پرکلرواتیلن
پرکلرواتیلن یا تتراکلرواتیلن یک حلال کلردار با کاربرد وسیع در صنایع خشکشویی، فلزکاری و تولید مواد شیمیایی است. این مایع شفاف و غیرقابل اشتعال به دلیل قدرت حلکنندگی بالا و پایداری شیمیایی، جایگاه مهمی در فرآیندهای صنعتی دارد. با این حال، استفاده از آن باید همراه با رعایت کامل نکات ایمنی و محیطزیستی باشد.
پرکلرواتیلن با نام شیمیایی تتراکلرواتیلن (Tetrachloroethylene) یک ترکیب آلی کلردار با فرمول شیمیایی C₂Cl₄ است. این ماده شامل دو اتم کربن متصل با پیوند دوگانه و چهار اتم کلر است که موجب پایداری شیمیایی بالا و مقاومت در برابر واکنشهای اکسیداسیون میشود. ساختار مولکولی آن غیرقطبی است و همین ویژگی، حلالیت آن را برای بسیاری از ترکیبات آلی افزایش میدهد.
ویژگیهای پرکلرواتیلن
-
حالت فیزیکی: مایع شفاف و بیرنگ
-
بو: بوی تند و مشخص شبیه کلروفرم
-
نقطه جوش: حدود 121°C
-
نقطه ذوب: -22°C
-
چگالی: حدود 1.622 g/cm³ در 20°C
-
فشار بخار: نسبتاً بالا در دمای محیط
-
حلالیت در آب: بسیار کم (تقریباً 150 mg/L)
-
قابلیت حل بالا در چربیها و بسیاری از حلالهای آلی
کاربردهای پرکلرواتیلن
-
خشکشویی صنعتی – به عنوان حلال اصلی برای تمیز کردن منسوجات و البسه بدون آسیب به بافت.
-
حلال صنعتی – در صنایع رنگ، رزین، چسب و روغن برای حل و پاکسازی.
-
تولید مواد شیمیایی – پیشمادهای در سنتز ترکیبات فلوروکربنی و سایر حلالها.
-
صنایع فلزکاری – برای زدودن روغن و گریس از قطعات فلزی قبل از آبکاری یا رنگ.
-
صنایع خودروسازی – پاکسازی قطعات و تجهیزات موتور.
معایب پرکلرواتیلن
-
سمیت و اثرات زیستمحیطی: قرارگیری طولانیمدت میتواند باعث آسیب به کبد و سیستم عصبی شود.
-
پتانسیل آلودگی آبهای زیرزمینی در صورت نشتی.
-
نیاز به سیستم تهویه قوی برای استفاده ایمن.
مزایای پرکلرواتیلن
-
قدرت حلالیت بالا برای چربیها، روغنها و بسیاری از آلودگیها.
-
غیرقابل اشتعال، کاهش خطر آتشسوزی در محیط کار.
-
پایداری شیمیایی و عمر طولانی در چرخه مصرف.
-
کارایی بالا در تمیزکاری صنعتی بدون آسیب به سطح یا الیاف.
ایمنی و نگهداری پرکلرواتیلن
-
نگهداری در ظروف دربسته و مقاوم در برابر خوردگی.
-
انبارداری در مکان خنک، خشک و با تهویه مناسب.
-
استفاده از تجهیزات حفاظت فردی شامل دستکش، عینک ایمنی و ماسک مناسب.
-
جلوگیری از تماس مستقیم با پوست و استنشاق بخارات.
-
دفع پسماند طبق مقررات زیستمحیطی.
مشخصات فنی پرکلرواتیلن
نام شیمیایی | فرمول شیمیایی | شماره CAS | گرید | ظاهر فیزیکی | چگالی (در 20°C) | نقطه ذوب | فشار بخار |
---|---|---|---|---|---|---|---|
پرکلرواتیلن / تتراکلرواتیلن | C₂Cl₄ | 127-18-4 | صنعتی، خشکشویی، بخار، پالایشگاهی | مایع بیرنگ، شفاف، با بوی شیرین شبیه کلروفرم | 1.622 گرم بر سانتیمتر مکعب | 22.3- درجه سانتیگراد | حدود 18.5 میلیمتر جیوه در دمای 25°C |