مشاهده فیلترها
نمایش 9 12 18 24
N- بوتیل استات

N- بوتیل استات

,

N- بوتیل استات یک حلال شیمیایی پرکاربرد با فرمول شیمیایی C₆H₁₂O₂ است که در دسته استرها قرار می‌گیرد. این ترکیب به دلیل فراریت مناسب، بوی مطبوع و قدرت حل‌کنندگی بالا در بسیاری از صنایع مانند رنگ و رزین، پوشش‌های صنعتی، چسب‌ها و محصولات آرایشی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ساختار شیمیایی N- بوتیل استات

از نظر ساختاری، N- بوتیل استات حاصل استریفیکاسیون بین اسید استیک و N- بوتانول است. این ماده یک مایع بی‌رنگ، فرار و قابل اشتعال است که بوی آن شبیه به بوی میوه‌های شیرین (اغلب سیب یا موز) توصیف می‌شود.

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی N- بوتیل استات

  • فرمول شیمیایی: C₆H₁₂O₂

  • شماره CAS: 123-86-4

  • جرم مولکولی: 116.16 g/mol

  • چگالی (در 20°C): حدود 0.88 g/cm³

  • نقطه جوش: 126 °C

  • نقطه ذوب: -78 °C

  • حلالیت در آب: کم محلول (تقریباً 0.3 g/100 ml)

  • ظاهر: مایع شفاف، بی‌رنگ با بوی میوه‌ای خوشایند

کاربردهای N- بوتیل استات

N- بوتیل استات به عنوان یک حلال همه‌کاره در صنایع مختلف به کار می‌رود:

  • صنعت رنگ و پوشش‌ها: به عنوان حلال اصلی در تولید رنگ‌های صنعتی و خودرویی.

  • چسب‌ها و رزین‌ها: برای افزایش سیالیت و بهبود خواص خشک‌شوندگی.

  • صنعت چاپ: در جوهرهای چاپ افست و فلکسو.

  • لوازم آرایشی و بهداشتی: به عنوان حلال در لاک ناخن و اسپری‌ها.

  • صنایع دارویی: در تولید داروها و پوشش‌های دارویی به عنوان حلال کمکی.

معایب N- بوتیل استات

  • اشتعال‌پذیری بالا و نیاز به شرایط نگهداری ویژه.

  • امکان ایجاد تحریک در دستگاه تنفسی و پوست در تماس مستقیم.

  • حلالیت محدود در آب که می‌تواند محدودیت‌هایی در برخی فرایندها ایجاد کند.

مزایای N- بوتیل استات

  • قدرت حلالیت بالا برای طیف گسترده‌ای از پلیمرها و رزین‌ها.

  • بوی مطبوع میوه‌ای نسبت به بسیاری از حلال‌های آلی.

  • فراریت کنترل‌شده که باعث خشک شدن یکنواخت رنگ‌ها و پوشش‌ها می‌شود.

  • کاربرد چندمنظوره در صنایع مختلف از شیمیایی گرفته تا آرایشی.

ایمنی و نگهداری N- بوتیل استات

  • ماده‌ای قابل اشتعال است و باید در ظروف دربسته و در محیطی خنک و تهویه‌دار نگهداری شود.

  • در زمان کار با این ماده استفاده از دستکش مقاوم به مواد شیمیایی، ماسک و عینک ایمنی توصیه می‌شود.

  • تماس طولانی‌مدت با بخارات آن می‌تواند موجب سردرد، سرگیجه و تحریک چشم و پوست گردد.

  • باید از منابع حرارتی و جرقه به شدت دور نگه داشته شود.

اطلاعات بیشتر

اسید آکریلیک

,

اسید آکریلیک یک ترکیب آلی با فرمول شیمیایی است. این مایع بی‌رنگ، دارای بوی تند و مشخصی است و به دلیل گروه کربوکسیل و پیوند دوگانه کربن-کربن در ساختارش، بسیار واکنش‌پذیر است.

ساختار اسید آکریلیک

ساختار اسید آکریلیک شامل یک گروه وینیل () و یک گروه کربوکسیل () است. پیوند دوگانه کربن-کربن (پیوند وینیل) مسئول واکنش‌پذیری بالای آن در واکنش‌های پلیمریزاسیون است، در حالی که گروه کربوکسیل آن را به یک اسید ضعیف تبدیل می‌کند و امکان واکنش‌های استری شدن را فراهم می‌آورد.

ویژگی‌های اسید آکریلیک

  • حالت فیزیکی: مایع بی‌رنگ و شفاف
  • بو: بوی تند و مشخص
  • حلالیت: کاملاً محلول در آب، الکل‌ها، اترها و کلروفرم
  • واکنش‌پذیری: بسیار واکنش‌پذیر، به خصوص در برابر پلیمریزاسیون. به همین دلیل معمولاً حاوی مقدار کمی بازدارنده پلیمریزاسیون (مانند مونو اتیل اتر هیدروکینون یا MEHQ) برای جلوگیری از پلیمریزاسیون خودبه‌خودی در هنگام ذخیره‌سازی است.
  • نقطه جوش: 139 درجه سانتی‌گراد
  • نقطه ذوب: 13 درجه سانتی‌گراد
  • اسیدیته: اسید ضعیف

کاربردهای اسید آکریلیک

اسید آکریلیک به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فردش، در صنایع مختلفی کاربرد دارد:

