اسید چرب سویا
اسید چرب سویا یکی از مشتقات طبیعی حاصل از فرآیند هیدرولیز یا صابونیسازی روغن سویا (Soybean Oil) بهدست میآیند. این ترکیب شامل اسیدهای چرب اشباع و غیراشباع است که در تولید محصولات شیمیایی، آرایشی و صنعتی کاربرد وسیعی دارد. مهمترین اجزای آن عبارتاند از: لینولئیک اسید (≈51 %)، اولئیک (≈23 %)، پالمیتیک (≈10 %)، استئاریک (≈4 %) .
ساختار اسید چرب سویا
ساختار شیمیایی اسید چرب سویا متشکل از زنجیرههایی بلند از هیدروکربنها با یک گروه کربوکسیل (-COOH) در انتها میباشد. بسته به تعداد پیوندهای دوگانه، به دو دسته تقسیم میشوند:- اشباعشدهها: مانند پالمیتیک اسید (C16:0) و استئاریک اسید (C18:0)
- غیراشباعها: مانند اولئیک اسید (C18:1) و لینولئیک اسید (C18:2) این ساختار باعث ویژگیهای شیمیایی و فیزیکی نظیر روانکنندگی، پایداری حرارتی، و قابلیت تشکیل امولسیون میشود.
ویژگیهای اسید چرب سویا
- منبع طبیعی و دارای منشأ گیاهی (روغن سویا)
- مخلوطی از اسیدهای چرب اشباع و غیراشباع
- بیبو و بدون طعم مشخص پس از فرآوری
- نسبتاً پایدار در دماهای معمول، ولی در معرض اکسیژن و نور دچار اکسیداسیون میشود
- زیستتجزیهپذیر و جایگزین سبز برای مشتقات پتروشیمی
کاربردهای اسید چرب سویا
- ✅ در تولید صابونها و شویندههای گیاهی
- ✅ بهعنوان امولسیونکنندهها در صنایع رنگ، رزین و غذایی
- ✅ در ساخت پلاستیسایزرها
- ✅ استفاده در فرمولاسیون مواد آرایشی و بهداشتی مانند کرمها و لوسیونها
- ✅ در تولید روغنهای صنعتی و انواع واکسها با استفاده از اسید چرب صنعتی
- ✅ پایه بیودیزل و کاربرد در صنعت روغنهای خشک (مثل مرکب چاپ و رنگ)
- ✅ تولید اپوکسیدهای روغن سویا (ESO) جهت استفاده در رزینها و پلاستیکها
مزایای اسید چرب سویا
- منبع گیاهی و تجدیدپذیر (برخلاف بسیاری از مواد پتروشیمی)
- سازگار با محیطزیست و تجزیهپذیر
- اقتصادی و مقرونبهصرفه
- ترکیب متنوع اسیدهای چرب برای پاسخ به نیازهای مختلف صنعتی
- قابل تبدیل به اپوکسید، استر و بیودیزل برای کاربردهای تخصصیتر
معایب اسید چرب سویا
- ⚠️ حساسیت به نور و اکسیژن؛ بدون نگهداری مناسب دچار اکسیداسیون میشود
- ⚠️ نیاز به فرآوری جهت حذف ناخالصیها (مانند صابون، پروتئین و فیتواسترول)
- ⚠️ نوسان در پایداری حرارتی بدون افزودنیهای آنتیاکسیدانی—در دماهای بالا ممکن است کاهش کیفیت رخ دهد
قیمت اسید چرب سویا
اسید چرب سویا یکی از مهمترین ترکیبات مشتقشده از روغن سویا در صنایع مختلف است که موجب شده این ماده را با ترکیبی غیراشباع و خواص شیمیایی متنوع، جایگاه ویژهای در میان اسیدهای چرب گیاهی رقم بزند.
در ادامه عوامل مؤثر بر قیمت اسید چرب سویا را برای شما نام برده و توضیح دادیم قیمت این محصول بسته به چندین عامل کلیدی تعیین میشود که عبارتاند از:
-
درجه خلوص و کیفیت فرآیند تصفیه:
اسید چرب سویا میتواند در گریدهای مختلف مانند صنعتی، آرایشی یا دارویی تولید شود که هر کدام قیمت متفاوتی دارند. -
نوسانات قیمت روغن خام سویا:
از آنجا که این اسید چرب از روغن سویا استخراج میشود، هرگونه تغییر در بازار جهانی سویا میتواند بر قیمت نهایی تأثیرگذار باشد. -
مقدار سفارش و بستهبندی:
خرید عمده این ماده در بشکههای صنعتی یا تانکر، هزینه تمامشده را کاهش میدهد، اما خرید جزئی یا در بستهبندیهای خاص ممکن است گرانتر باشد. -
مبدأ تولید (داخلی یا وارداتی):
برای خرید اسید چرب برخی تولیدکنندگان داخلی این ماده را عرضه میکنند، ولی برندهای خارجی یا وارداتی معمولاً قیمت بالاتری دارند بهویژه اگر دارای گواهیهای کیفیت بینالمللی باشند.
