اتیلن گلیکول
ساختار شیمیایی اتیلن گلیکول
اتیلن گلیکول با فرمول شیمیایی یا ، سادهترین عضو از خانواده دیالکلها (یا دیولها) است. ساختار مولکولی آن شامل یک زنجیره دو کربنی است که به هر یک از اتمهای کربن، یک گروه هیدروکسیل (OH-) متصل شده است. همین ساختار منحصربهفرد و وجود دو گروه هیدروکسیل، دلیل اصلی ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی برجسته آن مانند حلالیت بالا در آب و توانایی فوقالعاده در کاهش نقطه انجماد است. این گروههای هیدروکسیل به مولکول اجازه میدهند تا به راحتی پیوندهای هیدروژنی قوی با مولکولهای آب برقرار کند و ساختار کریستالی یخ را مختل نماید.ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی اتیلن گلیکول
درک خصوصیات فیزیکی و شیمیایی برای هر ماده اولیه شیمیایی ضروری است. اتیلن گلیکول به عنوان یک محصول صنعتی دارای ویژگیهای زیر است که آن را برای کاربردهای مختلف ایدهآل میسازد:- شکل ظاهری: مایعی شفاف، بیرنگ و بدون بو.
- طعم: دارای طعمی شیرین است (توجه: این ماده سمی است و چشیدن آن اکیداً ممنوع است).
- نقطه جوش: حدود ۱۹۷ درجه سانتیگراد (۳۸۷ درجه فارنهایت) که به آن اجازه میدهد به عنوان یک سیال انتقال حرارت عالی عمل کند.
- نقطه انجماد: حدود منفی ۱۳ درجه سانتیگراد (۹ درجه فارنهایت). اما قابلیت اصلی آن زمانی آشکار میشود که با آب مخلوط شود و بتواند نقطه انجماد را تا منفی ۴۵ درجه سانتیگراد نیز کاهش دهد.
- ویسکوزیته (گرانروی): نسبت به آب ویسکوزیته بالاتری دارد و بافتی کمی روغنی و شربتمانند دارد.
- حلالیت: به دلیل ساختار قطبی، به طور کامل در آب و بسیاری از حلالهای آلی مانند الکلها قابل امتزاج است.
- خورندگی: به خودی خود خورندگی پایینی دارد، اما در فرمولاسیونهای ضدیخ، معمولاً با افزودنیهای ضدخوردگی همراه میشود تا از قطعات فلزی سیستم خنککننده محافظت کند.
کاربردهای اتیلن گلیکول
تطبیقپذیری این ماده منجر به استفاده گسترده از آن در صنایع گوناگون شده است. در ادامه به مهمترین کاربردهای آن اشاره میکنیم: تولید ضدیخ و خنککننده شاید شناختهشدهترین کاربرد اتیلن گلیکول، استفاده از آن به عنوان ماده اصلی در تولید ضد یخ خودرو و سیالات خنککننده صنعتی باشد. توانایی این ماده در کاهش نقطه انجماد و افزایش نقطه جوش آب، آن را به گزینهای بیرقیب برای محافظت از موتورها در برابر یخزدگی در زمستان و جوش آوردن در تابستان تبدیل کرده است. تولید الیاف پلی استر و رزین PET بخش بزرگی از تولید جهانی مونو اتیلن گلیکول (MEG) به عنوان ماده اولیه در سنتز پلیاتیلن ترفتالات (PET) به کار میرود. این پلیمر در تولید الیاف پلی استر برای صنعت نساجی (پوشاک، فرش و پارچه) و همچنین در ساخت بطریهای پلاستیکی نوشیدنی، فیلمهای بستهبندی و رزین PET کاربرد فراوان دارد. سیال انتقال حرارت به لطف نقطه جوش بالا و ظرفیت حرارتی مناسب، از اتیلن گلیکول در سیستمهای تهویه مطبوع (HVAC)، چیلرها، سیستمهای گرمایش خورشیدی و فرآیندهای صنعتی که نیاز به یک سیال انتقال حرارت پایدار دارند، استفاده میشود. کاربردهای دیگر- عامل آبزدا (Dehydrating Agent): در خطوط لوله گاز طبیعی برای حذف مولکولهای آب و جلوگیری از تشکیل کلاتراتهای گازی استفاده میشود.
- حلال صنعتی: به عنوان یک حلال در صنایع رنگ، رزین و جوهر کاربرد دارد.
- ماده اولیه در سنتزهای شیمیایی: در تولید محصولاتی مانند دیاتیلن گلیکول، تریاتیلن گلیکول و خازنهای الکترولیتی به کار میرود.
مزایای اتیلن گلیکول
استفاده از اتیلن گلیکول به عنوان یک ماده اولیه صنعتی، مزایای قابل توجهی را به همراه دارد:- کارایی بالا: عملکرد فوقالعاده در تغییر خواص حرارتی آب (کاهش نقطه انجماد و افزایش نقطه جوش).
- هزینه مقرونبهصرفه: تولید این ماده در مقیاس انبوه، آن را به گزینهای اقتصادی برای کاربردهای مختلف تبدیل کرده است.
- دسترسی آسان: به عنوان یک محصول پتروشیمی پایه، به طور گسترده در بازارهای جهانی در دسترس است.
- پایداری شیمیایی: دارای پایداری مناسبی است که طول عمر آن را در سیستمهای بسته افزایش میدهد.
معایب اتیلن گلیکول
با وجود مزایای فراوان، مهمترین عیب اتیلن گلیکول سمی بودن آن برای انسان و حیوانات است.- سمیت: مصرف خوراکی آن حتی در مقادیر کم میتواند بسیار خطرناک باشد و منجر به آسیب شدید کلیوی، مشکلات عصبی و حتی مرگ شود. طعم شیرین آن متاسفانه میتواند حیوانات خانگی و کودکان را جذب کند.
- اثرات زیستمحیطی: اگرچه زیستتخریبپذیر است، اما رهاسازی مقادیر زیاد آن در محیط زیست میتواند به آبزیان آسیب برساند. به همین دلیل مدیریت پسماند آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
ایمنی و نگهداری اتیلن گلیکول
رعایت نکات ایمنی در هنگام کار، حمل و نقل و نگهداری اتیلن گلیکول برای جلوگیری از خطرات احتمالی الزامی است.- تجهیزات حفاظت فردی (PPE): هنگام کار با این ماده باید از دستکشهای مقاوم شیمیایی، عینک ایمنی و لباس کار مناسب استفاده کرد تا از تماس پوستی و چشمی جلوگیری شود.
- تهویه: انبار و محل کار باید دارای تهویه مناسب باشد تا از تجمع بخارات آن جلوگیری گردد.
- انبارداری: اتیلن گلیکول باید در ظروف دربسته، مقاوم و دارای برچسبگذاری واضح، دور از منابع حرارتی، جرقه و مواد اکسیدکننده قوی نگهداری شود.
- اقدامات اضطراری: در صورت تماس با پوست یا چشم، ناحیه را فوراً با آب فراوان شستشو دهید. در صورت بلعیده شدن، سریعاً به مراکز درمانی مراجعه کنید. هرگز فرد مسموم را وادار به استفراغ نکنید.
