آسپارتام
آسپارتام یک شیرین‌کننده مصنوعی کم‌کالری است که تقریباً ۲۰۰ برابر شیرین‌تر از ساکاروز (قند میزبان) می‌باشد. این ماده به‌عنوان جایگزینی با کالری پایین برای شکر در محصولات غذایی و دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد و به‌خاطر طعم نزدیک به شکر و مصرف مقدار کم برای رسیدن به همان سطح شیرینی، در صنایع نوشیدنی، آدامس، شیرینی رژیمی و داروسازی محبوب است. به طور کلی با نام‌های تجاری شناخته شده است. اما از نام عمومی آن آسپارتام است.
ساختار آسپارتام
-
فرمول مولکولی: C₁₄H₁₈N₂O₅
-
نام شیمیایی: L-α-aspartyl-L-phenylalanine methyl ester
-
نوع ترکیب: دی‌پپتید متیل استر — متشکل از اسید آسپارتیک و فنیل‌آلانین که به‌صورت یک پپتید پیوند یافته و در انتهای کار گروه متیل استر دارد.
-
ایزومری: فرم L-L فعال زیستی است؛ پیکربندی فضایی اجزاء در فعالیت شیرین‌کنندگی اثرگذار است.
از دید شیمیایی آسپارتام یک مولکول پپتیدی کوچک است نه یک مولکول شبیه قند؛ بنابراین خواص آسپارتام حلالیت، پایداری و واکنش‌پذیری آن تابعی از ساختار آمینواسیدی و گروه استری می‌باشد.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی
-
ظاهر: پودر کریستالی سفید تا تقریباً سفید.
-
حلالیت در آب: نسبتاً محلول در آب گرم؛ حلالیت در آب سرد محدودتر است.
-
شیرینی نسبی: ≈ 200 برابر ساکارز
-
پایداری حرارتی: محدود — آسپارتام در دماهای بالا و یا در محیط‌های قلیایی شکسته می‌شود و شیرینی خود را از دست می‌دهد؛ بنابراین در پخت‌وپز طولانی و حرارت بالا مناسب نیست. در نوشیدنی‌های سرد و فرمولاسیون‌های سرد و در فرآورده‌هایی که حرارت شدید نمی‌بینند کاربرد مناسبی دارد.
-
پایداری pH: نسبتاً پایدار در محدوده اسیدی (pH پایین)؛ در شرایط قلیایی سریع‌تر هیدرولیز می‌شود.
-
طعم پس‌مزه: در برخی فرمولاسیون‌ها و در غلظت‌های بالا ممکن است ته‌مزه‌ای تلخ یا مِتالیك ایجاد کند؛ به همین دلیل معمولاً با شیرین‌کننده‌های دیگر (مثلاً آسه‌سولفام-K، سوکرالوز) ترکیب می‌شود تا طعم بهینه حاصل شود.
گریدهای آسپارتام
در بازار صنعتی معمولاً آسپارتام در چند گرید عرضه می‌شود؛ لازم است گرید مناسب محصول و کاربرد را در صفحه محصول مشخص کنید:
-
Food Grade (خوراکی): خلوص بالا و مناسب برای نوشیدنی‌ها، آدامس، شیرینی‌ها و محصولات رژیمی.
-
Pharma Grade (دارویی): گرید خلوص بسیار بالا، مطابق با استانداردهای دارویی برای استفاده در شربت‌ها و پوشش قرص‌ها.
-
Technical / Industrial Grade: برای کاربردهای آزمایشی یا صنعتی (معمولاً خلوص و مجوزهای خوراکی/دارویی را ندارد).
-
Blend / Formulation Grades: ترکیبات آماده یا فرمولاسیون ترکیبی که با دیگر شیرین‌کننده‌ها (برای بهبود طعم یا پایداری) عرضه می‌شوند.
کاربردهای آسپارتام
آسپارتام به‌دلیل شیرینی بالا و کالری صفر/کم در طیف وسیعی از محصولات کاربرد دارد:
- آسپارتام در نوشابه به عنوان نوشیدنی‌های رژیمی و بدون شکر کاربرد دارد.
- اسپارتام ادامس و آبنبات بدون قند.
-
محصولات لبنی کم‌کالری (ماست‌های رژیمی، دسرهای آماده).
-
محصولات دارویی و مکمل‌ها (شربت‌ها، قرص جویدنی) به‌عنوان پوشش طعمی یا شیرین‌کننده.
-
شیرینی‌ها و کیک‌های فوری (در فرمول‌هایی که حرارت زیاد وجود ندارد).
-
محصولات دهان‌شویه و خمیردندان در برخی فرمولاسیون‌ها.
در عمل، انتخاب شیرین کننده آسپارتام به‌عنوانی از نیازهای طعمی، پایداری در محصول و هزینه است که گاهی ترکیب با دیگر شیرین‌کننده‌ها بهترین عملکرد طعمی و اقتصادی را فراهم می‌آورد.
مزایای آسپارتام
-
شیرینی بسیار بالا در مقادیر بسیار کم؛ کاهش چشمگیر کالری نهایی محصول.
-
قند آسپارتام جایگزین مناسب برای افراد دیابتی است (تأثیر مستقیم بر قند خون ندارد).