  • تولید پلیمرها و رزین‌ها: مهمترین کاربرد آن در تولید پلیمرهای آکریلیک (پلی‌آکریلات‌ها) است. این پلیمرها در ساخت رنگ‌ها، پوشش‌ها، چسب‌ها، مواد آب‌گریز و جوهرها استفاده می‌شوند.
  • صنایع پوشش‌دهی و رنگ: به عنوان مونومر اصلی در تولید امولسیون‌ها و رزین‌های آکریلیک برای رنگ‌های ساختمانی، پوشش‌های خودرو و پوشش‌های صنعتی.
  • مواد جاذب فوق‌العاده (Superabsorbent Polymers - SAPs): پلیمرهای تولید شده از اسید آکریلیک (به ویژه پلی‌آکریلات سدیم) دارای قابلیت جذب بالای آب هستند و در پوشک‌های بچه، محصولات بهداشتی زنانه و کشاورزی (به عنوان عامل حفظ رطوبت خاک) به کار می‌روند.
  • صنایع نساجی: در تولید الیاف و پارچه‌های آکریلیک که مقاومت خوبی در برابر نور خورشید و عوامل جوی دارند.
  • افزودنی‌های نفتی: برای بهبود خواص روغن‌ها و روان‌کننده‌ها.
  • مواد شیمیایی تصفیه آب: به عنوان بازدارنده رسوب و پراکنده‌ساز.
  • داروسازی: در سنتز برخی ترکیبات دارویی.

مزایای اسید آکریلیک

  • تنوع کاربرد: به دلیل قابلیت پلیمریزاسیون و واکنش‌پذیری بالا، در تولید طیف وسیعی از محصولات به کار می‌رود.
  • کارایی بالا: پلیمرهای حاصل از آن، خواص مکانیکی، نوری و شیمیایی مطلوبی دارند.
  • مقاومت بالا: محصولات نهایی تولید شده با اسید آکریلیک (مانند رنگ‌ها و پوشش‌ها) دارای مقاومت خوبی در برابر آب و هوا، UV و مواد شیمیایی هستند.
  • چسبندگی عالی: در تولید چسب‌های قوی و مقاوم کاربرد دارد.

معایب اسید آکریلیک

  • سمیت و خورندگی: اسید آکریلیک مایعی خورنده است و می‌تواند باعث تحریک شدید پوست، چشم‌ها و سیستم تنفسی شود. تماس طولانی مدت یا مکرر می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی شود.
  • بوی تند: بوی آن برای بسیاری از افراد ناخوشایند است و در غلظت‌های بالا می‌تواند آزاردهنده باشد.
  • قابلیت اشتعال: این ماده قابل اشتعال است و بخارات آن در هوا می‌توانند مخلوط‌های قابل انفجار تشکیل دهند.
  • پلیمریزاسیون خودبه‌خودی: بدون بازدارنده، تمایل زیادی به پلیمریزاسیون خودبه‌خودی دارد که می‌تواند خطرناک باشد و به ظروف نگهداری آسیب برساند.
  • اثرات زیست‌محیطی: در صورت ورود به محیط زیست، می‌تواند برای موجودات آبزی سمی باشد.

ایمنی و نگهداری اسید آکریلیک

مشخصه جزئیات
فرمول شیمیایی C₃H₄O₂
نام آیوپاک پروپنوییک اسید (Propenoic Acid)
شماره CAS 79-10-7
طبقه‌بندی GHS Highly Flammable, Corrosive, Toxic
کدهای H (خطرات) H226، H302، H314، H335، H412
نوع تماس خطرات
تماس با پوست سوختگی شدید، قرمزی، التهاب، جذب پوستی
تماس با چشم آسیب جدی، احتمال از دست دادن بینایی
استنشاق بخارات تحریک سیستم تنفسی، سرفه، سردرد
بلعیدن سوزش دهان، گلو و معده – خطرناک
خطر آتش‌سوزی بسیار قابل اشتعال (نقطه اشتعال ~ 10°C)
واکنش‌پذیری پلیمریزاسیون شدید در صورت گرم شدن یا تماس با پرکسیدها
مورد توصیه ایمنی
دستکش نیتریل یا Neoprene مقاوم به اسید
عینک ایمنی عینک ایمنی با محافظ جانبی / شیلد کامل
ماسک تنفسی در محیط بسته یا تماس طولانی: ماسک فیلتر دار (Organic Vapor Cartridge)
تهویه مناسب اجباری – در سیستم بسته یا کابین
لباس محافظ لباس مقاوم در برابر مواد شیمیایی خورنده

 شرایط نگهداری اسید آکریلیک

عامل شرایط توصیه‌شده
دمای نگهداری زیر 25°C – در صورت امکان زیر 10°C
ظروف نگهداری مخازن فولادی با پوشش اپوکسی / تانک‌های HDPE با پایدارکننده
افزودنی پایدارکننده هیدروکینون (ppm) برای جلوگیری از پلیمریزاسیون
محیط نگهداری خشک، خنک، دارای تهویه، دور از منابع اشتعال
ناسازگاری شیمیایی اکسیدکننده‌ها، اسید نیتریک، پرکسیدها، بازهای قوی
قابلیت اشتعال بالا – مواد اطفاء حریق: فوم، CO₂، پودر خشک
عمر مفید نگهداری تا 6 ماه (در صورت رعایت شرایط نگهداری و پایداری حرارتی)
اطلاعات بیشتر
انیدرید استیک

انیدرید استیک

,

انیدرید استیک، با فرمول مولکولی C₄H₆O₃ و شماره CAS 108-24-7، نوعی اسید انیدرید ساده و رایج است. این مایع بی‌رنگ با بویی تند و شبیه سرکه، اهمیت ویژه‌ای در واکنش‌های شیمیایی صنعتی مانند acetylation دارد. بازار آن به دلیل کاربرد در تولید استات سلولز (برای فیلتر سیگار)، دارو (آسپیرین و پاراستامول)، رزین‌ها، حلال‌ها و مواد منفجره صنعتی بسیار گسترش یافته است.

