ایزو‌بوتانول
ساختار شیمیایی ایزو‌بوتانول
- فرمول مولکولی: C₄H₁₀O
- نام IUPAC: 2-Methyl-1-propanol
- فرمول ساختاری: (CH₃)₂CHCH₂OH
- نوع الکل: الکل نوع اول شاخه‌دار (branched primary alcohol)
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی ایزو‌بوتانول
- جرم مولی: 74.12 g/mol
- بو: شیرین و نمناک
- نقطه اشتعال: حدود 28°C (بسته به شرایط فشار)
- حلالیت در حلال‌های آلی: به‌راحتی محلول در الکل‌ها، استرها، اترها، کلروفرم و بنزن
- قطبیت: متوسط – دارای گروه هیدروکسیل قطبی و زنجیره هیدروکربنی کوتاه
- فراریت: متوسط – نرخ تبخیر کمتر از متانول و بیشتر از اتانول
- پایداری شیمیایی: در شرایط عادی پایدار؛ در برابر اسیدهای قوی و اکسنده‌ها ناپایدار
- قابلیت اختلاط: با بیشتر حلال‌های آلی کاملاً قابل اختلاط است
کاربردهای ایزو‌بوتانول
حلال صنعتی:- در لاک‌ها، رزین‌ها، چسب‌ها، رنگ‌های پایه حلال
- به‌عنوان حلال در جوهرهای چاپ، پوشش‌های فلزی و لاک‌های خودرویی
- افزایش عدد اکتان در بنزین
- کاهش تشکیل رسوبات در موتورهای احتراقی
- جایگزین زیست‌پذیر متانول در فرمولاسیون سوخت‌های زیستی ترکیبی
- پیش‌ماده در تولید استرها، پلاستی‌سایزرها (نرم‌کننده‌ها)، و سورفکتانت‌ها
- تولید ایزوبوتیل استات، بوتیل اکریلات و سایر ترکیبات آلی معطر
- عامل فرمولاسیون در آفت‌کش‌ها، افزودنی‌های روان‌ساز و مواد استخراجی
- در برخی کاربردهای خاص در تصفیه نفت خام یا جداسازی ترکیبات آلی
مزایای ایزو‌بوتانول
- قدرت حلالیت بالا برای ترکیبات قطبی و غیرقطبی
- بخار متوسط – کنترل تبخیر نسبت به سایر الکل‌ها
- کارایی بالا در سنتز استرهای معطر و صنعتی
- عدد اکتان بالا – مناسب برای جایگزینی یا ترکیب با سوخت‌های فسیلی
- پایداری شیمیایی و محیطی مناسب
معایب ایزو‌بوتانول
- قابل اشتعال – نیاز به نگهداری ایمن و رعایت اصول ایمنی حمل‌ونقل
- سمیت متوسط – تحریک تنفسی و پوستی در تماس مکرر یا غلظت‌های بالا
- حلالیت محدود در آب – نیاز به امولسیفایر یا هم‌زن مناسب
- نسبتاً گران‌تر از نرمال بوتانول در برخی بازارها
ایمنی و نگهداری ایزو‌بوتانول
نام ماده: ایزو‌بوتانول (Isobutanol)
فرمول شیمیایی: C₄H₁₀O
شماره CAS: 78-83-1
خطرات شیمیایی و فیزیکی ایزو‌بوتانول
| نوع خطر | توضیحات |
|---|---|
| قابل اشتعال بالا | ایزو‌بوتانول مایعی با نقطه اشتعال حدود 28°C است و بخارات آن در مجاورت شعله یا جرقه به‌شدت مشتعل می‌شوند. |
| تحریک پوست و چشم | تماس مستقیم با مایع می‌تواند باعث خشکی پوست، التهاب یا سوزش چشم شود. |
| خطر تنفسی | استنشاق بخارات در فضای بسته ممکن است باعث سرگیجه، سردرد، تهوع یا تحریک راه‌های تنفسی شود. |
| آسیب به سیستم عصبی | قرارگیری طولانی‌مدت در معرض بخار ایزو‌بوتانول ممکن است روی سیستم عصبی اثرات مخرب داشته باشد. |
اقدامات ایمنی ایزو‌بوتانول
اقدامات عمومی:
-
در محیط‌هایی با تهویه مناسب کار شود.
