄H₆O₅ است که به طور طبیعی در بسیاری از میوه‌ها به‌ویژه در سیب یافت می‌شود و طعم ترش ملایمی به آن‌ها می‌بخشد. این ترکیب علاوه بر نقش طبیعی خود در متابولیسم بدن، به عنوان یک ماده اولیه پرکاربرد در صنایع غذایی، دارویی و شیمیایی شناخته می‌شود.

ساختار شیمیایی اسید مالیک

  • فرمول مولکولی: C₄H₆O₅

  • ساختار: دارای دو گروه کربوکسیلیک (–COOH) و یک گروه هیدروکسیل (–OH).

  • ایزومرها: اسید مالیک در دو فرم L-مالیک (طبیعی) و D-مالیک (مصنوعی) وجود دارد.

  • این ساختار باعث انحلال‌پذیری بالا در آب و ایجاد خاصیت اسیدی ملایم می‌شود.

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی اسید مالیک

  • حالت فیزیکی: پودر یا کریستال سفید رنگ.

  • طعم: ترش ملایم و مطبوع.

  • نقطه ذوب: حدود 130 درجه سانتی‌گراد.

  • حلالیت: محلول در آب و الکل‌ها.

  • pKa: حدود 3.4 و 5.1 → خاصیت اسیدی متوسط.

کاربردهای اسید مالیک

به طور کلی خواص اسید مالیک دارای حلالیت بالا در آب و قابلیت ایجاد طعم ترش است که این ماده به‌عنوان تنظیم‌کننده اسیدیته، آنتی‌اکسیدان و بهبوددهنده طعم در صنایع غذایی و دارویی کاربرد گسترده‌ای دارد. همچنین به دلیل دارا بودن گروه‌های کربوکسیلیک و هیدروکسیل، در فرمولاسیون‌های شیمیایی و آرایشی نیز نقش مؤثری ایفا می‌کند که در ادامه کاربردهای این ماده رو نام برده‌ایم.

  1. صنایع غذایی:کاربرد اسید مالیک در صنایع غذایی به عنوان تنظیم‌کننده اسیدیته، بهبوددهنده طعم و نگهدارنده در نوشیدنی‌ها، آب‌نبات‌ها، ژله‌ها و آدامس‌ها.

  2. صنایع دارویی: در مکمل‌ها و داروها برای بهبود جذب مواد معدنی و متابولیسم بدن.

  3. آرایشی و بهداشتی: اسید مالیک برای پوست کاربرد دارد درواقع در محصولات مراقبت از پوست به عنوان آلفا هیدروکسی اسید (AHA) برای لایه‌برداری ملایم کاربردی است.

  4. صنایع شیمیایی: در تولید رزین‌ها و به عنوان عامل شلاته‌کننده.

  5. خوراک دام: بهبود هضم و کاهش رشد باکتری‌های مضر.

معایب اسید مالیک

  • از جمله عوارض اسید مالیک می‌توان به مصرف بیش از حد آن اشاره داشت که موجب مشکلات گوارشی می‌شود.

  • در غلظت‌های بالا، خاصیت تحریک‌کنندگی برای پوست و مخاط دارد.

  • هزینه تولید نسبت به برخی اسیدهای مشابه (مانند اسید سیتریک) بالاتر است.

مزایای اسید مالیک

  • طعم‌دهنده طبیعی و ایمن برای استفاده در صنایع غذایی.

  • حلالیت عالی در آب و ایجاد طعم متعادل‌تر نسبت به سایر اسیدها.

  • خاصیت آنتی‌اکسیدانی و کمک به متابولیسم انرژی در بدن.

  • تنوع کاربردی در صنایع مختلف از غذا تا داروسازی.

ایمنی و نگهداری اسید مالیک

  • باید در ظروف دربسته، خشک و خنک نگهداری شود.

  • تماس مستقیم با چشم و پوست باید اجتناب شود.

