استئارات منیزیم
استئارات منیزیم یک ترکیب شیمیایی جامد، سفیدرنگ و پودری است که از واکنش اسید استئاریک با منیزیم حاصل میشود. این ماده بهدلیل خواص روانکنندگی، ضدچسبندگی و پایداری بالا، بهطور گسترده در صنایع داروسازی، غذایی، آرایشی و پلاستیک کاربرد دارد.
بهطور ساده، میتوان گفت استئارات منیزیم مادهای است که موجب لغزندگی و جلوگیری از چسبندگی مواد به تجهیزات صنعتی میشود و نقش کلیدی در کنترل فرآیندهای تولید دارد.
ساختار شیمیایی استئارات منیزیم
فرمول شیمیایی Magnesium Stearate برابر با:
Mg(C₁₈H₃₅O₂)₂
است که از دو یون استئارات (C₁₈H₃₅O₂⁻) و یک یون منیزیم (Mg²⁺) تشکیل شده است.
این ساختار یونی باعث میشود ماده دارای خاصیت آبگریزی، پایداری حرارتی مناسب و رفتار ضدچسبندگی قوی باشد.
در واقع، استئارات منیزیم یک نمک فلزی اسید چرب محسوب میشود که از ترکیب اسید چرب بلندزنجیر (مانند اسید استئاریک یا پالمیتیک) با منیزیم حاصل میگردد.
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی استئارات منیزیم
| ویژگی | مقدار / توضیح |
|---|---|
| نام شیمیایی | استئارات منیزیم (Magnesium Stearate) |
| فرمول شیمیایی | Mg(C₁₈H₃₅O₂)₂ |
| شماره CAS | 557-04-0 |
| جرم مولکولی | 591.24 g/mol |
| ظاهر فیزیکی | پودر سفید، نرم و سبک با بافت چرب |
| بو و طعم | بیبو، با طعم چرب خنثی |
| نقطه ذوب | حدود 130 تا 150°C |
| چگالی (در 20°C) | 1.03 g/cm³ |
| حلالیت در آب | غیر محلول، اما محلول در اتانول، اتر و بنزن |
| pH محلول در اتانول | 6.5 – 8.0 |
| فشار بخار | ناچیز |
| پایداری شیمیایی | پایدار در شرایط معمول دما و رطوبت، اما در مجاورت اسیدها ممکن است تجزیه شود. |
فرآیند تولید استئارات منیزیم
تولید استئارات منیزیم معمولاً از طریق واکنش خنثیسازی بین اسید استئاریک و نمکهای منیزیم (مانند کلرید منیزیم یا اکسید منیزیم) انجام میشود. فرآیند بهطور کلی شامل مراحل زیر است:
-
واکنش اسید چرب با اکسید یا هیدروکسید منیزیم:
2C17H35COOH+Mg(OH)2→Mg(C17H35COO)2+2H2O2C₁₇H₃₅COOH + Mg(OH)₂ → Mg(C₁₇H₃₅COO)₂ + 2H₂O2C17H35COOH+Mg(OH)2→Mg(C17H35COO)2+2H2O
-
شستوشو و تصفیه محصول: جداسازی ناخالصیها و خشککردن در دمای کنترلشده.
-
آسیاب و یکنواختسازی ذرات: برای رسیدن به توزیع اندازه مناسب در کاربردهای دارویی و غذایی.
در صنعت، دو نوع فرآیند خشک و تر برای تولید وجود دارد. روش خشک برای تولید گرید صنعتی و روش تر برای گرید دارویی و خوراکی کاربرد دارد.
گریدهای مختلف استئارات منیزیم در بازار ایران
| نوع گرید | درجه خلوص و ویژگیها | کاربردها |
|---|---|---|
| گرید دارویی (Pharma Grade) | خلوص بالا (≥99%)، فاقد فلزات سنگین، مطابق استاندارد USP/BP | قرصسازی، کپسول، مکملها، داروهای خشک |
| گرید خوراکی (Food Grade) | خلوص بالا، مناسب برای تماس با مواد غذایی، بدون بو | صنایع غذایی، شیرینیجات، شکلات، ادویهجات |
| گرید آرایشی (Cosmetic Grade) | ذرات ریزتر، فاقد بو و مناسب برای فرمولهای پوست | کرم، لوسیون، پودرهای آرایشی |
| گرید صنعتی (Industrial Grade) | دارای مقدار جزئی ناخالصی، هزینه کمتر | روانکننده پلاستیک، لاستیک، رنگ، چسب |
کاربردهای استئارات منیزیم
استئارات منیزیم بهعنوان یک ماده چندمنظوره در طیف وسیعی از صنایع مورد استفاده قرار میگیرد:
داروسازی:
-
روانکننده و ضدچسبنده در تولید قرصها و کپسولها
-
کمک به آزادسازی سریع قرص از قالب
-
افزایش یکنواختی ترکیب پودرها
-
استفاده بهعنوان عامل ضد رطوبت در مکملها
صنایع غذایی:
-
بهبوددهنده بافت در محصولات پودری (ادویه، پودر شیر، نوشیدنی فوری)
-
جلوگیری از چسبندگی در ترکیبات پودر
-
بهعنوان امولسیفایر در شکلات و آدامس
صنایع آرایشی و بهداشتی:
-
عامل ماتکننده و پایدارکننده در کرمها و لوسیونها
-
جلوگیری از تجمع چربی در ترکیبات پودری (مثل پودر بچه)
-
کمک به جذب یکنواخت رنگ در محصولات آرایشی
در صنایع صنعتی:
-
بهعنوان روانکننده و ضداصطکاک در تولید پلاستیک و لاستیک
-
استفاده در صنایع رنگ و رزین برای افزایش روانی و جلای سطح
معایب و محدودیتهای استئارات منیزیم
-
مصرف بیشازحد در قرصها ممکن است باعث کاهش سرعت حلشدن دارو شود.
