گرید نساجی به موادی اطلاق می‌شود که به‌طور خاص برای کاربردهای نساجی طراحی و پردازش شده‌اند تا عملکرد بهینه‌ای در تولید پارچه ارائه دهند. این مواد می‌توانند طبیعی (مانند پنبه، پشم، ابریشم) یا مصنوعی (مانند پلی‌استر، نایلون، آکریلیک) باشند.

ساختار مولکولی

• الیاف طبیعی دارای ساختار مولکولی مبتنی بر سلولز (الیاف گیاهی) یا پروتئین (الیاف حیوانی) هستند.
• الیاف مصنوعی معمولاً از زنجیره‌های پلیمری ساخته می‌شوند، مانند پلی‌اتیلن ترفتالات (PET) در پلی‌استر.

مورفولوژی الیاف

• الیاف به دو دسته تقسیم می‌شوند: فیلامنتی (الیاف بلند و پیوسته مانند ابریشم) و استیپل (الیاف کوتاه مانند پنبه).
• روش‌های پردازش مانند ریسندگی، بافندگی و کشبافی جهت‌گیری الیاف را تغییر می‌دهند تا استحکام و انعطاف‌پذیری بیشتری ایجاد کنند.

پردازش سطحی

مواد گرید نساجی تحت عملیات شیمیایی مختلفی مانند رنگرزی، پوشش ضد الکتریسیته ساکن، تکمیل‌های جذب رطوبت و محافظت در برابر اشعه UV قرار می‌گیرند تا عملکرد آن‌ها بهبود یابد.

ویژگی‌ها

مواد گرید نساجی دارای خصوصیات منحصر‌به‌فردی هستند که آن‌ها را برای کاربردهای مختلف مناسب می‌کند.

۱. ویژگی‌های مکانیکی

✔ استحکام کششی بالا – دوام زیاد و مقاومت در برابر پارگی را تضمین می‌کند.
✔ خاصیت کشسانی – برخی از الیاف (مانند اسپندکس) قابلیت کشیدگی و بازگشت به شکل اولیه دارند.
✔ مقاومت در برابر سایش – برای کاربردهای با استفاده مداوم مانند مبلمان و لباس‌های کار مهم است.

۲. ویژگی‌های حرارتی

✔ مقاومت در برابر حرارت – برخی الیاف مانند آرامید و پشم در برابر دماهای بالا مقاوم هستند.
✔ نقطه ذوب پایین – برخی الیاف مصنوعی مانند پلی‌استر نیاز به پردازش حرارتی کنترل‌شده دارند.

۳. ویژگی‌های شیمیایی

✔ جذب رطوبت پایین – پلی‌استر و نایلون رطوبت را دفع می‌کنند و باعث خشک ماندن پارچه می‌شوند.
✔ مقاومت شیمیایی – برخی الیاف نساجی در برابر اسیدها، قلیاها و حلال‌ها مقاوم هستند.
✔ محافظت در برابر UV – برخی الیاف مانند آکریلیک به‌طور طبیعی اشعه UV را مسدود می‌کنند.

۴. ویژگی‌های زیست‌محیطی

✅ تجزیه‌پذیری زیستی – الیاف طبیعی به مرور زمان تجزیه می‌شوند، درحالی‌که الیاف مصنوعی معمولاً غیرقابل‌تجزیه هستند.
✅ پایداری محیطی – گزینه‌های نساجی دوستدار محیط زیست شامل پنبه ارگانیک، پلی‌استر بازیافتی و الیاف بامبو می‌شوند.

کاربردها

مواد گرید نساجی در صنایع مختلفی از جمله مد، منسوجات خانگی و کاربردهای فنی استفاده می‌شوند.

۱. صنعت پوشاک

✅ لباس‌های روزمره – پیراهن، شلوار، کت و لباس‌های ورزشی.
✅ پارچه‌های عملکردی – لباس‌های ورزشی با خاصیت جذب رطوبت، لباس‌های فشرده‌سازی.
✅ منسوجات لوکس – ابریشم، پنبه با تراکم نخ بالا و ترکیبات مصنوعی پیشرفته.

۲. منسوجات خانگی

✅ روکش مبلمان – پارچه‌های بادوام برای مبل، پرده و فرش.
✅ کالای خواب – ملحفه، پتو و روبالشی.
✅ حوله و منسوجات بهداشتی – مواد مبتنی بر پنبه برای راحتی و جذب بالا.

۳. منسوجات صنعتی و فنی

✅ منسوجات خودرویی – صندلی‌های خودرو، کیسه‌های هوا و روکش‌های داخلی.
✅ منسوجات پزشکی – گان‌های جراحی، باندها و پارچه‌های آنتی‌باکتریال.
✅ تجهیزات محافظتی – لباس‌های ضد حریق (مانند نومکس)، جلیقه‌های ضدگلوله (کِولار).

۴. کاربردهای پایدار و زیست‌محیطی

✅ پارچه‌های بازیافتی – پلی‌استر بازیافتی از بطری‌های پلاستیکی.
✅ الیاف ارگانیک – بامبو، کنف و پنبه ارگانیک برای مد پایدار.

مزایا

✔ دوام بالا – مواد گرید نساجی برای طول عمر بالا طراحی شده‌اند.
✔ انعطاف‌پذیری بالا – مناسب برای کاربردهای مختلف از مد تا صنعت.
✔ سبک و راحت – بسیاری از منسوجات قابلیت تنفس داشته و پوشیدن آن‌ها آسان است.
✔ نگهداری آسان – بسیاری از الیاف در برابر لکه، چروک و آب رفتن مقاوم هستند.
✔ مقرون‌به‌صرفه – تولید انبوه الیاف مصنوعی باعث کاهش هزینه‌ها می‌شود.
✔ گزینه‌های پایدار – افزایش در دسترس بودن گریدهای نساجی دوستدار محیط زیست.

معایب

✘ نگرانی‌های زیست‌محیطی – بسیاری از الیاف مصنوعی غیرقابل‌تجزیه بوده و به آلودگی پلاستیکی کمک می‌کنند.
✘ قابلیت اشتعال – برخی از منسوجات نیاز به عملیات ضدحریق برای ایمنی دارند.
✘ حساسیت شیمیایی – برخی مواد در معرض مواد شوینده قوی، اسیدها یا اشعه UV تخریب می‌شوند.
✘ حساسیت به حرارت – الیاف مصنوعی مانند پلی‌استر در دماهای بالا ذوب می‌شوند و اتوکشی آن‌ها محدود است.
✘ مشکلات جذب رطوبت – برخی از الیاف بیش از حد رطوبت را جذب کرده یا به‌طور کامل آن را دفع می‌کنند که ممکن است بر راحتی تأثیر بگذارد.

مواد گرید نساجی به دلیل خواص منحصربه‌فرد خود، گزینه‌ای ایده‌آل برای طیف وسیعی از کاربردهای صنعتی، خانگی و مد هستند.