  • در صورت استنشاق گرد و غبار، تهویه مناسب توصیه می‌شود.

  • این ماده در مقادیر مجاز مصرف، توسط سازمان‌های بین‌المللی ایمن شناخته شده است.

فرایند تولید اسید مالیک

مالیک اسید هم به صورت طبیعی و هم صنعتی تولید می‌شود:

  • طبیعی: استخراج از میوه‌ها به‌ویژه سیب، انگور و گوجه‌فرنگی.

  • صنعتی:اسید مالیک صنعتی از طریق هیدراتاسیون مالئیک انیدرید (Maleic Anhydride) در حضور کاتالیست تولید می‌شود.

روش صنعتی امکان تولید در مقیاس وسیع و با خلوص بالا را فراهم می‌کند.

خرید اسید مالیک

برای خرید اسید مالیک باکیفیت و مطابق با استانداردهای بین‌المللی، انتخاب تأمین‌کننده معتبر اهمیت ویژه‌ای دارد. این ترکیب پرکاربرد در صنایع غذایی، دارویی و آرایشی به دلیل خاصیت اسیدی ملایم و طعم ترش طبیعی بسیار مورد توجه است. مجموعه تأمین کالا تک به عنوان مرجع تخصصی مواد اولیه، امکان خرید مالیک اسید را در گریدهای مختلف غذایی و دارویی برای مشتریان فراهم کرده است.

علاوه بر فروش اسید مالیک به صورت مستقیم، این مجموعه با مشاوره تخصصی، نیاز تولیدکنندگان را در حوزه کیفیت و خلوص محصول برطرف می‌سازد. همچنین به‌روزرسانی شفاف و دقیق قیمت اسید مالیک به خریداران کمک می‌کند تا بهترین تصمیم را در زمان تهیه این ماده اولیه بگیرند.

جمع‌بندی

اسید مالیک یک اسید آلی ارزشمند با ساختار ساده و خواص منحصر به فرد است که جایگاه مهمی در صنایع غذایی، دارویی، آرایشی و شیمیایی دارد. این ماده با وجود برخی معایب جزئی، به دلیل مزایای گسترده و ایمنی نسبی، یکی از پرمصرف‌ترین اسیدهای آلی در بازار جهانی محسوب می‌شود.

اطلاعات بیشتر
ان هگزان

ان هگزان

,
ان‌هگزان (n-Hexane)  یک هیدروکربن آلیفاتیک اشباع‌شده از خانواده آلکان‌ها با زنجیره مستقیم است که در حالت خالص، مایعی بی‌رنگ، با بوی ملایم، بسیار فرار و شدیداً قابل اشتعال می‌باشد. این ماده به‌طور عمده از تقطیر اجزای سبک نفتا (light naphtha) و فرآورده‌های نفت خام استخراج می‌شود. ان‌هگزان یکی از پرکاربردترین حلال‌های غیرقطبی در صنایع مختلف به‌ویژه در فرایندهای شیمیایی، غذایی، دارویی و آزمایشگاهی است.

فرمول و ساختار شیمیایی ان‌هگزان

فرمول مولکولی ان‌هگزان C₆H₁₄  است و جرم مولی آن 86.18 گرم بر مول می‌باشد. ساختار آن شامل یک زنجیره خطی از شش اتم کربن با پیوندهای یگانه است، که هر کربن با تعداد مناسبی از اتم‌های هیدروژن اشباع شده است. فرمول ساختاری آن به صورت CH₃–(CH₂)₄–CH₃ نمایش داده می‌شود. نام IUPAC این ترکیب Hexane  است. در مورد ایزومر خطی، از پیشوند "n-" استفاده می‌شود و به آن n-Hexane گفته می‌شود. ان‌هگزان یکی از چند ایزومر هگزان است و ایزومرهای دیگر آن مانند 2-متیل‌پنتان و 3-متیل‌پنتان نیز در مخلوط‌های صنعتی یافت می‌شوند.