اسید چرب نارگیل
اسید چرب نارگیل ترکیبی طبیعی از اسیدهای چرب اشباع با زنجیره کوتاه تا متوسط است که از هیدرولیز یا صابونیسازی روغن نارگیل (Coconut Oil) به دست میآید. این اسیدها به دلیل ساختار منحصربهفرد خود، در صنایع گوناگون بهویژه آرایشی، بهداشتی و شویندهها کاربرد گستردهای دارند. بیش از 90٪ ترکیبات آن اشباع هستند و مهمترین اجزای تشکیلدهنده آن عبارتند از:
- اسید لوریک (C12:0): ~45–52٪
- اسید میریستیک (C14:0): ~16–21٪
- اسید کاپریک (C10:0): ~4–8٪
- اسید کاپریلیک (C8:0): ~5–10٪
- مقادیر جزئی از اسید پالمیتیک (C16:0) و اسید استئاریک (C18:0) نیز در آن یافت میشود
ساختار شیمیایی اسید چرب نارگیل
ساختار اسیدهای چرب نارگیل شامل زنجیرههای آلکیل اشباع (C8 تا C18) با یک گروه کربوکسیل (-COOH) در انتهای زنجیره است. این ساختار باعث ویژگیهای زیر میشود:- زنجیرههای کربنی کوتاه تا متوسط (C8–C14)
- اشباعشدگی بالا: پایداری بالا در برابر اکسیداسیون
- واکنشپذیری بالا در تولید صابون، استر و آمید
ویژگیهای اسید چرب نارگیل
حالت فیزیکی: جامد یا نیمهجامد در دمای اتاق بو: بوی طبیعی و ملایم نارگیل شاخص ید: پایین (اشباع بالا) فعالیت سطحی بالا:- توانایی کاهش کشش سطحی، مناسب برای تولید سورفکتانتها
- نقش مهم در امولسیونسازی در محصولات آرایشی، شویندهها و دارویی
- نسبتاً پایدار در برابر اکسیداسیون نسبت به روغنهای دارای اسیدهای چرب غیراشباع
- در برابر حرارت متوسط و شرایط قلیایی مقاوم است
- ترکیب سازگار با محیطزیست و تجزیهپذیر
- بسیار مناسب برای محصولات پایدار (Sustainable)
- استخراجشده از روغن نارگیل (Coconut Oil)
- از منابع تجدیدپذیر طبیعی و گیاهی بهدست میآید
- غیرسمی و ملایم برای پوست، مناسب برای محصولات مراقبت شخصی
- خواص آنتیباکتریال (مخصوصاً بهخاطر اسید لوریک)
کاربردهای اسید چرب نارگیل
- صنایع شوینده و بهداشتی
- تولید انواع صابونهای گیاهی، شفاف و دستساز
- استفاده در شامپو، نرمکننده، شوینده بدن، ژل دوش
- ماده اولیه تولید کفکنندهها و سورفکتانتهای ملایم مانند Cocamide DEA/MEA
- صنایع آرایشی
- در ترکیب کرمهای مرطوبکننده، لوسیونها، بالم لب و روغنهای مو
- مناسب برای فرمولاسیونهای مخصوص پوستهای خشک و حساس
- صنایع غذایی
- منبع MCTs )تریگلیسریدهای زنجیره متوسط ( در رژیمهای درمانی
- بهعنوان ضدکف یا امولسیفایر در برخی فرآیندهای غذایی
- صنایع صنعتی و شیمیایی
- تولید آمیدها، استرها، سورفکتانتها، رزینها
- افزودنی در پلاستیکها، پوششها، روانکنندهها، چسبها
- پایه بیولوژیک برای تولید بیودیزل، اپوکسید و روانسازهای زیستپایه
مزایای اسید چرب نارگیل
- منبع طبیعی و تجدیدپذیر (بر پایه گیاه)
- زیستتجزیهپذیر و سازگار با محیط زیست
- تولید کف بالا در صابونها
- پایداری بالا در برابر حرارت و نور
- سازگار با پوست، بدون تحریک حتی در پوستهای حساس
- مناسب برای تولید MCT oil در رژیمهای کتوژنیک و درمانی
معایب اسید چرب نارگیل
- قیمت بالاتر نسبت به اسیدهای چرب حیوانی یا نفتی
- امکان ایجاد حساسیت برای برخی افراد با پوست فوقالعاده حساس
- در مصرف غذایی، چربی اشباع زیاد نیازمند مصرف کنترلشده است
- در دمای پایین ممکن است جامد شود و بر ظاهر محصول تأثیر بگذارد.
قیمت اسید چرب نارگیل
کاربرهای فراوانی که اسید چرب نارگیل دارد آن را به یکی از پرکاربردترین اسیدهای چرب گیاهی در صنایع مختلف تبدیل کرده که تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند درصد خلوص، کشور تولیدکننده، نوسانات قیمت روغن نارگیل، هزینههای حمل و واردات و نیز نرخ ارز متغیر است.
در بازار ایران، این محصول به صورت بشکهای یا فلهای توسط تأمینکنندگان مختلف عرضه میشود و خریداران صنعتی بهتر است پیش از خرید، مشخصات فنی مانند مقدار اسید لوریک، اندیس یدی و نقطه ذوب را بررسی نمایند.جهت خرید اسید چرب نارگیل با کیفیت و قیمت مناسب، بررسی منبع تأمین، آنالیز محصول و شرایط حمل بسیار اهمیت دارد.
ایمنی و نگهداری اسید چرب نارگیل
| بخش | جزئیات تخصصی و توصیهها |
|---|---|
| طبقهبندی خطر | بهطور کلی در گریدهای آرایشی و صنعتی فاقد طبقهبندی خطرناک طبق GHS است. |
| تماس با پوست | در حالت غلیظ یا ناخالص ممکن است باعث خشکی یا تحریک خفیف شود؛ استفاده از دستکش توصیه میشود. |
| تماس با چشم | در تماس مستقیم ممکن است باعث سوزش یا التهاب چشم شود – شستوشوی فوری با آب فراوان ضروری است. |
| استنشاق بخارات یا ذرات | خطر خاصی ندارد اما در هنگام فرآیند حرارتی (ذوب) باید تهویه مناسب رعایت شود. |
| بلع اتفاقی | در گرید صنعتی مجاز نیست – در گرید خوراکی بدون ضرر در مقادیر مجاز استفاده میشود. |
اسید چرب نارگیل پروپیل آمینو دی متیل آمین
اسید چرب نارگیل پروپیلآمینو دیمتیلآمین یک آمید آمینی مشتقشده از اسیدهای چرب طبیعی روغن نارگیل است. در این ترکیب، اسید چرب نارگیل (عمدتاً لوریک اسید) از طریق واکنش با دیمتیلآمینوپروپیلآمین (DMAPA) به یک آمید متصل میشود. این ماده به عنوان یک سورفکتانت کاتیونی یا آمفوتریک در فرمولاسیونهای بهداشتی، شویندهها، آرایشی و محصولات مراقبت از مو نقش فعال دارد.