ساختار انیدرید استیک

  • فرمول شیمیایی: (CH₃CO)₂O با وزن مولکولی ~۱۰۲.۰۹ g/mol .

  • ساختار: دو گروه استیل متصل به یک اکسیژن مرکزی، ایجاد یک انیدرید ساده اسید کربوکسیلیک می‌کند

ویژگی‌های انیدرید استیک

ویژگی مقدار / واحد
حالت فیزیکی مایع شفاف، بی‌رنگ با بوی تند
چگالی (20 °C) ≈۱٫۰۸۲ g/cm³
نقطه ذوب ≈−۷۳ °C
نقطه جوش ≈۱۳۹–۱۴۰ °C
فشار بخار (36 °C) ~۱۰ mmHg
ضریب شکست nD ≈۱٫۳۹۰
حلالیت در آب واکنش‌پذیر – به سرعت هیدرولیز می‌شود (≈۲٫۶٪ در ۲۰ °C)
نقطه اشتعال ≈۱۲۹°F (۵۴ °C)
محدوده انفجار 2.0–10.2٪ حجمی هوا
سمیت خوراکی (LD₅₀ rat) ≈۱٫۷۸ g/kg

مزایای انیدرید استیک

  • عامل اصلی استیلاسیون در سنتز تجاری آسپیرین و پاراستامول

  • تولید سلولز استات ویژه صنایع فیلتر و فیلم پلاستیکی، با مصرف بالا در بازار

  • سنتز رزین‌ها، داروها، رنگ، عطر و تفنگ‌سازی: از جمله کاربردهای خاص صنعتی

  • واسطه در تولید نشاسته اصلاح‌شده (E1414، E1420، E1422) در صنایع غذایی و دارویی

معایب انیدرید استیک

  • بسیار واکنش‌پذیر با آب و الکل؛ هیدرولیز گرمازا انجام می‌دهد و نباید با مواد ناسازگار تماس یابد

  • خطر بالا برای پوست، چشم و تنفس؛ در تماس یا استنشاق باعث سوختگی شدید می‌شود

  • قانون‌گذاری شدید: به‌عنوان پیش‌ماده هروئین توسط سازمان DEA لیست-II رتبه‌بندی شده و واردات/صادرات آن محدود است

  • آتش‌زا و خورنده فلزات؛ نگهداری و حمل‌ونقل با دقت ویژه نیاز دارد

 کاربردهای انیدرید استیک

  • استیلاسیون اسید سالیسیلیک به آسپیرین

  • تولید سلولز استات برای فیلتر سیگار، فیلم‌سازی و الیاف نساجی

  • سنتز رزین‌ها، عطر، رنگ، پلیمر مخصوص و مواد منفجره

  • اصلاح نشاسته‌های غذایی مانند E1414–E1422

  • خشک‌کن مؤثر در برخی فرآیندهای شیمیایی و سنتز قوی

ایمنی و نگهداری انیدرید استیک

  • برچسب‌گذاری GHS: Danger – اشاره به خطرات H226، H302، H314، H330 .

  • PPE پیشنهادی: لباس شیمیایی مقاوم، عینک یا شیلد چشمی، دستکش نیتریل یا ویتون، دستگاه تنفسی مناسب برای ۵ ppm سقف ﴿ACGIH TLV، OSHA PEL﴾ .

  • شرایط ذخیره‌سازی: محیط خشک و تهویه‌دار، دور از رطوبت، شعله یا اسیدهای قوی. ظروف با درپوش مطمئن و برچسب‌ خورده محترم باشند.

  • اقدامات اضطراری:

    • تماس چشم/پوست: شستشوی فوری و سریع

    • نشت: استفاده از خشک‌کننده جذب‌کننده، دور از منابع اشتعال

    • اطفای حریق: CO₂، پودر خشک یا کف مقاوم

اطلاعات بیشتر
انیدرید فتالیک

انیدرید فتالیک

,

انیدرید فتالیک از مشتقات مهم شیمیایی با فرمول C₈H₄O₃ و شماره CAS 85‑44‑9، به‌صورت جامد سفید بلوری و دارای بویی خاص و تحریک‌کننده است. این ماده به‌عنوان واسط کلیدی در صنعت رزین‌های پلی‌استر اشباع‌شده، رزین‌های غیر اشباع، نرم‌کننده‌های PVC و داروسازی استفاده می‌شود.

ساختار شیمیایی انیدرید فتالیک

  • شکل مولکولی یک حلقه 1,3-ایزوبنفن‌دیون که از اسید فتالیک به‌صورت حذف آب حاصل شده است.

  • فرمول مولکولی: C₈H₄O₃، وزن مولکولی ~148.12 g/mol .

