ایزو‌بوتانول
ساختار شیمیایی ایزو‌بوتانول
- فرمول مولکولی: C₄H₁₀O
- نام IUPAC: 2-Methyl-1-propanol
- فرمول ساختاری: (CH₃)₂CHCH₂OH
- نوع الکل: الکل نوع اول شاخه‌دار (branched primary alcohol)
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی ایزو‌بوتانول
- جرم مولی: 74.12 g/mol
- بو: شیرین و نمناک
- نقطه اشتعال: حدود 28°C (بسته به شرایط فشار)
- حلالیت در حلال‌های آلی: به‌راحتی محلول در الکل‌ها، استرها، اترها، کلروفرم و بنزن
- قطبیت: متوسط – دارای گروه هیدروکسیل قطبی و زنجیره هیدروکربنی کوتاه
- فراریت: متوسط – نرخ تبخیر کمتر از متانول و بیشتر از اتانول
- پایداری شیمیایی: در شرایط عادی پایدار؛ در برابر اسیدهای قوی و اکسنده‌ها ناپایدار
- قابلیت اختلاط: با بیشتر حلال‌های آلی کاملاً قابل اختلاط است
کاربردهای ایزو‌بوتانول
حلال صنعتی:- در لاک‌ها، رزین‌ها، چسب‌ها، رنگ‌های پایه حلال
- به‌عنوان حلال در جوهرهای چاپ، پوشش‌های فلزی و لاک‌های خودرویی
- افزایش عدد اکتان در بنزین
- کاهش تشکیل رسوبات در موتورهای احتراقی
- جایگزین زیست‌پذیر متانول در فرمولاسیون سوخت‌های زیستی ترکیبی
- پیش‌ماده در تولید استرها، پلاستی‌سایزرها (نرم‌کننده‌ها)، و سورفکتانت‌ها
- تولید ایزوبوتیل استات، بوتیل اکریلات و سایر ترکیبات آلی معطر
- عامل فرمولاسیون در آفت‌کش‌ها، افزودنی‌های روان‌ساز و مواد استخراجی
- در برخی کاربردهای خاص در تصفیه نفت خام یا جداسازی ترکیبات آلی
مزایای ایزو‌بوتانول
- قدرت حلالیت بالا برای ترکیبات قطبی و غیرقطبی
- بخار متوسط – کنترل تبخیر نسبت به سایر الکل‌ها
- کارایی بالا در سنتز استرهای معطر و صنعتی
- عدد اکتان بالا – مناسب برای جایگزینی یا ترکیب با سوخت‌های فسیلی
- پایداری شیمیایی و محیطی مناسب
معایب ایزو‌بوتانول
- قابل اشتعال – نیاز به نگهداری ایمن و رعایت اصول ایمنی حمل‌ونقل
- سمیت متوسط – تحریک تنفسی و پوستی در تماس مکرر یا غلظت‌های بالا
- حلالیت محدود در آب – نیاز به امولسیفایر یا هم‌زن مناسب
- نسبتاً گران‌تر از نرمال بوتانول در برخی بازارها
ایمنی و نگهداری ایزو‌بوتانول
نام ماده: ایزو‌بوتانول (Isobutanol)
فرمول شیمیایی: C₄H₁₀O
شماره CAS: 78-83-1
خطرات شیمیایی و فیزیکی ایزو‌بوتانول
| نوع خطر | توضیحات |
|---|---|
| قابل اشتعال بالا | ایزو‌بوتانول مایعی با نقطه اشتعال حدود 28°C است و بخارات آن در مجاورت شعله یا جرقه به‌شدت مشتعل می‌شوند. |
| تحریک پوست و چشم | تماس مستقیم با مایع می‌تواند باعث خشکی پوست، التهاب یا سوزش چشم شود. |
| خطر تنفسی | استنشاق بخارات در فضای بسته ممکن است باعث سرگیجه، سردرد، تهوع یا تحریک راه‌های تنفسی شود. |
| آسیب به سیستم عصبی | قرارگیری طولانی‌مدت در معرض بخار ایزو‌بوتانول ممکن است روی سیستم عصبی اثرات مخرب داشته باشد. |
اقدامات ایمنی ایزو‌بوتانول
اقدامات عمومی:
-
در محیط‌هایی با تهویه مناسب کار شود.
-
از ماسک مناسب با فیلتر آلی در کارگاه‌های صنعتی استفاده گردد.
-
استفاده از دستکش مقاوم شیمیایی (نیتریل یا PVC)، عینک ایمنی و روپوش آزمایشگاهی الزامی است.
-
از تماس طولانی‌مدت یا مکرر با پوست خودداری شود.
