آمونیاک
آمونیاک (Ammonia) با فرمول شیمیایی NH₃، یک گاز بیرنگ، تندبو و بسیار محلول در آب است که نقش کلیدی در صنایع شیمیایی، کشاورزی، تصفیه آب و ساخت کودهای ازته دارد. آمونیاک یکی از مهمترین ترکیبات پایه در زنجیره تولید مواد نیتروژندار است و هم بهصورت گاز فشرده (آمونیاک بدون آب) و هم بهصورت محلول آمونیاکی در آب (آمونیاک مایع) در بازار عرضه میشود.
ساختار شیمیایی آمونیاک
-
فرمول مولکولی: NH₃
-
ساختار فضایی: سهوجهی هرمی (trigonal pyramidal)
-
زاویه پیوند: حدود 107.8 درجه
-
ویژگی پیوند: یک اتم نیتروژن با سه اتم هیدروژن – دارای جفتالکترون آزاد
ویژگیهای آمونیاک
ویژگی | مقدار یا توضیح |
---|---|
حالت در دمای محیط | گاز (یا مایع فشرده) |
بوی مشخصه | بسیار تند، سوزاننده و نافذ |
نقطه جوش | -33.34 °C |
نقطه ذوب | -77.7 °C |
چگالی گاز (در 0°C) | 0.771 kg/m³ |
چگالی مایع (در -33°C) | 0.6819 g/cm³ |
فشار بخار | بسیار بالا – حدود 8.5 bar در 20°C |
pH محلول آبی (1M) | حدود 11.6 |
حلالیت در آب | بسیار بالا – 1 حجم آب، 700 حجم گاز NH₃ را در خود حل میکند |
انحلالپذیری در اتانول | کم |
کاربردهای آمونیاک
صنایع کشاورزی:
-
تولید کودهای نیتروژنی مانند اوره، نیترات آمونیوم و آمونیوم فسفات
-
تنظیم pH خاکهای اسیدی
صنایع شیمیایی:
-
ماده پایه در تولید اسید نیتریک، آمینها، نیتراتها، سدیم آمید و…
-
سنتز رزینها و ترکیبات آلی نیتروژنه
صنایع پالایشگاهی و پتروشیمی:
-
جذبکننده CO₂ در فرایند ریفورمینگ
-
استفاده در واحدهای دمولسیون و تصفیه گازها
تصفیه آب و پساب:
-
حذف یونهای فلزی (مانند مس، سرب) از محلول
-
کنترل pH و مهار بوی نامطبوع
صنایع غذایی و دارویی:
-
استفاده محدود بهعنوان عامل ضدعفونی، تنظیمکننده pH
-
تولید جوششیرین و ترکیبات نیتروژنه در داروسازی
صنایع برودتی:
-
آمونیاک یکی از قویترین مبردهای صنعتی (Refrigerants) با نام R-717
مزایای آمونیاک
-
منبع نیتروژن ارزان و مؤثر برای تولید کود
-
مبــرد صنعتی قوی با راندمان بالا در چیلرها و سردخانهها
-
محلول قلیایی مؤثر برای تصفیه آب و حذف فلزات سنگین
-
حلال مناسب برای برخی واکنشهای شیمیایی خاص
-
تولید داخلی آسان از نیتروژن و هیدروژن (فرایند هابر-بوش)
معایب آمونیاک
-
سمیت بالا در استنشاق یا تماس زیاد با پوست
-
اشتعالپذیر در شرایط خاص با هوا
-
بوی بسیار تند و آزاردهنده
-
خورندگی بالا در غلظتهای بالا
-
نیاز به تجهیزات خاص برای نگهداری تحت فشار
ایمنی و نگهداری آمونیاک
مورد | توصیه ایمنی |
---|---|
طبقهبندی GHS | H331 (استنشاق سمی)، H314 (سوزش شدید پوست و چشم) |
تجهیزات ایمنی (PPE) | ماسک فیلتر آمونیاک، دستکش مقاوم، عینک محافظ |
تهویه محیط | اجباری – استفاده در فضای بسته ممنوع مگر با سیستم تهویه فعال |
خطر آتشسوزی | آمونیاک خودبهخود شعلهور نمیشود ولی در ترکیب با هوا قابل انفجار است |
شرایط نگهداری | مخازن فولادی مقاوم، دور از رطوبت، در دمای کنترلشده و دارای سیستم نشتیابی |
حمل و نقل صنعتی | با تانکرهای تحت فشار – طبقهبندی خطرناک (UN 1005) |
آمین های چرب اتوکسیله
آمینهای چرب اتوکسیله ترکیباتی غیریونی هستند که از واکنش بین آمینهای چرب زنجیره بلند (مانند C12 تا C22) با اتیلن اکسید (EO) تولید میشوند. نتیجه این واکنش مولکولی با یک بخش آبدوست (اتوکسیله) و یک بخش آبگریز (زنجیره آلکیلی چرب) است که دارای خاصیت سورفکتانت قوی میباشد.
ساختار آمین های چرب اتوکسیله
R–NH–(CH₂CH₂O)n–H
-
R = زنجیره آلکیلی از روغن نارگیل، تالو یا سویا
-
n = تعداد مول اتوکسیله (معمولاً بین 2 تا 20)
ویژگیهای آمین های چرب اتوکسیله
ویژگی | مقدار / توضیح |
---|---|
ظاهر فیزیکی | مایع یا موم زرد کمرنگ |
ویسکوزیته (25°C) | متوسط تا بالا |
چگالی (g/cm³) | 0.95 – 1.00 |
حلالیت در آب | بسته به n، محلول یا نیمهمحلول |
pH محلول 1% | 7.0 – 9.0 |
خاصیت کفزایی | متوسط |
نوع سورفکتانت | غیریونی (Nonionic) |
کاربردهای آمین های چرب اتوکسیله
آمینهای چرب اتوکسیله بهدلیل خاصیت ضدالکتریسیته ساکن، امولسیونکنندگی و ترکنندگی، در صنایع مختلف کاربرد دارند:
کشاورزی:
-
امولسیفایر در آفتکشها و کودهای مایع
-
عامل نفوذدهنده (penetrant) در محلولهای اسپری برگ
نفت، گاز و حفاری:
-
افزودنی در گل حفاری و پاککننده چاههای نفت
-
پایدارکننده فوم و کنترلکننده سطح تماس
شویندههای صنعتی:
-
پاککنندههای قوی فلزات، خودرو و سطوح سخت
-
افزودنی در شویندههای پارچهای ضدالکتریسیته
صنایع نساجی، چرم، رنگ و پلاستیک:
-
آنتیاستاتیک، روانکننده، مرطوبکننده
-
دیسپرسکننده رنگها و رنگدانهها
مزایای آمین های چرب اتوکسیله
-
خاصیت ترکنندگی و امولسیفایری بالا
-
پایداری بالا در pH و سختیهای مختلف آب
-
قابل ترکیب با سورفکتانتهای آنیونی و کاتیونی
-
فاقد بار یونی = عدم تداخل با ترکیبات حساس
-
زیستتجزیهپذیر (در بسیاری از گریدها)
معایب آمین های چرب اتوکسیله
-
در برخی گریدها حساسیت پوستی در تماس زیاد
-
ناپایداری در ترکیب با برخی مواد اکسیدکننده
-
جذب رطوبت از محیط (در گریدهای اتوکسیله بالا)
-
قیمت بالاتر نسبت به سورفکتانتهای ساده آنیونی
ایمنی و نگهداری آمین های چرب اتوکسیله
آیتم ایمنی | توضیح |
---|---|
تماس با پوست/چشم | ممکن است تحریک کند – استفاده از دستکش/عینک توصیه میشود |
استنشاق | در محیط صنعتی با تهویه مناسب مشکلی ندارد |
نقطه اشتعال | بالای 150°C |
سازگاری | ناسازگار با اکسیدکنندههای قوی |
انبارداری | در ظروف پلاستیکی مقاوم – محیط خشک و خنک |
پایداری محیطی | قابل تجزیه زیستی، در غلظتهای مجاز کمخطر |
اتوکسی پروپانال
اتوکسی پروپانال یک ترکیب شیمیایی از خانواده گلیکول اترها است که بهعنوان حلالی چندمنظوره در صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. این ماده مایعی بیرنگ، شفاف و با بوی ملایم است که بهدلیل خواص دوگانه (قطبی و غیرقطبی)، توانایی حل طیف وسیعی از ترکیبات را دارد. در سایت تأمین کالا تک، این محصول بهعنوان یک ماده اولیه مهم برای صنایع رنگ، رزین، جوهر چاپ و شوینده معرفی و عرضه میشود.