ساختار شیمیایی
- ساختار پایه: اسید چرب نارگیل (C12-C14، عمدتاً لوریک اسید)
- گروه عملکردی: پروپیلآمینو دیمتیلآمین (دارای یک آمید و یک آمین نوع سوم)
- نوع اتصال: پیوند آمیدی بین گروه کربوکسیلیک اسید چرب و گروه آمینی
- ماهیت ساختاری: در محیطهای اسیدی، این ماده پروتوندار شده و بار مثبت میگیرد، که آن را به یک سورفکتانت کاتیونی مؤثر تبدیل میکند. همچنین در برخی فرمولاسیونها بهصورت آمفوتریک عمل میکند.
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی
- حالت فیزیکی: مایع ویسکوز شفاف تا زرد کمرنگ
- pH (در محلول 1%): حدود 9 تا 10
- بو: ملایم، با رایحهای آمینی
- بار یونی: آمفوتریک در pH خنثی و کاتیونی در pH اسیدی
- سورفکتانت: بله — با توانایی کفزایی متوسط و خاصیت نرمکنندگی بالا
- فرمول مولکولی: C17H36N2O (ترکیب میانگین، بسته به اسید چرب مورد استفاده)
کاربردهای اسید چرب نارگیل پروپیل آمینو دی متیل آمین
- فرمولاسیون شامپوها و نرمکنندهها
- خاصیت ضدالکتریسیته ساکن (antistatic)
- افزایش نرمی، درخشندگی و شانهپذیری مو
- سازگار با pH پایین، مناسب برای موهای آسیبدیده
- شویندههای بدن و صورت
- مناسب برای پوستهای حساس
- افزایش پایداری کف و لطافت پوست
- محصولات پاککننده آرایشی
- سازگاری با پوست
- کاهش تحریک و کمک به امولسیون ذرات چربی
- محصولات مراقبت از حیوانات خانگی
- ملایم و مؤثر برای پوست و موی حیوانات
- بدون آسیب به پوستهای نازک و آسیبپذیر
✅ مزایا
- ملایم و کمتحریککننده: مناسب برای پوستهای حساس
- خاصیت کاتیونی: ایدهآل برای نرمکنندگی مو
- سازگار با pH اسیدی: برتری نسبت به سورفکتانتهای آنیونی
- منبع طبیعی: مشتقشده از نارگیل
- زیستتجزیهپذیری بالا: دوستدار محیط زیست
- توانایی اتصال به کراتین مو و ایجاد حس لطافت پایدار
❌ معایب
- قیمت نسبتاً بالا نسبت به سورفکتانتهای معمول آنیونی
- کارایی کاهشیافته در محیطهای بسیار قلیایی (pH بالا)
- امکان بروز حساسیت پوستی در غلظتهای بالا یا تماسهای مکرر
- در برخی موارد، آلودگی با آمیدوآمین (یک ماده تحریککننده) ممکن است در مواد خام مشاهده شود، که باید در کنترل کیفی حذف گردد.
اسید سالیسیلیک
اسید سالیسیلیک (Salicylic Acid) یک ترکیب آلی شناختهشده با ساختار فنولی و خاصیت ضدالتهابی و کراتولیتیک (لایهبردار) است. این ماده از خانواده بتا هیدروکسی اسیدها (BHA) بوده و در طبیعت عمدتاً در پوست درخت بید (Salix) یافت میشود. اسید سالیسیلیک نقش کلیدی در درمان بسیاری از بیماریهای پوستی دارد و یکی از مؤثرترین ترکیبات در محصولات ضدجوش و لایهبردار است.
ساختار شیمیایی
-
فرمول مولکولی: C₇H₆O₃
-
نام شیمیایی: 2-Hydroxybenzoic Acid
-
ساختار: یک حلقه بنزن با دو گروه عاملی – گروه هیدروکسی (OH) در موقعیت ۲ و گروه کربوکسیلیک (COOH) در موقعیت ۱.
این ساختار ترکیبی از ویژگیهای یک فنول و یک اسید کربوکسیلیک است، که باعث میشود هم خاصیت ضدباکتریایی و هم توانایی نفوذ به منافذ پوست را داشته باشد.
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی
| ویژگی | مقدار / توضیح |
|---|---|
| حالت فیزیکی | پودر کریستالی سفید |
| نقطه ذوب | حدود 158–161°C |
| حلالیت | محلول در الکل، اتر و اندکی در آب |
| pH (در محلول آبی) | خاصیت اسیدی – حدود 2.4 در محلول 1% |
| بوی خاص | ملایم، فنولیک |
| پایداری | نسبتاً پایدار در pH پایین، ناپایدار در محیط قلیایی |
کاربردهای اسید سالیسیلیک
-
در محصولات مراقبت از پوست:
-
ضد جوش (acne treatment)
-
لایهبردار شیمیایی
-
پاکسازی منافذ و کنترل چربی پوست
-
-
در محصولات درمانی پوست سر:
-
کنترل شوره سر
-
درمان پسوریازیس و درماتیت سبورئیک
-
-
در داروسازی:
-
ضدالتهاب ملایم
-
جزء فعال در پمادهای پوستی و کرمهای موضعی
-
-
در صنعت آرایشی:
-
تونر، سرم، ماسک، ژل شستوشو و کرمهای روز/شب
-
استفاده در ترکیب با نیاسینامید یا رتینول
-
مزایای اسید سالیسیلیک
-
قابلیت نفوذ در منافذ پوست: برخلاف AHAها، BHA محلول در چربی است و به عمق پوست نفوذ میکند.
-
خواص لایهبردار و ضدالتهاب: مناسب برای درمان آکنه، کومدونهای سرسیاه و سرسفید
-
تنظیم ترشح چربی پوست (Sebum Control)
-
ضدباکتری و ضدقارچ ملایم
-
افزایش نفوذپذیری سایر مواد فعال در فرمولاسیونها
معایب و محدودیتها
-
احتمال تحریک پوست حساس: قرمزی، خشکی یا پوستهپوسته شدن در پوستهای آسیبپذیر
-
در دوران بارداری و شیردهی باید با احتیاط مصرف شود
-
غلظتهای بالا ممکن است باعث سوختگی یا التهاب شود
-
ناسازگار با برخی ترکیبات مانند اسیدهای قوی، ویتامین C خالص یا رتینول (در یک زمان مصرف)
اسید سوربیک
اسید سوربیک (Sorbic Acid) یک اسید چرب غیراشباع با خاصیت ضد میکروبی طبیعی است که بهطور گسترده به عنوان نگهدارنده غذایی (Preservative) مورد استفاده قرار میگیرد. این ماده بهطور طبیعی در برخی گیاهان (مانند توت سورب یا rowan berry) یافت شده و امروزه به روش صنعتی سنتز میشود. اسید سوربیک یکی از پرکاربردترین نگهدارندههای خوراکی است که با نام E200 نیز شناخته میشود.