-
پایداری در pHهای اسیدی مناسب برای آسپارتام در اب گازدار
-
کم‌حجم و اقتصادی در نگهداری و حمل‌ونقل به‌خاطر قدرت شیرینی بالا.
-
تأییدهای جهانی: توسط نهادهایی مانند FDA و EFSA در محدوده‌های مجاز استفاده پذیرفته شده است.
معایب آسپارتام
-
پایداری حرارتی پایین: مناسب پخت‌وپز طولانی یا فرآیندهای حرارتی شدید نیست.
-
ته‌مزه در غلظت‌های بالا: ممکن است نیازمند ترکیب با سایر شیرین‌کننده‌ها باشد.
-
هشدار برای افراد مبتلا به PKU: چون آسپارتام منبع فنیل‌آلانین است، مصرف آن برای افراد مبتلا به فنیل‌کتونوری (PKU) ممنوع یا نیازمند کنترل است.
-
بحث‌های عمومی و ادعاهای بهداشتی: هرچند مراجع بهداشتی اصلی آن را ایمن می‌دانند، آسپارتام را موضوع بحث‌های زیادی در رسانه‌ها و جوامع علمی بوده و ممکن است مضرات آسپارتام در خصوص برخی مصرف‌کنندگان محتمل گردد.
فرایند تولید آسپارتام
تولید آسپارتام شامل چند مرحله شیمیایی و خالص‌سازی است؛ روش‌های صنعتی مرسوم عبارت‌اند از:
-
تهیه و خالص‌سازی اجزاء: تهیه L-aspartic acid و L-phenylalanine methyl ester به‌صورت خالص، رعایت پیکربندی L برای فعالیت طعمی.
-
کوپلینگ پپتیدی: اتصال آمینو اسیدها با استفاده از روش‌های کوپلینگ پپتیدی (واکنش‌دهنده‌های کاربودی‌ایمیدی مانند DCC یا روش‌های کارآمدتر صنعتی) تا دی‌پپتید متیل‌استر شکل گیرد.
-
خالص‌سازی و تبادل یونی: حذف واکنش‌دهنده‌ها و ناخالصی‌ها با کروماتوگرافی یا تبادل یونی.
-
کریستالیزاسیون و خشک‌سازی: تولید کریستال با خلوص موردنظر، خشک‌سازی و آسیاب برای دستیابی به دانه‌بندی مناسب.
-
آزمایش کیفیت و بسته‌بندی: تست‌های خلوص، هیدرولیزپذیری، باقیمانده حلال و آزمون‌های میکروبی برای گریدهای خوراکی/دارویی.
تولید صنعتی غالباً تحت فرایندهای GMP برای گرید دارویی و استانداردهای آسپارتام در مواد غذایی برای گرید خوراکی انجام می‌شود.
ایمنی و نگهداری آسپارتام
-
بسته‌بندی در کیسه‌ها یا ظروف مقاوم به رطوبت و نور.
-
اجتناب از دماها و رطوبت بالا تا از تجزیه استری جلوگیری شود.
-
رعایت مقررات حمل‌ونقل مواد شیمیایی و مواد غذایی؛ برای گریدهای دارویی و خوراکی مدارک انطباق (COA) باید همراه محموله باشد.
خرید آسپارتام
برای خرید آسپارتام با گرید خوراکی یا دارویی و دریافت قیمت آسپارتام ،کارشناسان تأمین کالا تک آماده همکاری هستند. جهت استعلام قیمت و مشورت فنی، لطفاً هم‌اکنون تماس بگیرید.
پرسش‌های متداول آسپارتام
1: آسپارتام چیست؟
آسپارتام یک شیرین‌کننده مصنوعی کم‌کالری است که از دو اسید آمینه (آسپارتیک و فنیل‌آلانین) تشکیل شده و تقریباً ۲۰۰ برابر شیرین‌تر از شکر است.
2:مرتبط بودن آسپارتام و قند خون در چیست و آیا برای بیماران دیابتی مناسب است؟
آسپارتام کالری اندکی دارد و در محدوده‌های مجاز تاثیری بر قند خون ندارد؛ با این حال بیماران باید بر اساس توصیه پزشک و کل رژیم مصرفی تصمیم‌گیری کنند.
3: چه کسانی نباید آسپارتام مصرف کنند؟
افراد مبتلا به فنیل‌کتونوری (PKU) باید از مصرف آسپارتام خودداری کنند زیرا حاوی فنیل‌آلانین است.
4: آیا آسپارتام سرطان‌زا است ؟
به طور کلی سازمان‌های بین‌المللی در طی دهه‌های گذشته دفعات مختلفی در خصوص ایمن بودن یا نبودن آسپارتام تحت بررسی قرار دادند. در سال ۲۰۲۳، این آژانس تحقیقات مختلفی درمورد سرطانی بودن این ماده به جمع بندی رسیدن در نتیجه، آسپارتام را در دسته سرطان‌زا برای انسان (گروه 2B) قرار داد و استفاده از آن در برخی کشور ها ممنوع شد.