-
از ماسک مناسب با فیلتر آلی در کارگاه‌های صنعتی استفاده گردد.
-
استفاده از دستکش مقاوم شیمیایی (نیتریل یا PVC)، عینک ایمنی و روپوش آزمایشگاهی الزامی است.
-
از تماس طولانی‌مدت یا مکرر با پوست خودداری شود.
در صورت نشت:
-
نشت را با جذب‌کننده‌های غیرقابل اشتعال (مثل ورمیکولیت یا ماسه) جمع‌آوری کنید.
-
منطقه را تهویه کرده و منابع جرقه/حرارت را حذف کنید.
-
از تجهیزات ضدجرقه برای جمع‌آوری استفاده شود.
در صورت آتش‌سوزی:
-
برای خاموش کردن، از کف مقاوم الکلی، CO₂، یا پودر خشک استفاده شود.
-
آب پرفشار برای پاشش مستقیم استفاده نشود (پخش آتش را بیشتر می‌کند).
-
تجهیزات اطفای حریق باید ضدجرقه و مجهز به لباس مقاوم در برابر بخارات الکل باشند.
شرایط نگهداری ایزو‌بوتانول
| پارامتر | توصیه |
|---|---|
| دمای نگهداری | بین 5 تا 30 درجه سانتی‌گراد – از سرمای شدید یا گرمای مستقیم دوری شود. |
| ظروف نگهداری | در بشکه‌های فلزی یا ظروف پلی‌اتیلن مقاوم به حلال نگهداری شود. |
| تهویه انبار | انبار باید دارای تهویه دائم و فاقد منابع حرارتی مستقیم باشد. |
| علائم هشدار | ظروف باید با برچسب‌های خطر (قابل اشتعال، تحریک‌کننده) مشخص شوند. |
| دور از مواد ناسازگار | از تماس با مواد اکسیدکننده قوی، اسیدهای غلیظ و کلرات‌ها خودداری شود. |
تری اتانول آمین
تری‌اتانول‌آمین (Triethanolamine – TEA) ترکیبی آلی با فرمول شیمیایی C₆H₁₅NO₃ است که در دسته آمین‌های نوع سوم و الکل‌های سه‌عاملی قرار می‌گیرد. این ماده از واکنش اکسید اتیلن با آمونیاک به‌دست می‌آید و دارای سه گروه هیدروکسیل (-OH) و یک گروه آمینی (-N<) می‌باشد.
ساختار مولکولی
این ساختار به TEA اجازه می‌دهد تا به‌عنوان باز ضعیف، عامل امولسیون‌کننده، پایدارکننده pH، و حل‌کننده قوی عمل کند.
ویژگی‌های تری اتانول آمین
| ویژگی | مقدار |
|---|---|
| ظاهر | مایع شفاف، بی‌رنگ تا زرد کمرنگ |
| بوی خاص | آمینی و کمی شیرین |
| وزن مولکولی | 149.19 گرم بر مول |
| نقطه جوش | 335°C |
| نقطه ذوب | 21.6°C |
| دانسیته (چگالی) | 1.125 گرم/سانتی‌متر³ (در دمای 25°C) |
| ویسکوزیته | نسبتاً بالا |
| انحلال‌پذیری | محلول در آب، اتانول، استون |
| pH محلول 1٪ در آب | 10.5–11.5 |
کاربردهای تری اتانول آمین
تری‌اتانول‌آمین به دلیل خواص منحصربه‌فرد، در صنایع گسترده‌ای به کار می‌رود:
1. صنایع آرایشی و بهداشتی
-
تنظیم‌کننده pH در کرم‌ها و لوسیون‌ها