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی ان‌هگزان

ظاهر فیزیکی: مایعی بی‌رنگ و با بوی ملایم شبیه بنزین است.  نقطه جوش:68.7  درجه سانتی‌گراد  ویسکوزیته سینماتیک: ۰.۳۱ cP در دمای ۲۵ درجه سانتی‌گراد است. حلالیت در آب: بسیار پایین است و در دمای اتاق تنها حدود ۹.۵ میلی‌گرم در لیتر حل می‌شود. نقطه اشتعال (Flash Point): بسیار پایین و حدود ۲۲- درجه سانتی‌گراد است، به همین دلیل به‌شدت قابل اشتعال است. ضریب  LogP: حدود ۳.۹ تا ۴.۱ است که نشان‌دهنده چربی‌دوستی بسیار بالا و میل زیاد برای حل شدن در فازهای آلی می‌باشد.

کاربردهای صنعتی ان‌هگزان

ان‌هگزان یکی از رایج‌ترین حلال‌های آلی غیرقطبی در صنایع مختلف است: صنایع غذایی:
  • استخراج روغن‌های گیاهی از دانه‌هایی مانند سویا، کلزا، پنبه‌دانه و آفتاب‌گردان
  • جداسازی چربی‌ در فرآوری محصولات غذایی (در حد صنعتی، باقیمانده باید کاملاً حذف شود)
صنایع دارویی و شیمیایی:
  • حلال در ساخت ترکیبات دارویی
  • استخراج مواد مؤثره گیاهان
  • شستشو و کریستال‌سازی مواد فعال دارویی (API)
صنایع لاستیک و چسب:
  • رقیق‌کننده برای چسب‌های صنعتی
  • حل‌کننده لاستیک، پلیمرهای الاستومری و برخی رزین‌ها
صنایع الکترونیک و آزمایشگاهی:
  • پاک‌کننده سطحی قطعات الکترونیکی حساس
  • شستشوی شیشه‌جات آزمایشگاهی (در شرایط خاص، با تهویه مناسب)

مزایای ان‌هگزان

ان‌هگزان دارای چندین مزیت کاربردی است:
  • قدرت حلالیت بالا برای ترکیبات آلی غیرقطبی مانند روغن‌ها، چربی‌ها و رزین‌ها
  • تبخیر سریع و فراریت زیاد که امکان خشک شدن سریع سطوح را فراهم می‌کند
  • دسترسی آسان و قیمت نسبتاً پایین در مقیاس صنعتی
  • بی‌رنگ بودن و بوی کم (در غلظت‌های پایین)
  • عدم باقی‌ماندن محسوس پس از تبخیر کامل

معایب ان‌هگزان

در کنار مزایا، ان‌هگزان دارای معایب قابل توجهی نیز هست که در استفاده صنعتی و آزمایشگاهی باید به دقت مدیریت شوند:
  • بسیار قابل اشتعال بوده و بخارات آن در دمای اتاق به‌راحتی با جرقه مشتعل می‌شوند
  • سمیت عصبی (نوروتوکسیک) در مواجهه مزمن، به‌ویژه در مواجهه شغلی – ممکن است باعث پلی‌نوریت محیطی، ضعف عضلانی و بی‌حسی دست و پا شود
  • آلودگی زیست‌محیطی بالا در صورت نشت یا دفع نامناسب؛ می‌تواند خاک و آب‌های سطحی را آلوده کند
  • قابلیت امتزاج بسیار پایین با آب که حذف آن از محیط آبی را دشوار می‌سازد
  • تجمع‌پذیری زیستی در صورت تماس طولانی‌مدت با محیط زیست