اسید استیک
ساختار اسید استیک
ساختار مولکولی اسید استیک از یک گروه متیل (−CH₃) و یک گروه کربوکسیل (−COOH) تشکیل شده است. این دو گروه از طریق پیوند کربن–کربن به هم متصل‌اند. گروه کربوکسیل عامل اسیدی بودن ترکیب است، زیرا در محلول‌های آبی توانایی آزاد کردن پروتون (H⁺) دارد.ویژگی‌های اسید استیک
- حالت فیزیکی: مایع بی‌رنگ در دمای اتاق
- نقطه ذوب: 16.6°C – در زیر این دما، به صورت جامد بلوری در می‌آید که به آن "استیک اسید گلاسیال" (Glacial Acetic Acid) گفته می‌شود
- نقطه جوش: حدود 118–119°C در فشار 1 اتمسفر
- بو: بوی تند، نافذ و مشابه سرکه (تحریک‌کننده در غلظت بالا)
- حلالیت: کاملاً محلول در آب، الکل‌ها، اتر و اکثر حلال‌های آلی قطبی
- اسیدیته: اسید ضعیف با pKa ≈ 4.76 – در محلول‌های آبی به‌طور ناقص یونیزه می‌شود
- خورندگی: در غلظت‌های بالا خورنده بوده و ممکن است موجب سوختگی شیمیایی پوست و چشم شود
- قابلیت اشتعال: قابل اشتعال است؛ بخارات آن می‌توانند با هوا مخلوط‌های انفجاری تشکیل دهند
- چگالی: حدود 1.049 g/cm³ در 25°C
کاربردهای اسید استیک
استیک اسید به دلیل versatility (چندکاره بودن) در واکنش‌ها و خواصش، در صنایع بسیاری مورد استفاده قرار می‌گیرد: صنایع شیمیایی:- تولید وینیل استات مونومر (VAM): برای ساخت چسب‌ها، رزین‌ها و پلیمرها
- تولید استرهای استیک مانند:
- اتیل استات: حلال در لاک ناخن، رنگ‌ها، چسب‌ها
- بوتیل استات: حلال در رنگ‌ها و جوهرها
- سنتز اسید ترفتالیک خالص (PTA): ماده اولیه برای تولید PET در بطری‌ها و الیاف پلی‌استر
- شرکت در سنتز داروها، آنتی‌بیوتیک‌ها، ترکیبات بیولوژیک
- به عنوان تنظیم‌کننده pH و تثبیت‌کننده رنگ در رنگرزی و چاپ پارچه‌ها
- به عنوان تنظیم‌کننده اسیدیته و نگهدارنده (افزودنی غذایی با کد E260)
- ماده اصلی در تولید سرکه و طعم‌دهنده در سس‌ها، ترشی‌ها و کنسروها
- صنایع لاستیک و پلاستیک: به عنوان کاتالیزور یا اصلاح‌کننده واکنش
- تولید حشره‌کش‌ها و علف‌کش‌ها
- استفاده به عنوان حلال صنعتی برای حل‌کردن رزین‌ها، رنگ‌ها و روغن‌ها
مزایای اسید استیک
- فراوانی و دسترسی بالا: یکی از مهم‌ترین اسیدهای آلی تولیدشده در مقیاس صنعتی
- چندکاره بودن شیمیایی: شرکت در واکنش‌های استری، پلیمریزاسیون، اکسایش و احیاء
- قابلیت نگهدارندگی: به دلیل خاصیت اسیدی، رشد میکروب‌ها را مهار می‌کند
- اسیدیته ملایم و کنترل‌پذیر: برای فرمولاسیون‌های حساس مناسب است
- زیست‌تخریب‌پذیر: در طبیعت به‌سرعت به CO₂ و H₂O تبدیل می‌شود
معایب اسید استیک
- خورندگی: در غلظت‌های بالا برای پوست، چشم و دستگاه تنفس خطرناک است
- بوی تند و آزاردهنده: تنفس بخارات غلیظ آن ممکن است باعث سرفه و تحریک شود
- قابلیت اشتعال: بخارات آن با هوا تشکیل مخلوط‌های انفجاری می‌دهد؛ باید دور از شعله نگهداری شود
- نقطه انجماد بالا: در مناطق سردسیر به‌راحتی منجمد می‌شود
- سمیت استنشاقی در غلظت بالا: ممکن است موجب آسیب ریوی شود
ایمنی و نگهداری اسید استیک
| مشخصه | جزئیات |
|---|---|
| فرمول شیمیایی | CH₃COOH |
| CAS Number | 64-19-7 |
| نام آیوپاک | Ethanoic Acid |
| شکل ظاهری | مایع شفاف بی‌رنگ با بوی تند (شبیه سرکه) |
| درجه خطر | خورنده، قابل اشتعال، تحریک‌کننده تنفس |
| طبقه‌بندی GHS | Flammable (Cat 3) / Corrosive (Cat 1A) / Acute Tox. Cat 4 |
خطرات ایمنی اسید استیک
| نوع تماس | پیامدها و خطرات |
|---|---|
| تماس با پوست | سوختگی شیمیایی، قرمزی، التهاب شدید |
| تماس با چشم | آسیب جدی قرنیه، خطر نابینایی |
| استنشاق بخارات | تحریک مجاری تنفسی، سردرد، سرفه، تنگی نفس |
| بلعیدن | سوزش شدید گلو و دستگاه گوارش، خطرناک و کشنده در مقادیر بالا |