ساختار شیمیایی اتوکسی پروپانال
-
فرمول مولکولی: C₅H₁₂O₂
-
فرمول ساختاری: CH₃–CH(OCH₂CH₃)–CH₂OH
-
نام IUPAC: 1-Ethoxy-2-propanol
-
نوع ترکیب: گلیکولاتر تکعاملی با گروه –OH و شاخه –O–CH₂CH₃
این ساختار به اتوکسی پروپانال خاصیت انحلالپذیری بالا در هر دو سیستم قطبی و غیرقطبی میدهد.
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی اتوکسی پروپانال
-
حالت فیزیکی: مایع بیرنگ تا زرد بسیار کمرنگ
-
بوی ملایم شبیه اتر
-
نقطه جوش: حدود 132 °C
-
نقطه اشتعال: 38–42 °C
-
چگالی (20 °C): حدود 0.91 g/cm³
-
حلالیت: بهخوبی در آب و اغلب حلالهای آلی امتزاجپذیر است
-
ضریب شکست نور: 1.406–1.407
کاربردهای اتوکسی پروپانال
اتوکسی پروپانال در صنایع گوناگون نقش کلیدی دارد:
-
صنایع رنگ و رزین: بهبود روانی رنگ، افزایش براقیت و جلوگیری از ایجاد حباب در پوششها.
-
چاپ و جوهر: بهعنوان حلال در جوهرهای Inkjet، Flexo و Gravure با نقش مؤثر در جلوگیری از گرفتگی نازلها.
-
مواد شوینده صنعتی: بهعنوان حلال چربیزدا در پاککنندههای فلزات، شیشه و پلاستیک.
-
آرایشی و بهداشتی (محدود): در برخی فرمولاسیونهای مراقبت از پوست و مو، تحت نظارت استانداردهای بینالمللی.
-
کشاورزی: بهبود پخش و جذب ترکیبات فعال در آفتکشها و کودهای مایع.
معایب اتوکسی پروپانال
-
قابل اشتعال و نیازمند شرایط ذخیرهسازی ایمن.
-
تحریکپذیری احتمالی پوست و چشم در تماس مستقیم.
-
استنشاق بخارات در غلظت بالا ممکن است اثرات عصبی و ریوی ایجاد کند.
-
در محصولات آرایشی و خوراکی نیازمند گرید خاص و خلوص بالا است.
مزایای اتوکسی پروپانال
-
حلالیت دوگانه (قطبی و غیرقطبی).
-
سرعت تبخیر کنترلشده برای کاربردهای صنعتی.
-
سازگاری بالا با آب و حلالهای آلی.
-
بهبود کشش سطحی در فرمولاسیونهای شیمیایی.
-
پایداری شیمیایی مناسب در شرایط فرایندی.
ایمنی و نگهداری اتوکسی پروپانال
-
طبقهبندی خطر: مایع و بخار قابل اشتعال.
-
تجهیزات حفاظت فردی (PPE): دستکش مقاوم شیمیایی، عینک ایمنی و ماسک مناسب.
-
انبارداری: در ظروف دربسته، مقاوم به حلال، در محیط خنک، خشک و دارای تهویه.
-
از منابع حرارتی، جرقه و شعله باز دور نگه داشته شود.
-
تماس مستقیم با پوست و چشم باید با آب فراوان شسته شود.
الکل های چرب اتوکسیله
ساختار شیمیایی الکل های چرب اتوکسیله
- فرمول عمومی: R–(OCH₂CH₂)ₙ–OH
- جزء چرب (R): زنجیره آلکیل C₁₂–C₁₈ (طبیعی یا سنتزی)
- واحدهای EO (n): معمولاً بین ۱ تا ۲۰ (تغییرات عملکردی با n تغییر میکند)
- ساختار مولکولی باعث ترکیب ویژگیهای آبدوستی و آبگریزی شده و آن را به سورفکتانت غیر یونی مؤثر تبدیل میکند.
ویژگیهای الکلهای چرب اتوکسیله
- حالت فیزیکی: مایع شفاف یا زرد کمرنگ (بسته به زنجیره R و میزان EO)
- بو: بویی خفیف، ملایم و صابونی
- نقطه جوش: معمولاً بالای 250°C یا غیرقابل اندازهگیری به دلیل تجزیه قبل از جوش
- بیودگرادبلیتی(Biodegradability): بالا در گریدهای طبیعی (C12–14) با پتانسیل انتشار کمتر در محیط زیست
کاربردهای الکلهای چرب اتوکسیله
صنایع شوینده خانگی و صنعتی- بهعنوان سورفکتانت غیریونی اصلی در تولید مایع ظرفشویی، شوینده لباس، شوینده سطوح، جرمگیر و پاککنندههای چندمنظوره
- مؤثر در فرمولاسیونهای کمکف یا کنترل کف در شویندههای صنعتی و دستگاههای کفشوی
- سازگار با سورفکتانتهای یونی و آنیونی و افزایشدهنده عملکرد پاککنندگی و حلالیت چربیها
- بهعنوان امولسیفایر، مرطوبکننده و شوینده ملایم در شامپو، کرم، لوسیون، فوم و ژلهای شستشو
- افزایشدهنده قابلیت پخش و نفوذ مواد مؤثره در محصولات پوست و مو
- دارای سازگاری بالا با پوست و چشم در مقادیر کنترلشده
- بهعنوان عامل پخشکننده (spreading agent) و نفوذدهنده (penetrant) برای افزایش جذب سموم، علفکشها و کودهای محلولپاشی
- کاهش کشش سطحی قطرات اسپری و بهبود یکنواختی توزیع روی برگها
- بهعنوان نرمکننده، روانکننده، مرطوبکننده و عامل ضد الکتریسیته ساکن در مراحل شستشو، رنگرزی و پرداخت نهایی
- بهبود نفوذ مواد رنگزا و کاهش ایجاد لک یا نایکنواختی در فرآیند رنگرزی
- بهعنوان پایدارکننده امولسیون، عامل ترکننده (wetting agent) و افزاینده پخشپذیری رنگدانهها
- کاهش کشش سطحی و بهبود یکنواختی پوششدهی رنگها روی سطوح مختلف
- قابل استفاده در فرمولاسیون رنگهای پایه آب، جوهر چاپ و پوششهای صنعتی
- صنایع شوینده
- آرایشی و بهداشتی
- کشاورزی
- نساجی و چرم
- پوششها و رنگها
مزایای الکل های چرب اتوکسیله
- غیر یونی بودن: قابلیت ترکیب با سورفکتانتهای آنیونی، کاتیونی و آمفوتریک
- کف کنترلشده: مناسب محیطهایی که کف کم نیاز است
- زیستتخریبپذیر: دوستدار محیط زیست (در نوع طبیعی)
- مقاومت به سختی آب و پیاچ متغیر
- قابلیت تنظیم رفتار با تغییر n (تعداد واحدهای EO)
معایب الکل های چرب اتوکسیله
- در دماهای پایین، ممکن کدر، پرهکسی یا جامد شود (cloud point)
- برخی گریدها با کف کم هستند و برای محصولات کفزا نیاز به افزودن سورفکتان قویتر دارند
- ایجاد تحریک پوستی محتمل در غلظتهای بالا و EO زیاد
- ممکن است با مواد اکسیدکننده ناسازگار شود
- سمیت محیطزیستی متوسط برای موجودات آبزی در EO پایین
ایمنی و نگهداری الکلهای چرب اتوکسیله
الکلهای چرب اتوکسیله Fatty Alcohol Ethoxylates به عنوان یکی از سورفکتانتهای غیر یونی پرکاربرد، در صنایع شوینده، آرایشی، نساجی، کشاورزی و دارویی اهمیتی زیادی در نگهداری اصولی این مواد برای حفظ کیفیت و پیشگیری از خطرات محیطی و انسانی دارد در ادامه نکات مهم و شرایط نگهداری این ماده را برای شما نام بردیم.
