اتوکسی پروپانول

اتوکسی پروپانول (Ethoxypropanol) که با نام کامل 1-اتوکسی-2-پروپانول (1-Ethoxy-2-propanol) نیز شناخته می‌شود، یک ترکیب شیمیایی بی‌رنگ، شفاف، با بوی ملایم اتر مانند است که در گروه حلال‌های گلیکول اتر قرار دارد. این ماده به دلیل داشتن هم‌زمان گروه‌های قطبی و غیرقطبی، به‌عنوان حلال مؤثر در صنایع رنگ، جوهر، پوشش، مواد شوینده، رزین و چاپ استفاده می‌شود.

ساختار شیمیایی

فرمول مولکولی: C₅H₁₂O₂
فرمول ساختاری: CH₃CH(OCH₂CH₃)CH₂OH
نام IUPAC: 1-Ethoxy-2-propanol
نوع ترکیب: گلیکول اتر تک‌عاملی (Monoether of propylene glycol)

ترکیب دارای دو گروه عملکردی مهم است:

گروه هیدروکسیل (–OH) → قطبیت و قابلیت حل در آب

گروه اتری (–O–CH₂CH₃) → قابلیت انحلال مواد آلی

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی

ویژگی	مقدار / توضیح
حالت فیزیکی	مایع شفاف، بی‌رنگ
بوی خاص	ملایم و شبیه اتر
جرم مولکولی	104.15 g/mol
نقطه جوش	حدود 135°C
نقطه انجماد	حدود –60°C
چگالی (20°C)	0.925 – 0.935 g/cm³
حلالیت در آب	کاملاً محلول
فشار بخار (20°C)	حدود 2.8 mmHg
ویسکوزیته (در 25°C)	حدود 2.5 mPa·s
قابلیت اشتعال	بله – نقطه اشتعال حدود 39°C

کاربردهای اتوکسی پروپانول

صنایع رنگ و رزین:
- به‌عنوان حلال با تبخیر کنترل‌شده برای رنگ‌های پایه‌آبی و پایه‌حلال
- بهبود جریان‌پذیری و براقیت پوشش‌ها
صنایع چاپ و جوهر:
- حامل رنگ‌دانه و حلال در جوهر چاپ (Inkjet, Screen, Flexo)
- کنترل سرعت خشک‌شدن و جلوگیری از گرفتگی نازل‌ها
مواد شوینده و تمیزکننده صنعتی:
- حلال برای چربی‌زدایی سطوح فلزی، شیشه و پلاستیک
- کاربرد در پاک‌کننده‌های نیمه‌فرار و غیرخورنده
صنایع آرایشی و بهداشتی (محدود):
- در فرمولاسیون برخی محصولات مو و پوست به عنوان حامل
فرمولاسیون‌های کشاورزی و آفت‌کش‌ها:
- بهبود پخش‌پذیری و انحلال ترکیبات فعال در محلول‌های اسپری‌شونده