در صورت نشت:
-
نشت را با جذب‌کننده‌های غیرقابل اشتعال (مثل ورمیکولیت یا ماسه) جمع‌آوری کنید.
-
منطقه را تهویه کرده و منابع جرقه/حرارت را حذف کنید.
-
از تجهیزات ضدجرقه برای جمع‌آوری استفاده شود.
در صورت آتش‌سوزی:
-
برای خاموش کردن، از کف مقاوم الکلی، CO₂، یا پودر خشک استفاده شود.
-
آب پرفشار برای پاشش مستقیم استفاده نشود (پخش آتش را بیشتر می‌کند).
-
تجهیزات اطفای حریق باید ضدجرقه و مجهز به لباس مقاوم در برابر بخارات الکل باشند.
شرایط نگهداری ایزو‌بوتانول
| پارامتر | توصیه |
|---|---|
| دمای نگهداری | بین 5 تا 30 درجه سانتی‌گراد – از سرمای شدید یا گرمای مستقیم دوری شود. |
| ظروف نگهداری | در بشکه‌های فلزی یا ظروف پلی‌اتیلن مقاوم به حلال نگهداری شود. |
| تهویه انبار | انبار باید دارای تهویه دائم و فاقد منابع حرارتی مستقیم باشد. |
| علائم هشدار | ظروف باید با برچسب‌های خطر (قابل اشتعال، تحریک‌کننده) مشخص شوند. |
| دور از مواد ناسازگار | از تماس با مواد اکسیدکننده قوی، اسیدهای غلیظ و کلرات‌ها خودداری شود. |
بوتیل سلوسولو
بوتیل سلوسولو یا 2-بوتوکسی اتانول یک حلال پرکاربرد در صنایع رنگ، پوشش، شوینده و کشاورزی است. ترکیب منحصربه‌فرد گروه اتر و الکل در ساختار آن باعث شده خاصیت چربی‌زدایی، انحلال و کاهش کشش سطحی را به‌طور همزمان داشته باشد. این ویژگی‌ها باعث شده که بوتیل سلوسولو جایگاه مهمی در میان حلال‌های صنعتی پیدا کند و گزینه‌ای اقتصادی و کارآمد برای بسیاری از صنایع باشد.
ساختار شیمیایی بوتیل سلوسولو
بوتیل سلوسولو با نام علمی 2-بوتوکسی اتانول (2-Butoxyethanol) یک ترکیب آلی از خانواده گلیکول اترها است.
-
فرمول شیمیایی: C₆H₁₄O₂
-
شماره CAS: 111-76-2
-
ساختار مولکولی: CH₃(CH₂)₃OCH₂CH₂OH
این ماده همزمان دارای گروه هیدروکسیل (–OH) و اتر (–O–) است که باعث شده ویژگی‌های حلالیت دوگانه (قطبی و غیرقطبی) داشته باشد.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی بوتیل سلوسولو
-
ظاهر: مایع شفاف بی‌رنگ با بوی ملایم شبیه اتر
-
نقطه جوش: حدود 171 °C
-
نقطه ذوب: -77 °C
-
چگالی (20°C): 0.9 g/cm³
-
فشار بخار: 0.8 mmHg در 20 °C
-
حلالیت در آب: کاملاً محلول (مخلوط‌پذیر با آب و حلال‌های آلی)
-
ویژگی کلیدی: کاهش کشش سطحی محلول‌ها و بهبود خاصیت ترکنندگی
کاربردهای بوتیل سلوسولو
صنایع رنگ و پوشش
-
به‌عنوان حلال و کو-سالوِنت در رنگ‌های پایه آب و پایه حلال
-
بهبود جریان‌پذیری و یکنواختی سطح رنگ
-
افزایش چسبندگی و براقیت پوشش‌ها
صنایع شوینده و پاک‌کننده
-
استفاده در فرمولاسیون شوینده‌های صنعتی و خانگی (مانند شیشه‌شوی، پاک‌کننده چربی‌ها و روغن‌ها)
-
به دلیل حلالیت دوگانه، قدرت بالای چربی‌زدایی دارد
صنایع نفت و پتروشیمی
-
به‌عنوان حلال در استخراج و تمیزکاری تجهیزات صنعتی
صنایع دارویی و کشاورزی
-
در برخی فرمولاسیون‌ها برای افزایش پخش‌پذیری ترکیبات فعال استفاده می‌شود
معایب بوتیل سلوسولو
-
قابل اشتعال با نقطه اشتعال پایین (~60°C)
-
تحریک‌کننده پوست و چشم در تماس مستقیم
-
در مواجهه طولانی‌مدت بخارات آن می‌تواند اثرات سمی روی کبد و کلیه بگذارد
-
استفاده بیش‌ازحد در محصولات مصرفی ممکن است محدودیت‌های قانونی داشته باشد
مزایای بوتیل سلوسولو
-
حلالیت دوگانه: مناسب برای ترکیبات آلی و معدنی
