سدیم اسید پیرو فسفات
سدیم اسید پیرو فسفات یک ترکیب معدنی سفیدرنگ و محلول در آب است که به‌عنوان افزودنی غذایی، عامل بافر، پایدارکننده و عامل تخمیر در صنایع مختلف به‌کار می‌رود.
این ماده با فرمول شیمیایی Na₂H₂P₂O₇ شناخته می‌شود و به دلیل توانایی در تنظیم pH، جلوگیری از تغییر رنگ، و افزایش ماندگاری محصولات غذایی جایگاه ویژه‌ای در صنایع غذایی و شیمیایی دارد. در سایت تأمین کالا تک، این ماده به‌عنوان یک ماده اولیه کلیدی در گریدهای مختلف عرضه می‌شود تا پاسخگوی نیاز صنایع غذایی، دارویی و صنعتی باشد.
ساختار شیمیایی سدیم اسید پیرو فسفات
سدیم اسید پیرو فسفات ترکیبی از کاتیون‌های سدیم (Na⁺) و آنیون پیروفسفات (P₂O₇⁴⁻) است. این ترکیب از دهیدراسیون دی‌سدیم فسفات (Na₂HPO₄) به‌دست می‌آید. ساختار آن شامل پیوندهای فسفر-اکسیژن-فسفر است که خاصیت بافری و توانایی تشکیل کمپلکس با یون‌های فلزی را ایجاد می‌کند.
ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی
- ظاهر: پودر سفید، بی‌بو و کریستالی
- فرمول شیمیایی: Na₂H₂P₂O₇
- جرم مولکولی: 221.94 g/mol
- حلالیت: محلول در آب (حدود 11.9 g/100 mL در 20°C)
- pH محلول آبی: حدود 4 (ماهیت اسیدی ملایم)
- نقطه ذوب: کمتر از 600°C
- ویژگی کلیدی: خاصیت بافری، توانایی جلوگیری از تغییر رنگ و تشکیل کمپلکس با یون‌های فلزی
کاربردهای سدیم اسید پیرو فسفات
- صنایع غذایی:
- عامل تخمیر در بیکینگ پودر و محصولات نانی
- جلوگیری از تغییر رنگ در گوشت‌های فرآوری‌شده و کنسرو ماهی
- بهبود بافت و افزایش ماندگاری در کیک، کلوچه و محصولات آردی
- استفاده در پنیر خامه‌ای و فرآورده‌های لبنی برای بهبود کیفیت
- صنایع دارویی و بهداشتی:
- عامل ضد تشکیل پلاک در خمیردندان‌ها
- پایدارکننده در فرمولاسیون دارویی
- صنایع شوینده:
- جلوگیری از تشکیل رسوبات معدنی و افزایش کارایی شوینده‌ها
- صنایع نفت و حفاری:
- به‌عنوان دیسپرس‌کننده در سیالات حفاری
معایب سدیم اسید پیرو فسفات
- تلخی در مصرف زیاد: در برخی محصولات غذایی ممکن است طعم تلخ ایجاد کند.
- محدودیت مصرف فسفر: مصرف بیش از حد می‌تواند تعادل جذب کلسیم را مختل کند.
- حساسیت به رطوبت: در محیط‌های مرطوب به‌سرعت آب جذب می‌کند و کیفیت آن کاهش می‌یابد.
مزایای سدیم اسید پیرو فسفات
- تنظیم‌کننده pH مؤثر در صنایع غذایی و شیمیایی
- افزایش ماندگاری محصولات غذایی با جلوگیری از تغییر رنگ و فساد
- افزایش حجم و بافت مطلوب در نان، کیک و فرآورده‌های آردی
- چندمنظوره بودن: کاربرد در صنایع غذایی، دارویی، شوینده و نفت
- تشکیل کمپلکس با یون‌های فلزی: جلوگیری از رسوب و بهبود کیفیت محصول
ایمنی و نگهداری سدیم اسید پیرو فسفات
- ایمنی: استفاده در محدوده مجاز غذایی بی‌خطر است؛ اما مصرف بیش از حد فسفر می‌تواند مشکلات متابولیکی ایجاد کند.
- نگهداری:
- در محیط خشک و خنک، دور از نور مستقیم خورشید
- در بسته‌بندی‌های مقاوم و دربسته برای جلوگیری از جذب رطوبت
- دور از مواد شیمیایی ناسازگار و منابع حرارتی
- حمل‌ونقل: رعایت استانداردهای حمل مواد شیمیایی و استفاده از بسته‌بندی ایمن
قیمت سدیم اسید پیرو فسفات
سدیم اسید پیرو فسفات یکی از افزودنی‌های کلیدی در صنایع غذایی و شیمیایی است که به دلیل نقش مهم آن در تنظیم pH، بهبود بافت، افزایش ماندگاری و جلوگیری از تغییر رنگ، تقاضای بالایی در بازار دارد. به همین دلیل، آگاهی از قیمت سدیم اسید پیرو فسفات برای تولیدکنندگان و خریداران صنعتی اهمیت ویژه‌ای دارد.