- مدیریت نشت: در صورت نشت، با استفاده از مواد جاذب مانند ماسه یا خاک اره، آن را جمعآوری کرده و طبق مقررات محلی دفع نمایید.
اتیلن گلیکول مونو استئارات
اتیلن گلیکول مونو استئارات یا EGMS یکی از ترکیبات مهم دسته استرهای اسیدهای چرب است که بهعنوان امولسیفایر، پایدارکننده و عامل مرواریدیکننده در صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. این ماده به دلیل خواص چندمنظوره خود در صنایع آرایشی و بهداشتی، شویندهها، پلاستیک و داروسازی بسیار پرکاربرد است.
ساختار شیمیایی اتیلن گلیکول مونو استئارات
-
فرمول شیمیایی: C₂₀H₄₀O₃
-
جرم مولی: 328.53 g/mol
-
ترکیب حاصل از اتصال اسید استئاریک به یک مولکول اتیلن گلیکول از طریق پیوند استری.
-
ساختار آن دارای زنجیره بلند هیدروکربنی آبگریز و گروه هیدروکسیل آبدوست است، که باعث ایجاد خاصیت سورفکتانت و امولسیفایر میشود.
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی اتیلن گلیکول مونو استئارات
-
ظاهر: پودر سفید مایل به کرم یا فلسهای مومی
-
نقطه ذوب: 55 – 65°C
-
حلالیت: نامحلول در آب سرد، پراکندهپذیر در آب گرم و محلول در روغنها و حلالهای آلی
-
دانسیته: تقریباً 0.95 g/cm³ در 20°C
-
ویژگی شاخص: عامل مرواریدیکننده (Pearlizing Agent) در شامپوها و شویندهها
کاربردهای اتیلن گلیکول مونو استئارات
-
صنایع آرایشی و بهداشتی
-
عامل مرواریدی در شامپو، نرمکننده، ژل دوش و شویندههای صورت
-
امولسیفایر و پایدارکننده در کرمها و لوسیونها
-
-
صنایع شوینده
-
بهبود ظاهر و شفافیت شویندههای مایع
-
افزایش ویسکوزیته و پایداری فرمولاسیون
-
-
صنایع غذایی (در حد مجاز و خاص)
-
بهعنوان امولسیفایر در برخی فرآوردههای لبنی و محصولات پختهشده
-
-
پلاستیک و لاستیک
-
بهعنوان روانکننده داخلی و خارجی در فرایندهای تولید پلاستیک
-
-
داروسازی
-
عامل پایدارکننده در برخی فرمولاسیونهای دارویی و مکملها
-
معایب اتیلن گلیکول مونو استئارات
-
حلالیت محدود در آب سرد که نیازمند حرارت یا فرمولاسیون ویژه است.
-
در برخی افراد حساس میتواند باعث تحریک خفیف پوستی یا چشمی شود.
-
به طور کلی ماننده گلیسیرین مونو استئارات استفاده بیشازحد ممکن است باعث تغییر بافت و قوام محصول شود.
مزایای اتیلن گلیکول مونو استئارات
-
چندمنظوره بودن: هم بهعنوان امولسیفایر و هم عامل مرواریدیکننده عمل میکند.
-
سازگاری بالا با سایر سورفکتانتها و افزودنیها.
-
ایجاد جلوه مرواریدی جذاب در محصولات شوینده که به بهبود بازاریابی کمک میکند.
-
بهبود پایداری امولسیونها و افزایش عمر محصولات.
-
مقرونبهصرفه در مقایسه با برخی جایگزینهای وارداتی.
ایمنی و نگهداری اتیلن گلیکول مونو استئارات
-
بهطور کلی در غلظتهای مجاز بیخطر است (طبق استانداردهای FDA و اتحادیه اروپا).
-
هنگام کار باید از دستکش و عینک ایمنی استفاده شود.
-
در محیط خشک، خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری گردد.
-
قابلیت اشتعال پایین دارد، اما بهتر است از منابع حرارتی مستقیم دور نگه داشته شود.
اتیلن وینیل استات / کوپلیمرهای VAC (EVA)
اتیلن وینیل استات (EVA) یک کوپلیمر متشکل از اتیلن و وینیل استات (VAC) است. ویژگیهای EVA بسته به نسبت این دو ترکیب متغیر است، بهطوری که مقدار وینیل استات معمولاً بین 1٪ تا 40٪ وزنی متغیر میباشد.
ساختار اتیلن وینیل استات
اتیلن وینیل استات (EVA) یک کوپلیمر متشکل از مونومرهای اتیلن و وینیل استات است که ساختار آن شامل توزیع تصادفی واحدهای وینیل استات در یک زنجیره اصلی مشابه پلیاتیلن میباشد. نسبت وینیل استات در کوپلیمر تأثیر قابلتوجهی بر ویژگیهای آن دارد؛ بهطوری که در مقادیر کمتر از 10٪، EVA ساختاری سخت و مشابه پلیاتیلن دارد، در حالی که در مقادیر بالای 40٪، ساختار آن نرمتر و انعطافپذیرتر میشود. وجود وینیل استات باعث کاهش بلورینگی پلیاتیلن میشود و در نتیجه انعطافپذیری، مقاومت در برابر ضربه و شفافیت آن افزایش مییابد. EVA تعادلی میان خواص ترموپلاستیک و الاستومری دارد که آن را برای استفاده در چسبها، فومها، فیلمها و کفشسازی ایدهآل میکند. ساختار مولکولی آن استحکام بالا، مقاومت در برابر ترکهای ناشی از تنش و چسبندگی عالی به سطوح مختلف را فراهم میکند، که باعث کاربرد گسترده آن در صنایع مختلف شده است.
ویژگیهای اتیلن وینیل استات
کوپلیمرهای اتیلن وینیل استات (EVA) ترکیبی منحصربهفرد از ویژگیها را ارائه میدهند که بسته به مقدار وینیل استات (VAC) متغیر است. این پلیمر انعطافپذیری، کشسانی و مقاومت بالایی دارد و با افزایش مقدار وینیل استات، نرمی، شفافیت و مقاومت در برابر ضربه آن افزایش مییابد. EVA مقاومت خوبی در برابر دمای پایین دارد و حتی در دماهای زیر صفر نیز انعطاف خود را حفظ میکند. این ماده همچنین در برابر ترکخوردگی ناشی از تنش مکانیکی مقاوم بوده و وزن سبکی دارد. به دلیل چگالی پایین، چسبندگی بالایی به سطوح مختلف دارد و در تولید چسبها و پوششها استفاده میشود. همچنین در برابر اشعه ماوراء بنفش و تنشهای محیطی مقاوم است که به دوام آن در کاربردهای فضای باز کمک میکند. از نظر شیمیایی، EVA در برابر آب، روغنها و برخی حلالها مقاوم است، اما ممکن است در دماهای بالا یا قرار گرفتن طولانیمدت در معرض مواد شیمیایی قوی تخریب شود. این کوپلیمر غیرسمی است و در بستهبندی مواد غذایی و کاربردهای پزشکی استفاده میشود. علاوه بر این، خواص عایق حرارتی و الکتریکی آن، کاربردهای صنعتی، بستهبندی و تولید کفش را گسترش داده است.