 ویژگی‌های انیدرید فتالیک

ویژگی مشخصات
ظاهر فیزیکی پودر یا بلور سفید–شفاف
چگالی (جامد، 20 °C) حدود ۱٫۵۳ g/cm³
نقطه ذوب ~131–132 °C
نقطه جوش ~284–295 °C (می‌تواند سابلیم شود)
فشار بخار (20 °C) بسیار کم ≈0.0015 mmHg
حلالیت در آب بسیار کم (≈0.62 g/100g) در آب سرد؛ بهتر در 100 °C (~19 g/100g)
رنگ و بو بی‌رنگ تا زرد کم‌رنگ، بوی شدید و تحریک‌کننده

 مزایای انیدرید فتالیک

  • واسط اصلی در تولید رزین‌های پلی‌استر اشباع‌شده و غیر اشباع برای کاربردهایی مانند ورق‌های فیبر، رنگ و پوشش صنعتی تولید نرم‌کننده‌های فتالات برای PVC، که باعث افزایش انعطاف‌پذیری و ماندگاری می‌شود.

  • نقشی اساسی در سنتز دارو، رنگ، الیاف و مواد آرایشی دارد.

  • سرعت واکنش مناسب و عملکرد بالا با بازده بالا در فرایندهای صنعتی.

معایب انیدرید فتالیک

  • تحریک شدید پوست و چشم و قابلیت حساسیت بالا؛ محیط‌های کاری کاملاً ایمن مورد نیاز است

  • تشکیل گرد قابل انفجار؛ انبارداری نامناسب یا توزیع گرد در هوا خطرناک است

  • واکنش‌پذیر با آب و رطوبت؛ هیدرولیز گرمازا و تغییر ترکیب در مجاورت رطوبت رخ می‌دهد.

  • مصرف بالا و مقررات محدودکننده در برخی کشورها به‌دلیل اثرات زیست‌محیطی.

کاربردهای انیدرید فتالیک

  • سنتز رزین‌های پلی‌استر غیر اشباع و ساخت فیبر، FRP و پوشش‌های صنعتی.

  • تولید نرم‌کننده‌ها (فتالات) برای PVC.

  • استفاده در ساخت رنگ، چسب، رنگدانه و دارو.

  • واسطه در سنتز مواد آرایشی، کودهای خاص و روغن‌های صنعتی

ایمنی و نگهداری انیدرید فتالیک

  • برچسب‌گذاری خطر GHS: H317 (واکنش حساسیتی پوستی)، H318 (آسیب چشمی شدید)، H334 (سوءتأثیر تنفسی)

  • PPE مورد نیاز: عینک یا شیلد ایمنی، دستکش مقاوم شیمیایی، لباس و محافظ تنفسی در شرایط نیاز.

  • شرایط نگهداری: محیط خشک و خنک، ظروف دربسته، دور از رطوبت، تهویه مناسب و جلوگیری از انباشت گرد.

  • اقدامات اضطراری:

    • تماس با پوست/چشم: شستشوی فوری با آب و کمک پزشکی

    • استنشاق گرد: خروج به هوای تازه، مشورت پزشکی

    • در صورت نشت: جلوگیری از پخش گرد، جمع‌آوری خشک و دفع ایمن.

اطلاعات بیشتر
ایزوبوتیل استات

ایزوبوتیل استات

,

ایزوبوتیل استات Isobutyl Acetate یک ترکیب آلی بی‌رنگ با بوی شیرین و میوه‌ای است که در دسته استرها قرار می‌گیرد. این ماده به دلیل خاصیت حلالیت بالا، تبخیر مناسب و بوی مطبوع، به‌طور گسترده در صنایع رنگ، پوشش، جوهر و تولید چسب‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. ایزوبوتیل استات به عنوان یک حلال صنعتی پرکاربرد شناخته می‌شود و نقش مهمی در بهبود کیفیت و عملکرد محصولات ایفا می‌کند.

ساختار شیمیایی ایزوبوتیل استات

ایزوبوتیل استات یک استر آلی با فرمول شیمیایی C₆H₁₂O₂ است که از واکنش ایزوبوتانول با اسید استیک به دست می‌آید. این ترکیب دارای یک گروه استات و یک شاخه ایزوبوتیل است که همین ساختار، ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاصی به آن می‌دهد.

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی ایزوبوتیل استات

  • ظاهر فیزیکی: مایع شفاف و بی‌رنگ با بوی میوه‌ای خوشایند

  • فرمول شیمیایی: C₆H₁₂O₂

  • جرم مولکولی: 116.16 g/mol

  • نقطه جوش: حدود 117°C

  • نقطه ذوب: حدود -99°C

  • چگالی (در 20°C): 0.87 g/cm³

  • فشار بخار: نسبتاً بالا، حدود 10 mmHg در 20°C

  • حلالیت در آب: کم محلول (0.7 g/L)

  • ویژگی بارز: تبخیر سریع و بوی مطبوع

کاربردهای ایزوبوتیل استات

  1. صنایع رنگ و پوشش‌ها: به‌عنوان حلال اصلی در تولید رنگ‌های صنعتی و خودرویی

  2. تولید چسب و رزین‌ها: بهبود خواص چسبندگی و روان‌سازی ترکیبات

  3. صنعت چاپ و جوهر: ایجاد ویسکوزیته و تبخیر یکنواخت در مرکب‌ها

  4. آرایشی و بهداشتی: استفاده محدود در عطرها و لاک ناخن به دلیل بوی میوه‌ای

  5. پاک‌کننده‌ها و تینرها: به‌عنوان حلال در ترکیبات شوینده صنعتی

معایب ایزوبوتیل استات

  • قابلیت اشتعال بالا (نیاز به شرایط نگهداری ایمن)

