پلی اتیلن گلیکول 600
پلی اتیلن گلیکول 600 (PEG 600) یک پلیمر خطی محلول در آب است که به دلیل وزن مولکولی متوسط خود و ویژگی‌های منحصر به فرد فیزیکی و شیمیایی، در صنایع دارویی، آرایشی و بهداشتی، شیمیایی و صنعتی کاربرد گسترده دارد. این ماده به عنوان نرم‌کننده، مرطوب‌کننده و حلال در فرمولاسیون‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. به دلیل حلالیت بالا، غیر سمی بودن و سازگاری با مواد مختلف، پلی اتیلن گلیکول 600 یکی از مواد اولیه پرکاربرد در بازار شیمیایی به شمار می‌آید.
ساختار شیمیایی پلی اتیلن گلیکول 600
پلی اتیلن گلیکول 600 یک پلی‌اتر خطی است که از واکنش اتیلن اکساید با آب یا الکل‌ها تولید می‌شود. فرمول شیمیایی آن به شکل زیر است:
H-(O-CH₂-CH₂)n-OH
که در آن n ≈ 13 برای PEG 600 است و این نشان‌دهنده متوسط وزن مولکولی حدود 600 دالتون می‌باشد.
ساختار شیمیایی آن باعث می‌شود که PEG 600 خاصیت هیدروفیلی و حلالیت بالا در آب و برخی حلال‌های آلی داشته باشد.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی پلی اتیلن گلیکول 600
| ویژگی | مشخصات |
|---|---|
| ظاهر فیزیکی | مایع چسبناک شفاف تا زرد روشن |
| وزن مولکولی | تقریباً 600 دالتون |
| حلالیت | محلول در آب و اکثر حلال‌های آلی قطبی |
| نقطه ذوب | حدود 20-25°C |
| چگالی (در 20°C) | 1.12 g/cm³ |
| PH محلول آبی 10% | 5-7 |
| بوی | بدون بو یا کم‌بو |
| پایداری | پایدار در شرایط معمولی، مقاوم در برابر اکسیداسیون و حرارت متوسط |
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی PEG 600 باعث شده است که این ماده در فرمولاسیون‌های دارویی و صنعتی به عنوان حلال، مرطوب‌کننده، نرم‌کننده و عامل پراکنش به کار رود.
کاربردهای پلی اتیلن گلیکول 600
پلی اتیلن گلیکول 600 به دلیل خواص منحصر به فرد خود در صنایع مختلف استفاده می‌شود:
-
صنایع دارویی و بهداشتی
-
به عنوان حامل دارویی در کرم‌ها، لوسیون‌ها و قرص‌ها
-
نرم‌کننده و مرطوب‌کننده پوست در محصولات آرایشی
-
حلال برای داروهای محلول در آب
-
-
صنایع شیمیایی و صنعتی
-
تولید رزین‌ها و روان‌کننده‌ها
-
استفاده به عنوان ضد یخ و حلال صنعتی
-
عامل پراکنش در فرمولاسیون‌های مختلف
-
-
صنایع غذایی و مکمل‌ها
-
به عنوان حامل مواد فعال در مکمل‌ها و محصولات خوراکی
-
معایب پلی اتیلن گلیکول 600
-
در دوزهای بالا ممکن است باعث حساسیت یا تحریک پوستی شود.
-
در محیط‌های بسیار سرد ممکن است غلظت و جریان‌پذیری آن کاهش یابد.
-
استفاده بیش از حد در فرمولاسیون ممکن است بر ویسکوزیته و پایداری محصول تأثیر منفی بگذارد.
مزایای پلی اتیلن گلیکول 600
-
سازگاری بالا با مواد مختلف و غیر سمی بودن
-
حلالیت عالی در آب و برخی حلال‌های آلی
-
قابلیت مرطوب‌کنندگی و نرم‌کنندگی برای محصولات آرایشی و دارویی
-
پایداری شیمیایی و حرارتی نسبی
-
کاربرد گسترده در صنایع مختلف و فرمولاسیون‌های متنوع
ایمنی و نگهداری پلی اتیلن گلیکول 600
برای نگهداری و استفاده ایمن از پلی اتیلن گلیکول 600 باید موارد زیر رعایت شود:
-
در محیط خشک و خنک و به دور از منابع حرارت و نور مستقیم آفتاب نگهداری شود.
-
از تماس مستقیم با پوست و چشم خودداری شود و در صورت تماس، با آب فراوان شستشو داده شود.
-
ظرف حاوی PEG 600 باید به خوبی بسته و از آلوده شدن به گرد و غبار یا مواد خارجی جلوگیری شود.
-
در هنگام حمل و نقل از تجهیزات ایمنی مناسب استفاده شود.