کاربردهای کوپلیمر اتیلن وینیل استات (EVA)
- کفشسازی: در لایههای میانی، کفیها و زیرههای کفش برای ایجاد نرمی و انعطاف استفاده میشود.
- چسبها: در چسبهای حرارتی برای بستهبندی، صحافی کتاب و نجاری کاربرد دارد.
- فومها: در تولید تشکهای ورزشی، تشکهای یوگا و مواد ضربهگیر استفاده میشود.
- بستهبندی: در فیلمهای بستهبندی مواد غذایی و فیلمهای پزشکی کاربرد دارد.
- صنعت خودروسازی: در قطعات داخلی خودرو، عایقهای صوتی و قطعات زیر کاپوت استفاده میشود.
- پنلهای خورشیدی: برای محصورسازی سلولهای فتوولتائیک بهمنظور دوام و عایقبندی کاربرد دارد.
- عایق سیم و کابل: در صنایع الکتریکی به دلیل انعطافپذیری و ویژگیهای عایقبندی استفاده میشود.
- اسباببازیها و کالاهای مصرفی: در تولید محصولات ایمن و انعطافپذیر استفاده میشود.
مزایای کوپلیمر EVA
- انعطافپذیری و نرمی بالا: خاصیتی مشابه لاستیک با کشسانی بالا فراهم میکند.
- وزن سبک: باعث کاهش وزن کلی محصولات بدون افت دوام میشود.
- چسبندگی عالی: بهخوبی به سطوح مختلف میچسبد که آن را برای چسبها مناسب میکند.
- مقاومت در برابر شرایط جوی و اشعه ماوراء بنفش: برای کاربردهای فضای باز مانند پنلهای خورشیدی و کفشها ایدهآل است.
- مقاومت شیمیایی مناسب: در برابر بسیاری از مواد شیمیایی، روغنها و حلالها مقاوم است.
- عملکرد عالی در دماهای پایین: انعطافپذیری خود را در شرایط سرد حفظ میکند.
- غیرسمی و ایمن: در بستهبندی مواد غذایی و تجهیزات پزشکی استفاده میشود.
معایب کوپلیمر EVA
- مقاومت حرارتی پایینتر: ممکن است در دماهای بالا تخریب یا تغییر شکل دهد.
- استحکام مکانیکی کمتر: در مقایسه با سایر ترموپلاستیکها مانند پلیاتیلن یا پلیپروپیلن، مقاومت مکانیکی پایینتری دارد.
- فرسودگی و کاهش کیفیت در طول زمان: در معرض طولانیمدت اشعه ماوراء بنفش یا شرایط سخت محیطی، تخریب میشود.
- قابلیت اشتعالپذیری: بهطور طبیعی ضدحریق نیست و نیاز به افزودنیهای ضدآتش دارد.
- هزینه نسبتا بالا: در مقایسه با برخی پلاستیکهای جایگزین مانند PVC، قیمت بالاتری دارد.
اتیلن وینیل استات (EVA) به دلیل انعطافپذیری، چسبندگی بالا، مقاومت در برابر شرایط جوی و ایمنی، گزینهای محبوب در صنایع مختلف از جمله بستهبندی، تولید کفش، خودروسازی و انرژی خورشیدی محسوب میشود.
خرید اتیلن وینیل استات کوپلیمرها
اتیلن وینیل استات (EVA) یک کوپلیمر ترموپلاستیک انعطافپذیر و پرکاربرد است که ترکیبی از خواص لاستیکی و پلاستیکی را در خود دارد. این ماده به دلیل شفافیت، انعطافپذیری، چسبندگی بالا و مقاومت در برابر ترکخوردگی ناشی از تنش، در طیف گستردهای از صنایع استفاده میشود.شرکت تامین کالا به عنوان تأمینکننده تخصصی مواد اولیه EVA با گریدهای متنوع، آماده ارائه مشاوره فنی، تأمین سریع و قیمت رقابتی برای شما تولید کنندگان است.
ادتا (2 سدیم، 4 سدیم)
ادتا 2 سدیم، 4 سدیم (EDTA Disodium & Tetrasodium) از مهمترین نمکهای اسید اتیلن دی آمین تترا استیک اسید است که به دلیل قدرت بالای کلاتهکنندگی، در صنایع مختلف از جمله شویندهها، غذایی، دارویی و تصفیه آب بهطور گسترده مورد استفاده قرار میگیرد. این ماده بهعنوان عامل نگهدارنده و پایدارکننده در بسیاری از فرمولاسیونهای صنعتی و مصرفی شناخته میشود.
ساختار شیمیایی ادتا 2 سدیم، 4 سدیم
-
ترکیب پایه: اتیلن دی آمین تترا استیک اسید (EDTA, C₁₀H₁₆N₂O₈)
-
ادتا 2 سدیم (Na₂EDTA): نمک دو سدیمی EDTA با حلالیت متوسط.
-
ادتا 4 سدیم (Na₄EDTA): نمک چهار سدیمی EDTA با حلالیت بالاتر در آب.
-
ساختار کلی شامل یک اسکلت آلی با دو گروه آمینی و چهار گروه کربوکسیلات است که قابلیت اتصال به یونهای فلزی چندظرفیتی را دارد.
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی
-
حالت فیزیکی: پودر سفید یا کریستالی.
-
حلالیت: ادتا 2 سدیم حلالیت متوسط در آب دارد، در حالی که ادتا 4 سدیم بسیار محلول در آب است.
-
pH محلول:
-
دی سدیم: حدود 4.5 – 6.0 (محلول اسیدی ملایم)
-
تترا سدیم: حدود 10 – 12 (محلول قلیایی)
-
-
بو: بیبو.
-
پایداری: پایدار در شرایط عادی اما حساس به تجزیه حرارتی.
تفاوت عملکرد EDTA با فسفوناتها
هر دو گروه از ترکیبات EDTA (اتیلندیآمینتترااستیک اسید) و فسفوناتها (مانند HEDP، ATMP و DTPMP) بهعنوان عوامل کلاتهکننده (Chelating Agents) و مهارکننده رسوب و خوردگی در صنایع شیمیایی، شوینده و تصفیه آب به کار میروند، اما از نظر ساختار شیمیایی، مکانیزم عملکرد و پایداری تفاوتهای قابلتوجهی دارند.
| ویژگی | EDTA | فسفوناتها (HEDP, ATMP, DTPMP) |
|---|---|---|
| نوع عملکرد اصلی | کلاتهکننده فلزات | کلاتهکننده + مهارکننده رسوب و خوردگی |
| پایداری در pH بالا | متوسط | بسیار بالا |
| پایداری حرارتی | محدود | عالی |
| تجزیهپذیری زیستی | پایین | متوسط |
| کاربرد اصلی | شویندهها، داروسازی، غذایی | تصفیه آب، برجهای خنککننده، شویندههای صنعتی |
| ساختار شیمیایی | آمینکربوکسیلیک | فسفونیک اسیدها |
| قیمت نسبی | اقتصادیتر | گرانتر ولی با دوامتر |
کاربردهای ادتا 2 سدیم، 4 سدیم
-
صنایع شوینده و بهداشتی: به عنوان نرمکننده آب و پایدارکننده در شامپوها و صابونها.
-
تصفیه آب: حذف یونهای سختی مانند کلسیم و منیزیم.