  • تحریک‌کننده پوست و چشم در صورت تماس مستقیم

  • تبخیر سریع که ممکن است در برخی فرآیندها موجب اتلاف ماده شود

  • محدودیت حلالیت در آب که می‌تواند استفاده آن را در فرمولاسیون‌های آبی کاهش دهد

مزایای ایزوبوتیل استات

  • بوی خوشایند میوه‌ای که در بسیاری از کاربردها مزیت رقابتی محسوب می‌شود

  • قدرت حلالیت بالا برای رزین‌ها، پلیمرها و ترکیبات آلی

  • فراریت مناسب که خشک شدن سریع رنگ‌ها و جوهرها را تسهیل می‌کند

  • سازگاری گسترده با حلال‌های دیگر مانند اتانول، ایزوبوتانول و استات‌ها

  • کاربرد متنوع در صنایع مختلف از رنگ و پوشش تا عطر و لوازم آرایشی

ایمنی و نگهداری ایزوبوتیل استات

  • خطر اشتعال: ایزوبوتیل استات یک مایع به‌شدت قابل اشتعال است؛ بنابراین باید دور از شعله، جرقه و منابع حرارت نگهداری شود.

  • محیط نگهداری: در ظروف دربسته، مقاوم در برابر خوردگی و در مکان خشک و خنک ذخیره گردد.

  • حفاظت فردی: هنگام کار با این ماده استفاده از دستکش، عینک ایمنی و تهویه مناسب توصیه می‌شود.

  • اثرات بهداشتی: استنشاق بخارات ممکن است موجب سرگیجه، سردرد یا تحریک دستگاه تنفسی گردد.

  • انتقال و حمل: باید طبق دستورالعمل‌های حمل مواد شیمیایی قابل اشتعال انجام گیرد.

اطلاعات بیشتر
ایزوپروپیل استات

ایزوپروپیل استات

,

ایزوپروپیل استات IsoPropyl Acetate یک ترکیب آلی و حلال استری پرکاربرد با فرمول شیمیایی C₅H₁₀O₂ است که به دلیل بوی میوه‌ای و خواص تبخیر سریع، در صنایع مختلف به‌ویژه در تولید پوشش‌ها، رنگ‌ها، چسب‌ها و محصولات دارویی استفاده می‌شود. این ماده شیمیایی یکی از حلال‌های محبوب در میان تولیدکنندگان به شمار می‌آید زیرا ضمن کارایی بالا، ایمنی نسبی بیشتری در مقایسه با برخی حلال‌های مشابه دارد.

ساختار شیمیایی ایزوپروپیل استات

ایزوپروپیل استات یک استر آلیفاتیک است که از واکنش بین اسید استیک و ایزوپروپانول به دست می‌آید. ساختار آن شامل یک گروه استات (–COOCH₃) و یک زنجیره ایزوپروپیل (–CH(CH₃)₂) است. این ساختار باعث ایجاد خاصیت فراریت بالا، بوی ملایم و قدرت حلالیت مطلوب می‌شود.

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی ایزوپروپیل استات

  • فرمول مولکولی: C₅H₁₀O₂

  • جرم مولکولی: 102.13 g/mol

  • ظاهر: مایع بی‌رنگ با بوی میوه‌ای

  • نقطه جوش: حدود 88-90 °C

  • نقطه اشتعال: 2 °C

  • چگالی (در 20°C): 0.87 g/cm³

  • حلالیت در آب: کم محلول، اما به‌خوبی در حلال‌های آلی حل می‌شود

  • فراریت: بالا

کاربردهای ایزوپروپیل استات

  1. صنعت رنگ و پوشش‌ها: به‌عنوان حلال سریع‌الفرار برای تولید رنگ‌های صنعتی، پوشش‌های چوب و لاک‌ها.

  2. چسب‌ها و رزین‌ها: افزایش کیفیت و کاهش زمان خشک شدن محصولات.

  3. صنعت داروسازی: به‌عنوان حلال در فرمولاسیون برخی داروها و عصاره‌گیری.

  4. محصولات بهداشتی و آرایشی: در اسپری‌ها، لاک پاک‌کن‌ها و عطرها.

  5. صنعت چاپ: به‌عنوان حلال جوهر و بهبود کیفیت چاپ.

معایب ایزوپروپیل استات

  • قابلیت اشتعال بسیار بالا که نیازمند رعایت نکات ایمنی در انبارش است.

  • فراریت زیاد که می‌تواند در محیط‌های بسته موجب آلودگی هوا و ایجاد خطر استنشاقی شود.

  • حلالیت کم در آب که بازیافت و جداسازی آن را دشوار می‌سازد.

مزایای ایزوپروپیل استات

  • بوی میوه‌ای خوشایند که آن را برای استفاده در صنایع بهداشتی و آرایشی مناسب می‌کند.

  • قدرت تبخیر بالا که سرعت خشک شدن محصولات را افزایش می‌دهد.

  • سازگاری با بسیاری از پلیمرها و رزین‌ها.

  • کاربرد گسترده در صنایع متنوع (از رنگ و پوشش گرفته تا دارویی و آرایشی).

ایمنی و نگهداری ایزوپروپیل استات

  • شرایط انبارش: در ظروف دربسته و مقاوم در برابر خوردگی، دور از نور خورشید و منابع حرارتی نگهداری شود.