ایمنی و نگهداری ان‌هگزان

طبقه‌بندی خطر GHS: H225  (مایع و بخار به‌شدت قابل اشتعال)، H336  (ممکن است باعث خواب‌آلودگی و سرگیجه شود)، H304 (ممکن است در صورت بلع و ورود به ریه خطرناک باشد) تجهیزات حفاظت فردی (PPE): دستکش نیتریل، عینک ایمنی، ماسک نیم‌صورت با فیلتر آلی (A-type)، روپوش ضدحلال تهویه محیط: الزامی – استفاده در هود شیمیایی یا فضای باز توصیه می‌شود. انبارداری ایمن: در ظروف فلزی یا HDPE مقاوم به حلال، در محیط خنک، خشک و دور از منابع حرارتی، شعله، جرقه و نور مستقیم آفتاب نگهداری شود.

اقدامات اضطراری: در صورت نشت، محل را با خاک جاذب یا ورمیکولیت بپوشانید و فوراً تهویه کنید. تماس با پوست و چشم باید فوراً با آب فراوان شسته شود. در صورت بلع، از تحریک استفراغ خودداری و به فوریت پزشکی مراجعه شود.

اطلاعات بیشتر
ایزوله سویا پروتئین

ایزوله سویا پروتئین

,

ایزوله سویا پروتئین  یکی از خالص‌ترین و پرکاربردترین انواع پروتئین‌های گیاهی است که از دانه سویا استخراج می‌شود و معمولاً بیش از ۹۰٪ پروتئین خالص دارد. این ماده با حذف کامل چربی‌ها، قندها و فیبرهای نامحلول از پروتئین سویا کنسانتره به دست می‌آید و به دلیل کیفیت بالا، جایگاه ویژه‌ای در صنایع غذایی، دارویی و ورزشی دارد.

پودر ایزوله سویا پروتئین ظاهری سفید تا کرم روشن دارد، طعم ملایم و خنثی آن باعث می‌شود در محصولات مختلف از جمله گوشت‌های فرآوری‌شده، سوسیس و کالباس، محصولات لبنی و مکمل‌های ورزشی مورد استفاده قرار گیرد.

ساختار شیمیایی ایزوله سویا پروتئین

پروتئین ایزوله سویا​ ترکیبی از چند نوع پروتئین گیاهی است که در دانه سویا وجود دارند؛ مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

  • گلیسینین: پروتئینی با ساختار شش‌تایی و غنی از اسیدآمینه‌های ضروری.

  • بتا-کونگلیسینین: پروتئینی سبک‌تر با خاصیت امولسیفایری بالا.

فرمول پروتئینی سویا را می‌توان به‌صورت تقریبی C₂₅₃H₄₀₁N₆₅O₇₉S₂ بیان کرد، اما به دلیل ماهیت طبیعی آن، ساختار دقیق بسته به منبع و فرآیند تولید متفاوت است.

این ترکیبات دارای زنجیره‌های بلند اسید آمینه‌ای هستند و خواص فیزیک و شیمیایی آن‌ها باعث پایداری، جذب آب بالا  در محیط‌های مرطوب می‌شود.

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی ایزوله سویا پروتئین

ویژگی توضیحات
ظاهر فیزیکی پودر سفید یا کرم‌رنگ، بی‌بو، با طعم خنثی
محتوای پروتئین حداقل 90% بر پایه خشک
حلالیت در آب بسیار بالا، به‌ویژه در pH خنثی
pH محلول 1% بین 6.5 تا 7.5
چگالی فله‌ای 0.35 – 0.45 g/cm³
نقطه دناتوراسیون پروتئین بین 70 تا 90°C
پایداری حرارتی بالا، مناسب برای پخت و فرآیند حرارتی
حاوی اسیدهای آمینه ضروری لوسین، ایزولوسین، والین، لیزین، فنیل‌آلانین، متیونین

فرایند تولید ایزوله سویا پروتئین

فرآیند تولید ایزوله سویا پروتئین شامل چند مرحله صنعتی دقیق است تا ناخالصی‌ها حذف و پروتئین خالص استخراج شود:

  1. استخراج از دانه سویا:
    ابتدا دانه‌های سویا تمیز، پوست‌گیری و بدون چربی می‌شوند تا پروتئین از روغن جدا گردد.