-
داروسازی: در فرمولاسیون داروها به عنوان پایدارکننده و عامل کلاتهکننده فلزات.
-
صنایع غذایی: جلوگیری از تغییر رنگ و اکسیداسیون در محصولات کنسروی دارد همچنین تری سدیم سیترات. هم ماننده این ماده در این صنعت غذایی کابرد دارد.
-
صنایع شیمیایی: کنترل واکنشهای کاتالیستی و پایدارسازی محلولها.
-
کشاورزی: به صورت کودهای کلاته برای تأمین عناصر کممصرف.
معایب ادتا 2 سدیم، 4 سدیم
-
تجزیهپذیری زیستی پایین که ممکن است به تجمع در محیطزیست منجر شود.
-
در دوزهای بالا میتواند منجر به کمبود یونهای ضروری در بدن شود.
-
استفاده بیش از حد در آبهای سطحی میتواند اکوسیستم را تحت تأثیر قرار دهد.
مزایای ادتا 2 سدیم، 4 سدیم
-
قدرت بالای کلاتهکنندگی فلزات چندظرفیتی.
-
کاربرد EDTA در شوینده موجب افزایش اثربخشی شویندهها در آبهای سخت میشود.
-
بهبود پایداری محصولات غذایی و دارویی.
-
در دسترس بودن در دو نوع ادتا 2 سدیم و ادتا 4 سدیم برای کاربردهای متنوع.
ایمنی و نگهداری ادتا 2 سدیم، 4 سدیم
-
باید در محیط خشک، خنک و ظروف دربسته نگهداری شود.
-
تماس مستقیم با چشم و پوست باید اجتناب شود (استفاده از دستکش و عینک ایمنی توصیه میشود).
-
در صورت استنشاق گرد و غبار، استفاده از ماسک ضروری است.
-
دفع پسماند باید مطابق با مقررات زیستمحیطی انجام شود.
فرایند تولید ادتا 2 سدیم، 4 سدیم
-
تولید EDTA از واکنش اتیلن دیآمین با فرمالدهید و سیانید هیدروژن انجام میشود.
-
سپس با استفاده از واکنشهای خنثیسازی، نمکهای مختلف از جمله دی سدیم (Na₂EDTA) و تترا سدیم (Na₄EDTA) تولید میگردند.
-
کنترل شرایط pH و نوع نمک مورد نظر تعیینکننده محصول نهایی است.
مراحل تولید قدم به قدم ادتا 2 سدیم، 4 سدیم
1. تهیه و آمادهسازی مواد اولیه اولین قدم، تأمین و آمادهسازی مواد اولیه با خلوص مناسب است. مواد اصلی برای تولید EDTA عبارتند از:- اتیلن دیآمین : به عنوان ستون فقرات ساختار مولکولی.
- فرمالدهید: به عنوان منبع کربن.
- سیانید سدیم : به عنوان منبع نیتروژن و گروه سیانید.
- سود سوزآور : برای تنظیم pH و تولید نمکهای نهایی.
- تولید نمک تتراسدیم (EDTA 4Na): اگر هدف تولید EDTA تتراسدیم باشد، محصول کریستالیزاسیون مستقیماً خشک و بستهبندی میشود. این محصول به دلیل حلالیت بالا در آب، کاربردهای گستردهای دارد.
- تولید نمک دیسدیم (EDTA 2Na): برای تولید EDTA دیسدیم، ابتدا نمک تتراسدیم یا خود EDTA خالص (که با اضافه کردن اسید به محلول تتراسدیم به دست میآید) با مقدار مشخصی از اسید قوی (مانند اسید سولفوریک یا هیدروکلریک اسید) خنثی میشود. این فرایند pH محلول را کاهش داده و دو یون سدیم را از ساختار خارج میکند و نمک دیسدیم را تشکیل میدهد که در مقایسه با فرم تتراسدیم، حلالیت کمتری دارد.
ادتا 2 سدیم، 4 سدیم به عنوان مواد اولیه پرکاربرد در صنایع مختلف، به دلیل خاصیت کلاتهکنندگی قوی، توانستهاند جایگاه مهمی در بازار جهانی پیدا کنند. انتخاب بین دی سدیم و تترا سدیم به نوع کاربرد (اسیدی یا قلیایی بودن محیط و حلالیت مورد نیاز) بستگی دارد.
خرید ادتا 2 سدیم و 4 سدیم
در ادامه شرکتهای معتبر شیمیایی در ایران و جهان این محصولات را در بستهبندیهای ۲۵ کیلویی و با خلوص بالای ۹۹.۹٪ عرضه میکنند. هنگام خرید، توجه به موارد زیر ضروری است:- انتخاب گرید متناسب با کاربرد (صنعتی، غذایی، دارویی)
- بررسی تاریخ تولید و شرایط نگهداری
سوالات متداول ادتا (2 سدیم، 4 سدیم)
1.تفاوت EDTA دو سدیم (2Na) و چهار سدیم (4Na) در چیست؟
ادتا دو سدیم (EDTA 2Na) و چهار سدیم (EDTA 4Na) هر دو از مشتقات اسید اتیلندیآمینتترااستیک هستند، اما تفاوت آنها در میزان قلیائیت و حلالیت در آب است.
EDTA 2Na دارای خاصیت اسیدیتر و حلالیت متوسط بوده و معمولاً در صنایع دارویی، تصفیه آب و حذف یونهای فلزی به کار میرود.
در مقابل، EDTA 4Na خاصیت قلیاییتر و انحلالپذیری بالاتری دارد و بیشتر در صنایع آرایشی، شوینده و نساجی استفاده میشود. بهطور کلی، انتخاب بین این دو نوع بستگی به pH محیط و نوع کاربرد صنعتی دارد.
2. آیا ادتا (EDTA) برای استفاده در محصولات غذایی و آرایشی بیخطر است؟
بله. گریدهای خالص و استاندارد EDTA مانند EDTA 2Na Food Grade و EDTA 4Na Cosmetic Grade توسط سازمانهای جهانی مانند FDA و EFSA تأیید شدهاند و در مقادیر مجاز برای محصولات خوراکی و آرایشی ایمن محسوب میشوند.
3. قیمت ادتا دو سدیم و چهار سدیم چگونه تعیین میشود؟
قیمت EDTA 2Na و EDTA 4Na به عوامل متعددی وابسته است؛ از جمله خلوص محصول، گرید (صنعتی، دارویی یا خوراکی)، برند تولیدکننده و نرخ جهانی مواد اولیه شیمیایی.
به طور معمول، گرید دارویی و خوراکی این ترکیب قیمت بالاتری نسبت به گرید صنعتی دارد.
ارگانیک
اسپلایسر لوله داخلی
اسپن 20
اسپن 20 یا سوربیتان مونو لورات (Sorbitan Monolaurate) یک امولسیفایر غیر یونی است که به دلیل داشتن تعادل آبدوستی و چربیدوستی (HLB) پایین، در فرمولاسیون امولسیونهای آب در روغن (W/O) به کار میرود. این ماده با منشاء طبیعی (بر پایه سوربیتول و اسید لوریک) ساخته شده و در صنایع غذایی، آرایشی-بهداشتی، دارویی و صنعتی به عنوان عامل پایدارکننده، همگنکننده و نرمکننده کاربرد دارد.