| واکنش‌پذیری شیمیایی | با بازهای قوی، پراکسیدها و اکسیدکننده‌ها واکنش شدید دارد |
تجهیزات حفاظت فردی
| مورد | تجهیزات پیشنهادی |
|---|---|
| دستکش | نیتریل یا PVC مقاوم در برابر اسید |
| عینک ایمنی | عینک آزمایشگاهی با محافظ جانبی |
| ماسک تنفسی | ماسک فیلتر‌دار (کارتریج بخارات آلی – در غلظت بالا) |
| لباس محافظ | لباس مخصوص (روپوش یا پیش‌بند PVC/PE) |
| تهویه محیطی | اجباری در محیط بسته – فن تخلیه یا هود آزمایشگاهی |
شرایط نگهداری اسید استیک
| پارامتر | شرایط توصیه‌شده |
|---|---|
| دمای نگهداری | 10 تا 30°C – دور از منبع حرارت و تابش مستقیم |
| ظرف نگهداری | مخازن فولادی با پوشش ضد اسید یا ظروف HDPE ضخیم |
| جلوگیری از تماس با | بازهای قوی، فلزات فعال، پرکسیدها، مواد اکسیدکننده |
| قابلیت اشتعال | بله – نقطه اشتعال: ~39°C |
| مواد اطفا حریق | فوم مقاوم الکل، CO₂، پودر خشک |
| برچسب ایمنی | خورنده، آتش‌زا، هشدار تنفسی – طبق GHS/CLP |
پلی سولفون (PSU)
پلی‌سولفون (PSU) یک پلیمر ترموپلاستیک آمورف با عملکرد بالا است که به دلیل خواص مکانیکی عالی، پایداری حرارتی بالا و مقاومت در برابر مواد شیمیایی و اکسیداسیون شناخته می‌شود. این پلیمر یکی از اعضای خانواده پلیمرهای سولفون است که شامل پلی‌اتر سولفون (PES) و پلی‌فنیل سولفون (PPSU) نیز می‌شود.
ساختار پلی‌سولفون
پلی‌سولفون (PSU) دارای یک ساختار پلیمری خطی متشکل از واحدهای تکرارشونده حلقه‌های آروماتیک است که از طریق پیوندهای سولفون (–SO₂–) به یکدیگر متصل شده‌اند. ساختار اصلی PSU شامل یک حلقه بنزنی است که به یک گروه سولفون متصل شده و سپس از طریق یک پیوند منفرد به حلقه آروماتیک دیگری وصل می‌شود. این واحد تکرارشونده معمولاً شامل گروه‌های بی‌فنیل است که در آن، گروه سولفون ویژگی کلیدی را فراهم کرده و به پایداری شیمیایی و مقاومت حرارتی پلیمر کمک می‌کند. ساختار PSU به دلیل ماهیت آروماتیک خود، بسیار سخت و پایدار است، درحالی‌که استحکام بالای پیوندهای سولفون، آن را در برابر حرارت و اکسیداسیون مقاوم می‌کند. از آنجایی که PSU یک پلیمر آمورف است، برخلاف برخی ترموپلاستیک‌های نیمه‌بلورین، شفافیت خود را حفظ کرده و به‌راحتی در قالب‌های مختلف پردازش می‌شود.
ویژگی‌های پلی‌سولفون
پلی‌سولفون (PSU) یک ترموپلاستیک با عملکرد بالا است که ترکیبی از خواص فوق‌العاده را ارائه می‌دهد. این پلیمر پایداری حرارتی بی‌نظیری دارد و می‌تواند تا دمای ۱۶۰ درجه سانتی‌گراد استحکام مکانیکی خود را حفظ کند، که آن را برای کاربردهای دمای بالا مناسب می‌سازد. همچنین دارای مقاومت شیمیایی عالی در برابر طیف گسترده‌ای از مواد شیمیایی، از جمله اسیدها، بازها و حلال‌ها است که باعث می‌شود در محیط‌های شیمیایی تهاجمی عملکرد بالایی داشته باشد. PSU استحکام مکانیکی بالایی دارد، از جمله مقاومت کششی و ضربه‌ای زیاد که دوام آن را در کاربردهای سخت تضمین می‌کند. این پلیمر به‌طور طبیعی شفاف است، که امکان بازرسی بصری آسان را در کاربردهایی که به وضوح نیاز دارند، فراهم می‌کند. علاوه بر این، PSU خواص عایق الکتریکی فوق‌العاده‌ای دارد، که آن را برای استفاده در قطعات الکترونیکی و الکتریکی ایده‌آل می‌کند. به دلیل زیست‌سازگاری بالا، در تجهیزات پزشکی و صنایع غذایی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
با وجود مزایای متعدد، پلی‌سولفون گران‌تر از بسیاری از پلیمرهای دیگر است، اما عملکرد گسترده آن در شرایط سخت، توجیه اقتصادی مناسبی را برای استفاده در صنایع تخصصی فراهم می‌کند، مانند فیلتراسیون آب، تجهیزات پزشکی و قطعات خودرویی.
کاربردهای پلی‌سولفون (PSU)
✔ فناوری فیلتراسیون آب و غشاها: استفاده در غشاهای اسمز معکوس و تصفیه فاضلاب به دلیل مقاومت در برابر مواد شیمیایی و حرارت.