ساختار شیمیایی
-
فرمول مولکولی: C₆H₈O₂
-
نام شیمیایی (IUPAC): (2E,4E)-hexa-2,4-dienoic acid
-
ساختار: زنجیرهی کربنی ۶ تایی با دو پیوند دوگانه مزدوج و یک گروه کربوکسیلیک (COOH)
وجود دو پیوند دوگانه مزدوج در ساختار، این ماده را از نظر شیمیایی فعال کرده و به آن خاصیت ضد قارچ و ضدباکتری میدهد.
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی
| ویژگی | مقدار / توضیح |
|---|---|
| حالت فیزیکی | پودر کریستالی سفید یا سفید مایل به زرد |
| طعم و بو | بیمزه یا کمی ترش، بیبو یا بوی ملایم |
| نقطه ذوب | 132–135°C |
| حلالیت در آب (25°C) | 0.16 گرم در 100 میلیلیتر (کممحلول در آب) |
| حلالیت در الکل | بالا |
| pH محلول آبی 1% | حدود 2.5–3.5 |
| کد افزودنی غذایی | E200 |
| پایداری در گرما | نسبتاً بالا تا دمای 150 درجه سانتیگراد |
کاربردهای اسید سوربیک
-
در صنایع غذایی:
-
نگهدارنده در آبمیوه، لبنیات، پنیر، سسها، مربا، نوشیدنیها، کیک و بیسکوییت
-
ممانعت از رشد کپک، مخمر و برخی باکتریها
-
-
در صنایع دارویی:
-
افزودنی در شربتها، قرصها و پمادهای دارویی برای افزایش ماندگاری
-
-
در صنایع آرایشی و بهداشتی:
-
پایدارسازی کرمها، لوسیونها، شامپوها و ماسکهای صورت
-
-
در خوراک دام و طیور:
-
به عنوان نگهدارنده در خوراک آماده و مکملهای غذایی دام
-
مزایای اسید سوربیک
-
طبیعی و غیرسمی: بیخطر برای مصرف انسانی (تأیید شده توسط FDA و EFSA)
-
فعالیت ضدقارچ و ضدباکتری موثر با دوز پایین
-
سازگار با طیف وسیعی از pH (مخصوصاً زیر 6.5)
-
عدم تأثیر بر طعم و بوی نهایی محصول
-
قابلیت ترکیب با سایر نگهدارندهها (مانند پتاسیم سوربات)
-
مناسب برای محصولات ارگانیک و طبیعی
معایب اسید سوربیک
-
حلپذیری کم در آب سرد (برای برخی فرمولها نیاز به مشتقات محلول دارد، مانند پتاسیم سوربات)
-
اثر محافظتی محدود در محیطهای با pH بالا (>6.5)
-
امکان اکسیداسیون در شرایط نامناسب نگهداری
-
در دماهای بالا ممکن است تجزیه شود
-
ممکن است در غلظتهای بالا موجب تحریک پوستی یا آلرژی شود (نادر)
اسید سولفوریک
اسید سولفوریک (Sulfuric Acid) یکی از قویترین، پرکاربردترین و مهمترین اسیدهای معدنی در صنایع شیمیایی جهان است. این ماده با فرمول H₂SO₄، یک مایع روغنی بیرنگ، بیبو و بسیار خورنده است که در آب بهشدت حل میشود و گرمای زیادی آزاد میکند.
ساختار شیمیایی
-
فرمول مولکولی: H₂SO₄
-
ساختار: شامل دو اتم هیدروژن (H⁺) و یک یون سولفات (SO₄²⁻)، که گوگرد در مرکز و به چهار اتم اکسیژن متصل است.
-
نوع پیوند: کووالانسی و یونی، بسته به محیط حلشده
در محلولهای آبی، به صورت کامل تفکیک میشود و دو پروتون (H⁺) آزاد میکند.
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی
| ویژگی | مقدار / توضیح |
|---|---|
| حالت فیزیکی | مایع شفاف، روغنی و بیرنگ |
| چگالی | حدود 1.84 g/cm³ (در غلظت 98%) |
| نقطه جوش | 337°C |
| نقطه انجماد | 10.4°C |
| حلالیت در آب | بسیار زیاد (حل شدن گرمازا و خطرناک) |
| pH (در محلول 1%) | کمتر از 1 (بسیار اسیدی) |
| خاصیت خورندگی | بسیار بالا برای فلزات، پوست و الیاف |
| نقطه اشتعال | ندارد (غیر قابل اشتعال ولی اکسیدکننده قوی) |
کاربردهای اصلی اسید سولفوریک
-
صنایع شیمیایی و پتروشیمی:
-
تولید کودهای شیمیایی (فسفاتها، سولفاتها)
-
ساخت اسید فسفریک، سولفونیسیون، رنگدانهها
-
-
صنایع باتری:
-
الکترولیت در باتریهای اسید-سربی خودروها
-
-
صنایع شوینده و آرایشی:
-
تولید سورفکتانتها مانند آلکیل بنزن سولفونات
-
-
صنایع فلزی و معدنی:
-
اسیدشویی (Pickling) فولاد، استخراج مس و روی
-
-
داروسازی و آزمایشگاهی:
-
کاتالیزور و عامل خشککن در سنتزهای شیمیایی
-
مزایای اسید سولفوریک
-
قدرت اسیدی بسیار بالا
-
قیمت پایین و در دسترس بودن در مقیاس صنعتی
-
چندکاره بودن در صنایع مختلف
-
قابلیت جذب رطوبت بالا (عامل خشککن)
-
پایداری بالا در شرایط مختلف ذخیرهسازی (در ظروف مناسب)
معایب و محدودیتها
-
خطرناک برای پوست، چشم و دستگاه تنفسی
-
حل شدن گرمازا در آب (نیاز به احتیاط کامل)
-
واکنش شدید با فلزات، بازها و مواد آلی قابل اشتعال
-
حملونقل و انبارداری سخت و تحت استاندارد ایمنی ویژه
-
آلودگی زیستمحیطی در صورت نشت یا تخلیه نامناسب
اسید فرمیک
اسید فرمیک یا متانوئیک اسید سادهترین اسید کربوکسیلیک با فرمول شیمیایی HCOOH است. این ترکیب بیرنگ، خورنده و با بوی تند، یافت میشود و هم بهطور صنعتی تولید میگردد. به دلیل خواص شیمیایی ویژه، اسید فرمیک کاربردهای وسیعی در صنایع شیمیایی، کشاورزی، چرمسازی و نساجی دارد.
