بنزیل الکل

Benzyl Alcohol  یک ترکیب آروماتیک با ساختار الکل نوع اول است که به‌طور طبیعی در برخی روغن‌های گیاهی (مانند روغن یاس و دارچین) یافت می‌شود، اما بیشتر به‌صورت سنتزی تولید می‌گردد. این ماده به‌دلیل داشتن گروه عاملی هیدروکسی و حلقه بنزن، خواص حلالیتی، باکتری‌کش و تثبیت‌کنندگی دارد و در صنایع مختلف مانند داروسازی، آرایشی-بهداشتی، رنگ، پوشش و شوینده کاربرد گسترده‌ای دارد.

ساختار شیمیایی بنزیل الکل

• ساختار پایه: یک حلقه آروماتیک (C₆H₅)، متصل به گروه CH₂OH= بنزن+متیل+الکل
• فرمول مولکولی: 7 اتم کربن، 8 اتم هیدروژن، 1 اتم اکسیژن است
• جرم مولکولی: 14 g/mol
• نام‌های دیگر: Phenylmethanol, Benzenemethanol
• ماهیت ساختاری: یک الکل آروماتیک با خاصیت قطبی متوسط؛ دارای پیوند هیدروژنی ضعیف و توانایی حل‌کردن طیف گسترده‌ای از ترکیبات قطبی و غیرقطبی

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی بنزیل الکل

• حالت فیزیکی: مایع شفاف و بی‌رنگ
• بو: ملایم، خوشایند و آروماتیک
• نقطه جوش: حدود 205 °C
• pH (در محلول 1%): تقریباً خنثی (6–7)
• ویسکوزیته: حدود 5.9 mPa·s در دمای 25°C
• قابلیت اشتعال: بله، با نقطه اشتعال حدود 93°C

ویژگی‌های عملکردی بنزیل الکل

• حلال آلی قطبی: قابلیت حل کردن بسیاری از مواد مانند رزین‌ها، اسانس‌ها، رنگ‌ها و داروها
• ضد میکروب: در غلظت‌های خاص، دارای اثر نگهدارنده و آنتی‌باکتریال
• سازگاری با پوست: در غلظت‌های کنترل‌شده، ملایم و نسبتاً غیرتحریک‌کننده
• زیست‌تجزیه‌پذیر: بله – طبق OECD guidelines، به‌سرعت در محیط زیست تجزیه می‌شود

کاربردهای بنزیل الکل

1.  صنایع دارویی

• به‌عنوان نگهدارنده (preservative) در تزریقات (مثل داروی lidocaine)
• استفاده به‌عنوان حلال دارویی برای مواد کم‌حلال در آب
• ترکیب مجاز در فارماکوپه‌های USP، EP و JP

2. فرمولاسیون آرایشی و بهداشتی

• به‌عنوان نگهدارنده ملایم در کرم‌ها، لوسیون‌ها، شامپوها و پاک‌کننده‌های پوست
• افزایش قابلیت حل اسانس‌ها و رایحه‌ها
• در دئودورانت‌ها و فرمول‌های ضدتعریق

3. رنگ و پوشش

• به‌عنوان حلال در تولید رنگ‌های پایه رزینی، جوهرها و لاک‌ها
• کنترل ویسکوزیته و افزایش یکنواختی سطح خشک‌شده

4. مواد شوینده و پاک‌کننده صنعتی

• استفاده به‌عنوان کواترنر حلال (co-solvent) در شوینده‌های چندمنظوره
• کمک به انحلال چربی‌ها و آلودگی‌های صنعتی

5. کاربردهای خاص

• در تولید رزین‌های آلکیدی و پلی‌اورتان
• در صنایع عکاسی (به‌عنوان پایدارکننده)
• در صنایع نساجی و چرم به‌عنوان نرم‌کننده حلالی

مزایای بنزیل الکل

• حلال چندمنظوره برای فرمول‌های آرایشی، دارویی و صنعتی
• زیست‌تجزیه‌پذیر و نسبتاً ایمن در غلظت‌های مجاز
• خاصیت ضدباکتری ملایم بدون نیاز به ترکیبات قوی‌تر
• قابل ترکیب با بسیاری از حلال‌ها و ترکیبات فعال

معایب بنزیل الکل

• در غلظت بالا تحریک‌کننده پوست، چشم و مجاری تنفسی
• در تماس مکرر یا مزمن ممکن است باعث خشکی پوست یا واکنش‌های آلرژیک شود
• در دوز بالا (خوراکی یا تزریقی) سمیت سیستم عصبی دارد (طبق FDA و WHO)

راهنمای ایمنی و نگهداری بنزیل الکل

نام ماده: بنزیل الکل
فرمول شیمیایی بنزیل الکل : C₆H₅CH₂OH
شماره CAS: 100-51-6

 خطرات بنزیل الکل

 اقدامات ایمنی فردی و عمومی بنزیل الکل

 حفاظت فردی:

• استفاده از دستکش مقاوم شیمیایی (نیتریل یا لاتکس سنگین)

• عینک ایمنی آزمایشگاهی یا شیلد محافظ چشم

• ماسک نیم‌صورت در صورت استفاده در محیط بسته و گرم

• لباس محافظ آزمایشگاهی یا صنعتی

 اقدامات عمومی در محیط کار:

• کار در محیط با تهویه مناسب (هود یا اگزاست)

• جلوگیری از تماس طولانی‌مدت با پوست

• عدم استفاده یا نگهداری در نزدیکی منابع حرارتی یا شعله مستقیم

• نگهداری برگه SDS ماده در نزدیکی محل استفاده

 شرایط نگهداری بنزیل الکل

 توصیه‌های نهایی ایمنی

• پرسنل باید آموزش‌های HSE مرتبط با کار با حلال‌های آروماتیک را دیده باشند.

• در صورت استفاده صنعتی یا آزمایشگاهی، برگه SDS معتبر (مطابق GHS) باید در دسترس باشد.

• در حمل‌ونقل، از برچسب‌گذاری ایمنی و کلاس‌بندی خطر (UN No. 1990) طبق مقررات حمل مواد شیمیایی پیروی شود.