-
سازگاری بالا: با آب و بیشتر حلال‌های آلی امتزاج‌پذیر است
-
کارایی صنعتی بالا: بهبود روان‌کنندگی و کاهش کشش سطحی در فرمولاسیون‌ها
-
اقتصادی: قیمت مناسب نسبت به کارایی بالا
ایمنی و نگهداری بوتیل سلوسولو
-
طبقه‌بندی GHS: مایع قابل اشتعال، تحریک‌کننده چشم و پوست
-
تجهیزات حفاظت فردی: دستکش مقاوم شیمیایی، عینک ایمنی، ماسک تنفسی در محیط‌های کم‌تهویه
-
انبارداری: در ظروف فلزی یا پلی‌اتیلن دربسته، در محیط خنک و خشک، دور از منابع حرارت و شعله باز نگهداری شود
-
اقدامات اضطراری: در صورت تماس پوستی یا چشمی، شستشو با آب فراوان. در صورت استنشاق بخار زیاد، انتقال به فضای باز و مراجعه به پزشک توصیه می‌شود.
تری اتانول آمین
ویژگی‌های تری اتانول آمین
| ویژگی | مقدار |
|---|---|
| ظاهر | مایع شفاف، بی‌رنگ تا زرد کمرنگ |
| بوی خاص | بوی ضعیف آمینی و کمی شیرین |
| وزن مولکولی | 149.19 g/mol |
| نقطه جوش | 335 – 335.4°C |
| نقطه ذوب | ~21.2 – 21.6°C |
| دانسیته (چگالی) | (25°C):1.124 – 1.127 g/cm³ |
| ویسکوزیته | نسبتاً بالا (~450 cP) |
| انحلال‌پذیری | کاملاً محلول در آب، اتانول و استون |
| pH محلول 1٪ در آب | 10.5 – 11.5 |
کاربردهای تری اتانول آمین
تری‌اتانول‌آمین به دلیل خواص منحصربه‌فرد، در صنایع گسترده‌ای به کار می‌رود:
1. صنایع آرایشی و بهداشتی
-
تنظیم‌کننده pH در کرم‌ها و لوسیون‌ها
-
امولسیون‌کننده در فرمولاسیون شامپوها و ژل اصلاح
-
عامل کف‌زا در شوینده‌های ملایم
2. صنایع نفت و حفاری
-
بازدارنده خوردگی در فرآیندهای انتقال نفت و گاز
-
افزودنی در مایعات حفاری
3. صنایع نساجی
-
روان‌ساز در فرایند رنگرزی
-
تثبیت‌کننده رنگ در الیاف مصنوعی
4. صنایع دارویی
-
پایه برای پمادها و کرم‌های دارویی
-
استفاده در قرص‌های آزادشونده آهسته
5. صنایع رنگ و جوهر
-
پایدارکننده ویسکوزیته
-
کنترل‌کننده pH در فرمولاسیون جوهرها
6. تولید سیمان و بتن
-
کمک فرآیندی در آسیاب سیمان (Grinding Aid)
-
بهبود مقاومت و روانی بتن
مزایای تری اتانول آمین
-
قدرت بافری بالا در کنترل pH
-
انحلال‌پذیری عالی در سیستم‌های آبی و آلی
-
چندکاره بودن در نقش حلال، سورفکتانت و عامل کمپلکس‌کننده
-
مصرف بهینه در فرمول‌های کم‌بو و غیرتحریک‌کننده
معایب تری اتانول آمین
-
حساسیت‌زا بودن در تماس مکرر با پوست
-
تجزیه‌پذیری نسبی در برابر حرارت بالا
-
نیاز به کنترل دقیق دوز در صنایع آرایشی
-
امکان تشکیل نیتروزامین‌ها در شرایط خاص (در ترکیب با نیتریت‌ها)
ایمنی و نگهداری تری اتانول آمین
-
کد طبقه‌بندی خطر (GHS):
-
H315: موجب تحریک پوست
-
H319: موجب تحریک شدید چشم
-
H335: ممکن است موجب تحریک دستگاه تنفسی شود
-
-
نکات ایمنی (HSE):
-
استفاده از دستکش، عینک ایمنی و تهویه مناسب توصیه می‌شود
-
از تماس مستقیم با پوست، چشم و استنشاق بخار آن اجتناب شود
-
در ظروف دربسته، در دمای محیط و دور از نور مستقیم نگهداری گردد
-
-
کد بین‌المللی حمل‌ونقل:
-
UN Code: 2491
-
کلاس خطر: 8 (مواد خورنده)
-
تری‌اتانول‌آمین (TEA) یک ماده شیمیایی چندمنظوره و حیاتی در صنایع فرمولاسیون، پالایش، نساجی و ساختمان است. اگر به‌دنبال یک افزودنی با قابلیت کنترل pH، امولسیون‌کنندگی قوی و سازگاری بالا با مواد اولیه مختلف هستید، TEA یکی از بهترین انتخاب‌ها خواهد بود.