  2. حلال‌زدایی و جداسازی:
    آرد بدون چربی سویا با آب یا محلول قلیایی (pH حدود 8.5) استخراج می‌شود تا پروتئین‌ها حل و فیبر جدا شود.

  3. رسوب‌دهی ایزوالکتریک:
    pH محلول به حدود 4.5 رسانده می‌شود تا پروتئین‌ها رسوب کنند.

  4. شست‌وشو و خشک‌سازی:
    رسوب شسته و سپس با اسپری‌درایر  خشک می‌شود تا پودر نرم و سبک حاصل شود.

این فرایند به گونه‌ای طراحی شده است که پروتئین باکیفیت بالا، بدون بوی سویا و با جذب آب عالی تولید گردد.

کاربردهای ایزوله سویا پروتئین

۱. صنایع غذایی

  • در سوسیس، کالباس، همبرگر، ناگت و گوشت‌های فرآوری‌شده به‌عنوان عامل امولسیفایر و نگهدارنده رطوبت.

  • در محصولات لبنی (ماست، پنیر، بستنی) برای افزایش قوام و بهبود بافت.

  • در محصولات نان و شیرینی جهت افزایش نرمی و ماندگاری.

  • در نوشیدنی‌ها و مکمل‌های غذایی به‌عنوان منبع پروتئین گیاهی.

۲. صنایع دارویی و مکمل‌ها

  • در تولید پودر پروتئین سویا ایزوله​ و مکمل‌های گیاهی جایگزین پروتئین حیوانی.

  • در فرمولاسیون‌های تغذیه‌ای برای بیماران یا سالمندان.

۳. صنایع غیرغذایی

  • در چسب‌های صنعتی، فیلم‌های زیست‌تجزیه‌پذیر و محصولات آرایشی به‌عنوان عامل پایدارکننده طبیعی.

مزایای ایزوله سویا پروتئین

✅ محتوای پروتئینی بالا: بیش از ۹۰٪ پروتئین خالص
✅ منبع کامل اسیدهای آمینه ضروری
✅ جایگزین مناسب برای پروتئین حیوانی در رژیم‌های گیاه‌خواری
✅ قابلیت امولسیون و جذب آب بالا (بهبود بافت مواد غذایی)
✅ پایداری حرارتی بالا و بدون کلسترول
✅ افزایش ماندگاری محصولات گوشتی و لبنی
✅ سازگار با محیط‌زیست و زیست‌تخریب‌پذیر

معایب احتمالی ایزوله سویا پروتئین

⚠️ ممکن است در افراد حساس به سویا باعث آلرژی خفیف یا نفخ شکمی شود.
⚠️ طعم خاص پروتئین سویا در برخی محصولات می‌تواند نیازمند بهبوددهنده طعم باشد.
⚠️ فرآیند تولید صنعتی آن نسبتاً پرهزینه است.

ایمنی و نگهداری ایزوله سویا پروتئین

  • ایزوله سویا پروتئین ماده‌ای ایمن و دارای تأییدیه FDA و EFSA است.

  • باید در محیط خشک و خنک (زیر ۲۵°C) و به دور از نور مستقیم نگهداری شود.

  • در بسته‌بندی‌های چندلایه (کیسه‌های ۲۰ تا ۲۵ کیلوگرمی) عرضه می‌شود.

  • پایداری آن تا ۲۴ ماه پس از تولید حفظ می‌شود.