نکات ایمنی مهم:
-
الکلهای چرب اتوکسیله کمخطر و نسبتاً ایمن هستند، اما در صورت تماس مستقیم با پوست یا چشم، ممکن است تحریک ملایم ایجاد کنند.
-
استنشاق مه یا بخار آنها در فرآیندهای داغ ممکن است موجب تحریک خفیف مجاری تنفسی شود.
-
استفاده از دستکش مقاوم، عینک ایمنی و تهویه مناسب هنگام کار توصیه میشود.
شرایط نگهداری مناسب:
-
این ترکیبات باید در ظروف دربسته، مقاوم به خوردگی و دارای برچسب مشخصات نگهداری شوند.
-
محل نگهداری باید سرد، خشک، دارای تهویه کافی و دور از نور مستقیم خورشید باشد.
-
از نگهداری در مجاورت اسیدهای قوی، بازها و اکسیدکنندهها خودداری شود.
-
در دمای معمول محیط پایدار هستند؛ اما بهتر است از یخزدگی یا حرارت بیشازحد محافظت شوند، چراکه بر گرانروی و عملکرد ماده تأثیر میگذارد.
ایزو اکتیل الکل اتوکسیله
ساختار شیمیایی ایزو اکتیل الکل اتوکسیله
- فرمول عمومی: R–(OCH₂CH₂)ₙ–OH
- دُم آبگریز (R): زنجیره ایزواکتیل ( C₈ شاخهدار)
- N: تعداد واحدهای EO بین ۳ تا ۱۰ ساختار شاخهدار R باعث پایداری حرارتی و مقاومت در آب سخت میشود، درحالیکه زنجیره اتوکسیله شده EO خاصیت آبدوستی و انحلالپذیری در آب را فراهم میآورد .
ویژگیهای ایزواکتیل الکل اتوکسیله
غیر یونی بودن: در ساختار این ماده گروههای یونی وجود ندارد، بنابراین در طیف وسیعی از pH (معمولاً بین ۴ تا ۱۰) پایدار است و با سورفکتانتهای آنیونی، کاتیونی و آمفوتری سازگار است. کاهشدهنده کشش سطحی قوی: باعث کاهش کشش سطحی آب و افزایش ترشوندگی سطوح میشود که برای فرمولاسیون شویندهها و سمپاشها اهمیت زیادی دارد. پخشکنندگی مؤثر: در سیستمهای رنگ، جوهر و کشاورزی، موجب پراکندگی یکنواخت ذرات رنگدانه، سم یا مواد فعال میشود. پایداری حرارتی و شیمیایی مناسب: در برابر دما و اغلب مواد شیمیایی مانند اسیدهای ملایم، بازها و نمکها مقاوم است، که آن را برای محیطهای صنعتی مناسب میسازد. عدم ایجاد کف زیاد: در مقایسه با سورفکتانتهای آنیونی، کف نسبتاً کمتری تولید میکند که در کاربردهایی مانند فرآیندهای صنعتی، پوششدهی و نساجی مزیت دارد. زیستتخریبپذیری (Biodegradability): در بسیاری از گریدها، بهویژه با زنجیره EO کمتر، زیستتخریبپذیر بوده و اثرات زیستمحیطی کمتری دارد. بیرنگ و بیبو بودن: مایعی شفاف و بیرنگ تا زرد کمرنگ است که در فرمولاسیونهایی با حساسیت ظاهری یا بویایی بالا (مثلاً شویندههای خانگی) مناسب است. سازگار با سختی آب: در برابر یونهای منیزیم و کلسیم موجود در آب سخت مقاوم است و عملکرد خود را حفظ میکند.کاربردهای ایزواکتیل الکل اتوکسیله
شویندههای صنعتی و خانگی- شویندههای خانگی مانند مایع ظرفشویی، پاککننده چندمنظوره و اسپریهای سطوح آشپزخانه
- شویندههای صنعتی مانند پاککنندههای قوی برای چربیزدایی قطعات فلزی، ماشینآلات، و سطوح سخت در صنایع خودروسازی یا غذایی
- رنگهای پایه آب (waterborne paints) برای کاربردهای ساختمانی یا صنعتی
- جوهرهای چاپ برای سطوح پلاستیکی یا کاغذی
- پوششهای ضدخوردگی یا دکوراتیو برای فلزات و چوب
- آفتکشها و حشرهکشها با اثربخشی بالا
- کودهای مایع با قابلیت جذب سریعتر
- قارچکشها با پایداری بهتر در محلولهای اسپری
- شستوشو و حذف ناخالصی از پنبه و پلیاستر قبل از رنگرزی
- بهبود توزیع رنگ در رنگرزیهای راکتیو و مستقیم
- افزایش لطافت و انعطافپذیری در محصولات چرمی
مزایای ایزو اکتیل الکل اتوکسیله
- غیر یونی : قابلیت ترکیب با سایر سورفکتانتها (آنیونی، کاتیونی، آمفوتریک)
- کف کنترلشده : مناسب محصولات کمکف یا اسپری
- پایداری در pH متغیر و آب سخت
- زیستتخریبپذیری مناسب در گرید طبیعی
- کفایت بهبود ترشوندگی و پراکندگی در کاربردهای صنعتی
معایب ایزو اکتیل الکل اتوکسیله
- گرمشدن اضافی در آب سرد با کاهش حلالیت یا ایجاد کدری (Cloud Point)
- حد پایین کف : ممکن است نیاز به افزودن سورفکتانت مکمل باشد
- امکان تحریک پوست/چشم در غلظتهای بالا
- قیمت بالاتر نسبت به سورفکتانتهای سادهتر (مانند NP‑9 یا LABSA)
- ناسازگاری احتمالی با اکسیدکنندهها حساس
ایمنی و نگهداری ایزواکتیل الکل اتوکسیله
ایزواکتیل الکل اتوکسیله به عنوان یک سورفکتانت غیر یونی جزو ماده های مهمی در رعایت دستورالعملهای نگهداری است که با رعایت موارد گفته شده در ادامه نقش حیاتی در محصول و سلامت محیط دارد.
نکات ایمنی کلیدی
-
این ماده معمولاً دارای خطر پایین برای انسان و محیط زیست است، اما تماس طولانیمدت با پوست یا چشم ممکن است منجر به تحریک ملایم شود.
-
در صورت تماس با پوست: ناحیه آلوده را با آب فراوان بشویید.
-
در صورت استنشاق بخار: فرد را به هوای تازه منتقل کنید.