  • ایمنی در کار: استفاده از تهویه مناسب، دستکش مقاوم در برابر مواد شیمیایی و عینک ایمنی ضروری است.

  • خطرات استنشاقی: استنشاق بخارات می‌تواند منجر به سرگیجه، سردرد و تحریک دستگاه تنفسی شود.

  • قابلیت اشتعال: باید از هرگونه جرقه یا شعله باز دور نگه داشته شود.

اطلاعات بیشتر
دی‌متیل ترفتالات (DMT)
دی‌متیل ترفتالات (DMT)

دی متیل ترفتالات

,

دی‌متیل ترفتالات (DMT) یک ترکیب آلی با فرمول شیمیایی C8H10O4 است. این ترکیب یک استر از اسید ترفتالیک و متانول بوده و عمدتاً به‌عنوان یک واسطه کلیدی در تولید الیاف پلی‌استر و پلاستیک‌ها استفاده می‌شود. DMT نقش مهمی در تولید پلی‌اتیلن ترفتالات (PET) دارد که به‌طور گسترده در ساخت بطری‌های پلاستیکی، فیلم‌ها و الیاف به‌کار می‌رود.

ساختار دی‌متیل ترفتالات


ساختار دی‌متیل ترفتالات (DMT) شامل یک حلقه بنزن (C6H5) با دو گروه استری (-COOCH3) متصل به موقعیت‌های پارا در حلقه است. هر گروه استر از واکنش اسید ترفتالیک و متانول تشکیل می‌شود که در آن گروه کربوکسیل (-COOH) اسید ترفتالیک با یک مولکول متانول استری‌شده و پیوند استری (-COOCH3) را ایجاد می‌کند. این ترکیب دارای فرمول مولکولی C8H10O4 است. ساختار آن شامل یک حلقه بنزنی مرکزی با دو گروه متوکسی‌کربونیل (-COOCH3) در دو طرف متقابل است که آن را به یک ترکیب متقارن تبدیل می‌کند. گروه‌های استری باعث قابلیت پلیمریزاسیون این ترکیب شده و آن را به یک واسطه مهم در تولید پلی‌اتیلن ترفتالات (PET) تبدیل می‌کنند.

ویژگی‌های دی‌متیل ترفتالات

دی‌متیل ترفتالات (DMT) یک جامد کریستالی سفید با بویی ضعیف و معطر است. نقطه ذوب آن در محدوده 140-143 درجه سانتی‌گراد و نقطه جوش آن تقریباً 284 درجه سانتی‌گراد است که نشان‌دهنده پایداری نسبی آن در دماهای بالا است. DMT در آب به‌طور جزئی محلول بوده اما به‌راحتی در حلال‌های آلی مانند اتانول، استون و کلروفرم حل می‌شود. چگالی آن در دمای 25 درجه سانتی‌گراد حدود 1.305 گرم بر سانتی‌متر مکعب است. به‌عنوان یک استر، از واکنش‌پذیری بالایی برخوردار است، به‌ویژه در واکنش‌های استریفیکاسیون که آن را به یک واسطه ضروری در تولید پلی‌استر تبدیل می‌کند. DMT در شرایط عادی پایدار است اما در معرض دماهای بسیار بالا یا در حضور اسیدها و بازهای قوی ممکن است تجزیه شود. این ترکیب همچنین قابل اشتعال بوده و در فرآیندهای صنعتی باید با احتیاط جابجا شود. فشار بخار پایینی دارد، به این معنی که در دمای اتاق به‌آسانی تبخیر نمی‌شود.

کاربردهای دی‌متیل ترفتالات (DMT)

• تولید پلی‌استر: پیش‌ماده اصلی در تولید پلی‌اتیلن ترفتالات (PET) که در بطری‌های پلاستیکی، فیلم‌ها و الیاف استفاده می‌شود.
• صنعت نساجی: در تولید الیاف پلی‌استر برای پوشاک، مبلمان و سایر کاربردهای پارچه‌ای به‌کار می‌رود.
• بسته‌بندی پلاستیکی: در ساخت ظروف پلاستیکی و مواد بسته‌بندی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• رزین‌ها و پوشش‌ها: در تولید رزین‌های پلی‌استری برای پوشش‌ها، چسب‌ها و کامپوزیت‌ها استفاده می‌شود.
• مواد شیمیایی دارویی و کشاورزی: در برخی کاربردهای خاص شیمیایی مانند تولید مواد دارویی و محصولات کشاورزی استفاده می‌شود.

مزایای دی‌متیل ترفتالات (DMT)

• ترکیب شیمیایی چندمنظوره: به‌عنوان یک واسطه کلیدی در تولید PET و سایر پلی‌استرها، در صنایع مختلف بسیار ارزشمند است.
• پایداری و دوام: محصولات پلی‌استری ساخته‌شده از DMT دارای دوام بالا، مقاومت در برابر سایش و ویژگی‌های مکانیکی مطلوب هستند.
• فرآیندپذیری آسان: واکنش استریفیکاسیون با متانول کاملاً شناخته‌شده بوده و امکان تولید مؤثر DMT در مقیاس وسیع را فراهم می‌کند.
• قابلیت بازیافت: PET تولیدشده از DMT به‌طور گسترده بازیافت شده و در محصولات جدید مورد استفاده قرار می‌گیرد که به پایداری محیط‌زیست کمک می‌کند.