ساختار شیمیایی اسید فرمیک
-
فرمول مولکولی: HCOOH
-
گروه عاملی: کربوکسیلیک اسید (–COOH) با یک اتم هیدروژن متصل مستقیم به کربن کربونیل.
-
ویژگی: کوچکترین و سادهترین عضو خانواده اسیدهای کربوکسیلیک.
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی
-
حالت فیزیکی: مایع بیرنگ و تندبو.
-
چگالی (در 20°C): حدود 1.22 g/cm³
-
نقطه ذوب: 8.4 °C
-
نقطه جوش: 100.8 °C
-
فشار بخار: متوسط (43 mmHg در 20°C)
-
حلالیت: بهطور کامل در آب، اتانول و بسیاری از حلالهای آلی محلول است.
-
pKa: حدود 3.75 (نسبتاً بیشتر است کربوکسیلیک یا اسید لاکتیک).
کاربردهای اسید فرمیک
-
کشاورزی و دامداری: نگهدارنده و ضدباکتری در خوراک دام و سیلوها.
-
چرمسازی و نساجی: عامل دباغی و تنظیمکننده pH.
-
صنایع شیمیایی: به عنوان ماده خام در سنتز فرماتها و استرها.
-
صنایع غذایی: در مقادیر مجاز به عنوان نگهدارنده (E236).
-
محیطزیست: به عنوان عامل کاهشدهنده در تصفیه فاضلاب صنعتی.
تفاوت اسید فرمیک ۸۵٪، ۹۰٪ و ۹۴٪
| خلوص | کاربردها |
|---|---|
| 85% | رایجترین نوع در ایران – خوراک دام، چرمسازی، نساجی |
| 90% | مصارف صنعتی حساستر – تولید رزینها و حلالها |
| 94% به بالا | صنایع پیشرفته، تولید مواد شیمیایی آلی، باتریها |
معایب اسید فرمیک
-
خورنده و تحریککننده پوست، چشم و دستگاه تنفسی.
-
در دوزهای بالا میتواند سمی باشد.
-
حملونقل و ذخیرهسازی نیاز به دقت بالا دارد.
عوارض اسید فرمیک
فرمیک اسید با وجود کاربرد گسترده در صنایع مختلف، در صورت تماس مستقیم یا استنشاق بیشازحد میتواند عوارض قابلتوجهی ایجاد کند. این ماده یک اسید نسبتاً قوی است و تماس آن با پوست یا چشم ممکن است موجب سوزش، التهاب، قرمزی و در موارد شدید سوختگی شیمیایی شود. استنشاق بخارات اسید فرمیک نیز میتواند به تحریک سیستم تنفسی، سرفه، تنگی نفس و گلودرد منجر شود.
مصرف خوراکی اتفاقی یا دوزهای بالا ممکن است باعث اختلالات گوارشی، تهوع، درد شکمی و آسیب به بافتهای داخلی شود. بنابراین هنگام کار با این ماده، استفاده از تجهیزات حفاظتی مانند دستکش، عینک ایمنی و تهویه مناسب الزامی است.
مزایای اسید فرمیک
-
چندمنظوره و پرکاربرد در صنایع مختلف.
-
تولید آسان و اقتصادی در مقیاس صنعتی.
-
حلالیت بالا در آب و قابلیت ترکیب با بسیاری از حلالهای آلی.
-
ایمنی نسبی در دوزهای پایین و مجاز برای استفاده در صنایع غذایی و کشاورزی.
ایمنی و نگهداری اسید فرمیک
-
باید در ظروف مقاوم به خوردگی و در مکان خشک و خنک نگهداری شود.
-
استفاده از دستکش، ماسک و عینک ایمنی هنگام کار الزامی است.
-
باید از تماس مستقیم با پوست و چشم جلوگیری شود.
-
در صورت نشت، رقیقسازی با آب و تهویه مناسب توصیه میشود.
فرایند تولید اسید فرمیک
1. روش صنعتی متداول
-
تولید از طریق واکنش مونوکسید کربن (CO) با هیدروکسید سدیم (NaOH) → حاصل آن سدیم فرمات (HCOONa) است.
-
سپس سدیم فرمات با اسید سولفوریک (H₂SO₄) واکنش داده و اسید فرمیک آزاد میشود.
2. روشهای دیگر
-
اکسیداسیون جزئی متانول.
-
استخراج از منابع طبیعی (مانند نیش مورچه و برخی گیاهان).
- شرایط واکنش: دمای 80–100°C، فشار نزدیک به اتمسفر، افزودن کاتالیست اسیدی ملایم (H₂SO₄ رقیق یا رزینهای تبادل یونی).
- مکانیسم: متیل فرمیات در آب هیدرولیز شده و اسید فرمیک به همراه متانول بازیابی میگردد. HCOOCH₃ + H₂O → HCOOH + CH₃OH
- جداسازی: با تقطیر مقطعی، متانول احیا و به راکتور بازگردانده میشود؛ اسید فرمیک کنسانتره در مرحله بعدی آمادهسازی میشود.