-
امولسیون‌کننده در فرمولاسیون شامپوها و ژل اصلاح
-
عامل کف‌زا در شوینده‌های ملایم
2. صنایع نفت و حفاری
-
بازدارنده خوردگی در فرآیندهای انتقال نفت و گاز
-
افزودنی در مایعات حفاری
3. صنایع نساجی
-
روان‌ساز در فرایند رنگرزی
-
تثبیت‌کننده رنگ در الیاف مصنوعی
4. صنایع دارویی
-
پایه برای پمادها و کرم‌های دارویی
-
استفاده در قرص‌های آزادشونده آهسته
5. صنایع رنگ و جوهر
-
پایدارکننده ویسکوزیته
-
کنترل‌کننده pH در فرمولاسیون جوهرها
6. تولید سیمان و بتن
-
کمک فرآیندی در آسیاب سیمان (Grinding Aid)
-
بهبود مقاومت و روانی بتن
مزایای تری اتانول آمین
-
قدرت بافری بالا در کنترل pH
-
انحلال‌پذیری عالی در سیستم‌های آبی و آلی
-
چندکاره بودن در نقش حلال، سورفکتانت و عامل کمپلکس‌کننده
-
مصرف بهینه در فرمول‌های کم‌بو و غیرتحریک‌کننده
معایب تری اتانول آمین
-
حساسیت‌زا بودن در تماس مکرر با پوست
-
تجزیه‌پذیری نسبی در برابر حرارت بالا
-
نیاز به کنترل دقیق دوز در صنایع آرایشی
-
امکان تشکیل نیتروزامین‌ها در شرایط خاص (در ترکیب با نیتریت‌ها)
ایمنی و نگهداری تری اتانول آمین
-
کد طبقه‌بندی خطر (GHS):
-
H315: موجب تحریک پوست
-
H319: موجب تحریک شدید چشم
-
H335: ممکن است موجب تحریک دستگاه تنفسی شود
-
-
نکات ایمنی (HSE):
-
استفاده از دستکش، عینک ایمنی و تهویه مناسب توصیه می‌شود
-
از تماس مستقیم با پوست، چشم و استنشاق بخار آن اجتناب شود
-
در ظروف دربسته، در دمای محیط و دور از نور مستقیم نگهداری گردد
-
-
کد بین‌المللی حمل‌ونقل:
-
UN Code: 2491
-
کلاس خطر: 8 (مواد خورنده)
-
جمع‌بندی نهایی
تری‌اتانول‌آمین (TEA) یک ماده شیمیایی چندمنظوره و حیاتی در صنایع فرمولاسیون، پالایش، نساجی و ساختمان است. اگر به‌دنبال یک افزودنی با قابلیت کنترل pH، امولسیون‌کنندگی قوی و سازگاری بالا با مواد اولیه مختلف هستید، TEA یکی از بهترین انتخاب‌ها خواهد بود.
تری ایزو پروپانول آمین
تری‌ایزوپروپانول‌آمین (TIPA) ترکیبی آلی با فرمول شیمیایی C₉H₂₁NO₃ است که در دسته آمین‌های نوع سوم و الکل‌های چندعاملی قرار می‌گیرد. این ترکیب از واکنش آمونیاک با ایزوپروپیل اکسید یا ایزوپروپانول به‌دست می‌آید و دارای سه گروه هیدروکسیل (-OH) و یک مرکز نیتروژن آمینی است.
ساختار تری‌ایزوپروپانول‌آمین
TIPA یک باز ضعیف با خاصیت کمپلکس‌کنندگی و حل‌کنندگی بالا در محیط‌های آبی و قطبی است.