معایب دی‌متیل ترفتالات (DMT)

• تأثیرات زیست‌محیطی: تولید DMT می‌تواند منجر به انتشار ترکیبات آلی فرار (VOCs) و سایر آلاینده‌ها شود که نیازمند کنترل مناسب انتشار گازها است.
• قابلیت اشتعال: DMT قابل اشتعال بوده و در صورت عدم رعایت نکات ایمنی در تولید و حمل‌ونقل، خطر آتش‌سوزی دارد.
• هزینه: هزینه تولید DMT نسبت به برخی مواد اولیه دیگر ممکن است بالا باشد، به‌ویژه زمانی که تقاضا برای PET در نوسان باشد.
• مقاومت شیمیایی محدود: اگرچه PET معمولاً بادوام است، اما محصولات ساخته‌شده از DMT ممکن است در برابر برخی مواد شیمیایی قوی و تخریب ناشی از اشعه ماورای بنفش (UV) حساس‌تر باشند.

اطلاعات بیشتر
کلروفرم

کلروفرم

,
کلروفرم (CHCl3) یا تری‌کلرومتان یک مایع بی‌رنگ با بوی شیرین و قدرت حلالیت بالا است که به‌عنوان یک حلال آلی مؤثر در صنایع رنگ، دارو، رزین و نیز به‌عنوان میانجی در مسیرهای تولید PTFE به کار می‌رود. با وجود مزایای فرایندی، به‌دلیل سمی‌بودن بخار و مخاطرات مزمن، استفاده ایمن آن مستلزم رعایت سخت‌گیرانه الزامات بهداشتی، تهویه و مدیریت پسماند است.

ساختار کلروفرم

نام آیوپاک: تری‌کلرومتان؛ نام رایج: کلروفرم؛ فرمول مولکولی: CHCl3. اتم کربن مرکزی با سه اتم کلر و یک اتم هیدروژن پیوند کووالانسی دارد و هندسه مولکول تتراهدرال است. قطبیت: کلروفرم قطبیت کمی دارد و در عمل به‌عنوان یک حلال نسبتاً غیرقطبی در شیمی آلی به کار می‌رود؛ در ادبیات نیز گاه به عنوان حلال قطبی ضعیف ذکر می‌شود

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی کلروفرم

ویژگی مقدار
شکل و رنگ مایع بی‌رنگ با بوی شیرین/اترمانند
جرم مولی 119.38 g/mol
نقطه جوش 61.2 °C
نقطه ذوب −63.5 °C
چگالی (20 °C) 1.483 g/cm³
انحلال‌پذیری در آب کم (≈0.8 g/100 mL در 20 °C)
ضریب شکست (nD) 1.4459
قابلیت اشتعال عملاً غیرقابل اشتعال در شرایط معمول
حد مجاز تماس OSHA (PEL) 50 ppm (240 mg/m³)

کاربردهای کلروفرم

  • حلال فرایندی و آزمایشگاهی: حل و استخراج ترکیبات آلی (به‌ویژه آلکالوئیدها، چربی‌ها و برخی رزین‌ها)؛ کاربرد وسیع در رنگ‌سازی، عکاسی، داروسازی و آفت‌کش‌ها.
  • پلیمر و فلوئوروکربن‌ها: استفاده به‌عنوان پیش‌ماده/میانجی در تولید PTFE (پلی‌تترافلوئورواتیلن) و برخی فلوئوروکربن‌ها (مانند مسیرهای مرتبط با R‑22)
  • زیست‌مولکولی و تشخیصی: نقش در استخراج DNA/RNA و نگهداری نمونه‌های بافتی به‌دلیل چگالی و سازگاری شیمیایی ویژه.
  • پاکسازی و جداسازی: کاربرد در لکه‌بری خشک‌شویی و به‌عنوان دودزا در برخی مصارف صنعتی سنتی (امروزه محدودتر).

معایب کلروفرم

  • مخاطرات بهداشتی: بخار کلروفرم سمی است؛ تماس حاد می‌تواند موجب سرگیجه، سردرد، کاهش تنفس و بیهوشی شود و تماس مزمن به آسیب کبدی/کلیوی منجر شود. در طبقه‌بندی سرطان‌زایی نیز در گروه «احتمالاً سرطان‌زا» (IARC 2B) گزارش شده است.
  • الزامات سخت‌گیرانه ایمنی/محیط‌زیست: حد مجاز تماس شغلی پایین (OSHA PEL=50 ppm) و نیاز به تهویه، پایش و مدیریت پسماند تخصصی.
  • اثرات محیطی: پایداری نسبی در جو و تشکیل فرآورده‌های اکسیداسیون (مانند فسژن) که لزوم کنترل انتشار را افزایش می‌دهد.