-
در کار با این ماده استفاده از دستکش مقاوم، عینک ایمنی و لباس کار استاندارد توصیه میشود.
-
از خوردن یا استنشاق مستقیم آن شدیداً پرهیز شود.
شرایط نگهداری اصولی:
-
ماده باید در ظروف مقاوم به خوردگی، دربسته و دارای برچسب کامل نگهداری شود.
-
مکان نگهداری باید خشک، خنک، دارای تهویه مناسب و دور از منابع حرارتی و نور مستقیم آفتاب باشد.
-
دمای نگهداری ترجیحاً بین ۵ تا ۳۰ درجه سانتیگراد باشد تا از جدایش فاز یا تغییر ویسکوزیته جلوگیری شود.
-
از نگهداری در مجاورت اسیدهای قوی، مواد اکسیدکننده و مواد ناسازگار پرهیز شود.
ایزوتریدسیل الکل اتوکسیله
ساختار ایزو تری دسیل الکل اتوکسیله
ساختار این ماده شامل یک زنجیره شاخهدار 13 کربنه (C13-branched) از نوع ایزو تری دسیل الکل است که به چندین واحد اتیلناکسید (معمولاً بین 3 تا 12 مول) متصل شده است. این ترکیب دارای دو بخش مشخص است:- بخش آبگریز (lipophilic) مربوط به الکل شاخهدار
- بخش آبدوست (hydrophilic) ناشی از زنجیرههای اتیلناکسید
ویژگیهای ایزو تری دسیل الکل اتوکسیله
- سورفکتانت غیر یونی با حلالیت خوب در آب، الکلها و بسیاری از حلالهای آلی
- پایداری حرارتی و شیمیایی بالا، بهویژه در pH 4 تا 9
- قابلیت کفکنندگی متوسط تا پایین (وابسته به درجه اتوکسیلاسیون)
- سازگاری بالا با سورفکتانتهای آنیونی، کاتیونی و آمفوتریک
- زیستتخریبپذیری قابل قبول مطابق استاندارد OECD
- خطر تحریک پایین برای پوست و چشم (در گریدهای مخصوص محصولات مراقبت شخصی)
کاربردهای ایزو تری دسیل الکل اتوکسیله
✔️ در صنایع شوینده: مایع ظرفشویی، مایع لباسشویی، شامپو، پاککنندههای سخت صنعتی و کارواشها ✔️ در فرمولاسیونهای نساجی: به عنوان مرطوبکننده، عامل نفوذ و حذفکننده روغنها ✔️ در صنایع چرم، رنگرزی و چاپ: به عنوان امولسیفایر و پایدارکننده امولسیون ✔️ در صنعت کشاورزی: به عنوان عامل کمکسورفکتانت، مرطوبکننده و پخشکننده آفتکشها و کودهای مایع ✔️ در صنایع نفت و گاز: در فرمولهای کنترل کف، حفاری، لایزدایی و جداسازی فازها ✔️ در پوششها، جوهرها و فرمولاسیون رنگ: برای کنترل کشش سطحی و پخش رنگدانههامزایای ایزو تری دسیل الکل اتوکسیله
- سازگاری بالا با ترکیبات یونی و غیر یونی
- عملکرد مؤثر در دماهای بالا و پایین
- ایمن برای پوست در فرمولهای مراقبتی
- افزایش توان پاککنندگی و کاهش کشش سطحی محلول
- کاهش نیاز به فسفاتها در شویندهها
معایب ایزو تری دسیل الکل اتوکسیله
❌ در برخی فرمولها، قابلیت کفکنندگی پایین دارد و نیاز به ترکیب با سورفکتانتهای کفزا (مثل SLES) دارد ❌ هزینه بالاتر نسبت به سورفکتانتهای آنیونی ساده ❌ در pH بسیار پایین (<3) یا بسیار بالا (>11) ممکن است پایداری کاهش یابد ❌ در دوزهای بالا ممکن است اثر چربیزدایی بیش از حد ایجاد کند (در محصولات پوست)ایمنی و نگهداری ایزوتریدسیل الکل اتوکسیله
ایزوتریدسیل الکل اتوکسیله، یکی از سورفکتانتهای غیر یونی پرکاربرد در صنایع شوینده، نساجی و کشاورزی است که از نظر ایمنی در دسته مواد با خطر کم تا متوسط قرار میگیرد. این ترکیب بهطور کلی غیر قابل اشتعال بوده اما در تماس مستقیم با پوست یا چشم میتواند موجب تحریکات خفیف شود.
برای نگهداری ایمن از این ماده، رعایت نکات زیر توصیه میشود:
-
در ظروف دربسته و مقاوم به خوردگی نگهداری شود.
-
محیط نگهداری باید خشک، خنک و دارای تهویه مناسب باشد.
-
از یخزدگی یا قرارگیری در معرض حرارت بالا پرهیز گردد.
-
در حین جابجایی، استفاده از دستکش، عینک ایمنی و ماسک توصیه میشود.
✅ رعایت این دستورالعملها، موجب حفظ پایداری ماده و جلوگیری از بروز خطرات احتمالی در محیط کار میشود.
بوتیل گلیکول
بوتیل گلیکول یک ترکیب شیمیایی مایع و شفاف است که با نام علمی 2-بوتوکسی اتانول شناخته میشود. این ماده به دلیل داشتن خاصیت دوگانه (محلول در آب و چربی) به عنوان یک حلال چندمنظوره در صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. بوتیل گلیکول در تولید رنگ، پوششها، مواد شوینده و محصولات شیمیایی صنعتی نقش کلیدی دارد و به همین دلیل یکی از مواد اولیه پرکاربرد در صنایع به شمار میرود.
ساختار شیمیایی بوتیل گلیکول
-
نام شیمیایی: 2-بوتوکسی اتانول
-
فرمول شیمیایی: C₆H₁₄O₂
-
گروه عاملی: ترکیب اتری و الکلی (حاوی گروه هیدروکسیل و اتر)
-
ساختار: دارای زنجیره کربنی همراه با یک گروه هیدروکسیل (–OH) که قابلیت انحلال بالا در آب و ترکیبات آلی را فراهم میکند.
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی بوتیل گلیکول
-
ظاهر: مایع شفاف و بیرنگ با بوی ملایم شیرین
-
چگالی: حدود 0.9 گرم بر سانتیمتر مکعب (در دمای 20 درجه سانتیگراد)
-
نقطه جوش: حدود 171 درجه سانتیگراد
-
نقطه ذوب: حدود –77 درجه سانتیگراد
-
حلالیت: بهخوبی در آب، الکلها و حلالهای آلی حل میشود
-
فراریت: نسبتاً پایین، اما قابلیت تبخیر در دماهای بالا دارد
-
پایداری: در شرایط عادی پایدار است، اما در تماس با مواد اکسیدکننده قوی واکنشپذیر میباشد.
کاربردهای بوتیل گلیکول
بوتیل گلیکول به دلیل خواص منحصربهفرد خود، در طیف گستردهای از صنایع استفاده میشود:
1. صنعت رنگ و پوششها
-
به عنوان حلال در رنگها، جوهرها و لاکها
-
بهبود یکنواختی و زمان خشک شدن رنگ
-
افزایش قدرت پوششدهی
2. صنعت شویندهها و پاککنندهها
-
استفاده در مواد شوینده خانگی و صنعتی
-
حذف لکههای چربی و روغنی بهعنوان یک سورفکتانت مؤثر
-
تولید پاککنندههای شیشه و سطوح
3. صنایع شیمیایی و دارویی
-
به عنوان واسطه شیمیایی در سنتز مواد دیگر
-
استفاده در تولید رزینها و پلیمرها
-
کاربرد محدود در فرمولاسیون دارویی
4. کشاورزی و نساجی
-
استفاده به عنوان حلال در آفتکشها
-
نقش در بهبود فرایند رنگرزی و چاپ پارچهها
معایب بوتیل گلیکول
-
سمیت نسبی: در صورت تماس طولانی با پوست یا استنشاق بخار میتواند باعث تحریک چشم، پوست و دستگاه تنفسی شود.