گریدهای ایزوله سویا پروتئین

نوع گرید توضیحات و ویژگی‌ها کشور تولیدکننده رایج
Food Grade ویژه صنایع غذایی و نوشیدنی‌ها با خلوص بالا و بدون بو چین، هند، برزیل
Industrial Grade مورد استفاده در چسب، خوراک دام و صنایع غیرغذایی چین
Pharma Grade با کنترل دقیق فلزات سنگین، مخصوص مکمل‌های دارویی آلمان، ژاپن
Feed Grade برای خوراک دام و طیور به عنوان منبع پروتئین گیاهی چین

فرمول ترکیب اسید آمینه‌ای

اسید آمینه درصد تقریبی
لوسین 7.6%
ایزولوسین 4.8%
والین 5.0%
لیزین 6.3%
فنیل‌آلانین 5.1%
متیونین 1.3%
آرژنین 7.5%
گلوتامیک اسید 19.0%

فرآیند کنترل کیفیت ایزوله سویا پروتئین

  1. اندازه‌گیری محتوای پروتئین (روش کجلدال)

  2. تست جذب آب و امولسیون‌سازی

  3. اندازه‌گیری فلزات سنگین و آلودگی میکروبی

  4. تست رنگ، بو و پایداری حرارتی

به طور کلی ایزوله سویا پروتئین به‌عنوان یک منبع پروتئینی گیاهی باکیفیت بالا، گزینه‌ای ایده‌آل برای تولیدکنندگان مواد غذایی، مکمل‌ها و محصولات سلامت‌محور است.
این ماده ضمن برخورداری از خواص عملکردی عالی، در کاهش هزینه‌ها و جایگزینی پروتئین حیوانی نقش کلیدی دارد.

اطلاعات بیشتر
بیکربنات سدیم

بی‌کربنات سدیم

,
بی کربنات سدیم (Sodium Bicarbonate) که با نام‌های رایج جوش شیرین، سدیم هیدروژن‌کربنات یا NaHCO₃  شناخته می‌شود، یک ترکیب شیمیایی معدنی سفیدرنگ، بی‌بو، بلوری و جاذب رطوبت است. این ماده در صنایع غذایی، دارویی، آرایشی-بهداشتی، کشاورزی، شوینده‌ها، پتروشیمی، آتش‌نشانی و تصفیه آب کاربردهای گسترده دارد و به‌عنوان تنظیم‌کننده pH، عامل بافر، ضداسید، شوینده ملایم، تضعیف‌کننده شعله و عامل ضدبو شناخته می‌شود.

ساختار شیمیایی بی کربنات سدیم

  • فرمول شیمیایی:  NaHCO₃
  • نام IUPAC:  Sodium hydrogen carbonate
  • ساختار مولکولی:  یونی (Na⁺ + HCO₃⁻)
  • شماره CAS:  144-55-8
  • ساختار سه‌بعدی: یون هیدروژن‌کربنات مسطح (planar) بوده و در فاز جامد با یون سدیم تشکیل بلورهای یونی پایدار می‌دهد.
  • وزن مولکولی:  84.01 g/mol 
  • منبع طبیعی: یافت می‌شود در رسوبات طبیعی نظیر نهراکلین (Nahcolite) 

ویژگی‌های بی کربنات سدیم

  • حالت فیزیکی: جامد پودری یا بلوری سفیدرنگ
  • طعم و بو: بی‌بو، مزه کمی قلیایی
  • دمای تجزیه: حدود 270°C
  • pH  محلول 1%:  بین 8.2 تا 8.6
  • ویسکوزیته: ندارد (جامد است)
  • پایداری شیمیایی: پایدار در شرایط عادی – در گرمای بالا به CO₂، Na₂CO₃  و H₂O تجزیه می‌شود