تری ایزو پروپانول آمین
تری‌ایزوپروپانول‌آمین (TIPA) ترکیبی آلی با فرمول شیمیایی C₉H₂₁NO₃ است که در دسته آمین‌های نوع سوم و الکل‌های چندعاملی قرار می‌گیرد. این ترکیب از واکنش آمونیاک با ایزوپروپیل اکسید یا ایزوپروپانول به‌دست می‌آید و دارای سه گروه هیدروکسیل (-OH) و یک مرکز نیتروژن آمینی است.
ساختار تری‌ایزوپروپانول‌آمین
TIPA یک باز ضعیف با خاصیت کمپلکس‌کنندگی و حل‌کنندگی بالا در محیط‌های آبی و قطبی است.
ویژگی‌های تری‌ایزوپروپانول‌آمین
| ویژگی | مقدار استاندارد |
|---|---|
| حالت فیزیکی | مایع شفاف، بی‌رنگ یا زرد بسیار کمرنگ |
| بوی خاص | آمینی و کمی الکلی |
| وزن مولکولی | 191.27 g/mol |
| نقطه جوش | 305–310°C |
| نقطه انجماد | حدود -20°C |
| دانسیته (چگالی) | 1.03–1.05 g/cm³ (در دمای 25°C) |
| حلالیت در آب | کاملاً محلول |
| pH محلول 1٪ | 10.5–11.5 |
کاربردهای تری‌ایزوپروپانول‌آمین
تری‌ایزوپروپانول‌آمین به دلیل ساختار سه‌عاملی خود، در کاربردهای صنعتی متنوعی نقش کلیدی ایفا می‌کند:
1. صنعت سیمان و بتن
-
به‌عنوان افزودنی تقویت‌کننده آسیاب (Grinding Aid)
-
بهبود مقاومت فشاری بتن و کاهش مصرف انرژی آسیاب
2. فرمولاسیون شوینده‌ها و مواد بهداشتی
-
عامل تنظیم‌کننده pH
-
پایدارکننده امولسیون‌ها در صابون‌ها و شوینده‌های مایع
3. تولید رنگ و جوهر
-
جلوگیری از لخته‌شدن پیگمنت‌ها
-
بهبود ویسکوزیته در رنگ‌های پایه آب
4. صنایع نفت و گاز
-
کاربرد به‌عنوان بازدارنده خوردگی در سیستم‌های انتقال و حفاری
5. مواد شیمیایی کشاورزی
-
تنظیم‌کننده pH در کودهای مایع و محلول‌های سم‌پاشی
مزایای تری‌ایزوپروپانول‌آمین
-
قابلیت حل بالا در آب و الکل‌ها
-
پایداری حرارتی و شیمیایی خوب
-
عملکرد چندگانه در تنظیم pH، روان‌سازی و کنترل کف
-
غیر فرار و ایمن‌تر از آمین‌های سبک‌تر
معایب تری‌ایزوپروپانول‌آمین
-
احتمال تحریک پوست و چشم در تماس مستقیم
-
در دماهای بالا ممکن است تجزیه حرارتی رخ دهد
-
نیاز به کنترل دقیق دوز برای جلوگیری از خوردگی در برخی کاربردها
ایمنی و نگهداری تری‌ایزوپروپانول‌آمین
-
H319: باعث تحریک چشم
-
H315: موجب تحریک پوست
-
H335: احتمال تحریک تنفسی در صورت استنشاق
-
نگهداری در ظروف پلیمری یا فولادی ضدزنگ در دمای ۱۰ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد
-
دور از منابع حرارتی یا نور مستقیم آفتاب
-
استفاده از تجهیزات حفاظت فردی (دستکش، ماسک و عینک ایمنی) توصیه می‌شود
-
در صورت نشت، با مقادیر زیاد آب رقیق و جمع‌آوری شود
جمع‌بندی نهایی
تری‌ایزوپروپانول‌آمین (TIPA) یک ترکیب شیمیایی با کارایی بالا و نقش‌های چندگانه در صنایع مختلف است. این ماده به‌ویژه در صنعت سیمان به‌عنوان عامل بهبود فرآیند آسیاب و در شوینده‌ها به‌عنوان تنظیم‌کننده pH شناخته شده است.