-
زیستمحیطی: تجزیه آهسته در محیط زیست و احتمال آلودگی منابع آبی.
-
ایمنی کارگاهی: اشتعالپذیر بوده و در صورت عدم رعایت شرایط نگهداری، خطر آتشسوزی دارد.
مزایای بوتیل گلیکول
-
چندمنظوره بودن: قابلیت استفاده در صنایع مختلف
-
حلالیت بالا: انحلالپذیر در آب و بسیاری از ترکیبات آلی
-
پایداری شیمیایی: در بسیاری از فرایندهای صنعتی پایدار است
-
مقرونبهصرفه: نسبت به سایر حلالهای مشابه قیمت اقتصادی دارد
ایمنی و نگهداری بوتیل گلیکول
-
شرایط نگهداری: در ظروف فلزی یا پلاستیکی مقاوم در برابر خوردگی، در محیط خنک، خشک و دور از نور مستقیم نگهداری شود.
-
حمل و جابجایی: استفاده از تجهیزات ایمنی شامل دستکش مقاوم، عینک ایمنی و ماسک تنفسی ضروری است.
-
حفاظت فردی: از تماس مستقیم با پوست و چشم باید اجتناب شود.
-
اقدامات اضطراری: در صورت نشت، محل باید بهسرعت تهویه شود و از انتشار آن به محیط زیست جلوگیری گردد.
بوتیل گلیکول یک ماده اولیه مهم و پرکاربرد در صنایع مختلف از جمله رنگسازی، شویندهها و شیمیایی است. این ماده به دلیل خواص حلالیت بالا، پایداری و قیمت مناسب، جایگاه ویژهای در بازار مواد اولیه دارد. با این حال، رعایت نکات ایمنی و استانداردهای HSE در استفاده و نگهداری از آن الزامی است.
پلی اتر آلیل الکل
ساختار شیمیایی پلی اتر آلیل الکل
- ساختار کلی: R–(OCH₂CH₂)n–OH • گروه R: زنجیره آلکیل (معمولاً C₈ تا C₁₆) • n: تعداد واحدهای اتیلناکسید (اغلب بین 3 تا 15) • نوع ترکیب: سورفکتانت غیونی اتوکسیله با خاصیت Amphiphilic (آبدوست–آبگریز)
ویژگیهای پلیاتر آلکیل الکل
- ظاهر فیزیکی: مایع شفاف تا نیمهویسکوز یا موممانند، بیرنگ یا زرد کمرنگ
- بو: بوی ملایم الکلی یا بیبو
- نقطه ابری شدن (Cloud Point): بسته به طول زنجیره اتوکسی متفاوت است
- حلالیت: قابل حل در آب و اغلب حلالهای آلی قطبی
- پایداری: مقاوم در برابر pH خنثی و کمی قلیایی
کاربردهای پلیاتر آلکیل الکل
صنایع شوینده و تمیزکننده سورفکتانت غیونی با قدرت چربیزدایی بالا مناسب برای فرمولاسیونهای شوینده خانگی و صنعتی (مانند شوینده سطوح، شیشهشوی و پاککننده عمومی) پایدار در ترکیبات آنیونی و آنزیمی فرمولاسیونهای کشاورزی: به عنوان عامل پخشکننده و خیسکننده (Spreader-Wetter) در محلولهای آفتکش و کود مایع بهبود جذب برگ و جلوگیری از شستهشدن محلولها کاهش کشش سطحی قطرات اسپریشده روی گیاه صنایع رنگ و پوشش: بهبود خیسکنندگی رنگهای پایهآبی کاهش کشش سطحی و بهبود یکنواختی فیلم رنگ جایگزین سبز برای برخی سورفکتانتهای نفتمبنا صنایع چسب و رزین: بهبود ترکیبپذیری اجزا در سیستمهای بر پایه آب کمک به امولسیونسازی در فرمولاسیونهای پلیمری افزایش روانکنندگی سطح صنایع آرایشی و بهداشتی (محدود): استفاده به عنوان عامل پخشکننده، مرطوبکننده یا همگنکننده در برخی فرمولهای مو و پوست نیازمند رعایت الزامات ایمنی IFRA و بررسی تحریک پوستی کاربردهای صنعتی صنایع شویندههای خانگی و صنعتی صنایع کشاورزی و آفتکشها صنایع رنگ و پوششهای پایه آب صنایع چسب و رزینهای امولسیونی صنایع مواد آرایشی (محدود)مزایای پلی اتر آلیل الکل
سازگاری با سیستمهای آبی و قطبی توانایی بالا در کاهش کشش سطحی زیستتخریبپذیر (biodegradable) در بسیاری از گریدها پایداری در محیطهای مختلف pH قابلیت تنظیم عملکرد با تغییر زنجیره آلکیل و درجه اتوکسیلاسیونمعایب پلی اتر آلیل الکل
گرانروی بالا در برخی گریدها حساس به pH بسیار اسیدی یا بسیار قلیایی در بلندمدت برخی گریدها ممکن است موجب تحریک پوست و چشم شوند محدودیت استفاده در صنایع آرایشی بدون تستهای ایمنی کاملایمنی و نگهداری پلیاتر آلیل الکل
نام ماده: پلیاتر آلیل الکل (Polyether Allyl Alcohol)
گروه شیمیایی: پلیالهای واکنشی (Reactive Polyether Polyols with Allyl functionality)
کاربرد: ماده اولیه در رزینهای پختشونده با UV، کوپلیمرها، چسبهای حساس به فشار، پوششها
خطرات فیزیکی و شیمیایی پلی اتر آلیل الکل
نوع خطر | شرح |
---|---|
قابل اشتعال بودن | بسته به ساختار و وزن مولکولی، برخی گریدها دارای نقطه اشتعال پایین هستند (بین 90–130°C). |
تحریک پوست و چشم | مایع ممکن است در تماس مستقیم با پوست یا چشم باعث تحریک متوسط شود. |
حساسیت تنفسی | بخارات آزاد شده هنگام حرارتدهی یا اسپری کردن ممکن است سیستم تنفسی را تحریک کند. |
پایداری نوری و گرمایی | در دمای بالا یا در حضور نور UV بدون کنترل، ممکن است بهآرامی پلیمریزه یا تخریب شود. |
اقدامات ایمنی فردی پلی اتر آلیل الکل
مورد | توصیه متخصص |
---|---|
دستکش ایمنی | استفاده از دستکش مقاوم به مواد آلی (نیتریل یا بوتیل رابر) ضروری است. |
محافظ چشم و صورت | عینک ایمنی یا شیلد کامل برای جلوگیری از پاشش ضروری است. |
لباس محافظ | استفاده از روپوش مقاوم شیمیایی و آستین بلند در محیط صنعتی الزامی است. |
ماسک تنفسی | در صورت استفاده در حجم زیاد یا اسپری، از ماسک نیمصورت با فیلتر آلی استفاده شود. |
اقدامات در شرایط اضطراری
نشت:
-
سطح نشت را با مواد جاذب غیرقابل اشتعال (مانند خاک دیاتومه یا پودر جذبکننده صنعتی) جمعآوری کنید.
-
منطقه را بهخوبی تهویه کرده و از منابع گرما و شعله دور نگه دارید.
تماس با پوست یا چشم:
-
شستشوی فوری با آب فراوان و صابون ملایم به مدت حداقل 15 دقیقه.