اکسیداسیون مستقیم متانول (روش جایگزین)
در این روش، متانول گازی در فاز گازی و بر روی کاتالیستهای پلاتینیوم یا وانادیا تحت دمای 250–300°C و فشار 10–30 بار اکسید میشود: CH₃OH + ½O₂ → HCOOH + H₂O محصول گازی وارد ستون جذب آبی میشود و اسید فرمیک به صورت محلول درآب است. این مسیر برای مقیاسهای کوچک بهکار میرود اما بازده عملی آن کمتر از روش متیل فرمیات است.روش الکتروشیمیایی اسید فرمیک
در راکتور الکتروشیمیایی، کربن مونوکسید در محلول آبی بهوسیله جریان الکتریکی در سطح الکترودهای خاص (فلز دیپلاتین یا کربن فعال) اکسید میشود و اسید فرمیک تولید میگردد. این روش هنوز در مقیاس صنعتی متداول نیست اما بهعنوان یک مسیر سبز در حال توسعه است. خالصسازی و تقطیر پس از تولید اولیه، محلول اسید فرمیک دارای ۵۰–۶۰٪ غلظت است. برای رسیدن به گرید ۸۵٪:- تقطیر جزئی تحت خلأ (100–120°C at 50–100 mbar)
- جداسازی آب آزاد و ناخالصیهای سبک
- تمرکز مجدد در برج وکیوم تا رسیدن به خلوص ≥85٪
- اندازهگیری غلظت (By titration or HPLC)
- تعیین فلزات سنگین (ICP-OES)
- آزمون رنگ و شفافیت (امتیاز ≤5 Hazen)
- آنالیز pH محلول 1% (حدود 2.2–2.4)
- بستهبندی: در مخازن IBC و بشکههای پلیاتیلنی با درپوش پلمپشده
- شرایط نگهداری: دمای 5–30°C، دور از نور مستقیم و منابع حرارتی
- حملونقل: بهعنوان خطر درجه ۸ (خوردگی) طبقهبندی میشود و باید طبق مقررات حمل مواد شیمیایی جابجا گردد.
- روش هیدرولیز متیل فرمیات، بالاترین بازده و کمترین آلایندگی را دارد.
خرید اسید فرمیک
خرید اسید فرمیک زمانی ارزشمند است که محصول از خلوص بالا، ثبات کیفیت و استانداردهای صنعتی معتبر برخوردار باشد. این ماده بهعنوان یک ترکیب کلیدی در صنایع دام و طیور، نساجی، چرمسازی و مواد شیمیایی، تنها در صورتی عملکرد مطلوب دارد که از منبع معتبر تأمین شود.
تأمین کالا تک با ارائه اسید فرمیک اصل، باکیفیت و دارای آنالیز معتبر امکان خریدی مطمئن و اقتصادی را فراهم میکند. اگر قصد تأمین این محصول برای تولید، فرمولاسیون یا مصرف صنعتی دارید، همین حالا با کارشناسان ما تماس بگیرید تا بهترین
قیمت اسید فرمیک و شرایط تامین در اختیار شما قرار گیرد.
به طور کلی اسید فرمیک به عنوان یک ماده شیمیایی پایه و چندمنظوره، در صنایع مختلف جایگاهی ویژه دارد. با وجود خاصیت خورندگی و نیاز به رعایت نکات ایمنی، مزایای گسترده آن در کشاورزی، صنایع غذایی و شیمیایی باعث شده است که تقاضای این ماده در بازار جهانی همواره بالا باشد.
سوالات متداول اسید فرمیک
1) اسید فرمیک ۸۵٪ برای چه کاربردی مناسب است؟
برای مصارف کشاورزی، خوراک دام، نساجی، چرمسازی و صنایع شیمیایی بهعنوان رایجترین خلوص استفاده میشود.
2) آیا اسید فرمیک در صنایع غذایی ایمن است؟
در مقادیر کنترلشده و طبق استاندارد E236 مجاز است؛ در دوزهای بالا خورنده و خطرناک است.
3) تفاوت اسید فرمیک ۸۵٪ با اسید استیک چیست؟
اسید فرمیک قویتر، ضدباکتریتر و واکنشپذیرتر از اسید استیک است و برای مصارف صنعتی خاص ترجیح داده میشود.
4) نحوه خنثیسازی اسید فرمیک چگونه است؟
با محلولهای قلیایی مانند سدیم هیدروکسید یا آهک و سپس رقیقسازی تحت تهویه مناسب.
اسید فسفر
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Vestibulum sagittis orci ac odio dictum tincidunt. Donec ut metus leo. Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per conubia nostra, per inceptos himenaeos. Sed luctus, dui eu sagittis sodales, nulla nibh sagittis augue, vel porttitor diam enim non metus. Vestibulum aliquam augue neque. Phasellus tincidunt odio eget ullamcorper efficitur. Cras placerat ut turpis pellentesque vulputate. Nam sed consequat tortor. Curabitur finibus sapien dolor. Ut eleifend tellus nec erat pulvinar dignissim. Nam non arcu purus. Vivamus et massa massa.
اسید فسفریک
اسید فسفریک یک اسید معدنی مهم با فرمول شیمیایی H₃PO₄ است که به دلیل ویژگیهای اسید فسفریک خاص شیمیایی و فیزیکی، در صنایع مختلف از تولید کودهای فسفاته تا صنایع غذایی و دارویی نقش کلیدی ایفا میکند. این ترکیب به عنوان یکی از پرمصرفترین مواد شیمیایی در جهان شناخته میشود.
ساختار شیمیایی اسید فسفریک
-
فرمول مولکولی: H₃PO₄
-
ساختار: یک اتم فسفر متصل به چهار گروه اکسیژن، که سه عدد آن به شکل گروه هیدروکسیل (–OH) و یک عدد به صورت پیوند دوگانه (P=O) قرار گرفته است.
-
نوع اسید: اسید سهپروتونه (قابلیت از دست دادن سه یون هیدروژن).
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی
-
ظاهر: مایع بیرنگ و بیبو یا به صورت جامد کریستالی.
-
چگالی اسید فسفریک (در 20°C): حدود 1.88 g/cm³ (محلول غلیظ 85%).