اگر به‌دنبال خرید تری‌ایزوپروپانول‌آمین با کیفیت تضمین‌شده و قیمت رقابتی هستید، پیشنهاد می‌شود تنها از تأمین‌کنندگان معتبر با گواهی آنالیز معتبر (COA) و مشاوره فنی استفاده کنید.
دی اتانول آمین
ویژگی‌های دی‌اتانول‌آمین
- ظاهر: مایع بی‌رنگ تا زرد کمرنگ، ویسکوز
- بو: بوی آمینی ملایم
- وزن مولکولی: 105.14 g/mol
- نقطه جوش: 269°C در فشار اتمسفر
- دانسیته (چگالی): 1.097 g/cm³ در 20–25°C
- انحلال‌پذیری: کاملاً محلول در آب، اتانول، گلیسرول، اما در هیدروکربن‌ها نامحلول است
- pH محلول آبی 1%: حدود 10–11.5
کاربردهای دی‌اتانول‌آمین
- صنایع شوینده و آرایشی
- پایه فعال در تولید شامپو، صابون مایع، کرم و لوسیون
- عامل تنظیم‌کننده pH و امولسیون‌کننده پایدار
- صنعت نفت و گاز
- جذب گازهای اسیدی مانند CO₂ و H₂S در واحدهای گاز شیرین‌کنی (Gas Treating)
- بازدارنده خوردگی در خطوط لوله
- صنایع کشاورزی
- عامل کمپلکس‌کننده در کودهای مایع
- تثبیت‌کننده pH در فرمولاسیون سموم و قارچ‌کش‌ها
- صنایع رنگ، جوهر و رزین
- کمک امولسیون‌کننده در رنگ‌های پایه آب
- افزایش ویسکوزیته و ماندگاری رنگ
- صنایع سیمان و بتن
- به‌عنوان Grinding Aid در فرایند آسیاب سیمان
- بهبود روانی و مقاومت بتن در دماهای مختلف
مزایای دی اتانول آمین
- چندکاره و اقتصادی برای صنایع مختلف
- پایداری شیمیایی بالا در محیط قلیایی
- حلالیت بالا در سیستم‌های آبی
- ترکیب‌پذیری آسان با سورفکتانت‌ها، روغن‌ها و الکل‌ها
معایب دی اتانول آمین
- تحریک‌کننده پوست و چشم در تماس مستقیم
- امکان تشکیل نیتروزآمین‌های سرطان‌زا در حضور نیتریت‌ها
- احتمال حساسیت‌زایی در استفاده طولانی‌مدت (به‌ویژه در محصولات آرایشی بدون شستشو)
- نیاز به کنترل دقیق دوز در صنایع غذایی و دارویی
- H302: مضر در صورت بلع
- H315: تحریک‌کننده پوست
- H319: تحریک‌کننده شدید چشم
- H351: احتمال سرطان‌زایی در مواجهه طولانی‌مدت (براساس طبقه‌بندی IARC گروه 2B)
شرایط نگهداری دی اتانول آمین
- دور از نور خورشید و منابع گرما
- در ظروف دربسته با جنس مقاوم (پلی‌اتیلن یا فولاد ضدزنگ)
- در محیط خشک و خنک (10–30°C)
- استفاده از دستکش مقاوم، عینک ایمنی و تهویه مناسب الزامی است
روغن کرچک
روغن کرچک یک روغن گیاهی استخراج‌شده از دانه گیاه Ricinus communis است. با فرمول دقیق چربی‌های triglyceride، حاوی حدود ۹۰٪ اسید ریسینولئیک بوده و به‌علت گروه –OH روی کربن دوازدهم، از سایر روغن‌های گیاهی از نظر فعل و انفعالات شیمیایی متمایز است.
در بازار صنعتی جهانی، روغن کرچک به‌عنوان ماده اولیه کلیدی در ساخت واکس، روان‌کننده و صابون تولید می‌شود، علاوه بر کاربرد در صنایع آرایشی، دارویی و شیمیایی
ساختار روغن کرچک
-
مجموعه‌ای از تری‌گلیسریدها که عمدتاً اسید ریسیـنولئیک (۱۲‑هیدروکسی اسید چرب ۱۸ کربنه) را شامل می‌شود
-
فرمول حدودی: C₅₇H₁₀₄O₉ برای تری‌استر حلقوی
-
ساختار قطبی به‌واسطه حضور گروه هیدروکسیل (–OH) بر زنجیره λ‑۹ .