کاربردهای بی کربنات سدیم

  • صنایع غذایی (گرید خوراکی -  E500):
    • عامل ورآورنده در تهیه نان و کیک
    • تنظیم‌کننده pH در محصولات غذایی
    • ضداسید در نوشیدنی‌های گازدار و پودرهای فوری
  • صنایع دارویی:
    • ضداسید برای درمان سوزش معده و رفلاکس
    • ماده فعال در محلول شست‌وشوی دهان، بینی و لنز
    • بافر در فرمولاسیون قرص‌های جوشان، تزریقی و شربت‌ها
  • صنایع شوینده و پاک‌کننده:
    • پاک‌کننده ملایم و ضدبو طبیعی
    • نرم‌کننده آب سخت در پودرهای شوینده
    • جذب‌کننده بو در یخچال و کفش‌ها
  • آتش‌نشانی:
    • ماده اصلی در کپسول‌های پودر خشک (Dry Chemical Powder)
    • خنثی‌سازی اسیدهای نشت‌کرده در حوادث شیمیایی
  • کشاورزی و دامداری:
    • متعادل‌کننده pH خاک‌های اسیدی
    • تنظیم‌کننده pH خوراک دام و طیور
    • ضدقارچ برای برگ گیاهان
  • تصفیه آب و فاضلاب:
    • تنظیم‌کننده pH در پساب صنعتی
    • خنثی‌کننده یون‌های فلزی محلول

مزایای بی کربنات سدیم

  • غیرسمی، زیست‌سازگار و قابل‌تجزیه طبیعی
  • قابل‌دسترس در گریدهای خوراکی، دارویی و صنعتی
  • بی‌خطر برای انسان و محیط‌زیست در دوزهای مجاز
  • کاربرد چندمنظوره و هزینه پایین
  • پایداری بالا در طولانی‌مدت در صورت نگهداری مناسب
  • سازگار با بسیاری از مواد شیمیایی دیگر

معایب بی کربنات سدیم

  • حساس به رطوبت – در محیط مرطوب کارایی کاهش می‌یابد
  • تجزیه در دمای بالا – نامناسب برای فرآیندهای حرارتی مستقیم
  • مصرف زیاد آن ممکن است باعث قلیایی شدن بیش از حد محیط شود
  • در برخی کاربردهای خاص نیازمند درجه خلوص بسیار بالا است (مثل دارویی و غذایی)
  • غیرمناسب برای سیستم‌های بسته تحت فشار (به‌دلیل تولید CO₂)

ایمنی و نگهداری بی کربنات سدیم

  • کد خطر (GHS): ماده‌ای غیرخطرناک طبقه‌بندی می‌شود
  • سمیت خوراکی: غیرسمی در دوزهای خوراکی ایمن  (GRAS  توسط  FDA)
  • استنشاق: کم‌خطر – گرد پودری ممکن است در دوزهای بالا موجب تحریک مجاری تنفسی شود
  • تماس پوستی و چشمی: بی‌خطر – اما تماس طولانی‌مدت می‌تواند باعث خشکی پوست شود

واکنش‌پذیری: پایدار – در دمای بالا به Na₂CO₃ + CO₂ + H₂O تجزیه می‌شود

 نکات ایمنی بیکربنات سدیم

استفاده از ماسک تنفسی در محیط‌های گرد و غبارآلود صنعتی
دستکش محافظ هنگام کار با حجم زیاد
عینک ایمنی در خطوط تولید و محیط‌های پودری
تهویه مناسب در انبار یا فضای بسته
عدم تماس مستقیم با اسیدها (ایجاد واکنش شدید و کف)

شرایط نگهداری بیکربنات سدیم

پارامتر شرایط توصیه‌شده
دمای نگهداری بین ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد
رطوبت محیط خشک و کم‌ رطوبت (رطوبت باعث کلوخه شدن پودر می‌شود)
نور و تابش مستقیم دور از نور مستقیم خورشید
بسته‌بندی مناسب کیسه‌های چندلایه پلی‌پروپیلن یا کاغذ کرافت با لایه ضد رطوبت
محل نگهداری انبار سرپوشیده، دارای تهویه و دور از مواد اسیدی
برچسب‌گذاری خوانا و استاندارد (تاریخ تولید، گرید، هشدارهای ایمنی و شرایط نگهداری)
اطلاعات بیشتر