دنس سودا
دنس سودا (Dense Soda Ash) یا کربنات سدیم سنگین یک نمک معدنی قلیایی با فرمول شیمیایی Na₂CO₃ است که در حالت جامد بهصورت کریستال سفید، دانهدرشت و بدون بو دیده میشود. این ماده برخلاف نوع سبک (Light Soda Ash)، دارای دانسیته بالاتر و سایز ذرات بزرگتر است و در فرآیندهایی که نیاز به استحکام فیزیکی یا زمان انحلال پایینتر دارند استفاده میشود.
ساختار شیمیایی دنس سودا
-
نام شیمیایی: سدیم کربنات سنگین (Dense Sodium Carbonate)
-
فرمول مولکولی: Na₂CO₃
-
ساختار: یونهای Na⁺ و CO₃²⁻ در ساختار بلوری یونی
-
شماره CAS: 497-19-8
-
وزن مولکولی: 105.99 g/mol
ویژگیهای دنس سودا
ویژگی | مقدار یا توضیح |
---|---|
حالت فیزیکی | جامد، دانهدرشت، کریستالی سفید |
چگالی (در 20°C) | حدود 1.04 g/cm³ (ظاهری) – بسته به فشردگی |
دانسیته بالک | 1.0 تا 1.2 g/cm³ (معمولاً 1.1 g/cm³) |
نقطه ذوب | 851°C |
نقطه جوش (تجزیه میشود) | در دمای بالا تجزیه به Na₂O و CO₂ |
حلالیت در آب (25°C) | حدود 220 g/L |
pH محلول آبی (1%) | حدود 11.4 – 11.6 |
ویسکوزیته | ندارد (جامد است) |
ظاهر | فاقد بو، غیرخورنده در حالت معمولی |
کاربردهای دنس سودا
صنعت شیشهسازی:
-
یکی از سه ماده اصلی تولید شیشه (همراه با سیلیس و آهک)
-
کاهش نقطه ذوب سیلیس و بهبود خواص شیشه مذاب
تصفیه آب:
-
تنظیم pH و کاهش سختی موقت آب
-
خنثیسازی اسیدها و بهبود شرایط رسوبگیری
شویندهها:
-
کاربرد در پودر لباسشویی صنعتی برای افزایش خاصیت قلیایی و حذف یونهای سخت
-
کمک به عملکرد مؤثر سورفکتانتها
صنایع کاغذ و نساجی:
-
بازیافت الیاف سلولزی، پاکسازی خمیر کاغذ
-
کنترل اسیدیته در فرایند رنگرزی و سفیدسازی
صنایع فلزی و پتروشیمی:
-
کنترل pH در فرآیندهای استخراج فلز
-
بهعنوان عامل پاککننده یا تنظیمکننده pH در واحدهای شیمیایی
✅ مزایای دنس سودا
-
تراکم بالا = مصرف پایینتر در فرایندها نسبت به سودا سبک
-
عدم تولید گرد و غبار زیاد = حمل و انبارداری ایمنتر
-
پایداری شیمیایی و دمایی بالا
-
مقرونبهصرفه و در دسترس در مقیاس صنعتی
-
سازگار با طیف وسیعی از سیستمهای صنعتی
❌ معایب دنس سودا
-
قلیایی بودن بالا = نیاز به مراقبت در تماس با پوست و چشم
-
در صورت ترکیب با اسیدها، تولید گرما و گاز CO₂
-
در صورت نگهداری نامناسب، جذب رطوبت و ایجاد کلوخه (Cake Formation)
-
نیاز به نگهداری در محیط خشک و دور از اسیدها
ایمنی و نگهداری دنس سودا
مورد ایمنی | توضیح |
---|---|
طبقهبندی GHS | Irritant (تحریک پوست و چشم) – R36/38 |
تماس پوستی | استفاده از دستکش لاستیکی توصیه میشود |
تماس چشمی | استفاده از عینک ایمنی ضروری است |
استنشاق گرد و غبار | نیاز به ماسک در محیطهای بسته |
بستهبندی | کیسههای چندلایه 25 یا 50 کیلویی – ضد رطوبت |
شرایط انبارداری | خشک، خنک، دور از مواد اسیدی و منابع رطوبت |
نحوه حمل و نقل | بدون طبقهبندی خطرناک – بار خشک معمولی |
مشخصات فنی دنس سودا
مشخصات | مقدار / توضیح |
---|---|
نام ماده | بیکربنات سدیم (Sodium Bicarbonate) |
فرمول شیمیایی | NaHCO₃ |
گرید | صنعتی، غذایی (E500)، دارویی |
ظاهر | پودر سفید یا کریستالهای ریز |
خلوص | ≥ 99.0% |
pH محلول 1% | 8.4 – 8.6 |
چگالی | 2.20 g/cm³ |
حلالیت در آب | بسیار محلول (~96 g/L) |
نقطه ذوب / تجزیه | 50°C / تجزیه کامل در ~270°C |
بستهبندی | کیسه 25 کیلوگرمی – پاکت کاغذی – گالن 5 کیلوگرمی |