✔ تجهیزات پزشکی: استفاده در دستگاه‌های دیالیز، فیلترهای خون، کاتترها و ظروف استریل‌سازی به دلیل زیست‌سازگاری و مقاومت حرارتی بالا.
✔ صنایع غذایی و آشامیدنی: کاربرد در تجهیزات پردازش مواد غذایی که نیاز به مقاومت در برابر دمای بالا و مواد شیمیایی دارد.
✔ صنعت خودروسازی: استفاده در اتصالات، حسگرها و قطعات مقاوم در برابر حرارت که نیازمند استحکام بالا هستند.
✔ الکترونیک و برق: مناسب برای قطعات الکتریکی مانند کانکتورها، سوئیچ‌ها و محفظه‌های عایق به دلیل خواص عایق الکتریکی عالی.
✔ هوافضا و صنایع دفاعی: ایده‌آل برای قطعات هوافضا و صنایع دفاعی که نیاز به نسبت استحکام به وزن بالا و مقاومت در برابر شرایط سخت دارند.
مزایای پلی‌سولفون (PSU)
پایداری حرارتی بالا: حفظ خواص مکانیکی تا ۱۶۰ درجه سانتی‌گراد.
مقاومت شیمیایی عالی: مقاوم در برابر طیف گسترده‌ای از اسیدها، بازها و حلال‌ها.
زیست‌سازگاری بالا: ایمن برای کاربردهای پزشکی و غذایی.
استحکام مکانیکی بالا: دارای استحکام کششی و مقاومت به ضربه عالی برای دوام طولانی‌مدت.
عایق الکتریکی قوی: ایده‌آل برای قطعات الکتریکی با عملکرد بالا.
شفافیت ذاتی: امکان بازرسی بصری آسان در کاربردهای خاص.
معایب پلی‌سولفون (PSU)
هزینه بالا: قیمت بالاتر نسبت به بسیاری از ترموپلاستیک‌ها، که ممکن است کاربرد آن را در پروژه‌های اقتصادی محدود کند.
مقاومت کم در برابر سایش: برای محیط‌های سایش شدید مناسب نیست و نیاز به تقویت دارد.
فرآیندپذیری پیچیده: قالب‌گیری و اکستروژن آن نیازمند دقت بالا و تجهیزات خاص است.
شکنندگی در دماهای پایین: در دماهای بسیار پایین ممکن است شکننده شود و عملکرد مکانیکی آن کاهش یابد.
مقاومت محدود در برابر اشعه UV: در معرض نور خورشید ممکن است دچار تخریب شود و برای استفاده در محیط‌های فضای باز نیاز به تثبیت‌کننده‌های UV دارد.
گرید بطری
پلی‌اتیلن ترفتالات (PET)
پلی‌اتیلن ترفتالات (PET) یک پلیمر ترموپلاستیک چندمنظوره است که به‌طور گسترده‌ای در صنعت بسته‌بندی، به‌ویژه برای تولید بطری‌ها استفاده می‌شود. رزین PET گرید بطری نوعی PET تخصصی است که برای برآورده کردن الزامات بسته‌بندی در صنایع نوشیدنی، مواد غذایی و دارویی طراحی شده است. 🔹 یکی از مزایای کلیدی پلی اتیلن ترفتالات گرید بطری ایمنی غذایی آن است که مطابق با استانداردهای جهانی نظارتی مانند سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) و سازمان ایمنی غذایی اروپا (EFSA) می‌باشد. 🔹 با افزایش نگرانی‌ها درباره پایداری محیط‌زیست، مواد PET گرید بطری در حال توسعه هستند تا مقادیر بیشتری از مواد بازیافتی را شامل شوند، درحالی‌که استحکام ساختاری و ایمنی خود را حفظ می‌کنند.ساختار PET گرید بطری
PET یک پلیمر ترموپلاستیک نیمه‌بلوری از خانواده پلی‌استرها است. 🔹 ساختار پلی اتیلن ترفتالات pet گرید بطری از زنجیره‌های بلند مولکولی تشکیل شده است که از طریق فرآیند پلیکوندانسیون اسید ترفتالیک (TPA) و اتیلن گلیکول (EG) تولید می‌شود. ✅ واحد تکرارشونده در PET: {-O-CH₂-CH₂-O-CO-C₆H₄-CO-} ✅ این ساختار شامل بخش‌های زیر است:- گروه‌های استری (-COO-) → باعث افزایش انعطاف‌پذیری و دوام می‌شود.
- حلقه‌های بنزن (C₆H₄) → به افزایش سختی و استحکام کمک می‌کند.
- پیوندهای اتری (-O-) → فرآیندپذیری و پایداری حرارتی را بهبود می‌بخشد.
