کوکامیدو پروپیل بتائین

کوکامیدو پروپیل بتائین، یک سورفکتانت آمفوتریک است که عمدتاً از مشتقات اسیدهای چرب روغن نارگیل و دی‌متیل‌آمین‌پروپیونیک اسید ساخته می‌شود. این ماده در فرمولاسیون محصولات شوینده و مراقبتی به‌عنوان عامل کف‌کننده، پاک‌کننده و نرم‌کننده استفاده می‌شود.

ساختار شیمیایی:
R–CO–NH–(CH₂)₃–N⁺(CH₃)₂–CH₂–COO⁻

• R  =  زنجیره آلکیلی اسید چرب (عمدتاً C₁₂ و C₁₄، و مقادیر کمتر C₁₆ و C₁₈)
• این ترکیب دارای یک بخش آبدوست (گروه بتائین) و یک بخش آبگریز (زنجیره آلکیلی) است.
• در pH  اسیدی بیشتر به صورت کاتیونی و در pH  قلیایی به صورت آنیونی رفتار می‌کند.

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی کوکامیدو پروپیل بتائین

• شکل ظاهری: مایع ویسکوز زرد کمرنگ تا کهربایی
• بو: بوی خفیف و مشخص روغن نارگیل
• چگالی (در 25°C): 1.045 – 1.085 g/cm³ (طبق Sigma-Aldrich)
• pH  محلول 10٪: 4.5 – 6.5 (بسته به خلوص و شرایط)
• مواد جامد فعال:  28 – 32٪
• انحلال‌پذیری: کاملاً محلول در آب
• پایداری در آب سخت: عالی
• سازگاری شیمیایی: با سورفکتانت‌های آنیونی، کاتیونی، غیروینی و آمفوتریک

کاربردهای کوکامیدو پروپیل بتائین

• صنایع شوینده و آرایشی
  • شامپوهای ملایم و شامپوی کودکان
  • صابون‌های مایع، ژل دوش، شوینده صورت
  • شوینده‌های مخصوص پوست حساس و مایع لباسشویی ملایم
• کاربردهای عملکردی
  • تثبیت‌کننده و تقویت‌کننده کف
  • عامل نرم‌کننده و مرطوب‌کننده پوست و مو
  • افزایش‌دهنده ویسکوزیته در فرمولاسیون

مزایای کوکامیدو پروپیل بتائین

• ملایم بر پوست و چشم (مطابق آزمون OECD 404 و 405)
• سازگار با انواع سورفکتانت‌ها
• پایداری بالا در بازه وسیع  pH
• زیست‌تجزیه‌پذیر و کم‌خطر برای محیط زیست (OECD 301 قابل قبول)
• فاقد سولفات (SLS/SLES) و تحریک کم

معایب و نکات ایمنی کوکامیدو پروپیل بتائین

• در برخی افراد ممکن است حساسیت تماسی آلرژیک ایجاد کند (عمدتاً ناشی از آلاینده دی‌متیل‌آمینوپروپیل‌آمین (DMAPA)  یا آمیدوآمین باقی‌مانده در محصول نهایی)
• امکان تشکیل نیتروزآمین‌ها در حضور نیتریت‌ها در شرایط خاص
• قیمت کمی بالاتر از سورفکتانت‌های سنتزی معمول مانند SLES

ایمنی و نگهداری کوکامیدو پروپیل بتائین

• تماس پوستی و چشمی: کم‌تحریک، ولی در تماس مستقیم طولانی بهتر است با آب شسته شود
• استنشاق: فاقد بخارات مضر در دمای محیط
• نقطه اشتعال: بیش از 100°C
• شرایط نگهداری: در ظرف پلمب‌شده، محیط خشک و خنک، دور از نور مستقیم و مواد اکسیدکننده قوی
• پایداری محیطی: تجزیه‌پذیر در آب و کم‌خطر برای موجودات آبزی