سود مایع
سود مایع با نام علمی سدیم هیدروکسید محلول (NaOH Solution) یک محلول قلیایی شفاف، بیرنگ و بسیار خورنده است که در غلظتهای مختلف (عمدتاً ۵۰٪ وزنی) عرضه میشود. این ماده یکی از پرکاربردترین محصولات پایه در صنعت شیمی و فرایندهای صنعتی به شمار میرود و در بسیاری از کاربردهای سنتزی، تصفیهای، خورندهزدایی و قلیاییسازی استفاده میشود.
ساختار شیمیایی سود مایع
-
نام شیمیایی: سدیم هیدروکسید (محلول در آب)
-
فرمول مولکولی: NaOH (aq)
-
ساختار: محلول یونی شامل یونهای Na⁺ و OH⁻ در آب
-
شماره CAS: 1310-73-2
-
غلظت رایج صنعتی: ۵۰٪ وزنی
-
وزن مولکولی (NaOH): 40.00 g/mol
ویژگیهای سود مایع
ویژگی | مقدار / توضیح |
---|---|
حالت فیزیکی | مایع شفاف، بیرنگ، بدون بو |
چگالی (در غلظت 50%) | حدود 1.52 g/cm³ در 20°C |
نقطه انجماد (50%) | حدود 12°C+ |
نقطه جوش (50%) | حدود 143°C |
pH محلول | حدود 14 |
ویسکوزیته (در 20°C) | حدود 3.5 mPa·s (بالاتر از آب) |
حلالیت در آب | محلول کامل – بسیار قلیایی و گرمازا |
ظاهر | شفاف، روان، بدون ذرات معلق |
کاربردهای سود مایع
🔹 صنایع شیمیایی پایه:
-
خنثیسازی اسیدها، کنترل pH، بازیابی مواد زائد اسیدی
-
واکنشدهنده در تولید مواد شوینده، سفیدکننده، رزین، چسب و رنگ
🔹 تصفیه آب و فاضلاب:
-
کنترل pH و حذف فلزات سنگین
-
خنثیسازی پسابهای اسیدی صنایع مختلف
🔹 صنعت کاغذ و خمیرکاغذ (Pulp & Paper):
-
فرآیند کرافت برای جداسازی لیگنین
-
بازیافت کاغذ و سفیدسازی با NaOH
🔹 صنایع نفت، گاز و پتروشیمی:
-
شیرینسازی گاز طبیعی (جذب H₂S و CO₂)
-
خنثیسازی اسیدها و تصفیه روغن پایه
🔹 صنایع غذایی:
-
تمیزکاری خطوط تولید (CIP)
-
در فرایند فرآوری زیتون و کاکائو (در غلظتهای کنترلشده – گرید خوراکی)
مزایای سود مایع
-
فرم محلول = سهولت تزریق و دوزینگ در فرایندها
-
پایداری بالا در محلول – حملونقل آسانتر نسبت به سود جامد
-
در دسترس در حجم بالا و غلظتهای متنوع (30٪ تا 50٪)
-
کاربردهای چندمنظوره – از پتروشیمی تا صنایع غذایی
معایب سود مایع
-
خورنده بسیار شدید برای پوست، چشم، فلزات سبک و تجهیزات غیرمقاوم
-
واکنش گرمازا هنگام رقیقسازی → نیاز به دقت بالا
-
نیاز به مخازن خاص (پلیاتیلن یا فولاد روکشدار) برای انبارداری
-
قابل اشتعال نیست، اما در صورت تماس با مواد قابل اشتعال تولید گرما میکند
ایمنی و نگهداری سود مایع
مورد | اقدامات ایمنی پیشنهادی |
---|---|
طبقهبندی GHS | H314 – خورنده شدید پوست و چشم |
تجهیزات حفاظت فردی (PPE) | دستکش نئوپرن، عینک ایمنی، شیلد صورت، ماسک تنفسی |
تماس با پوست / چشم | شستوشوی فوری با آب سرد حداقل ۱۵ دقیقه، مراجعه پزشکی |
نشت یا ریزش | جمعآوری با پمپ ضد خوردگی یا مواد جاذب قلیایی |
ذخیرهسازی | مخزن HDPE یا فولاد روکشدار، دارای تهویه و دور از اسیدها |
دمای نگهداری مطلوب | بین 15°C تا 35°C |
بستهبندی صنعتی رایج | بشکههای 220 لیتری / تانکرهای 1000 لیتری / فلهای |
مشخصات فنی سود مایع
ویژگی فنی | مقدار / توضیح |
---|---|
نام محصول | سود مایع – Caustic Soda Liquid 50% |
فرمول شیمیایی | NaOH (aq) |
خلوص | حداقل 49% تا حداکثر 51% وزنی |
چگالی در 20°C | 1.515 – 1.525 g/cm³ |
نقطه جوش (50%) | 143°C |
نقطه انجماد | #ERROR! |
pH محلول (1%) | حدود 14 |
ویسکوزیته در 20°C | حدود 3.5 mPa·s |
بستهبندی صنعتی | بشکه 220L، تانکر IBC، حمل فلهای تانکری |
ظاهر | شفاف، بدون بو، بدون ذرات معلق |