ویژگی‌های PET گرید بطری
رزین PET گرید بطری دارای ترکیبی منحصر‌به‌فرد از ویژگی‌های فیزیکی، مکانیکی، حرارتی، شیمیایی و ممانعت‌کنندگی است، که آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای بسته‌بندی مواد غذایی و نوشیدنی‌ها تبدیل می‌کند. ✅ شفافیت بالا، وزن سبک و سطح صاف، که بطری‌ها را براق و جذاب می‌کند. ✅ استحکام و سختی بالا، مقاومت در برابر ضربه و ترک‌خوردگی، که دوام بطری‌ها را در حین حمل‌ونقل تضمین می‌کند. ✅ انعطاف‌پذیری بالا، که امکان قالب‌گیری به شکل‌های مختلف را فراهم می‌کند، درحالی‌که سختی مناسبی برای حفظ استحکام ساختاری دارد. ✅ محدوده دمایی مناسب:- دمای انتقال شیشه‌ای (Tg): حدود ۷۵–۸۰ درجه سانتی‌گراد
- نقطه ذوب (Melting Point): بین ۲۵۰–۲۶۵ درجه سانتی‌گراد
کاربردهای PET گرید بطری
🔹به طور کلی کاربرد پلی اتیلن ترفتالات در بسیاری از صنایع مختلف به کار میرود که در ادامه هر کدام نام میبریم درواقع PET گرید بطری به دلیل ایمنی و انعطاف‌پذیری بالا در صنایع زیر کاربرد های فراوانی دارد : ۱. صنعت مواد غذایی و نوشیدنی- بطری‌های نوشابه و آب: بسته‌بندی انواع نوشیدنی‌های گازدار و غیرگازدار
- ظروف لبنی و آبمیوه: بسته‌بندی شیر، نوشیدنی‌های ماست و آبمیوه‌های تازه
- بسته‌بندی روغن خوراکی و چاشنی‌ها: روغن‌های خوراکی، سس‌ها و سرکه
- بطری‌های دارویی: بسته‌بندی شربت‌های دارویی و مکمل‌های ویتامینی
- بسته‌بندی محصولات آرایشی و بهداشتی: شامپو، لوسیون، کرم‌ها و مواد آرایشی
- مواد شیمیایی خانگی و صنعتی: بسته‌بندی مواد شوینده، پاک‌کننده‌ها و حلال‌ها
- ظروف آزمایشگاهی: بسته‌بندی استریل مواد شیمیایی و معرف‌ها
مزایای گرید بطری
-
شفافیت بالا (به‌ویژه در PET Bottle Grade)
گرید بطری در پلی‌اتیلن ترفتالات (PET) دارای شفافیت نوری فوق‌العاده است که آن را برای بطری‌های نوشیدنی، آب معدنی و بسته‌بندی مواد غذایی ایده‌آل می‌سازد. -
استحکام مکانیکی مناسب
این گریدها مقاومت بسیار خوبی در برابر فشار داخلی (CO₂ در نوشیدنی‌های گازدار) دارند. پلیمرهایی مانند PET در گرید بطری قابلیت مقاومت بالا در برابر ترک‌خوردگی دارند. -
قابلیت فرآیند بالا
گرید بطری، به‌ویژه PET و HDPE، در فرآیندهای تزریق پریفرم و کشش-بادکنکی (Stretch Blow Molding) بسیار عملکرد مناسبی دارند. -
مقاومت شیمیایی مناسب
HDPE Bottle Grade برای نگهداری محصولات شوینده، بهداشتی و دارویی مقاومت بسیار خوبی در برابر ترکیبات شیمیایی دارد. -
سازگاری با بازیافت
گرید بطری PET کاملاً قابل بازیافت بوده و دارای بازار ثانویه قوی برای الیاف مصنوعی، بسته‌بندی و ورق‌های پلاستیکی است. -
پایداری در برابر رطوبت و گاز
بسته به نوع پلیمر، بسیاری از گریدهای بطری دارای ممانعت خوبی در برابر عبور گاز و بخار آب هستند که موجب افزایش عمر مفید محصول داخل بطری می‌شود.معایب گرید بطری
-
حساسیت به UV (در PET و HDPE بدون افزودنی)
در معرض نور خورشید، بدون افزودنی مقاوم‌کننده، پلیمرهای پت گرید بطری می‌توانند تجزیه شوند یا زرد شوند. -
محدودیت حرارتی
بیشتر گریدهای بطری برای نگهداری مایعات داغ مناسب نیستند. PET Bottle Grade دمای عملکرد محدودی دارد (حدود 60-70°C). -
جذب رطوبت (در PET)
این ماده خاصیت جذب رطوبت دارد که در زمان فرآیند، باید کاملاً خشک شود؛ در غیر این صورت موجب تخریب زنجیره و کاهش کیفیت می‌شود. -
هزینه فرآیند بازیافت در برخی گریدها
به‌رغم قابلیت بازیافت، هزینه تفکیک و فرآوری مجدد بعضی بطری‌ها می‌تواند بالا باشد، به‌ویژه در بطری‌های رنگی یا چندلایه. -
نیاز به افزودنی برای خواص خاص
برای استفاده در بطری‌های مقاوم به UV یا با خاصیت ضدمیکروبی، باید افزودنی‌هایی خاص استفاده شود که هزینه تولید را افزایش می‌دهند.