ویژگی‌های روغن کرچک
| ویژگی | مقدار / توضیح |
|---|---|
| ظاهر | مایع روغنی بی‌رنگ تا زرد کمرنگ |
| چگالی (۲۵ °C) | ≈ 0.961 g/cm³ |
| رنگ | رنگ‌پذیری APHA ≤ 10–50 |
| بو | مشخص، شبیه روغن گیاهی |
| نقطه ذوب | حدود –۱۸ تا –۱۰ °C |
| نقطه جوش | ≈ ۳۱۳ °C (دمای تجزیه) |
| ویسکوزیته (25 °C) | ≈ 600–800 cSt |
| فشار بخار | بسیار کم، تبخیرپذیری پایین |
| حلالیت | مخلوط در الکل‌ها، تقریباً نامحلول در آب |
| pH | خنثی (~7) |
مزایای روغن کرچک
-
ویسکوزیته بالا و روان‌کنندگی عالی حتی در دمای پایین
-
مقاومت حرارتی بالا و استفاده در پلی‌یورتان و ترکیبات نساجی
-
قطبی بودن امکان واکنش به‌عنوان پایه‌های شیمیایی (مثلاً تولید اسید سباسیک، اپوکسیدها، استرها) دارد
-
در ساخت روان‌کننده‌های صنعتی، عایق، لاتکس طبیعی، صابون و آرایشی کاربرد گسترده دارد
معایب روغن کرچک
-
ممکن است آلرژن یا سمی برای برخی افراد حساس دانه گیاه باشد؛ اما در روغن معمولاً فاقد ریسین است
-
قابل اشتعال در دماهای بالا؛ احتیاط در دمای نگهداری و حمل لازم است
-
نامحلولی در آب ممکن است در برخی فرمولاسیون‌های آبی محدودیت ایجاد کند
-
احتمال فساد اکسیداتیو در صورت نگهداری در نور و هوا
کاربردهای روغن کرچک
-
صنعت پلی‌یورتان و لاتیمنیترها: ساخت چسب، فوم، رزین و رنگ
-
روغن موتور و گریس صنعتی: به‌عنوان پایدارکننده و افزودنی افزاینده وزن مولکولی
-
صنایع آرایش و بهداشتی: مرطوب‌کننده، پاک‌کننده و کاهش‌دهنده ویسکوزیته
-
بازرسان غذایی و مواد افزودنی: استفاده محدود در خوراک و نگهداری مواد غذایی
-
صنایع نفت، رنگ و چاپ: به‌عنوان حلال یا حامل مواد شیمیایی
ایمنی و نگهداری روغن کرچک
-
سطح خطر: طبق GHS غیر‌خطرناک (No GHS hazards)؛ سمی نیست اما قابل احتراق است و خطر نشت ممکن است لغزندگی ایجاد کند
-
PPE پیشنهادی:
-
دستکش مقاوم شیمیایی
-
عینک ایمنی
-
لباس محافظ برای جلوگیری از لغزندگی
-
-
شرایط نگهداری:
-
محیط خشک، خنک (۱۵–۲۵ °C)، دور از نور مستقیم
-
دور از منابع حرارتی، اکسیدکننده‌ها و شعله باز
-
-
اقدامات اضطراری:
-
در صورت تماس با پوست یا چشم: شست‌وشوی فوری با آب
-
نشت را با ماده جذب‌کننده خشک جمع‌آوری و دفع شود
-
در صورت آتش‌سوزی: استفاده از کپسول CO₂، پودر یا اسپری آب با فشار کم
-
سود مایع
ساختار شیمیایی سود مایع
- نام شیمیایی: سدیم هیدروکسید محلول
- فرمول مولکولی: NaOH(aq)
- شماره CAS: 1310-73-2
- ساختار: محلول یونی شامل یون‌های Na⁺ و OH⁻ در آب
- وزن مولکولی NaOH: 40.00 g/mol
- غلظت صنعتی رایج: ۵۰٪ وزنی (محلول اشباع جزئی در دمای محیط)
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی (در غلظت 50%)
- حالت فیزیکی: مایع شفاف، بی‌رنگ، بدون بو
- چگالی (20°C): 1.515 – 1.520 g/cm³
- نقطه انجماد: حدود 12°C+ (در غلظت 50٪، کریستال‌سازی هیدرات‌ها آغاز می‌شود)