ساختار شیمیایی اسپن 20
فرمول مولکولی: C₂₄H₄₆O₆
جرم مولکولی: ≈ 430.6 g/mol
ساختار: اسپن 20 یک استر حاصل از واکنش سوربیتول و اسید لوریک است. این ساختار شامل زنجیره چرب آبگریز و گروههای هیدروکسیل آبدوست بوده که خاصیت امولسیفایری آن را ایجاد میکند.
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی اسپن 20
-
ظاهر: مایع یا نیمهجامد زرد تا کهربایی با بوی ملایم چربی
-
شاخص HLB: حدود 8.6 – مناسب برای امولسیونهای W/O
-
چگالی (در 25°C): حدود 1.03 g/cm³
-
نقطه ذوب: تقریباً 25°C
-
حلالیت: نامحلول در آب، محلول در روغنها و حلالهای آلی
-
پایداری: مقاوم در pH بین 4 تا 9
-
ویسکوزیته: متوسط، مناسب برای فرمولاسیونهای پایدار
کاربردهای اسپن 20
-
صنایع غذایی
-
به عنوان امولسیفایر و پایدارکننده در سسها، شکلات، بستنی و محصولات لبنی
-
بهبود بافت، جلوگیری از کریستالیزاسیون و افزایش ماندگاری
-
-
صنایع آرایشی و بهداشتی
-
در کرمها، لوسیونها، بالمها و محصولات مراقبت از پوست به عنوان نرمکننده و پایدارکننده فاز روغنی
-
ایجاد حس ابریشمی روی پوست و کاهش چسبندگی
-
-
صنایع دارویی
-
کمک به حل شدن مواد فعال روغنی در داروهای مایع یا نیمهجامد
-
افزایش پایداری امولسیونهای دارویی
-
-
کاربردهای صنعتی
-
در روانکارها، رنگها و پوششها به عنوان عامل همگنکننده
-
در محصولات کشاورزی برای بهبود پخشپذیری مواد فعال
-
معایب اسپن 20
-
عملکرد محدود در امولسیونهای O/W به دلیل HLB پایین
-
عدم انحلال در آب که نیاز به ترکیب با امولسیفایرهای دیگر دارد
-
حساسیت احتمالی در برخی افراد با پوست بسیار حساس
مزایای اسپن 20
-
منشأ طبیعی و سازگار با محیط زیست
-
پایداری بالا در گستره وسیع pH و دما
-
بهبود بافت و افزایش ماندگاری محصولات
-
سازگاری با سایر امولسیفایرها برای ایجاد سیستمهای پایدار
-
غیر سمی و تایید شده توسط استانداردهای بینالمللی (مانند FDA و EFSA)
ایمنی و نگهداری اسپن 20
-
طبقهبندی خطر: غیر خطرناک در استفاده معمولی
-
حفاظت فردی (PPE): استفاده از دستکش و عینک ایمنی هنگام کار در مقیاس صنعتی
-
شرایط نگهداری:
-
در ظروف دربسته و مقاوم به رطوبت
-
در محیط خنک (15–25°C) و دور از نور مستقیم خورشید
-
-
نکات ایمنی: در صورت تماس با چشم، سریعاً با آب شستشو داده شود.
اسپن 40
اسپن 40 با نام شیمیایی Sorbitan Monopalmitate یک امولسیفایر غیریونی است که از واکنش اسید پالمیتیک با سوربیتول مشتق میشود. این ماده به دلیل سازگاری بالا با روغنها و چربیها، بهعنوان یک عامل پایداری امولسیون در صنایع غذایی، آرایشی-بهداشتی و دارویی به کار میرود. اسپن 40 به صورت پودر یا موم زرد تا قهوهای روشن عرضه میشود و در روغنهای گیاهی و حلالهای آلی محلول است ولی در آب عملاً نامحلول است.
ساختار شیمیایی اسپن 40
-
نام شیمیایی: سوربیتان مونوپالمیتات
-
فرمول شیمیایی: C₂₂H₄₂O₆
-
شماره CAS: 26266-57-9
-
نوع ترکیب: استر غیریونی حاصل از استری شدن سوربیتول با اسید پالمیتیک
-
دسته شیمیایی: امولسیفایر غیریونی با HLB حدود 6.7
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی اسپن 40
-
ظاهر فیزیکی: موم یا پودر زرد کمرنگ تا قهوهای روشن
-
بو: ملایم، تقریباً بیبو
-
چگالی (در 20°C): حدود 1.03 g/cm³
-
نقطه ذوب: حدود 42–47 °C
-
حلالیت: محلول در روغنها و حلالهای آلی، نامحلول در آب
-
HLB: تقریباً 6.7 (مناسب برای امولسیونهای آب در روغن W/O)
-
پایداری حرارتی: پایدار تا دمای فرآیندهای معمول غذایی و آرایشی
کاربردهای اسپن 40
-
صنایع غذایی:
-
بهبود بافت و پایداری در شکلات، مارگارین و محصولات قنادی
-
جلوگیری از کریستالیزاسیون قند و چربی
-
-
صنایع آرایشی و بهداشتی:
-
امولسیفایر در کرمها، لوسیونها و محصولات مراقبت پوست
-
بهبود جذب روغنها و فاز چرب فرمولاسیون
-
-
صنایع دارویی:
-
کمک به پایداری داروهای مایع و نیمهجامد
-
افزایش زیستدسترسی ترکیبات لیپوفیل
-
-
صنایع شیمیایی:
-
پایدارکننده امولسیون در روغنهای صنعتی و روانکارها
-
معایب اسپن 40
-
نامحلول بودن در آب که نیاز به ترکیب با توئینها یا امولسیفایرهای HLB بالا دارد
-
در غلظتهای بالا ممکن است باعث تغییر بافت محصول شود
-
استفاده در محصولات خوراکی باید تحت استانداردهای بینالمللی (مانند FAO/WHO) باشد
مزایای اسپن 40
-
سازگاری بالا با روغنها و چربیهای گیاهی و حیوانی
-
پایداری حرارتی مناسب در فرآیندهای تولید
-
غیرسمی و بیخطر در غلظتهای مجاز
-
بهبود بافت و ظاهر محصول نهایی
-
افزایش ماندگاری امولسیونها
ایمنی و نگهداری اسپن 40
-
ایمنی: در غلظتهای مجاز ایمن است، اما بلع مستقیم یا تماس طولانی با پوست توصیه نمیشود.
-
PPE (تجهیزات حفاظت فردی): دستکش، ماسک گردوغبار و عینک ایمنی در هنگام کار با پودر یا موم جامد
-
شرایط نگهداری:
-
در ظروف دربسته، به دور از نور مستقیم خورشید و رطوبت
-
دمای نگهداری بین 15–30 °C
-
دور از منابع حرارتی و مواد اکسیدکننده قوی
-
اسپن 60
اسپن 60 (Sorbitan Monostearate) یک امولسیفایر غیریونی است که از واکنش سوربیتول با اسید استئاریک بهدست میآید. این ماده بهدلیل سازگاری بالا با روغنها و توانایی پایدارسازی امولسیونهای آب در روغن (W/O) بهطور گسترده در صنایع غذایی، آرایشی، دارویی و شیمیایی استفاده میشود. ظاهر آن بهصورت موم یا پودر زرد کمرنگ بوده و بهخوبی در روغنها و حلالهای آلی حل میشود اما در آب عملاً نامحلول است.