-
قیمت پلی اتیلن ترفتالات گرید بطری
به طور کلی قیمت پلی‌اتیلن ترفتالات (PET) گرید بطری به عواملی مانند نرخ جهانی نفت و مواد اولیه، نوسانات ارزی، هزینه‌های حمل‌ونقل و میزان عرضه و تقاضای بازار بستگی دارد. یعنی این گرید به دلیل شفافیت بالا، استحکام مکانیکی و ایمنی در تماس با مواد غذایی، همواره تقاضای بالایی در صنایع نوشیدنی و بسته‌بندی دارد و به همین دلیل یکی از محصولات استراتژیک در بازار و پتروشیمی محسوب می‌شود همچنین قیمت pet گرید بطری در بازار ایران به شکل روزانه قیمت متغییری دارد و دارای تغییرات قابل توجه‌ای است. شما برای دریافت قیمت مواد پت روز این ماده می‌توانید با شماره درج شده در سایت در تماس باشید.فرایند تولید پلی‌اتیلن ترفتالات گرید بطری
پلی‌اتیلن ترفتالات، پلیمری گرما-نرم از خانواده پلی‌استرها است که به دلیل شفافیت، استحکام، وزن سبک و خواص بازدارندگی عالی در برابر گازها، به ماده‌ای بی‌رقیب در صنعت بسته‌بندی، به ویژه برای تولید بطری‌های نوشابه، آب معدنی و ظروف غذایی تبدیل شده است. فرایند تولید PET گرید بطری یک فرآیند دو مرحله‌ای پیچیده است که هدف آن دستیابی به پلیمری با وزن مولکولی بالا و ویسکوزیته ذاتی (Intrinsic Viscosity - IV) مشخص است تا بتواند فشار گازهای کربناته و مکانیکی را تحمل کند. مواد اولیه اصلی این فرایند عبارتند از:- اسید ترفتالیک خالص (Purified Terephthalic Acid - PTA)
- مونو اتیلن گلایکول (Monoethylene Glycol - MEG)
PTA + MEG → BHET + H₂O
۲. پلی کندانسیشن
مایع BHET تولید شده در مرحله قبل، به راکتورهای بعدی منتقل می‌شود. در این راکتورها، دما افزایش یافته و مهم‌تر از آن، خلاء بالا (High Vacuum) اعمال می‌شود. تحت این شرایط، مولکول‌های BHET با یکدیگر واکنش داده و با حذف مولکول‌های MEG اضافی، به هم متصل می‌شوند و زنجیره‌های بلند پلیمری PET را تشکیل می‌دهند. n(BHET) → (PET)n + n(MEG) پلیمر مذاب در انتهای این مرحله دارای ویسکوزیته ذاتی (IV) متوسطی در حدود 0.60 تا 0.65 dL/g است. این مذاب سپس از رشته‌ساز عبور کرده، در آب خنک شده و به قطعات کوچک و شفافی به نام چیپس پلیمر (Polymer Chips) برش داده می‌شود. این چیپس‌ها هنوز برای تولید بطری مناسب نیستند.
فاز دوم: پلیمریزاسیون در حالت جامد
این فاز، مرحله کلیدی برای دستیابی به PET گرید بطری است. هدف از SSP، افزایش وزن مولکولی و رساندن ویسکوزیته ذاتی (IV) به سطح مورد نیاز برای کاربردهای سخت‌گیرانه مانند بطری‌های گازدار (معمولاً بالای 0.80 dL/g) است.
۱. کریستالیزاسیون
چیپس‌های پلیمر تولید شده در فاز مذاب، حالتی آمورف (بی‌شکل) دارند. اگر این چیپس‌ها مستقیماً حرارت داده شوند، به هم می‌چسبند. برای جلوگیری از این اتفاق، ابتدا چیپس‌ها در یک دستگاه کریستالایزر تحت حرارت (حدود ۱۶۰-۱۸۰ درجه سانتی‌گراد) و هم‌زدن مداوم قرار می‌گیرند تا ساختار آن‌ها بلوری (کریستالی) و سطحشان غیرچسبنده شود.
۲. واکنش SSP
چیپس‌های کریستالی سپس وارد یک راکتور عمودی بزرگ می‌شوند. در این راکتور، چیپس‌ها به آرامی به سمت پایین حرکت می‌کنند در حالی که تحت دمای بالا (حدود ۲۰۰-۲۲۰ درجه سانتی‌گراد، یعنی کمتر از نقطه ذوب PET) و جریانی از گاز خنثی داغ (مانند نیتروژن) یا خلاء قرار می‌گیرند. در این شرایط، واکنش پلی‌کندانسیشن در حالت جامد ادامه می‌یابد. زنجیره‌های پلیمری طولانی‌تر شده و محصولات جانبی واکنش (مانند گلایکول و آب باقیمانده) توسط جریان گاز یا خلاء از محیط خارج می‌شوند. این فرآیند به تدریج ویسکوزیته ذاتی (IV) را به سطح مطلوب می‌رساند.
پس از خروج از راکتور SSP، چیپس‌ها خنک شده و محصول نهایی، یعنی چیپس PET گرید بطری، آماده بسته‌بندی و ارسال به واحدهای تولید پریفرم بطری است. این محصول دارای استحکام مذاب، شفافیت و خواص مکانیکی آماده لازم برای تبدیل شدن به بطری‌های باکیفیت و بادوام است.
