اسید سالیسیلیک

اسید سالیسیلیک (Salicylic Acid) یک ترکیب آلی شناخته‌شده با ساختار فنولی و خاصیت ضدالتهابی و کراتولیتیک (لایه‌بردار) است. این ماده از خانواده بتا هیدروکسی اسیدها (BHA) بوده و در طبیعت عمدتاً در پوست درخت بید (Salix) یافت می‌شود. اسید سالیسیلیک نقش کلیدی در درمان بسیاری از بیماری‌های پوستی دارد و یکی از مؤثرترین ترکیبات در محصولات ضدجوش و لایه‌بردار است.

 ساختار شیمیایی

• فرمول مولکولی: C₇H₆O₃

• نام شیمیایی: 2-Hydroxybenzoic Acid

• ساختار: یک حلقه بنزن با دو گروه عاملی – گروه هیدروکسی (OH) در موقعیت ۲ و گروه کربوکسیلیک (COOH) در موقعیت ۱.

این ساختار ترکیبی از ویژگی‌های یک فنول و یک اسید کربوکسیلیک است، که باعث می‌شود هم خاصیت ضدباکتریایی و هم توانایی نفوذ به منافذ پوست را داشته باشد.

 ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی

 کاربردهای اسید سالیسیلیک

1. در محصولات مراقبت از پوست:

   • ضد جوش (acne treatment)

   • لایه‌بردار شیمیایی

   • پاک‌سازی منافذ و کنترل چربی پوست

2. در محصولات درمانی پوست سر:

   • کنترل شوره سر

   • درمان پسوریازیس و درماتیت سبورئیک

3. در داروسازی:

   • ضدالتهاب ملایم

   • جزء فعال در پمادهای پوستی و کرم‌های موضعی

4. در صنعت آرایشی:

   • تونر، سرم، ماسک، ژل شست‌وشو و کرم‌های روز/شب

   • استفاده در ترکیب با نیاسینامید یا رتینول

 مزایای اسید سالیسیلیک

• قابلیت نفوذ در منافذ پوست: برخلاف AHAها، BHA محلول در چربی است و به عمق پوست نفوذ می‌کند.

• خواص لایه‌بردار و ضدالتهاب: مناسب برای درمان آکنه، کومدون‌های سرسیاه و سرسفید

• تنظیم ترشح چربی پوست (Sebum Control)

• ضدباکتری و ضدقارچ ملایم

• افزایش نفوذپذیری سایر مواد فعال در فرمولاسیون‌ها

 معایب و محدودیت‌ها

• احتمال تحریک پوست حساس: قرمزی، خشکی یا پوسته‌پوسته شدن در پوست‌های آسیب‌پذیر

• در دوران بارداری و شیردهی باید با احتیاط مصرف شود

• غلظت‌های بالا ممکن است باعث سوختگی یا التهاب شود

• ناسازگار با برخی ترکیبات مانند اسیدهای قوی، ویتامین C خالص یا رتینول (در یک زمان مصرف)