ساختار شیمیایی اسپن 60
-
نام شیمیایی: سوربیتان مونو استئارات
-
فرمول شیمیایی: C₂₄H₄₆O₆
-
شماره CAS: 1338-41-6
-
نوع ترکیب: استر غیریونی حاصل از استری شدن سوربیتول با اسید استئاریک
-
HLB: حدود 4.7 – مناسب برای امولسیونهای W/O
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی اسپن 60
-
ظاهر فیزیکی: موم جامد زرد کمرنگ تا قهوهای روشن
-
بو: ملایم و تقریباً بیبو
-
چگالی (در 20°C): حدود 1.03 g/cm³
-
نقطه ذوب: 53–57 °C
-
حلالیت: نامحلول در آب، محلول در روغنها و حلالهای آلی
-
پایداری حرارتی: مقاوم در برابر دماهای فرآیندی معمول در صنایع غذایی و آرایشی
کاربردهای اسپن 60
-
صنایع غذایی:
-
بهبود بافت و پایداری محصولات مانند مارگارین، خامههای غیرلبنی، شکلات و کیک
-
جلوگیری از کریستالیزاسیون چربی
-
-
صنایع آرایشی و بهداشتی:
-
امولسیفایر در کرمها، لوسیونها و بالمها
-
افزایش پایداری ترکیبات روغنی در فرمولاسیونها
-
-
صنایع دارویی:
-
کمک به انتشار کنترلشده مواد فعال دارویی
-
بهبود پایداری سوسپانسیونها و کرمهای دارویی
-
-
صنایع شیمیایی:
-
پایدارکننده در روانکارها، روغنهای صنعتی و واکسها
-
معایب اسپن 60
-
نامحلول بودن در آب که نیاز به ترکیب با امولسیفایرهای HLB بالا دارد
-
در مصرف بیشازحد میتواند بافت محصول را تغییر دهد
-
محدودیتهای استفاده در صنایع غذایی و دارویی طبق استانداردهای بینالمللی
مزایای اسپن 60
-
سازگاری بالا با چربیها و روغنها
-
پایداری حرارتی خوب در فرآیندهای تولید
-
غیرسمی و بیخطر در دوزهای مجاز
-
افزایش ماندگاری و کیفیت امولسیونها
-
قابلیت ترکیبپذیری بالا با سایر امولسیفایرها
ایمنی و نگهداری اسپن 60
-
ایمنی: در غلظتهای مجاز ایمن است، ولی تماس مستقیم طولانی با پوست یا چشم توصیه نمیشود.
-
PPE: دستکش، ماسک و عینک ایمنی در حین کار
-
شرایط نگهداری:
-
در ظروف دربسته و مقاوم
-
بهدور از رطوبت و نور مستقیم خورشید
-
دمای نگهداری بین 15–30 °C
-
دور از مواد اکسیدکننده قوی
-
اسپن 80
اسپن 80 (Span 80) یا سوربیتان مونو اولئات یک امولسیفایر غیر یونی پرکاربرد است که از استر شدن سوربیتول و اسید اولئیک تولید میشود. این ماده به دلیل داشتن HLB پایین (حدود 4.3)، بیشتر بهعنوان امولسیفایر آب در روغن (W/O) در صنایع غذایی، آرایشی-بهداشتی و شیمیایی استفاده میشود.
ساختار شیمیایی اسپن 80
-
نام شیمیایی: Sorbitan monooleate
-
فرمول شیمیایی: C₂₄H₄₄O₆
-
نوع ترکیب: استر اسید چرب با سوربیتول
-
ساختار مولکولی: شامل یک هسته سوربیتان (سوربیتول دهیدراته) و یک زنجیره اسید اولئیک
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی اسپن 80
-
ظاهر: مایع غلیظ قهوهای مایل به زرد
-
حلالیت در آب: نامحلول (قابل پراکندگی در آب با استفاده از کو-امولسیفایرها)
-
چگالی (در 20°C): حدود 0.986 g/cm³
-
نقطه انجماد: حدود 5°C
-
HLB: حدود 4.3 (مناسب برای امولسیونهای W/O)
-
پایداری: پایدار در pH خنثی، اما حساس به محیطهای اسیدی یا قلیایی شدید
کاربردهای اسپن 80
-
صنایع غذایی: تهیه امولسیونهای پایدار در مارگارین، سسها و محصولات لبنی
-
آرایشی-بهداشتی: کرمها، لوسیونها و محصولات روغنی با فاز پیوسته چربی
-
صنایع دارویی: سیستمهای دارورسانی چربیدوست
-
صنایع رنگ و پوشش: پایدارسازی رنگدانهها در محیطهای غیرقطبی
-
فرمولاسیون سموم کشاورزی: امولسیونسازی ترکیبات روغنی
معایب اسپن 80
-
حلالیت پایین در آب (نیاز به ترکیب با امولسیفایرهای HLB بالا برای برخی فرمولها)
-
پایداری کمتر در pH بسیار بالا یا پایین
-
امکان ایجاد حساسیت پوستی در برخی افراد در دوز بالا
مزایای اسپن 80
-
ایجاد امولسیونهای پایدار W/O
-
غیرسمی و مورد تأیید در بسیاری از استانداردهای غذایی و بهداشتی (با محدودیت مصرف)
-
سازگاری بالا با انواع روغنها و چربیها
-
کمک به افزایش ویسکوزیته و قوام امولسیون
ایمنی و نگهداری اسپن 80
-
شرایط نگهداری: در محیط خنک، خشک و دور از نور مستقیم آفتاب
-
بستهبندی: معمولاً در بشکههای پلاستیکی یا فلزی دربسته
-
ایمنی: غیرخطرناک در شرایط معمول مصرف، اما در صورت تماس مستقیم با چشم باید با آب شسته شود
استئارات روی
استئارات روی یک ترکیب شیمیایی سفید و جامد است که از واکنش بین اسید استئاریک (C₁₇H₃₅COOH) و اکسید یا کلرید روی (ZnO یا ZnCl₂) تولید میشود. این ماده یکی از نمکهای فلزی اسیدهای چرب است و به دلیل خاصیت لغزندگی، ضدچسبندگی و پایداری حرارتی بالا، در صنایع مختلف از جمله پلاستیک، لاستیک، رنگ، دارو و آرایشی بهداشتی کاربرد گسترده دارد.
به زبان ساده، استئارات روی همان مادهای است که در نقش روانکننده، تثبیتکننده و عامل جداکننده (Release Agent) عمل میکند و در بسیاری از فرآیندهای تولیدی نقش کلیدی دارد.
ساختار شیمیایی استئارات روی
فرمول شیمیایی: Zn(C₁₈H₃₅O₂)₂
جرم مولکولی: 632.3 g/mol
ساختار شیمیایی این ماده شامل یک اتم روی (Zn²⁺) و دو گروه استئارات (C₁₈H₃₅O₂⁻) است.