-
در صورت سوزش ماندگار، مراجعه به پزشک توصیه میشود.
استنشاق بخار:
-
فرد را به هوای آزاد منتقل کرده و در صورت بروز علائم شدید تنفسی، مراقبت پزشکی فوری الزامی است.
شرایط نگهداری پلی اتر آلیل الکل
پارامتر | مقدار / توضیح |
---|---|
دمای نگهداری بهینه | 5–30 درجه سانتیگراد – دور از یخزدگی یا گرمای زیاد |
نوع ظروف مناسب | ظروف فولادی یا پلیاتیلن مقاوم، دارای درببندی محکم و بدون تماس با رطوبت |
پایداری نوری | در ظروف تیرهرنگ یا در محیط فاقد نور مستقیم نگهداری شود. |
دور از مواد ناسازگار | اکسیدکنندههای قوی، اسیدهای معدنی، پراکسیدها |
توصیههای نهایی برای ایمنی
-
از پلیمری شدن ناخواسته (self-polymerization) در صورت ماندن در معرض UV یا گرمای مداوم جلوگیری شود.
-
برای کارکنانی که با این ماده کار میکنند، آموزش اصول کار با مواد واکنشی و حساس به UV الزامی است.
-
در حملونقل، رعایت برچسبگذاری ایمنی و دستهبندی طبق UN GHS ضروری است.
-
برگه SDS ماده حاوی اطلاعات دقیق سمیت، سمیت زیستمحیطی و واکنشپذیری باید در دسترس باشد.
پلی اتیلن سبک فیلم
گرید فیلم پلیاتیلن با چگالی کم (LDPE) به چندین نوع تقسیم میشود که شامل فیلم چندمنظوره، فیلم با شفافیت بالا، فیلم سنگین، فیلم شیرینگ و فیلم کاست است. این مواد دارای ویژگیهای فیزیکی و مکانیکی برتر، همراه با پایداری شیمیایی بالا و عایق الکتریکی عالی هستند. همچنین نفوذپذیری کم در برابر بخار آب و قابلیت فرآوری فوقالعادهای دارند که آنها را برای کاربردهای متنوعی ایدهآل میسازد. فیلمهای ساختهشده از این رزینها شفافیت استثنایی و مقاومت بالایی در برابر فرسایش دارند که باعث دوام و عملکرد طولانیمدت آنها میشود.
گرید 020
گرید 020 از پلیاتیلن سبک خطی تولید پتروشیمی بندر امام، مخصوص فرآیند فیلم دمشی (Blown Film) طراحی شده است. این گرید با شاخص جریان مذاب مناسب (MFI پایین – بین 0.5 تا 2 g/10min) و دانسیته حدود 0.92 g/cm³، امکان تولید فیلمهای شفاف، مقاوم و با ضخامت کنترلشده را فراهم میکند.
✅ کاربردهای گرید 020
-
کیسههای کشاورزی (ضد UV و دوام بالا)
-
استرچفیلم صنعتی و بستهبندی (کشسانی و چسبندگی عالی)
-
فیلم غذایی و محافظ (ایمنی و شفافیت مطلوب)
ساختار LDPE
گرید فیلم LDPE یک پلیمر ترموپلاستیک است که از مونومرهای اتیلن (C₂H₄) از طریق فرآیند پلیمریزاسیون با فشار بالا تولید میشود. ساختار مولکولی آن دارای شاخههای زیاد است که ویژگیهای منحصربهفردی به آن میبخشد.
ویژگیهای کلیدی ساختاری:
- پلی اتیلن سبک فیلم دارای شاخههای کوتاه و بلند است که از تجمع فشرده زنجیرههای پلیمری جلوگیری میکند.
🔹 ساختار آمورف و نیمهبلوری:
- به دلیل وجود شاخهها، درصد بلورینگی LDPE پایین است (~۴۰–۵۰٪) که باعث نرمی و شفافیت آن میشود.
- انعطافپذیری و قابلیت کشش بیشتری نسبت به پلیاتیلن با چگالی بالا (HDPE) دارد.
🔹 توزیع وزن مولکولی کم:
- LDPE دارای توزیع وزن مولکولی گستردهای است که باعث میشود استحکام ذوب و قابلیت فرآوری خوبی در اکستروژن فیلم داشته باشد.
ویژگیهای LDPE
LDPE گرید فیلم یک ماده بسیار انعطافپذیر و سبک است که به دلیل کشش فوقالعاده، مقاومت در برابر ضربه و شفافیت بالا شناخته شده است. با چگالی ۰.۹۱۵ تا ۰.۹۳۰ گرم بر سانتیمتر مکعب، وضوح خوبی دارد اما ممکن است کمی مات به نظر برسد.
✅ نقطه ذوب نسبتا پایین (۱۰۵–۱۱۵°C) دارد و حتی در دمای زیر صفر نیز انعطافپذیری خود را حفظ میکند که آن را برای کاربردهای گوناگون مناسب میسازد.
✅ دارای استحکام کششی متوسط (۸–۱۷ مگاپاسکال) و کشش تا حد شکست عالی (۱۰۰–۶۰۰٪) است که دوام و مقاومت بالای آن را تضمین میکند.
✅ مقاومت خوبی در برابر رطوبت دارد اما مانع گازی ضعیفی است، بنابراین اجازه میدهد اکسیژن و CO₂ از آن عبور کنند.
✅ از نظر شیمیایی، در برابر اسیدها، بازها و الکلها مقاوم است اما به هیدروکربنها حساسیت دارد.
✅ ویژگیهای عالی در مهروموم شدن با حرارت دارد که آن را برای بستهبندیهای غذایی، فیلمهای شیرینگ و کیسههای خرید ایدهآل میکند.
✅ در کشاورزی، فیلمهای محافظ صنعتی و مصارف پزشکی مانند کیسههای IV و لولههای پزشکی کاربرد دارد.
✅ LDPE معمولاً از طریق اکستروژن فیلم دمشی یا کاست پردازش میشود و در محدوده دمایی ۱۶۰–۲۲۰°C کار میکند.
✅ به دلیل حساسیت به تجزیه در برابر اشعه UV، اغلب تثبیتکنندههایی برای افزایش دوام در فضای باز به آن اضافه میشود.
✅ بهطور کلی، LDPE فیلم، مادهای چندمنظوره و مقرونبهصرفه است که به دلیل انعطافپذیری، قابلیت مهروموم شدن و فرآوری آسان بسیار ارزشمند است.
کاربردهای LDPE
۱. بستهبندی
- تولید فیلمهای بستهبندی انعطافپذیر (مانند کیسههای خرید، لفافها و پاکتها).
- بستهبندی مواد غذایی، از جمله فیلمهای بستهبندی، کیسههای فریزری و فیلمهای شیرینگ.
- بستهبندی صنعتی برای پوشش مواد، محصولات و محافظت از آنها.
۲. استفادههای کشاورزی
- فیلمهای گلخانهای برای ایجاد محیط محافظتی برای گیاهان.
- فیلمهای مالچ برای پوشش خاک و کنترل علفهای هرز.
۳. محصولات مصرفی
- کیسههای پلاستیکی برای فروشگاهها، بستهبندیهای خردهفروشی و کیسههای زباله.
- فیلمهای استرچ و چسبنده برای حفظ مواد غذایی.
- لایههای یکبارمصرف برای انواع ظروف.
۴. صنعت ساختمان
- مانع بخار در ساختمانها برای جلوگیری از نفوذ رطوبت.
- پوشش برای مصالح ساختمانی در حین ذخیرهسازی یا حمل و نقل.
۵. استفادههای پزشکی
- بستهبندی استریل برای تجهیزات پزشکی و دارویی.