-
در برخی افراد حساس، ممکن است موجب تحریک معده یا آلرژی خفیف گردد.
-
در گریدهای پایینتر، وجود ناخالصیهای فلزی (مانند آهن یا سرب) ممکن است کیفیت محصول را کاهش دهد.
مزایا و نقاط قوت استئارات منیزیم
✅ عملکرد عالی بهعنوان روانکننده و ضدچسبنده
✅ افزایش پایداری حرارتی در فرآیندهای صنعتی
✅ سازگاری بالا با اکثر مواد افزودنی و فعال
✅ غیرسمی و ایمن برای استفاده در صنایع دارویی و غذایی
✅ مقرونبهصرفه و در دسترس بودن در بازار ایران
ایمنی و نگهداری استئارات منیزیم
-
مادهای غیرقابل اشتعال و غیرسمی است.
-
باید در محیط خشک، خنک و دور از منابع حرارت نگهداری شود.
-
تماس مستقیم با پوست یا چشم بهتر است با آب شستوشو داده شود.
-
انبارداری: در کیسههای چندلایه 25 کیلوگرمی با لایه داخلی پلیاتیلن.
فرآیند کنترل کیفیت و آزمایشها
در صنایع دارویی و غذایی، استئارات منیزیم باید تحت آزمونهای دقیق کنترل کیفیت قرار گیرد:
-
آزمون خلوص (≥99%)
-
اندازه ذرات
-
میزان فلزات سنگین
-
نقطه ذوب و pH
-
آزمون چگالی و رطوبت
مقایسه با سایر استئاراتها
برای لینکسازی و افزایش قدرت سئوی داخلی پیشنهاد میشود ارتباط این صفحه با موارد زیر برقرار شود:
-
استئارات کلسیم
-
استئارات روی
-
اسید استئاریک
-
سدیم استئارات
این ترکیبات همخانواده هستند و خواص مشابهی دارند اما از نظر کاربرد و رفتار فیزیکی تفاوتهایی دارند.
استئارات منیزیم یکی از ترکیبات کلیدی و پرکاربرد در صنایع مختلف است که بهدلیل ویژگیهای روانکنندگی، پایداری و ایمنی بالا جایگاه ویژهای در فرمولاسیون دارویی، غذایی و آرایشی دارد.
در بازار ایران، برندهای چینی و آلمانی بیشترین تقاضا را دارند و انتخاب گرید مناسب، تأثیر مستقیمی بر کیفیت محصول نهایی دارد.
برای خرید این ماده، انتخاب تأمینکنندهای معتبر مانند تأمین کالا تک که محصولات دارای گواهی اصالت و آنالیز (COA) ارائه میدهد، اهمیت فراوانی دارد.
کارشناسان ما آمادهاند تا بهصورت رایگان شما را در انتخاب بهترین ماده شیمیایی راهنمایی کنند.
مشخصات فنی استئارات منیزیم
| پارامتر فنی | توضیحات و مقادیر فنی |
|---|---|
| نام شیمیایی (Chemical Name) | استئارات منیزیم (Magnesium Stearate) |
| فرمول شیمیایی (Chemical Formula) | Mg(C₁₈H₃₅O₂)₂ |
| ظاهر فیزیکی (Physical Appearance) | پودر نرم و سفید تا سفید مایل به کرم با بافت چرب و سبک |
| چگالی (در 20°C) | حدود 1.03 g/cm³ |
| نقطه ذوب (Melting Point) | بین 130 تا 150°C (تجزیه قبل از ذوب کامل) |
| حلالیت در آب (Solubility in Water) | غیرمحلول در آب، ولی محلول در اتانول، بنزن و کلروفرم |
| فشار بخار (Vapor Pressure) | بسیار ناچیز – غیر فرار در دمای محیط |
| pH محلول در اتانول (1%) | حدود 6.5 – 8.0 |
| جرم مولکولی (Molecular Weight) | 591.24 g/mol |
| پایداری حرارتی | پایدار تا دمای حدود 150°C – در حرارت بالا ممکن است تجزیه شود |
| نقطه اشتعال (Flash Point) | غیر قابل اشتعال |
| بستهبندی رایج | کیسههای چندلایه 25 کیلوگرمی با پوشش داخلی پلیاتیلن (PE) |