ویژگی‌های تری‌ایزوپروپانول‌آمین
| ویژگی | مقدار استاندارد |
|---|---|
| حالت فیزیکی | مایع شفاف، بی‌رنگ یا زرد بسیار کمرنگ |
| بوی خاص | آمینی و کمی الکلی |
| وزن مولکولی | 191.27 g/mol |
| نقطه جوش | 305–310°C |
| نقطه انجماد | حدود -20°C |
| دانسیته (چگالی) | 1.03–1.05 g/cm³ (در دمای 25°C) |
| حلالیت در آب | کاملاً محلول |
| pH محلول 1٪ | 10.5–11.5 |
کاربردهای تری‌ایزوپروپانول‌آمین
تری‌ایزوپروپانول‌آمین به دلیل ساختار سه‌عاملی خود، در کاربردهای صنعتی متنوعی نقش کلیدی ایفا می‌کند:
1. صنعت سیمان و بتن
-
به‌عنوان افزودنی تقویت‌کننده آسیاب (Grinding Aid)
-
بهبود مقاومت فشاری بتن و کاهش مصرف انرژی آسیاب
2. فرمولاسیون شوینده‌ها و مواد بهداشتی
-
عامل تنظیم‌کننده pH
-
پایدارکننده امولسیون‌ها در صابون‌ها و شوینده‌های مایع
3. تولید رنگ و جوهر
-
جلوگیری از لخته‌شدن پیگمنت‌ها
-
بهبود ویسکوزیته در رنگ‌های پایه آب
4. صنایع نفت و گاز
-
کاربرد به‌عنوان بازدارنده خوردگی در سیستم‌های انتقال و حفاری
5. مواد شیمیایی کشاورزی
-
تنظیم‌کننده pH در کودهای مایع و محلول‌های سم‌پاشی
مزایای تری‌ایزوپروپانول‌آمین
-
قابلیت حل بالا در آب و الکل‌ها
-
پایداری حرارتی و شیمیایی خوب
-
عملکرد چندگانه در تنظیم pH، روان‌سازی و کنترل کف
-
غیر فرار و ایمن‌تر از آمین‌های سبک‌تر
معایب تری‌ایزوپروپانول‌آمین
-
احتمال تحریک پوست و چشم در تماس مستقیم
-
در دماهای بالا ممکن است تجزیه حرارتی رخ دهد
-
نیاز به کنترل دقیق دوز برای جلوگیری از خوردگی در برخی کاربردها
ایمنی و نگهداری تری‌ایزوپروپانول‌آمین
-
H319: باعث تحریک چشم
-
H315: موجب تحریک پوست
-
H335: احتمال تحریک تنفسی در صورت استنشاق
-
نگهداری در ظروف پلیمری یا فولادی ضدزنگ در دمای ۱۰ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد
-
دور از منابع حرارتی یا نور مستقیم آفتاب
-
استفاده از تجهیزات حفاظت فردی (دستکش، ماسک و عینک ایمنی) توصیه می‌شود
-
در صورت نشت، با مقادیر زیاد آب رقیق و جمع‌آوری شود
جمع‌بندی نهایی
تری‌ایزوپروپانول‌آمین (TIPA) یک ترکیب شیمیایی با کارایی بالا و نقش‌های چندگانه در صنایع مختلف است. این ماده به‌ویژه در صنعت سیمان به‌عنوان عامل بهبود فرآیند آسیاب و در شوینده‌ها به‌عنوان تنظیم‌کننده pH شناخته شده است.
اگر به‌دنبال خرید تری‌ایزوپروپانول‌آمین با کیفیت تضمین‌شده و قیمت رقابتی هستید، پیشنهاد می‌شود تنها از تأمین‌کنندگان معتبر با گواهی آنالیز معتبر (COA) و مشاوره فنی استفاده کنید.
دی اتانول آمین
دی‌اتانول‌آمین (DEA) یک ترکیب آلی با فرمول شیمیایی C₄H₁₁NO₂ است که دارای دو گروه هیدروکسیل (-OH) و یک گروه آمینی (-NH) می‌باشد. این ترکیب در دسته آمین‌های ثانویه و الکل‌های چندعاملی طبقه‌بندی می‌شود.
ساختاری دی اتانول آمین
ساختار مولکولی DEA به آن امکان می‌دهد تا به‌عنوان یک باز ضعیف، عامل امولسیون‌کننده، پایدارکننده pH، و کمپلکس‌کننده یون‌های فلزی استفاده شود.