- روکشها و پردههای پزشکی.
مزایای LDPE
✅ انعطافپذیری بالا
- LDPE بسیار منعطف است و بدون شکستن کشیده میشود.
✅ شفافیت
- وضوح بالا دارد که آن را برای بستهبندی ایدهآل میکند.
✅ مقاومت شیمیایی
- در برابر اسیدها، روغنها و گریسها مقاومت خوبی دارد.
✅ هزینه پایین
- مادهای نسبتاً ارزان است که راهکاری مقرونبهصرفه برای بسیاری از کاربردها ارائه میدهد.
✅ فرآوری آسان
- بهراحتی با روشهایی مانند اکستروژن، قالبگیری تزریقی و دمشی پردازش میشود.
✅ سبکوزن
- حمل و نقل و جابجایی آن را آسان میکند و هزینهها را کاهش میدهد.
✅ مقاومت در برابر رطوبت
- خواص ضدآب دارد و محافظت خوبی در برابر رطوبت در بستهبندی ارائه میدهد.
معایب LDPE
✘ استحکام پایین
- دارای استحکام کششی کمی است و در برابر تنش یا بارگذاری بهراحتی پاره میشود.
✘ مقاومت حرارتی محدود
- نقطه ذوب پایینی دارد که استفاده از آن را در محیطهای با دمای بالا محدود میکند.
✘ اثر محیطی
- زیستتخریبپذیر نیست و در صورت عدم بازیافت، به آلودگی پلاستیکی کمک میکند.
✘ مقاومت ضعیف در برابر UV
- در معرض نور UV تجزیه میشود و به مرور زمان شکننده شده و رنگ آن تغییر میکند.
✘ ویژگیهای ضعیف در برابر عبور گازها
- برای کاربردهای مانع گاز یا بخار مناسب نیست و نسبت به موادی مانند BOPP یا PET عملکرد ضعیفتری دارد.
خرید پلی اتیلن سبک فیلم
همانطور که گفته شد پلیاتیلن سبک فیلم (LDPE Film Grade) یکی از پرکاربردترین گریدهای پلیمری در صنایع بستهبندی و پلاستیک است که به دلیل نرمی، انعطافپذیری، مقاومت شیمیایی و فرآیندپذیری مناسب کاربردهای گفته شده میباشد.مزایای LDPE Film برای تولیدکنندگان
-
✔️ شفافیت بالا برای فیلمهای بستهبندی غذایی و دارویی
-
✔️ قابلیت دوخت (Sealing) عالی برای تولید کیسههای مقاوم
-
✔️ مقاومت کششی مناسب در ضخامتهای پایین
-
✔️ فرآیندپذیری روان و سرعتبالا در خطوط اکستروژن
-
✔️ مقاومت در برابر رطوبت، مواد شیمیایی و سوراخشدگی
-
✔️ مناسب برای فیلم شرینک، کیسه نایلونی، کاورهای صنعتی، لمینت چندلایه
خرید فیلم پلی اتیلن
برای خرید فیلم پلیاتیلن که میتوان گفت جزو یکی از پرکاربردترین مواد اولیه است میبایست علاوه بر قیمت به گرید، شاخص جریان مذاب (MFI)، چگالی و نوع فرآیند تولید توجه ویژه داشت تا توانست در تولید محصول نهایی بهترین بازدهی رو دریافت کرد از این رو شرکت تامین کالا تک در تهیه این ماده از برند معتبر بهره گرفته برای استعلام قیمت و اطلاعات بیشتر با شماره های داخل سایت تماس بگیرید.
-
قیمت رقابتی: ارائه نرخهای بهروز HDPE و LLDPE film
-
موجودی دائم: تامین فوری انواع گریدهای فیلم
-
گارانتی کیفیت: همراه با آنالیز فنی و MSDS
-
مشاوره تخصصی: راهنمایی انتخاب گرید مناسب با نیاز شما
.
جمع بندیشرکت تامین کالا با دارا بودن سابقهای درخشان و تامین به موقع مواد اولیه مورد نظر مشتریان توانسته در تهیه و ارسال هر گونه ماده اولیهای در سرتاسر ایران موفق عمل کند و از برندی معتبر استفاده نماید تا محصول نهایی شما از بیشترین کیفیت لازم بهره گرفته شود. در ادامه برای جهت دریافت قیمت پلی اتیلن و خرید مواد اولیه با کارشناسان ما در تماس باشید تا راهنماییهای لازم را در این خصوص دریافت نمایید
پلی هیدروکسی آلکانوات (PHA)
پلی هیدروکسی آلکانوات (PHA) یکی از نوآورانهترین پلیمرهای زیستتخریبپذیر است که به دلیل سازگاری با محیطزیست و کاربردهای گسترده، توجه صنایع مختلف را به خود جلب کرده است. این پلیمر زیستی بهعنوان جایگزینی پایدار برای پلاستیکهای سنتی، راهحلی سبز برای کاهش آلودگیهای زیستمحیطی ارائه میدهد.
ساختار پلی هیدروکسی آلکانوات (PHA)
پلی هیدروکسی آلکانواتها گروهی از پلیاسترهای زیستتخریبپذیر هستند که توسط میکروارگانیسمها (مانند باکتریها) تحت شرایط خاص تولید میشوند. این پلیمرها از واحدهای مونومری هیدروکسی آلکانوات تشکیل شدهاند که از طریق پیوندهای استری به هم متصل میشوند. ساختار شیمیایی PHA به نوع مونومرها و فرآیند تولید بستگی دارد و میتواند شامل زنجیرههای کوتاه (SCL) یا متوسط (MCL) باشد. این انعطافپذیری ساختاری، امکان تولید PHA با خواص مکانیکی و فیزیکی متنوع را فراهم میکند.
ویژگیهای پلی هیدروکسی آلکانوات
-
زیستتخریبپذیری: کاملاً توسط میکروارگانیسمها در محیطهای مختلف (خاک، آب دریا، کمپوست) تجزیه میشود.
-
سازگاری زیستی: غیرسمی و مناسب برای کاربردهای پزشکی و دارویی.
-
تنوع خواص مکانیکی: از انعطافپذیر تا سخت، بسته به نوع مونومر.
-
مقاومت حرارتی: برخی گریدهای PHA تا دمای 160 درجه سانتیگراد پایداری دارند.
-
منبع تجدیدپذیر: تولید از منابع زیستی مانند قندها، روغنهای گیاهی یا ضایعات کشاورزی.
کاربردهای پلی هیدروکسی آلکانوات
-
بستهبندی: تولید کیسههای پلاستیکی، فیلمها و ظروف زیستتخریبپذیر.
-
پزشکی: ساخت بخیههای قابلجذب، ایمپلنتها و سیستمهای دارورسانی.
-
کشاورزی: استفاده در مالچهای کشاورزی و گلدانهای زیستتخریبپذیر.
-
صنعت نساجی: تولید الیاف زیستسازگار برای پوشاک.
-
محصولات یکبارمصرف: مانند نی، قاشق و چنگالهای سازگار با محیطزیست.
معایب پلی هیدروکسی آلکانوات
-
هزینه تولید بالا: فرآیندهای تخمیر میکروبی و استخراج PHA هزینهبر هستند.
-
خواص مکانیکی متغیر: برخی گریدهای PHA ممکن است شکننده یا کمتر مقاوم باشند.
-
سرعت تجزیه: در برخی محیطها، سرعت تجزیه ممکن است کندتر از حد انتظار باشد.
-
نیاز به زیرساختهای خاص: بازیافت و کمپوستسازی صنعتی برای تجزیه بهینه موردنیاز است.