مزایای کلروفرم

  • کارایی حلالیت: حلال هالوژنه با قدرت انحلال بالا برای طیف وسیعی از ترکیبات آلی؛ انتخاب‌پذیری مناسب در استخراج فازی به‌دلیل چگالی زیاد
  • خواص فیزیکی مطلوب فرایندی: نقطه جوش میانه (سهولت بازیافت با تقطیر)، ناخطر بودن از نظر اشتعال‌پذیری در شرایط معمول، و سازگاری با بسیاری از حلال‌های آلی.
  • ارزش صنعتی: دسترس‌پذیری و کارکرد به‌عنوان ماده واسطه در زنجیره ارزش فلوئوروپلیمری مانند PTFE

ایمنی و نگهداری کلروفرم

  • تجهیزات حفاظت فردی: دستکش مقاوم شیمیایی، عینک ایمنی، روپوش آزمایشگاهی؛ کار در هود یا محیط با تهویه موضعی مناسب. از استنشاق بخارات خودداری شود
  • نگهداری: در ظرف دربسته، مقاوم و دور از نور، در محل خنک و دارای تهویه نگهداری شود. از منابع گرما/اکسیدکننده‌های قوی دور بماند.
  • حدود تماس و پایش: رعایت حد مجاز تماس شغلی OSHA (50 ppm) و اجرای برنامه مانیتورینگ دوره‌ای هوا و سلامت کارکنان الزامی است.
  • مدیریت پسماند: جمع‌آوری جداگانه و تحویل به واحدهای مجاز امحا؛ از رهاسازی به محیط اجتناب شود.
اطلاعات بیشتر
ملامینه

ملامینه

,

ملامین (Melamine) یک ترکیب شیمیایی مبتنی بر سه تولوئید سیانامید است که دارای اسکلت ۱,۳,۵-تریازین با فرمول مولکولی C₃H₆N₆ می‌باشد. این ماده به دلیل سطح نیتروژن بسیار بالا (~۶۶٪) در تولید رزین‌های ملامین-فرمالدهید کاربرد حیاتی دارد. بازار جهانی این ماده در صنایع رزین‌سازی، لمینت، ظروف پلاستیکی، برچسب‌ها و بتن‌سازی دارای کاربرد گسترده است. ملامین در فرمولاسیون‌هایی که خواص ضدحریق، مقاومت حرارتی و سختی بالا مورد نیاز است، جایگاه ویژه‌ای دارد.

ساختار ملامینه

  • فرمول مولکولی: C₃H₆N₆

  • ساختار: یک تری‌آزاد آمین حلقوی با اسکلت سه‌ضلعی تریازین

  • نام IUPAC: 2,4,6-triamino-1,3,5-triazine

ویژگی‌های ملامینه

ویژگی مقدار / توضیح
ظاهر فیزیکی پودر سفید کریستالی یا گرانول خشک
چگالی (20°C) حدود 1.57 g/cm³
نقطه ذوب بیش از 300–350°C (دمای تجزیه)
فشار بخار (20°C) کمتر از 0.1 Pa (حداقل تبخیرپذیری)
حلالیت در آب کمی محلول در آب سرد (~3.2 g/L)، بهتر در آب گرم
معامله نیتروژن حدود 66٪ ظرفیت نیتروژن
پایداری حرارتی توسعه‌ی گاز نیتروژن در دماهای بالا، خواص ضدحریق

 مزایای ملامینه

  • تولید رزین‌های سخت، مقاوم و ضدخش مانند لمینت‌ها (Formica) و مقواهای ضدآتش

  • مقاومت بالا در برابر حرارت و ضربه، صاف بودن سطح، دوام در استفاده مکرر کاربرد در پوشش‌ها، مبلمان لمینیت و ظروف مقاوم گرمایی

  • خواص تاخیرانداز سوخت به دلیل انتشار گاز نیتروژن هنگام سوختن

  • گزینه مناسبی برای کاهش اشتعال‌پذیری در پلیمرها و بتن

معایب ملامینه

  • توکسیکیتی در بلندمدت: مصرف خوراکی یا استنشاق ممکن است باعث سنگ کلیه، آسیب‌های کبد و سرطان شودتحریک پوست و چشم: گرد و غبار می‌تواند عامل محرک باشد

  • شکل پودری خطر انفجار گرد و غبار: هنگام تولید و حمل‌ونقل خطر ایمنی ایجاد می‌کند

  • حلالیت پایین در آب سرد باعث محدودیت در برخی فرمولاسیون‌های آبی می‌شود

کاربردهای ملامینه

  • رزین ملامین–فرمالدهید: برای ساخت لمینت، MDF، تریم‌های چوب، لوازم آشپزخانه و ظروف مقاوم

  • فوم ملامین: در محصولات پاک‌سازی (مانند Magic Eraser) و عایق صوتی–حرارتی

  • مواد افزودنی ضدآتش: در کاغذ، رنگ، رنگدانه‌ها و بتن برای کاهش شعله‌پذیری

  • کوددهی خمیری یا ساختمان نیتروژنی: با استفاده محدود به دلیل قیمت بالا و تجزیه آهسته

 ایمنی و نگهداری ملامینه

  • خطرات اصلی: ایجاد گرد و غبار خطرناک، تحریک تنفسی، حساسیت پوستی، سمیت بلع یا استنشاقی (LD₅₀ > 3000 mg/kg خود حیوان آزمایشی)

  • تجهیزات حفاظت فردی (PPE):

    • ماسک N95 یا FFP2، عینک ایمنی، لباس کار و دستکش مقاوم

    • استفاده از تهویه محلی در محیط بسته

  • انبارداری:

    • در مکان خنک، خشک، با تهویه مناسب و دور از اکسیدکننده‌ها نگهداری شود

    • ظروف محکم و برچسب خورده استفاده شود

    • از ایجاد گرد جلوگیری شود، ظروف محتوی گردایی باید با احتیاط تخلیه شوند

  • اقدامات اضطراری:

    • تماس با پوست: شست‌وشوی مناسب

    • استنشاق: انتقال به هوای تازه

    • پخش گرد: جاروب خشک و جلوگیری از پخش شدن

اطلاعات بیشتر