ویژگی‌های دی اتانول آمین
| ویژگی | مقدار/مشخصات |
|---|---|
| ظاهر | مایع بی‌رنگ تا زرد کمرنگ، ویسکوز |
| بوی خاص | آمینی ملایم |
| وزن مولکولی | 105.14 g/mol |
| نقطه جوش | 269°C |
| نقطه ذوب | 28°C |
| دانسیته (چگالی) | 1.09 g/cm³ (در دمای 25°C) |
| انحلال‌پذیری | کاملاً محلول در آب، اتانول، گلیسرول |
| pH محلول آبی 1% | حدود 10–11.5 |
کاربردهای دی‌اتانول‌آمین
دی‌اتانول‌آمین به‌دلیل ساختار واکنش‌پذیر و خواص دوگانه‌اش (هم آمین، هم الکل)، در صنایع گوناگون کاربرد دارد:
1. صنایع شوینده و آرایشی
-
پایه فعال در تولید شامپو، صابون مایع، کرم و لوسیون
-
عامل تنظیم‌کننده pH و امولسیون‌کننده پایدار
2. صنعت نفت و گاز
-
استفاده در جذب گازهای اسیدی مانند CO₂ و H₂S در برج‌های جذب (Gas Treating)
-
کاربرد به‌عنوان بازدارنده خوردگی
3. صنایع کشاورزی
-
عامل کمپلکس‌کننده در کودهای مایع
-
تثبیت‌کننده pH در فرمولاسیون سموم و قارچ‌کش‌ها
4. صنایع رنگ، جوهر و رزین
-
کمک امولسیون‌کننده در رنگ‌های پایه آب
-
افزایش ویسکوزیته و ماندگاری رنگ
5. صنایع سیمان و بتن
-
استفاده به‌عنوان Grinding Aid در فرایند آسیاب سیمان
-
بهبود روانی و مقاومت بتن در دماهای مختلف
مزایای دی اتانول آمین
-
چندکاره و اقتصادی برای بسیاری از صنایع
-
پایداری شیمیایی بالا در pH قلیایی
-
قابلیت حل‌پذیری بالا در سیستم‌های آبی
-
ترکیب راحت با سورفکتانت‌ها، روغن‌ها و الکل‌ها
معایب دی اتانول آمین
-
امکان تحریک پوست و چشم در تماس مستقیم
-
احتمال تشکیل نیتروزامین‌ها در ترکیب با نیتریت‌ها
-
حساسیت‌زا در استفاده طولانی‌مدت (به‌ویژه در محصولات آرایشی بدون شستشو)
-
نیاز به کنترل دقیق دوز مصرف در سیستم‌های فرآوری غذایی و دارویی
ایمنی و نگهداری دی اتانول آمین
-
طبقه‌بندی GHS:
-
H302: مضر در صورت بلع
-
H315: تحریک‌کننده پوست
-
H319: تحریک‌کننده شدید چشم
-
H351: احتمال سرطان‌زایی در مواجهه طولانی‌مدت
-
-
دور از نور خورشید و منابع گرمایی
-
در ظروف دربسته با جنس مقاوم (پلی‌اتیلن، فولاد ضدزنگ)
-
در محیط خشک و خنک (10–30 درجه سانتی‌گراد)
-
استفاده از دستکش مقاوم، عینک ایمنی و تهویه مناسب الزامی است
جمع‌بندی
دی‌اتانول‌آمین (DEA) یک ماده استراتژیک با عملکرد چندگانه در صنایع شیمیایی، آرایشی، نفت و ساختمان است. این ترکیب با فراهم‌سازی قابلیت تنظیم pH، امولسیون‌سازی و کاهش خوردگی، نقش کلیدی در بهبود فرمولاسیون‌های صنعتی ایفا می‌کند.
روغن کرچک
روغن کرچک یک روغن گیاهی استخراج‌شده از دانه گیاه Ricinus communis است. با فرمول دقیق چربی‌های triglyceride، حاوی حدود ۹۰٪ اسید ریسینولئیک بوده و به‌علت گروه –OH روی کربن دوازدهم، از سایر روغن‌های گیاهی از نظر فعل و انفعالات شیمیایی متمایز است.
در بازار صنعتی جهانی، روغن کرچک به‌عنوان ماده اولیه کلیدی در ساخت واکس، روان‌کننده و صابون تولید می‌شود، علاوه بر کاربرد در صنایع آرایشی، دارویی و شیمیایی
ساختار روغن کرچک
-
مجموعه‌ای از تری‌گلیسریدها که عمدتاً اسید ریسیـنولئیک (۱۲‑هیدروکسی اسید چرب ۱۸ کربنه) را شامل می‌شود
-
فرمول حدودی: C₅₇H₁₀₄O₉ برای تری‌استر حلقوی
-
ساختار قطبی به‌واسطه حضور گروه هیدروکسیل (–OH) بر زنجیره λ‑۹ .