مزایای پلی هیدروکسی آلکانوات
-
سازگاری با محیطزیست: کاهش وابستگی به پلاستیکهای مبتنی بر نفت و کاهش زبالههای پلاستیکی.
-
تطبیقپذیری: قابلیت تنظیم خواص برای کاربردهای مختلف.
-
تولید پایدار: استفاده از ضایعات کشاورزی و منابع تجدیدپذیر.
-
ایمنی زیستی: مناسب برای کاربردهای حساس مانند پزشکی و بستهبندی مواد غذایی.
تثبیت کننده های نور آمین (HALS)
تثبیتکنندههای نوری آمین ممانعتشده (HALS) دستهای از افزودنیهای پلیمری هستند که برای جلوگیری از تخریب ناشی از نور UV در پلیمرها استفاده میشوند. این ترکیبات با حذف رادیکالهای آزاد حاصل از فتواکسیداسیون، از تخریب زنجیرههای پلیمری جلوگیری میکنند.
ساختار شیمیایی تثبیت کننده های نور آمین
HALS معمولاً مشتقاتی از ۲٬۲٬۶٬۶-تترامتیلپایپریدین هستند. ساختار پایه آنها شامل گروههای آمینی ممانعتشده است که به دلیل ممانعت فضایی، در برابر واکنشهای جانبی مقاوم هستند. این ترکیبات در طی فرآیند تثبیت، به رادیکالهای آمینوکسید (N-O•) تبدیل میشوند و سپس از طریق چرخه دنیسوف (Denisov Cycle) به فرم اولیه خود بازمیگردند، که این فرآیند باعث پایداری طولانیمدت آنها میشود.
ویژگیهای تثبیت کننده های نور آمین
-
پایداری نوری بالا: با حذف رادیکالهای آزاد، از تخریب نوری پلیمرها جلوگیری میکنند.
-
پایداری حرارتی: در دماهای بالا عملکرد خوبی دارند، اگرچه در دماهای بسیار بالا ممکن است کارایی کاهش یابد.
-
مقاومت در برابر استخراج: به دلیل وزن مولکولی بالا، در برابر استخراج توسط حلالها مقاوم هستند.
-
سازگاری با پلیمرهای مختلف: در پلیالفینها، پلیاورتانها و پلیاسترها عملکرد خوبی دارند.
کاربردهای تثبیت کننده های نور آمین
-
صنعت خودرو: در قطعات داخلی و خارجی برای جلوگیری از تخریب نوری استفاده میشوند.
-
صنعت بستهبندی: در فیلمهای پلاستیکی برای افزایش عمر مفید محصولات بستهبندیشده.
-
کشاورزی: در فیلمهای گلخانهای برای مقاومت در برابر نور خورشید.
-
صنعت ساختمانی: در پوششها و مواد ساختمانی برای افزایش دوام در برابر شرایط جوی.
مزایای تثبیت کننده های نور آمین
-
پایداری طولانیمدت: به دلیل چرخه بازسازی، مصرف نمیشوند و اثر طولانیمدت دارند.
-
عدم جذب UV: خودشان UV را جذب نمیکنند، بلکه با حذف رادیکالهای آزاد عمل میکنند.
-
سازگاری با رنگها: در سیستمهای رنگی باعث حفظ رنگ و جلای سطح میشوند.
معایب تثبیت کننده های نور آمین
-
عدم کارایی در PVC: در پلیوینیل کلراید (PVC) به دلیل حضور HCl آزاد شده، عملکرد مناسبی ندارند.
-
حساسیت به دمای بسیار بالا: در دماهای بسیار بالا ممکن است کارایی کاهش یابد.
-
هزینه بالا: نسبت به برخی تثبیتکنندههای دیگر هزینه بالاتری دارند.
دی اتانول آمین
دیاتانولآمین (DEA) یک ترکیب آلی با فرمول شیمیایی C₄H₁₁NO₂ است که دارای دو گروه هیدروکسیل (-OH) و یک گروه آمینی (-NH) میباشد. این ترکیب در دسته آمینهای ثانویه و الکلهای چندعاملی طبقهبندی میشود.
ساختاری دی اتانول آمین
ساختار مولکولی DEA به آن امکان میدهد تا بهعنوان یک باز ضعیف، عامل امولسیونکننده، پایدارکننده pH، و کمپلکسکننده یونهای فلزی استفاده شود.
ویژگیهای دی اتانول آمین
ویژگی | مقدار/مشخصات |
---|---|
ظاهر | مایع بیرنگ تا زرد کمرنگ، ویسکوز |
بوی خاص | آمینی ملایم |
وزن مولکولی | 105.14 g/mol |
نقطه جوش | 269°C |
نقطه ذوب | 28°C |
دانسیته (چگالی) | 1.09 g/cm³ (در دمای 25°C) |
انحلالپذیری | کاملاً محلول در آب، اتانول، گلیسرول |
pH محلول آبی 1% | حدود 10–11.5 |
کاربردهای دیاتانولآمین
دیاتانولآمین بهدلیل ساختار واکنشپذیر و خواص دوگانهاش (هم آمین، هم الکل)، در صنایع گوناگون کاربرد دارد:
1. صنایع شوینده و آرایشی
-
پایه فعال در تولید شامپو، صابون مایع، کرم و لوسیون
-
عامل تنظیمکننده pH و امولسیونکننده پایدار
2. صنعت نفت و گاز
-
استفاده در جذب گازهای اسیدی مانند CO₂ و H₂S در برجهای جذب (Gas Treating)
-
کاربرد بهعنوان بازدارنده خوردگی
3. صنایع کشاورزی
-
عامل کمپلکسکننده در کودهای مایع
-
تثبیتکننده pH در فرمولاسیون سموم و قارچکشها
4. صنایع رنگ، جوهر و رزین
-
کمک امولسیونکننده در رنگهای پایه آب
-
افزایش ویسکوزیته و ماندگاری رنگ
5. صنایع سیمان و بتن
-
استفاده بهعنوان Grinding Aid در فرایند آسیاب سیمان
-
بهبود روانی و مقاومت بتن در دماهای مختلف
مزایای دی اتانول آمین
-
چندکاره و اقتصادی برای بسیاری از صنایع
-
پایداری شیمیایی بالا در pH قلیایی
-
قابلیت حلپذیری بالا در سیستمهای آبی
-
ترکیب راحت با سورفکتانتها، روغنها و الکلها
معایب دی اتانول آمین
-
امکان تحریک پوست و چشم در تماس مستقیم
-
احتمال تشکیل نیتروزامینها در ترکیب با نیتریتها
-
حساسیتزا در استفاده طولانیمدت (بهویژه در محصولات آرایشی بدون شستشو)
-
نیاز به کنترل دقیق دوز مصرف در سیستمهای فرآوری غذایی و دارویی
ایمنی و نگهداری دی اتانول آمین
-
طبقهبندی GHS:
-
H302: مضر در صورت بلع
-
H315: تحریککننده پوست
-
H319: تحریککننده شدید چشم
-
H351: احتمال سرطانزایی در مواجهه طولانیمدت
-
-
دور از نور خورشید و منابع گرمایی
-
در ظروف دربسته با جنس مقاوم (پلیاتیلن، فولاد ضدزنگ)
-
در محیط خشک و خنک (10–30 درجه سانتیگراد)
-
استفاده از دستکش مقاوم، عینک ایمنی و تهویه مناسب الزامی است
جمعبندی
دیاتانولآمین (DEA) یک ماده استراتژیک با عملکرد چندگانه در صنایع شیمیایی، آرایشی، نفت و ساختمان است. این ترکیب با فراهمسازی قابلیت تنظیم pH، امولسیونسازی و کاهش خوردگی، نقش کلیدی در بهبود فرمولاسیونهای صنعتی ایفا میکند.