-
نقطه ذوب: حدود 42.35 °C (برای اسید فسفریک خالص).
-
نقطه جوش: حدود 158 °C (با تجزیه).
-
حلالیت: بسیار محلول در آب و الکلها.
-
pKa: سه مقدار مختلف (2.1، 7.2 و 12.3) → بیانگر خاصیت اسیدی ملایم در مقایسه با اسیدهای معدنی قوی.
کاربردهای اسید فسفریک
-
صنایع کشاورزی: تولید کودهای شیمیایی فسفاته (مانند دی آمونیوم فسفات و سوپرفسفات).
-
صنایع غذایی: کاربرد اسید فسفریک به عنوان افزودنی غذایی، تنظیمکننده اسیدیته و بهبود دهنده طعم نوشابهها (E338) به کار میرود.
-
داروسازی: در تهیه داروها اسید فسفریک خوراکی کاربرد دارد همچنین در شربتها و محصولات دندانپزشکی.
-
شویندهها و بهداشت: ماننده سدیم اسید پیرو فسفات در ترکیب برخی شویندههای صنعتی و خانگی مورد استفاده قرار میگیرد.
-
صنایع فلزی: به عنوان زنگبر و آمادهسازی سطح فلزات برای رنگآمیزی.
-
شیمی عمومی: به عنوان ماده اولیه در سنتز ترکیبات فسفاته.
معایب اسید فسفریک
-
در غلظتهای بالا خورنده و تحریککننده پوست و مخاط است.
-
حملونقل و نگهداری نیاز به شرایط ویژه دارد.
-
مصرف بیش از حد در صنایع غذایی میتواند منجر به مشکلاتی در تعادل کلسیم بدن شود.
- مصرف بالا و عدم رعایت نکات احتیاطی موجب به وجود آمدن خطرات اسید فسفریک برای مصرف کنندگان میشود.
عوارض اسید فسفریک
اسید فسفریک با وجود کاربرد گسترده در صنایع مختلف، در صورت استفاده نادرست یا تماس بیشازحد، میتواند عوارض قابلتوجهی بر سلامت انسان و ایمنی محیط کار ایجاد کند. آگاهی از میزان خطر، نحوه تماس و روشهای پیشگیری برای مصرفکنندگان صنعتی و تولیدکنندگان مواد غذایی ضروری است.
مزایای اسید فسفریک
-
چندمنظوره بودن: کاربردی بودن اسید فسفریک کشاورزی، غذایی، دارویی و شیمیایی.
-
تولید در مقیاس وسیع و دسترسی آسان در بازار جهانی.
- ایمنی نسبی در مقایسه با اسیدهای معدنی قوی مانند سولفوریک یا نیتریک.
- قابلیت انحلال بالا و سهولت استفاده در فرمولاسیونهای مختلف از جمله خواص شیمیایی اسید فسفریک است.
ایمنی و نگهداری اسید فسفریک
-
استفاده از دستکش، عینک و ماسک در هنگام کار با این ماده الزامی است.
-
باید در ظروف مقاوم به خوردگی و در مکان خشک و خنک نگهداری شود.
-
از تماس مستقیم با پوست، چشم و سیستم تنفسی باید جلوگیری شود.
-
در صورت نشت باید از رهاسازی مستقیم در محیط زیست جلوگیری کرد.
فرایند تولید اسید فسفریک
دو روش اصلی برای تولید اسید فسفریک صنعتی وجود دارد:
-
روش مرطوب : واکنش سنگ فسفات طبیعی با اسید سولفوریک → عمدتاً برای تولید کودهای فسفاته.
-
روش حرارتی : احتراق فسفر سفید و جذب محصول در آب → تولید اسید فسفریک خالصتر برای صنایع غذایی و دارویی.
1. فرایند مرطوب
مرحله 1: آمادهسازی سنگ فسفات
-
ماده اولیه اصلی، سنگ فسفات (Apatite, Ca₅(PO₄)₃F) است.
-
ابتدا سنگ فسفات استخراجشده خرد و آسیاب میشود تا سطح تماس آن افزایش یابد.
مرحله 2: واکنش شیمیایی
-
سنگ فسفات آسیابشده با اسید سولفوریک (H₂SO₄) واکنش میدهد
-
در این واکنش، اسید فسفریک تولید میشود و محصول جانبی آن گچ فسفری (CaSO₄·2H₂O) است.
مرحله 3: جداسازی و فیلتراسیون
-
دوغاب حاصل به واحد فیلتراسیون منتقل میشود.
-
اسید فسفریک به صورت محلول جدا میگردد و گچ فسفری بهعنوان محصول جانبی خارج میشود (که در مصالح ساختمانی و سیمان کاربرد دارد).
مرحله 4: تغلیظ و خالصسازی
-
محلول اسید فسفریک خام حدود 28–32% P₂O₅ دارد.
-
با تبخیر تحت خلأ، غلظت آن به 50–55% P₂O₅ میرسد.
-
این محصول برای تولید کودهای فسفاته مانند DAP و TSP استفاده میشود.
2. فرایند حرارتی
مرحله 1: احتراق فسفر سفید
-
در این روش ماده اولیه، فسفر سفید (P₄) است.
-
فسفر سفید در کوره ویژه با اکسیژن میسوزد و پنتااکسید فسفر (P₂O₅) تشکیل میشود:
مرحله 2: جذب در آب
-
بخارات P₂O₅ در آب یا فسفریک اسید رقیق جذب میشوند و اسید فسفریک بسیار خالص تولید میگردد:
مرحله 3: تغلیظ
-
اسید فسفریک تولیدشده در این روش دارای خلوص بالا (تا 85% P₂O₅) است و پس از تغلیظ بهطور مستقیم در صنایع غذایی و دارویی مصرف میشود.