ویژگی‌های روغن کرچک
| ویژگی | مقدار / توضیح |
|---|---|
| ظاهر | مایع روغنی بی‌رنگ تا زرد کمرنگ |
| چگالی (۲۵ °C) | ≈ 0.961 g/cm³ |
| رنگ | رنگ‌پذیری APHA ≤ 10–50 |
| بو | مشخص، شبیه روغن گیاهی |
| نقطه ذوب | حدود –۱۸ تا –۱۰ °C |
| نقطه جوش | ≈ ۳۱۳ °C (دمای تجزیه) |
| ویسکوزیته (25 °C) | ≈ 600–800 cSt |
| فشار بخار | بسیار کم، تبخیرپذیری پایین |
| حلالیت | مخلوط در الکل‌ها، تقریباً نامحلول در آب |
| pH | خنثی (~7) |
مزایای روغن کرچک
-
ویسکوزیته بالا و روان‌کنندگی عالی حتی در دمای پایین
-
مقاومت حرارتی بالا و استفاده در پلی‌یورتان و ترکیبات نساجی
-
قطبی بودن امکان واکنش به‌عنوان پایه‌های شیمیایی (مثلاً تولید اسید سباسیک، اپوکسیدها، استرها) دارد
-
در ساخت روان‌کننده‌های صنعتی، عایق، لاتکس طبیعی، صابون و آرایشی کاربرد گسترده دارد
معایب روغن کرچک
-
ممکن است آلرژن یا سمی برای برخی افراد حساس دانه گیاه باشد؛ اما در روغن معمولاً فاقد ریسین است
-
قابل اشتعال در دماهای بالا؛ احتیاط در دمای نگهداری و حمل لازم است
-
نامحلولی در آب ممکن است در برخی فرمولاسیون‌های آبی محدودیت ایجاد کند
-
احتمال فساد اکسیداتیو در صورت نگهداری در نور و هوا
کاربردهای روغن کرچک
-
صنعت پلی‌یورتان و لاتیمنیترها: ساخت چسب، فوم، رزین و رنگ
-
روغن موتور و گریس صنعتی: به‌عنوان پایدارکننده و افزودنی افزاینده وزن مولکولی
-
صنایع آرایش و بهداشتی: مرطوب‌کننده، پاک‌کننده و کاهش‌دهنده ویسکوزیته
-
بازرسان غذایی و مواد افزودنی: استفاده محدود در خوراک و نگهداری مواد غذایی
-
صنایع نفت، رنگ و چاپ: به‌عنوان حلال یا حامل مواد شیمیایی
ایمنی و نگهداری روغن کرچک
-
سطح خطر: طبق GHS غیر‌خطرناک (No GHS hazards)؛ سمی نیست اما قابل احتراق است و خطر نشت ممکن است لغزندگی ایجاد کند
-
PPE پیشنهادی:
-
دستکش مقاوم شیمیایی
-
عینک ایمنی
-
لباس محافظ برای جلوگیری از لغزندگی
-
-
شرایط نگهداری:
-
محیط خشک، خنک (۱۵–۲۵ °C)، دور از نور مستقیم
-
دور از منابع حرارتی، اکسیدکننده‌ها و شعله باز
-
-
اقدامات اضطراری:
-
در صورت تماس با پوست یا چشم: شست‌وشوی فوری با آب
-
نشت را با ماده جذب‌کننده خشک جمع‌آوری و دفع شود
-
در صورت آتش‌سوزی: استفاده از کپسول CO₂، پودر یا اسپری آب با فشار کم
-
سود مایع
سود مایع با نام علمی سدیم هیدروکسید محلول (NaOH Solution) یک محلول قلیایی شفاف، بی‌رنگ و بسیار خورنده است که در غلظت‌های مختلف (عمدتاً ۵۰٪ وزنی) عرضه می‌شود. این ماده یکی از پرکاربردترین محصولات پایه در صنعت شیمی و فرایندهای صنعتی به شمار می‌رود و در بسیاری از کاربردهای سنتزی، تصفیه‌ای، خورنده‌زدایی و قلیایی‌سازی استفاده می‌شود.