عوامل مؤثر بر قیمت سدیم اسید پیرو فسفات
قیمت این ماده اولیه تحت تأثیر چندین عامل کلیدی قرار می‌گیرد:
- خلوص و گرید محصول: گرید خوراکی معمولاً قیمت بالاتری نسبت به گرید صنعتی دارد.
- میزان سفارش: خرید عمده و تناژ بالا باعث کاهش قیمت تمام‌شده می‌شود.
- منشأ تولید: محصولات وارداتی (چین، اروپا) ممکن است به دلیل هزینه‌های حمل‌ونقل و تعرفه‌های گمرکی گران‌تر از تولیدات داخلی باشند.
- نوسانات ارزی: تغییرات نرخ ارز تأثیر مستقیم بر قیمت مواد اولیه وارداتی دارد.
- بسته‌بندی و شرایط نگهداری: بسته‌بندی‌های مقاوم در برابر رطوبت و استانداردهای بهداشتی می‌توانند بر قیمت نهایی اثرگذار باشند.
قیمت سدیم اسید پیرو فسفات
بر اساس آمار بازار ایران، قیمت سدیم اسید پیرو فسفات خوراکی در بسته‌بندی‌های کوچک (۵۰۰ گرم تا ۱ کیلوگرم) حدود ۱۳۸٬۰۰۰ تومان گزارش شده است. در خریدهای عمده و صنعتی، قیمت به‌صورت توافقی و بر اساس تناژ سفارش تعیین می‌شود و معمولاً به‌طور قابل توجهی کمتر از قیمت خرده‌فروشی است.
فرایند تولید سدیم اسید پیرو فسفات
سدیم اسید پیرو فسفات یک ترکیب معدنی پرکاربرد در صنایع غذایی، دارویی و شیمیایی است که به‌طور صنعتی از واکنش‌های کنترل‌شده فسفات‌ها به‌دست می‌آید. این ماده با فرمول شیمیایی Na₂H₂P₂O₇ به‌صورت پودر سفید و محلول در آب تولید می‌شود. در ادامه، مراحل اصلی تولید آن را به‌عنوان یک متخصص شیمی با تجربه توضیح می‌دهم:
1. تهیه ماده اولیه
- ماده اولیه اصلی برای تولید سدیم اسید پیرو فسفات، مونوسدیم فسفات (NaH₂PO₄) است.
- مونوسدیم فسفات از خنثی‌سازی اسید فسفریک (H₃PO₄) با هیدروکسید سدیم (NaOH) یا کربنات سدیم (Na₂CO₃) به‌دست می‌آید.
2. دهیدراسیون (حذف آب)
- مونوسدیم فسفات تولیدشده در دمای حدود ۲۵۰ درجه سانتی‌گراد حرارت داده می‌شود.
- در این فرآیند، واکنش دهیدراسیون رخ می‌دهد و پیوند پیروفسفات (P–O–P) تشکیل می‌شود.
- این مرحله کلیدی است زیرا ساختار پیروفسفات ایجاد می‌شود که ویژگی‌های شیمیایی خاص SAPP را تعیین می‌کند.
3. خنک‌سازی و آسیاب
- محصول حاصل پس از خروج از راکتور حرارتی، خنک می‌شود.
- سپس به‌صورت پودر کریستالی سفید یا گرانول آسیاب و دانه‌بندی می‌گردد.
4. کنترل کیفیت و بسته‌بندی
- در این مرحله، ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی مانند pH محلول آبی (حدود ۴–۴.۵)، درصد خلوص، حلالیت در آب و اندازه ذرات بررسی می‌شود.
- محصول نهایی در کیسه‌های چندلایه مقاوم به رطوبت بسته‌بندی می‌شود تا کیفیت آن در طول انبارداری حفظ گردد.
- استفاده از تجهیزات مقاوم به خوردگی (مانند فولاد ضدزنگ) برای جلوگیری از واکنش‌های ناخواسته ضروری است.
- کنترل دقیق دما و زمان حرارت‌دهی اهمیت بالایی دارد، زیرا افزایش بیش از حد دما می‌تواند منجر به تجزیه یا تغییر رنگ محصول شود.
- محصول نهایی باید در محیط خشک و خنک نگهداری شود تا از جذب رطوبت و کلوخه شدن جلوگیری گردد.