این ساختار باعث میشود ماده دارای ماهیت آبگریز (Hydrophobic) و پایداری حرارتی زیاد باشد. همین ویژگیها سبب شده است که استئارات روی در برابر گرما و رطوبت مقاوم باشد و در سیستمهای پلیمری بهعنوان پایدارکننده حرارتی (Thermal Stabilizer) عمل کند.
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی استئارات روی
| ویژگی | مقدار / توضیحات |
|---|---|
| نام شیمیایی (Chemical Name) | استئارات روی (Zinc Stearate) |
| فرمول شیمیایی (Chemical Formula) | Zn(C₁₈H₃₅O₂)₂ |
| شماره CAS (CAS Number) | 557-05-1 |
| ظاهر فیزیکی (Physical Appearance) | پودر سفید نرم و سبک با حس چرب |
| چگالی (در 20°C) | حدود 1.09 g/cm³ |
| نقطه ذوب (Melting Point) | بین 120 تا 130°C |
| حلالیت در آب (Solubility in Water) | غیرمحلول در آب، محلول در بنزن، کلروفرم و برخی حلالهای آلی |
| فشار بخار (Vapor Pressure) | ناچیز |
| pH (در محلول اتانولی) | حدود 7 – 8 |
| پایداری شیمیایی | پایدار در شرایط معمول دما و رطوبت، ولی در تماس با اسیدهای قوی تجزیه میشود. |
| نقطه اشتعال (Flash Point) | غیرقابل اشتعال |
| شکل ذرات | ذرات میکروپودر کروی و یکنواخت |
فرایند تولید استئارات روی
فرآیند صنعتی تولید استئارات روی معمولاً به یکی از دو روش زیر انجام میشود:
🔹 روش تر
-
واکنش اسید استئاریک با اکسید یا کلرید روی در محیط آبی.
-
رسوب نمک استئارات روی در آب به صورت جامد سفید.
-
جداسازی، شستوشو و خشککردن رسوب در دمای پایین.
🔹 روش خشک
-
ذوب مستقیم اسید استئاریک و ترکیب آن با اکسید روی در دمای بالا.
-
روش خشک معمولاً برای گرید صنعتی و پلاستیکی استفاده میشود.
نتیجه نهایی، پودری سفید، نرم و سبک است که خاصیت روانکنندگی بالایی دارد.
گریدهای مختلف استئارات روی در بازار ایران
| نوع گرید | خلوص | ویژگی | کاربرد اصلی |
|---|---|---|---|
| گرید صنعتی | ≥ 95% | ذرات درشتتر، رنگ مایل به سفید | صنایع پلاستیک، لاستیک، رنگ و رزین |
| گرید دارویی | ≥ 99% | بسیار خالص، فاقد فلزات سنگین | داروسازی، قرصسازی |
| گرید آرایشی | ≥ 99% | ذرات فوقالعاده نرم، بیبو | کرم، لوسیون، پودر آرایشی |
| گرید خوراکی | ≥ 98% | بدون ناخالصی سمی | افزودنی مجاز در صنایع غذایی خاص |
کاربردهای استئارات روی
صنایع پلاستیک و لاستیک
-
روانکننده داخلی و خارجی برای PVC و سایر پلیمرها
-
افزایش پایداری حرارتی در فرآیند اکستروژن و تزریق
-
جلوگیری از چسبیدن مواد به قالب و تجهیزات
🔹 در رنگ، رزین و جوهر
-
بهعنوان عامل ماتکننده و ضدچسبندگی
-
بهبوددهنده جریانپذیری در پودرهای رنگی
-
افزایش مقاومت در برابر رطوبت
🔹 در صنایع دارویی
-
ضدچسبنده و روانکننده در تولید قرصها و مکملها
-
جایگزین مناسب برای استئارات منیزیم در برخی فرمولها
🔹 در صنایع آرایشی و بهداشتی
-
پایدارکننده و ماتکننده در کرمها و لوسیونها
-
جلوگیری از چسبندگی مواد پودری
-
کمک به توزیع یکنواخت رنگدانهها در محصولات آرایشی
🔹 در صنایع نساجی و کاغذ
-
بهعنوان عامل ضدالکتریسیته ساکن و نرمکننده الیاف
معایب و محدودیتهای استئارات روی
-
در تماس با اسیدهای قوی ممکن است تجزیه شود و گازهای ناخواسته تولید کند.
-
اگر در مقدار زیاد در قرصها استفاده شود، ممکن است بر سرعت حل دارو تأثیر منفی بگذارد.
-
در دوزهای بالا در کاربردهای آرایشی ممکن است موجب خشکی پوست شود.
مزایا و نقاط قوت استئارات روی
✅ پایداری حرارتی بالا در فرآیندهای صنعتی
✅ مقاومت عالی در برابر رطوبت و اکسیداسیون
✅ خاصیت روانکنندگی و ضدچسبندگی عالی
✅ غیرسمی و ایمن برای کاربردهای دارویی و آرایشی
✅ بهبود جریانپذیری و کیفیت سطح در محصولات نهایی
ایمنی و نگهداری استئارات روی
-
استئارات روی مادهای غیرقابل اشتعال و غیرسمی است.
-
هنگام کار با پودر، از استنشاق مستقیم آن خودداری شود.
-
نگهداری در محیط خشک و خنک (دمای کمتر از 30°C).
-
بستهبندی در کیسههای چندلایه 25 کیلوگرمی با پوشش داخلی ضد رطوبت.
-
در صورت تماس با چشم، با آب فراوان شستوشو شود.
جمعبندی
استئارات روی یک افزودنی چندمنظوره و کلیدی در صنایع مختلف است که بهدلیل خاصیت روانکنندگی، مقاومت حرارتی و آبگریزی بالا، جایگاه ویژهای در میان ترکیبات صنعتی و شیمیایی دارد.
این ماده ضمن حفظ کیفیت محصول نهایی، باعث افزایش بهرهوری و طول عمر تجهیزات تولیدی میشود.
اگر به دنبال خرید استئارات روی باکیفیت بالا و قیمت رقابتی هستید، مجموعه تأمین کالا تک با ارائه گریدهای صنعتی و دارویی از برندهای معتبر جهانی آماده همکاری با صنایع مختلف کشور است.
استئارات منیزیم
استئارات منیزیم یک ترکیب شیمیایی جامد، سفیدرنگ و پودری است که از واکنش اسید استئاریک با منیزیم حاصل میشود. این ماده بهدلیل خواص روانکنندگی، ضدچسبندگی و پایداری بالا، بهطور گسترده در صنایع داروسازی، غذایی، آرایشی و پلاستیک کاربرد دارد.
بهطور ساده، میتوان گفت استئارات منیزیم مادهای است که موجب لغزندگی و جلوگیری از چسبندگی مواد به تجهیزات صنعتی میشود و نقش کلیدی در کنترل فرآیندهای تولید دارد.
ساختار شیمیایی استئارات منیزیم
فرمول شیمیایی Magnesium Stearate برابر با:
Mg(C₁₈H₃₅O₂)₂
است که از دو یون استئارات (C₁₈H₃₅O₂⁻) و یک یون منیزیم (Mg²⁺) تشکیل شده است.
این ساختار یونی باعث میشود ماده دارای خاصیت آبگریزی، پایداری حرارتی مناسب و رفتار ضدچسبندگی قوی باشد.