ساختار شیمیایی سود مایع
-
نام شیمیایی: سدیم هیدروکسید (محلول در آب)
-
فرمول مولکولی: NaOH (aq)
-
ساختار: محلول یونی شامل یون‌های Na⁺ و OH⁻ در آب
-
شماره CAS: 1310-73-2
-
غلظت رایج صنعتی: ۵۰٪ وزنی
-
وزن مولکولی (NaOH): 40.00 g/mol
ویژگی‌های سود مایع
| ویژگی | مقدار / توضیح |
|---|---|
| حالت فیزیکی | مایع شفاف، بی‌رنگ، بدون بو |
| چگالی (در غلظت 50%) | حدود 1.52 g/cm³ در 20°C |
| نقطه انجماد (50%) | حدود 12°C+ |
| نقطه جوش (50%) | حدود 143°C |
| pH محلول | حدود 14 |
| ویسکوزیته (در 20°C) | حدود 3.5 mPa·s (بالاتر از آب) |
| حلالیت در آب | محلول کامل – بسیار قلیایی و گرمازا |
| ظاهر | شفاف، روان، بدون ذرات معلق |
کاربردهای سود مایع
🔹 صنایع شیمیایی پایه:
-
خنثی‌سازی اسیدها، کنترل pH، بازیابی مواد زائد اسیدی
-
واکنش‌دهنده در تولید مواد شوینده، سفیدکننده، رزین، چسب و رنگ
🔹 تصفیه آب و فاضلاب:
-
کنترل pH و حذف فلزات سنگین
-
خنثی‌سازی پساب‌های اسیدی صنایع مختلف
🔹 صنعت کاغذ و خمیرکاغذ (Pulp & Paper):
-
فرآیند کرافت برای جداسازی لیگنین
-
بازیافت کاغذ و سفیدسازی با NaOH
🔹 صنایع نفت، گاز و پتروشیمی:
-
شیرین‌سازی گاز طبیعی (جذب H₂S و CO₂)
-
خنثی‌سازی اسیدها و تصفیه روغن پایه
🔹 صنایع غذایی:
-
تمیزکاری خطوط تولید (CIP)
-
در فرایند فرآوری زیتون و کاکائو (در غلظت‌های کنترل‌شده – گرید خوراکی)
مزایای سود مایع
-
فرم محلول = سهولت تزریق و دوزینگ در فرایندها
-
پایداری بالا در محلول – حمل‌ونقل آسان‌تر نسبت به سود جامد
-
در دسترس در حجم بالا و غلظت‌های متنوع (30٪ تا 50٪)
-
کاربردهای چندمنظوره – از پتروشیمی تا صنایع غذایی
معایب سود مایع
-
خورنده بسیار شدید برای پوست، چشم، فلزات سبک و تجهیزات غیرمقاوم
-
واکنش گرمازا هنگام رقیق‌سازی → نیاز به دقت بالا
-
نیاز به مخازن خاص (پلی‌اتیلن یا فولاد روکش‌دار) برای انبارداری
-
قابل اشتعال نیست، اما در صورت تماس با مواد قابل اشتعال تولید گرما می‌کند
ایمنی و نگهداری سود مایع
| مورد | اقدامات ایمنی پیشنهادی |
|---|---|
| طبقه‌بندی GHS | H314 – خورنده شدید پوست و چشم |
| تجهیزات حفاظت فردی (PPE) | دستکش نئوپرن، عینک ایمنی، شیلد صورت، ماسک تنفسی |
| تماس با پوست / چشم | شست‌وشوی فوری با آب سرد حداقل ۱۵ دقیقه، مراجعه پزشکی |
| نشت یا ریزش | جمع‌آوری با پمپ ضد خوردگی یا مواد جاذب قلیایی |
| ذخیره‌سازی | مخزن HDPE یا فولاد روکش‌دار، دارای تهویه و دور از اسیدها |
| دمای نگهداری مطلوب | بین 15°C تا 35°C |
| بسته‌بندی صنعتی رایج | بشکه‌های 220 لیتری / تانکرهای 1000 لیتری / فله‌ای |