مونو اتانول امین

مونو‌اتانول‌آمین (MEA)، با فرمول مولکولی C₂H₇NO و CAS شماره 141‑43‑5، یک آمین اولیه است که دارای گروه‌های آمینو و هیدروکسیل بوده و به صورت مایع بی‌رنگ با بوی شدید آمونیاکی عرضه می‌شود. این ماده در صنایع تصفیه گاز، تولید شوینده‌ها، افزودنی‌های بتن، کاتالیزورها و محصولات مراقبت شخصی کاربرد فراوان دارد.

ساختار مونو اتانول امین

فرمول IUPAC: 2‑آمینواتان‌۱‑اول (2-Aminoethan‑1‑ol)
مولکول دو عملکرده با گروه –NH₂ و –OH در ساختار خود دارد و به عنوان ساده‌ترین عضو خانواده اتانول‌آمین‌ها شناخته می‌شود.

ویژگی‌های مونو اتانول امین

ویژگی	مقدار / توضیح
ظاهر فیزیکی	مایع ویسکوز، بی‌رنگ، بوی آمونیاکی
چگالی (20 °C)	~1.0117 g/cm³
نقطه ذوب	≈ 10.3 °C
نقطه جوش	≈ 170 °C
فشار بخار (20 °C)	~64 Pa
pKa (25 °C)	9.50
حلالیت در آب	کاملاً محلول در آب و الکل‌ها
ویسکوزیته (20 °C)	~23.2 mPa·s
ضریب شکست نور (nD)	1.4539

مزایای مونو اتانول امین

جذب مؤثر گازهای اسیدی (CO₂ و H₂S) در واحدهای تصفیه گاز صنعتی (amine gas treating)
خنثی‌کنندگی و امولسیفایر قابل تنظیم در شوینده‌ها و محصولات مراقبت شخصی
عملکرد به‌عنوان واسطه شیمیایی در تولید پلیمر، دارو، رنگ و رزین؛ همچنین کاتالیزور در تولید فوم پلی‌یورتان

معایب مونو اتانول امین

خورندگی بالا و تحریک‌کننده پوست و چشم؛ تماس مستقیم ممکن است منجر به سوختگی شدید شود.
بخارات می‌تواند تحریک تنفسی ایجاد کند؛ استنشاق مزمن خطرناک است.
داده‌های سمیت خوراکی نشان‌دهنده خطر متوسط (LD₅₀ در موش ≈ 3320 mg/kg).
محیط‌زیستی مضر برای آبزیان و باید قبل از دفع خنثی‌سازی یا رقیق‌سازی شود.

کاربردهای مونو اتانول امین

تصفیه گاز (Gas sweetening): حذف CO₂ و H₂S از انواع گازهای فرآیندی، طبیعی و خروجی سوخت فسیلی
شوینده‌ها و پاک‌کننده‌ها: به عنوان عامل امولسیون‌کننده و pH تنظیم‌کننده در شوینده‌های صنعتی و آرایشی
صنعت بتن: افزودنی برای روان‌کننده‌های افزودنی کنترلی و نفوذپذیری بتن.
ساخت ترکیبات شیمیایی و دارویی: واسطه در واکنش‌های تولید EDTA

ایمنی و نگهداری مونو اتانول امین

ساختار ایمنی MEA شامل خطرات جدی است:

نشانه GHS: Danger – H314 (سوختگی پوست و چشم)، H335 (تحریک تنفسی)
تجهیزات حفاظتی (PPE): لباس مقاوم شیمیایی، دستکش نیتریل، عینک ایمنی یا شیلد چشمی، محافظ تنفسی در فضاهای بسته.
ظروف انبارداری: محیط خشک و خنک، دور از منابع حرارتی و اشتعال، بسته‌بندی محکم، تهویه مناسب.
اقدامات اضطراری:
- در صورت تماس با پوست: شست‌وشوی فوری با آب
- در صورت تماس چشم: شستشوی حداقل ۱۵ دقیقه و مراجعه پزشکی
- از بین بردن نشت با استفاده از جذب‌کننده خشک و جلوگیری از پخش بخار یا پاشیده شدن