- نقطه جوش: حدود 143°C
- pH محلول (1%): حدود 14
- ویسکوزیته (20°C): 3.4 – 3.6 mPa·s (بالاتر از آب)
- حلالیت در آب: کامل – واکنش گرمازا و تولید حرارت بالا
- ظاهر: شفاف، روان، بدون ذرات معلق
کاربردهای سود مایع
صنایع شیمیایی پایه:- خنثی‌سازی اسیدها و کنترل pH
- واکنش‌دهنده در تولید شوینده‌ها، سفیدکننده‌ها، رزین‌ها، رنگ‌ها و چسب‌ها
- تنظیم pH و حذف یون‌های فلزات سنگین
- خنثی‌سازی پساب اسیدی
- فرآیند کرافت برای جداسازی لیگنین از سلولز
- سفیدسازی و بازیافت کاغذ
- شیرین‌سازی گاز طبیعی (حذف H₂S و CO₂)
- تصفیه روغن‌های صنعتی و خنثی‌سازی اسیدها
- تمیزکاری خطوط تولید (CIP)
- فرآوری زیتون (Lye Curing) و کاکائو در غلظت‌های کنترل‌شده
مزایای سود مایع
- فرم محلول = آماده‌به‌استفاده و مناسب برای تزریق مستقیم
- پایداری بالا در محلول – عدم نیاز به حل‌سازی قبل از مصرف
- حمل‌ونقل و ذخیره‌سازی آسان‌تر نسبت به سود جامد
- تنوع کاربرد از صنایع شیمیایی تا صنایع غذایی
معایب سود مایع
- خورندگی بسیار بالا برای پوست، چشم، فلزات سبک و تجهیزات غیرمقاوم
- واکنش گرمازا در زمان رقیق‌سازی ←نیاز به افزودن سود به آب، نه بالعکس
- نیاز به مخازن مقاوم (HDPE یا فولاد کربنی روکش‌دار)
- جذب CO₂ هوا ← کاهش خلوص محلول در طول زمان
ایمنی و نگهداری سود مایع
طبقه‌بندی GHS:- H314 – آسیب شدید به پوست و چشم
- P280 – استفاده از تجهیزات حفاظت فردی کامل
- دستکش نئوپرن یا PVC مقاوم به قلیا
- عینک ایمنی + شیلد محافظ صورت
- ماسک تنفسی در محیط‌های با بخار یا اسپری سود
- تماس با پوست/چشم: شست‌وشوی فوری با آب سرد حداقل ۱۵ دقیقه و مراجعه به پزشک
- بلع: عدم القای استفراغ، نوشیدن آب فراوان، مراجعه سریع به اورژانس
- مخزن HDPE یا فولاد روکش‌دار اپوکسی
- دمای بهینه: 15°C تا 35°C
- دور از اسیدها، فلزات سبک و مواد آلی کلردار
- بشکه ۲۲۰ لیتری
- تانکر IBC هزار لیتری
- حمل فله‌ای با تانکر مخصوص مقاوم به قلیا
کربوکسی متیل سلولز
کربوکسی متیل سلولز که به اختصار CMC نیز شناخته می‌شود، یک پلی‌ساکارید مشتق‌شده از سلولز طبیعی است که با افزودن گروه‌های کربوکسی‌متیل به ساختار سلولز تولید می‌گردد. این ماده به دلیل ویژگی‌های خاصی مانند قابلیت حل شدن در آب، ایجاد ویسکوزیته و خاصیت پایدارکنندگی در صنایع مختلف از جمله غذایی، دارویی، آرایشی و بهداشتی، نساجی و نفت و گاز به‌طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کربوکسی متیل سلولز به‌عنوان یکی از پرمصرف‌ترین هیدروکلوئیدها، نه تنها در بهبود کیفیت محصولات نقش دارد بلکه ارزش اقتصادی بالایی برای تولیدکنندگان ایجاد می‌کند.
ساختار شیمیایی کربوکسی متیل سلولز
درواقع ماده کربوکسی متیل سلولز دارای ترکیباتی از واکنش سلولز طبیعی (عمدتاً پنبه یا چوب) با کلرواستیک اسید و سدیم هیدروکسید به دست می‌آید.