مقایسه دو روش
| ویژگی | روش مرطوب | روش حرارتی |
|---|---|---|
| ماده اولیه | سنگ فسفات + اسید سولفوریک | فسفر سفید |
| خلوص | متوسط (برای کود و صنایع شیمیایی) | بسیار بالا (برای صنایع غذایی و دارویی) |
| هزینه تولید | پایینتر | بالاتر |
| محصول جانبی | گچ فسفری (CaSO₄) | ندارد |
اسید فسفریک به عنوان یکی از مواد شیمیایی پرمصرف جهان، نقش کلیدی در صنایع کشاورزی، غذایی و شیمیایی ایفا میکند. با وجود برخی معایب نظیر خاصیت خورندگی، مزایای فراوان آن موجب شده است که همچنان تقاضای بالایی در بازار جهانی داشته باشد.
خرید فسفریک اسید
همانطور که احتمالا میدانید خرید فسفریک اسید باکیفیت، انتخاب تأمینکننده معتبر اهمیت زیادی دارد؛ چرا که خلوص و گرید این ماده، تعیینکننده کارایی آن در صنایع مختلف از جمله غذایی، دارویی، کشاورزی و شیمیایی است. مجموعه تأمین کالا تک با سالها تجربه در زمینه تأمین مواد اولیه شیمیایی، امکان فروش اسید فسفریک را در گریدهای صنعتی و خوراکی فراهم کرده است و همواره تلاش میکند با ارائه قیمت رقابتی به مشتریان خود مواد اولیه مورد نیاز آنها را تامین نماید.
اگر به دنبال بهترین شرایط برای قیمت اسید فسفریک و خریدی مطمئن هستید، کارشناسان ما آمادهاند تا مشاوره تخصصی ارائه دهند و شما را در انتخاب گرید مناسب همراهی کنند. همین امروز برای استعلام موجودی و خرید اسید فسفریک با بخش بازرگانی تأمین کالا تک تماس بگیرید.
در صنایع غذایی، اسید فسفریک معمولاً همراه با سایر اسیدهای خوراکی مانند اسید لاکتیک برای تنظیم pH، ایجاد طعم اسیدی ملایم و افزایش پایداری میکروبی استفاده میشود. اگر میخواهید درباره ویژگیها و کاربردهای اسید لاکتیک بیشتر بدانید، صفحه مربوط به این محصول در سایت تأمین کالا تک بهطور کامل آن را توضیح داده است.
تفاوت اسید فسفریک و اسید فسفریک ۸۵٪
بهطور کلی اسید فسفریک (Phosphoric Acid, H₃PO₄) یک ترکیب شیمیایی مشخص است، اما آنچه در بازار با نامهای مختلف عرضه میشود که با محلولهای آبی با درصد خلوص متفاوت هستند. بنابراین وقتی میگوییم اسید فسفریک ۸۵ درصد، منظور محلول آبی اسید فسفریک با غلظت ۸۵٪ است.- اسید فسفریک خالص (100%):
- در حالت خالص، جامد کریستالی سفید است.
- نقطه ذوب حدود 42°C دارد.
- در صنعت بهندرت بهصورت خالص استفاده میشود، چون بسیار جاذب رطوبت است و سریع محلول آبی تشکیل میدهد.
- اسید فسفریک ۸۵٪:
- رایجترین شکل تجاری و صنعتی این اسید است.
- مایعی شفاف، بیرنگ و شربتیشکل است.
- دانسیته آن در 25°C حدود 1.685 g/cm³ است.
- بهعنوان گرید خوراکی و صنعتی در بازار عرضه میشود.
- در صنایع غذایی (نوشابههای گازدار، افزودنی خوراکی)، دارویی، کشاورزی و شویندهها کاربرد گسترده دارد.
تفاوت اسید فسفریک صنعتی و خوراکی
اسید فسفریک صنعتی و اسید فسفریک خوراکی از نظر ساختار شیمیایی مشابهاند، اما در خلوص، روش تولید، میزان ناخالصیها و کاربرد نهایی تفاوتهای اساسی دارند. اسید فسفریک صنعتی معمولاً از طریق فرآیندهای معدنی نظیر حلسازی سنگ فسفات تولید میشود و ممکن است دارای مقدار بیشتری از فلزات سنگین، مواد معدنی ناخواسته و ناخالصیهای فرآیندی باشد. به همین دلیل صرفاً برای مصارف کشاورزی، صنعتی و شیمیایی مانند تولید کودها، پاککنندهها، اسیدشویی فلزات و صنایع پوششدهی مناسب است.
در مقابل، اسید فسفریک خوراکی با روشهای تصفیه پیشرفته و کنترلشدهتری تولید میشود تا استانداردهای بینالمللی Food Grade را رعایت کند. این گرید با خلوص بسیار بالا، فاقد آلودگیهای خطرناک و مناسب برای کاربردهای غذایی، دارویی و بهداشتی است. از این نوع اسید فسفریک در نوشابهسازی، صنایع لبنی، شیرینیپزی و تولید مکملها استفاده میشود.
سوالات متداول اسید فسفریک
-
کاربرد اسید فسفریک خوراکی چیست؟
بهطور کلی اسید فسفریک خوراکی در دوزهای استاندارد ایمن و مورد تأیید سازمانهای جهانی است.
-
آیا اسید فسفریک برای بدن مضر است؟
بنابراین اسید فسفریک ذاتاً خطرناک نیست، مصرف زیاد نوشیدنیهای حاوی آن ممکن است آثار نامطلوب ایجاد کند.
-
تفاوت اسید فسفریک و اسید استیک چیست؟
اسید فسفریک یک اسید معدنی قویتر و صنعتیتر است، درحالیکه اسید استیک بیشتر در صنایع غذایی و مصارف خانگی مانند سرکه کاربرد دارد.
-
آیا اسید فسفریک در نوشابه مضر است؟
اسید کلریدریک
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Vestibulum sagittis orci ac odio dictum tincidunt. Donec ut metus leo. Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per conubia nostra, per inceptos himenaeos. Sed luctus, dui eu sagittis sodales, nulla nibh sagittis augue, vel porttitor diam enim non metus. Vestibulum aliquam augue neque. Phasellus tincidunt odio eget ullamcorper efficitur. Cras placerat ut turpis pellentesque vulputate. Nam sed consequat tortor. Curabitur finibus sapien dolor. Ut eleifend tellus nec erat pulvinar dignissim. Nam non arcu purus. Vivamus et massa massa.