دسته بندی
کاربرد

    انیدرید مالئیک

    انیدرید مالئیک یک واسط شیمیایی بسیار مهم با فرمول مولکولی C₄H₂O₃ و شماره CAS: 108-31-6 است. این ترکیب به‌صورت جامد سفید تا بی‌رنگ، با بوی تند و تحریک‌کننده تولید می‌شود و کاربرد وسیعی در صنایع پلی‌استر، رزین، پوشش‌دهی سطوح، داروسازی، کشاورزی و افزودنی‌های صنعتی دارد.

    ساختار شیمیایی انیدرید مالئیک

    این ماده به‌عنوان انیدرید اسید دوکربوکسیلیک (مالئیک اسید) شناخته می‌شود. ساختار آن یک حلقه پنج‌عضوی ناپایدار است که دارای واکنش‌پذیری بالا بوده و به همین دلیل در واکنش‌های دی‌نیوفیل، پلیمریزاسیون، اصلاح سطح و سنتز مواد شیمیایی آلی بسیار مفید است.

    ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی انیدرید مالئیک

    • فرمول شیمیایی: C₄H₂O₃
    • CAS Number: 108-31-6
    • نام IUPAC: 2,5-Furandione
    • ظاهر: پودر یا بلور سفید (گاهی بی‌رنگ)، با بوی تند و تحریک‌کننده
    • جرم مولکولی: 06 g/mol
    • چگالی (20 °C): ~1.48 g/cm³
    • نقطه ذوب: 52–56 °C
    • نقطه جوش: ~202 °C در فشار 760 mmHg  (با تجزیه)
    • فشار بخار (20 °C): ~0.16 mmHg
    • حلالیت در آب: حدود 79 g/L در25 °C (به‌سرعت هیدرولیز می‌شود و به اسید مالئیک تبدیل می‌گردد)
    • پایداری: حساس به رطوبت، در حضور آب به سرعت هیدرولیز می‌شود

    مزایای انیدرید مالئیک

    • پیش‌ماده کلیدی در تولید رزین‌های پلی‌استر غیر اشباع (UPR) مورد استفاده در صنعت پوشش‌ها، چاپ و تولید کامپوزیت‌های FRP
    • واسط مهم در سنتز مواد شیمیایی مانند 1,4-بوتان‌دی‌اُل، تتراهیدروفوران (THF)، γ-بوتیرولاکتون (GBL) و پلیمرهای تخصصی
    • استفاده در تولید پاک‌کننده‌ها، افزودنی‌های کشاورزی، سورفکتانت‌ها و مواد آرایشی
    • ماده اولیه در سنتز کوپلیمرهای مهندسی مانند استایرن– مالئیک انیدرید (SMA)

    معایب و محدودیت‌ها انیدرید مالئیک

    • خورنده و تحریک‌کننده شدید پوست، چشم و دستگاه تنفسی
    • ایجاد حساسیت تنفسی و پوستی (Sensitizer)
    • قابلیت تشکیل گرد و غبار انفجاری؛ نیاز به شرایط ایمن در انبارداری و حمل‌ونقل
    • حساسیت به رطوبت؛ در اثر تماس با آب یا رطوبت هوا، هیدرولیز شده و به اسید مالئیک تبدیل می‌شود

    کاربردهای انیدرید مالئیک

    • سنتز رزین‌های پلی‌استر غیر اشباع (UPR) برای صنایع FRP، پوشش و چسب‌ها
    • تولید پلاستی‌سایزرها و اصلاح‌کننده‌های PVC
    • استفاده در داروسازی به‌عنوان واسطه سنتز ترکیبات فعال
    • تولید سورفکتانت‌ها، افزودنی‌های کشاورزی، مواد شوینده و محصولات آرایشی
    • سنتز کوپلیمرها در صنایع پلاستیک و خودروسازی

    ایمنی و نگهداری انیدرید مالئیک

    • طبقه‌بندی GHS: خطرناک برای پوست، چشم و دستگاه تنفسی
    • کدهای خطر (H-Statements):
      • H302: زیان‌آور در صورت بلعیدن
      • H314: باعث سوختگی شدید پوست و آسیب جدی به چشم می‌شود
      • H317: ممکن است باعث حساسیت پوستی شود
      • H335: ممکن است باعث تحریک دستگاه تنفسی شود
      • H373: ممکن است در اثر مواجهه طولانی‌مدت به اندام‌ها آسیب برساند
    • PPE مورد نیاز:
      • دستکش مقاوم در برابر مواد شیمیایی (ترجیحاً نیتریل)
      • لباس محافظ شیمیایی
      • عینک ایمنی یا شیلد محافظ
      • ماسک یا فیلتر تنفسی در محیط‌های دارای گرد و غبار
    • شرایط ذخیره‌سازی:
      • محیط خشک و خنک
      • تهویه مناسب
      • بسته‌بندی محکم و مقاوم در برابر رطوبت
      • دور از حرارت و منابع اشتعال
    • اقدامات اضطراری:
      • در تماس با پوست یا چشم: شست‌وشوی فوری با آب فراوان
      • در استنشاق بخار یا گرد و غبار: انتقال فرد به هوای تازه
      • در بلعیدن: مراجعه فوری به پزشک (بدون القای استفراغ)

    مشخصات فنی انیدرید مالئیک