در واقع، استئارات منیزیم یک نمک فلزی اسید چرب محسوب میشود که از ترکیب اسید چرب بلندزنجیر (مانند اسید استئاریک یا پالمیتیک) با منیزیم حاصل میگردد.
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی استئارات منیزیم
| ویژگی | مقدار / توضیح |
|---|---|
| نام شیمیایی | استئارات منیزیم (Magnesium Stearate) |
| فرمول شیمیایی | Mg(C₁₈H₃₅O₂)₂ |
| شماره CAS | 557-04-0 |
| جرم مولکولی | 591.24 g/mol |
| ظاهر فیزیکی | پودر سفید، نرم و سبک با بافت چرب |
| بو و طعم | بیبو، با طعم چرب خنثی |
| نقطه ذوب | حدود 130 تا 150°C |
| چگالی (در 20°C) | 1.03 g/cm³ |
| حلالیت در آب | غیر محلول، اما محلول در اتانول، اتر و بنزن |
| pH محلول در اتانول | 6.5 – 8.0 |
| فشار بخار | ناچیز |
| پایداری شیمیایی | پایدار در شرایط معمول دما و رطوبت، اما در مجاورت اسیدها ممکن است تجزیه شود. |
فرآیند تولید استئارات منیزیم
تولید استئارات منیزیم معمولاً از طریق واکنش خنثیسازی بین اسید استئاریک و نمکهای منیزیم (مانند کلرید منیزیم یا اکسید منیزیم) انجام میشود. فرآیند بهطور کلی شامل مراحل زیر است:
-
واکنش اسید چرب با اکسید یا هیدروکسید منیزیم:
2C17H35COOH+Mg(OH)2→Mg(C17H35COO)2+2H2O2C₁₇H₃₅COOH + Mg(OH)₂ → Mg(C₁₇H₃₅COO)₂ + 2H₂O -
شستوشو و تصفیه محصول: جداسازی ناخالصیها و خشککردن در دمای کنترلشده.
-
آسیاب و یکنواختسازی ذرات: برای رسیدن به توزیع اندازه مناسب در کاربردهای دارویی و غذایی.
در صنعت، دو نوع فرآیند خشک و تر برای تولید وجود دارد. روش خشک برای تولید گرید صنعتی و روش تر برای گرید دارویی و خوراکی کاربرد دارد.
گریدهای مختلف استئارات منیزیم در بازار ایران
| نوع گرید | درجه خلوص و ویژگیها | کاربردها |
|---|---|---|
| گرید دارویی (Pharma Grade) | خلوص بالا (≥99%)، فاقد فلزات سنگین، مطابق استاندارد USP/BP | قرصسازی، کپسول، مکملها، داروهای خشک |
| گرید خوراکی (Food Grade) | خلوص بالا، مناسب برای تماس با مواد غذایی، بدون بو | صنایع غذایی، شیرینیجات، شکلات، ادویهجات |
| گرید آرایشی (Cosmetic Grade) | ذرات ریزتر، فاقد بو و مناسب برای فرمولهای پوست | کرم، لوسیون، پودرهای آرایشی |
| گرید صنعتی (Industrial Grade) | دارای مقدار جزئی ناخالصی، هزینه کمتر | روانکننده پلاستیک، لاستیک، رنگ، چسب |
کاربردهای استئارات منیزیم
استئارات منیزیم بهعنوان یک ماده چندمنظوره در طیف وسیعی از صنایع مورد استفاده قرار میگیرد:
داروسازی:
-
روانکننده و ضدچسبنده در تولید قرصها و کپسولها
-
کمک به آزادسازی سریع قرص از قالب
-
افزایش یکنواختی ترکیب پودرها
-
استفاده بهعنوان عامل ضد رطوبت در مکملها
صنایع غذایی:
-
بهبوددهنده بافت در محصولات پودری (ادویه، پودر شیر، نوشیدنی فوری)
-
جلوگیری از چسبندگی در ترکیبات پودر
-
بهعنوان امولسیفایر در شکلات و آدامس
صنایع آرایشی و بهداشتی:
-
عامل ماتکننده و پایدارکننده در کرمها و لوسیونها
-
جلوگیری از تجمع چربی در ترکیبات پودری (مثل پودر بچه)
-
کمک به جذب یکنواخت رنگ در محصولات آرایشی
در صنایع صنعتی:
-
بهعنوان روانکننده و ضداصطکاک در تولید پلاستیک و لاستیک
-
استفاده در صنایع رنگ و رزین برای افزایش روانی و جلای سطح
معایب و محدودیتهای استئارات منیزیم
-
مصرف بیشازحد در قرصها ممکن است باعث کاهش سرعت حلشدن دارو شود.
-
در برخی افراد حساس، ممکن است موجب تحریک معده یا آلرژی خفیف گردد.
-
در گریدهای پایینتر، وجود ناخالصیهای فلزی (مانند آهن یا سرب) ممکن است کیفیت محصول را کاهش دهد.
مزایا و نقاط قوت استئارات منیزیم
✅ عملکرد عالی بهعنوان روانکننده و ضدچسبنده
✅ افزایش پایداری حرارتی در فرآیندهای صنعتی
✅ سازگاری بالا با اکثر مواد افزودنی و فعال
✅ غیرسمی و ایمن برای استفاده در صنایع دارویی و غذایی
✅ مقرونبهصرفه و در دسترس بودن در بازار ایران
ایمنی و نگهداری استئارات منیزیم
-
مادهای غیرقابل اشتعال و غیرسمی است.
-
باید در محیط خشک، خنک و دور از منابع حرارت نگهداری شود.
-
تماس مستقیم با پوست یا چشم بهتر است با آب شستوشو داده شود.
-
انبارداری: در کیسههای چندلایه 25 کیلوگرمی با لایه داخلی پلیاتیلن.
فرآیند کنترل کیفیت و آزمایشها
در صنایع دارویی و غذایی، استئارات منیزیم باید تحت آزمونهای دقیق کنترل کیفیت قرار گیرد:
-
آزمون خلوص (≥99%)
-
اندازه ذرات
-
میزان فلزات سنگین
-
نقطه ذوب و pH
-
آزمون چگالی و رطوبت
مقایسه با سایر استئاراتها
برای لینکسازی و افزایش قدرت سئوی داخلی پیشنهاد میشود ارتباط این صفحه با موارد زیر برقرار شود:
-
استئارات کلسیم
-
استئارات روی
-
اسید استئاریک
-
سدیم استئارات
این ترکیبات همخانواده هستند و خواص مشابهی دارند اما از نظر کاربرد و رفتار فیزیکی تفاوتهایی دارند.
استئارات منیزیم یکی از ترکیبات کلیدی و پرکاربرد در صنایع مختلف است که بهدلیل ویژگیهای روانکنندگی، پایداری و ایمنی بالا جایگاه ویژهای در فرمولاسیون دارویی، غذایی و آرایشی دارد.
در بازار ایران، برندهای چینی و آلمانی بیشترین تقاضا را دارند و انتخاب گرید مناسب، تأثیر مستقیمی بر کیفیت محصول نهایی دارد.
برای خرید این ماده، انتخاب تأمینکنندهای معتبر مانند تأمین کالا تک که محصولات دارای گواهی اصالت و آنالیز (COA) ارائه میدهد، اهمیت فراوانی دارد.