پلی‌وینیل الکل (Polyvinyl Alcohol) یک پلیمر محلول در آب با ساختار نیمه‌کریستالی و خواص فیلم‌سازی عالی است که به‌صورت گسترده در صنایع چسب‌سازی، نساجی، داروسازی، تولید فیلم‌های زیست‌تجزیه‌پذیر، و مواد آرایشی کاربرد دارد. این پلیمر از طریق هیدرولیز پلی‌استات وینیل (Polyvinyl Acetate) تولید می‌شود، زیرا پلیمریزاسیون مستقیم وینیل الکل امکان‌پذیر نیست.

 ساختار شیمیایی پلی وینیل الکل

• فرمول تکرارشونده واحد پلیمری:
  −CH2–CH(OH)−-CH₂–CH(OH)-−CH2​–CH(OH)−ₙ

• نوع پیوند: زنجیره پلیمری خطی با گروه‌های هیدروکسیل (–OH)

• منشأ تولید: از هیدرولیز کنترل‌شده پلی‌وینیل استات (PVAc)

درصد هیدرولیز (Fully / Partially Hydrolyzed) و وزن مولکولی آن، تعیین‌کننده حلالیت، ویسکوزیته و کاربرد نهایی است.

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی پلی وینیل الکل

 کاربردهای پلی‌وینیل الکل

1. فیلم‌های محلول در آب بسته‌بندی مواد شوینده، کود، دارو (قرص‌های پوشش‌دار)

2. صنایع دارویی و آرایشی:

   • عامل پوشش‌دهنده قرص، چسب بیولوژیک، ماده غلظت‌دهنده در کرم‌ها و ژل‌ها

3. چسب و پوشش‌ها:

   • چسب چوب، پوشش مقاوم به آب در کارتن‌سازی و کاغذ‌سازی

4. صنعت نساجی و کاغذ:

   • آهاردهی نخ، ایجاد فیلم موقت، افزایش مقاومت کششی کاغذ

5. کامپوزیت‌های زیست‌تخریب‌پذیر:

   • به عنوان پلیمر پایه در ترکیب با نشاسته یا سلولز

6. قالب‌گیری ژل‌ها (هیدروژل‌ها):

   • در بافت‌های پزشکی و لنزهای تماسی

مزایای پلی‌وینیل الکل

• زیست‌تخریب‌پذیر و دوستدار محیط‌زیست

• غیرسمی و ایمن برای کاربردهای دارویی و آرایشی

• پایداری شیمیایی بالا و سازگاری با دیگر پلیمرها

• تشکیل فیلم‌های شفاف، بدون بو و مقاوم به پارگی

• قابلیت تنظیم خواص با تغییر گرید و درصد هیدرولیز

 معایب پلی وینیل الکل

• حساس به رطوبت بالا – فیلم‌ها در تماس طولانی با آب تضعیف می‌شوند

• عدم مقاومت حرارتی طولانی‌مدت – در دمای بالا تخریب می‌شود

• نقطه ذوب مشخص ندارد – به جای ذوب، تخریب حرارتی رخ می‌دهد

• هزینه نسبتاً بالاتر نسبت به پلیمرهای سنتزی معمولی

• واکنش‌پذیر در برابر برخی نمک‌ها یا قلیاهای قوی