جمع‌بندی
✅گرید بطری، به دلیل ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد خود، به‌طور گسترده‌ای در صنایع بسته‌بندی مواد غذایی، نوشیدنی، دارویی و صنعتی استفاده می‌شود. ✅ این ماده به دلیل شفافیت بالا، استحکام مکانیکی مناسب، پایداری شیمیایی و ایمنی غذایی، گزینه‌ای ایده‌آل برای تولید بطری‌های پلاستیکی است. ✅ گرید پت بطری ۱۰۰٪ قابل‌بازیافت است و به توسعه راهکارهای پایدار برای بسته‌بندی کمک می‌کند.
متیلن کلراید
متیلن کلراید یا دی‌کلرومتان (CH₂Cl₂) یک ترکیب آلی هالوژنه با بوی شیرین و نافذ است که به‌عنوان یک حلال قوی و چندمنظوره در صنایع مختلف استفاده می‌شود. این ماده مایع بی‌رنگ، فرار و با نقطه جوش پایین بوده و به دلیل توانایی انحلال طیف گسترده‌ای از مواد، در صنایع رنگ، داروسازی، پلیمر، چسب و صنایع شیمیایی جایگاه ویژه‌ای دارد.
از نظر تجاری، متیلن کلراید به دلیل قدرت حلالیت بالا، سرعت تبخیر مناسب و پایداری شیمیایی، یکی از مهم‌ترین حلال‌ها در بازار جهانی است.
ساختار شیمیایی متیلن کلراید
-
فرمول مولکولی: CH₂Cl₂
-
جرم مولی: 84.93 g/mol
-
ساختار: یک مولکول شامل یک اتم کربن مرکزی متصل به دو اتم کلر و دو اتم هیدروژن با هندسه چهاروجهی (Tetrahedral).
-
نام IUPAC: Dichloromethane
-
شماره CAS: 75-09-2
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی متیلن کلراید
| ویژگی | مقدار |
|---|---|
| حالت فیزیکی | مایع شفاف و بی‌رنگ |
| بو | شیرین و ملایم |
| نقطه جوش | 39.6 °C |
| نقطه ذوب | -96.7 °C |
| چگالی (20°C) | 1.322 g/cm³ |
| فشار بخار (20°C) | 47.3 kPa |
| حلالیت در آب | 20 g/L |
| ضریب شکست (nD20) | 1.4244 |
| ویسکوزیته (25°C) | 0.43 mPa·s |
| اشتعال‌پذیری | غیرقابل اشتعال اما بخارات آن سمی و سنگین‌تر از هوا هستند |
مزایای متیلن کلراید
-
قدرت حلالیت بالا برای انواع رزین‌ها، چربی‌ها، موم‌ها و پلیمرها
-
تبخیر سریع بدون باقی‌گذاشتن اثر چرب
-
پایداری شیمیایی مناسب در برابر بسیاری از مواد
-
غیرقابل اشتعال بودن که آن را نسبت به بسیاری از حلال‌های آلی ایمن‌تر می‌کند
-
کاربرد وسیع در صنایع متنوع از رنگ تا داروسازی
معایب متیلن کلراید
-
سمیت حاد و مزمن بالا (ممکن است بر سیستم عصبی و کبد اثر بگذارد)
-
طبقه‌بندی به‌عنوان ماده مشکوک به سرطان‌زایی توسط برخی نهادها
-
اثر مخرب بر لایه اوزون در صورت انتشار گسترده
-
محدودیت‌های استفاده در برخی کشورها به دلیل مقررات زیست‌محیطی و ایمنی
کاربردهای صنعتی متیلن کلراید
۱. صنایع رنگ و پوشش
-
پاک‌کننده رنگ (Paint Remover)
-
حلال برای رنگ‌ها و لاک‌ها
۲. صنایع داروسازی
-
استخراج ترکیبات فعال دارویی (API Extraction)
-
حلال در فرآیند کریستال‌سازی
۳. صنایع پلاستیک و پلیمر
-
در تولید فوم پلی‌یورتان (Polyurethane Foam Blowing Agent)
-
حلال در فرمولاسیون چسب‌های صنعتی
۴. صنایع غذایی
-
استفاده در استخراج کافئین از قهوه و چای (Decaffeination) با کنترل باقیمانده
۵. کاربردهای آزمایشگاهی و صنعتی متفرقه
-
پاک‌کننده تجهیزات فلزی
-
واسطه شیمیایی در سنتز سایر مواد آلی
ایمنی و نگهداری متیلن کلراید
-
خطرات اصلی: سمیت بالا، اثرات عصبی، تحریک چشم و پوست، خطر استنشاق بخارات
-
تجهیزات حفاظت فردی (PPE): دستکش مقاوم شیمیایی (نئوپرن یا ویتون)، عینک ایمنی، ماسک با فیلتر بخارات آلی
-
تهویه: استفاده در هود شیمیایی یا محیط دارای تهویه قوی الزامی است
-
شرایط انبارداری:
-
در ظروف دربسته از جنس فلز یا HDPE مقاوم
-
دور از گرما و نور مستقیم آفتاب
-
در مکان خنک، خشک و دارای تهویه نگهداری شود
-
-
اقدامات اضطراری:
-
تماس پوستی: شستشو با آب و صابون
-
تماس چشمی: شستشو با آب فراوان حداقل ۱۵ دقیقه
-
استنشاق: انتقال فرد به هوای تازه و مراجعه فوری به پزشک
-