ساختار این ماده دارای زنجیره‌های پلیمری سلولزی با جانشین‌شدگی گروه‌های کربوکسی‌متیل است که خاصیت آنیونی به آن می‌دهد. درجه جانشینی (DS) یکی از پارامترهای کلیدی در تعیین کیفیت و عملکرد کربوکسی متیل سلولز است.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی کربوکسی متیل سلولز
-
ظاهر: پودر سفید تا کرم روشن
-
حلالیت: به‌طور کامل در آب سرد و گرم محلول است
-
pH محلول آبی: بین 6 تا 8
-
ویسکوزیته: متغیر (بسته به گرید، از 25 تا 8000 cps)
-
چگالی: حدود 1.6 g/cm³
-
بو و طعم: بی‌بو و بی‌مزه
-
پایداری: مقاوم در برابر حرارت ملایم و محیط‌های قلیایی ضعیف
کاربردهای کربوکسی متیل سلولز
1. صنایع غذایی
-
بهبود دهنده بافت در بستنی، سس‌ها، محصولات نانوایی و لبنیات
-
جایگزین چربی در محصولات رژیمی
-
افزایش ویسکوزیته و قوام‌دهنده در نوشیدنی‌ها و دسرها
2. صنایع دارویی
-
استفاده به‌عنوان چسب قرص‌ها و پایدارکننده سوسپانسیون‌ها
-
بهبود رهایش دارو در سیستم‌های دارورسانی
3. صنایع آرایشی و بهداشتی
-
افزودنی در خمیر دندان به‌عنوان غلیظ‌کننده و پایدارکننده کف
-
لوسیون‌ها و شامپوها برای ایجاد بافت یکنواخت
4. صنایع نفت و گاز
-
استفاده در سیالات حفاری به‌عنوان کنترل‌کننده ویسکوزیته و کاهش‌دهنده فیلتراسیون
5. سایر کاربردها
-
در نساجی به‌عنوان عامل سایزینگ
-
در کاغذسازی برای افزایش استحکام
-
در چسب‌ها و رنگ‌ها برای بهبود خاصیت رئولوژیکی
معایب کربوکسی متیل سلولز
-
حساسیت در برابر محیط‌های بسیار اسیدی یا قلیایی قوی
-
امکان بروز ناپایداری در دماهای بسیار بالا
-
احتمال ایجاد حساسیت در افراد معدود در محصولات بهداشتی
مزایای کربوکسی متیل سلولز
-
حلالیت بالا در آب
-
ایمنی مصرفی و تأیید شده توسط FDA و FAO
-
پایداری و افزایش ماندگاری محصولات
-
کاربرد چندمنظوره ماننده ماده گوارگام در صنایع مختلف را دارد.
-
قیمت اقتصادی نسبت به بسیاری از هیدروکلوئیدها
ایمنی و نگهداری کربوکسی متیل سلولز
-
ایمنی: در دوزهای مجاز، ایمن و غیرسمی است
-
نگهداری:به طور کلی محیط کربوکسی متیل سلولز باید در فضای خشک، خنک و به دور از رطوبت نگهداری شود.
-
بسته‌بندی: معمولاً در کیسه‌های چندلایه 25 کیلوگرمی عرضه می‌شود
-
توصیه ایمنی: هنگام کار با پودر، از تماس مستقیم با چشم و استنشاق غبار خودداری شود
فرآیند تولید کربوکسی متیل سلولز
-
آماده‌سازی سلولز: استخراج سلولز از منابع طبیعی مانند پنبه یا خمیر چوب
-
قلیایی‌سازی: تیمار سلولز با محلول سدیم هیدروکسید
-
واکنش با کلرواستیک اسید: افزودن گروه‌های کربوکسی‌متیل به زنجیره سلولز
-
خنثی‌سازی و فیلتراسیون: حذف ناخالصی‌ها و تنظیم pH
-
خشک‌کردن و آسیاب: به‌دست آمدن پودر کربوکسی متیل سلولز در گریدهای مختلف
گریدهای مختلف کربوکسی متیل سلولز
-
-
گرید غذایی (E466): استفاده کربوکسی متیل سلولز در صنایع غذایی
-
-
گرید دارویی: دارای خلوص بالا برای فرمولاسیون دارو
-
گرید صنعتی: برای صنایع نفت، کاغذ و نساجی
-
گرید آرایشی: برای محصولات بهداشتی و مراقبت شخصی
خرید کربوکسی متیل سلولز
کربوکسی متیل سلولز یک ماده پرکاربرد، ایمن و مقرون‌به‌صرفه است که در طیف وسیعی از صنایع به‌کار می‌رود. از تولید غذا و دارو گرفته تا محصولات نفتی و آرایشی، همه از این ماده برای بهبود کیفیت و افزایش کارایی بهره می‌برند.
در صورت تمایل به خرید کربوکسی متیل سلولز در گریدهای مختلف (غذایی، دارویی، صنعتی و آرایشی) می‌توانید از طریق سایت تأمین کالا تک اقدام نمایید. تضمین کیفیت، قیمت کربوکسی متیل سلولز رقابتی و تأمین آن از جمله مطمئن از مهم‌ترین مزایای خرید از ما است.