کربنات باریم Barium Carbonate یک ترکیب شیمیایی معدنی با فرمول BaCO₃ است که به شکل پودر سفید و بی‌بو یافت می‌شود. این ماده به دلیل ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاص خود، کاربرد گسترده‌ای در صنایع مختلف از جمله شیشه‌سازی، سرامیک، تولید آجر نسوز، و فرآوری فلزات دارد.

ساختار شیمیایی کربنات باریم

کربنات باریم یک نمک معدنی متشکل از یون‌های باریم (Ba²⁺) و کربنات (CO₃²⁻) است. ساختار کریستالی آن به شکل ارتورومبیک (Orthorhombic) بوده و به دلیل پایداری بالا در شرایط محیطی، مقاومت خوبی در برابر تجزیه دارد. این ترکیب در طبیعت عمدتاً به شکل کانی ویترایت (Witherite) یافت می‌شود.

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی کربنات باریم

• فرمول شیمیایی: BaCO₃

• جرم مولکولی: 197.34 g/mol

• چگالی: 4.29 g/cm³ در 20°C

• نقطه ذوب: 811°C (تجزیه به اکسید باریم و دی‌اکسید کربن)

• حلالیت در آب: بسیار کم محلول (0.002 g/L در 20°C)

• رنگ و شکل: پودر سفید، بی‌بو

• پایداری شیمیایی: پایدار در شرایط محیطی، اما در تماس با اسیدها تجزیه می‌شود.

کاربردهای کربنات باریم

• صنعت شیشه: افزایش شفافیت و استحکام مکانیکی شیشه

• تولید سرامیک و لعاب: بهبود مقاومت حرارتی و افزایش جلای سطحی

• تصفیه آب: حذف سولفات‌ها و یون‌های مضر

• تولید آجر نسوز: افزایش مقاومت به حرارت و شوک حرارتی

• فرآوری فلزات: در عملیات ذوب و تصفیه فلزات غیرآهنی

• صنعت رنگ‌سازی: به عنوان رنگدانه و پایدارکننده رنگ

معایب کربنات باریم

• سمیت بالا: در صورت بلع یا استنشاق می‌تواند سمی باشد.

• اثر زیست‌محیطی: ورود به آب‌های زیرزمینی می‌تواند خطرناک باشد.

• محدودیت مصرف در صنایع غذایی: به دلیل اثرات سمی، استفاده در صنایع غذایی ممنوع است.

مزایای کربنات باریم

• کارایی صنعتی بالا: در طیف گسترده‌ای از صنایع کاربرد دارد.

• پایداری حرارتی: مقاومت عالی در برابر دماهای بالا

• بهبود کیفیت محصولات: افزایش خواص مکانیکی و ظاهری محصولات شیشه‌ای و سرامیکی

ایمنی و نگهداری کربنات باریم

• شرایط نگهداری: در محیط خشک و دور از رطوبت نگهداری شود.

• تجهیزات ایمنی: استفاده از ماسک، دستکش و عینک ایمنی هنگام کار

• حمل و نقل: مطابق با مقررات حمل مواد شیمیایی سمی

• اقدامات اضطراری: در صورت تماس با پوست یا چشم، بلافاصله با آب فراوان شستشو داده شود.