کربنات سدیم
کربنات سدیم (Na₂CO₃) یک ترکیب غیرآلی سفیدرنگ، بیبو و پودریشکل است که با نامهای تجاری سودا اش، خاکستر سودا، سود معدنی یا Washing Soda شناخته میشود. این ماده یکی از پرکاربردترین مواد شیمیایی پایه در جهان بهشمار میرود و در سه گرید سبک (Light)، سنگین (Dense) و خلوص بالا (Refined / Pure) عرضه میشود.
ساختار شیمیایی کربنات سدیم
-
نام شیمیایی: Sodium Carbonate
-
فرمول مولکولی: Na₂CO₃
-
ساختار: یونی شامل ۲ یون Na⁺ و یک یون CO₃²⁻
-
شماره CAS: 497-19-8
-
وزن مولکولی: 105.99 g/mol
-
ساختار بلوری: مونوکلینیک (در فرم خشک)
ویژگیهای کربنات سدیم
ویژگی | مقدار / توضیح |
---|---|
حالت فیزیکی | پودر یا دانه سفید رنگ |
چگالی | 2.53 g/cm³ |
دانسیته ظاهری | Light: 0.5 – 0.6 g/cm³ Dense: 0.9 – 1.1 g/cm³ |
نقطه ذوب | 851°C |
نقطه جوش | تجزیه قبل از جوش |
pH محلول 1% | حدود 11.6 |
ویسکوزیته | ندارد (جامد) |
حلالیت در آب (20°C) | 215 g/L |
انحلالپذیری در اتانول | بسیار کم |
کاربردهای کربنات سدیم
🔹 شیشهسازی:
-
کاهش دمای ذوب سیلیس – اصلیترین مصرفکننده کربنات سدیم در جهان
🔹 صنایع شوینده:
-
پایه تولید پودرهای ماشین لباسشویی و مواد قلیایی
🔹 تصفیه آب:
-
افزایش pH و حذف سختی (Ca²⁺, Mg²⁺)
🔹 صنایع غذایی:
-
تنظیم pH در تولید نوشابههای گازدار (E500)
-
عامل ضداسیدی و کنترلکننده خنثی
🔹 متالورژی:
-
حذف گوگرد از سنگ آهن
-
احیای آلومینا و صنایع مس
🔹 سایر:
-
چرمسازی، نساجی، تولید کاغذ، صنایع رنگ، پتروشیمی
مزایای کربنات سدیم
-
در دسترس، ارزان و ایمن برای حملونقل
-
سازگار با محیط زیست در گریدهای مجاز
-
افزایش pH بدون ایجاد سمیت بالا
-
جایگزین مؤثر برای سدیم هیدروکسید در برخی کاربردها
-
پایداری شیمیایی بالا در دمای محیط
معایب کربنات سدیم
-
خورنده برای پوست و چشم در تماس مستقیم با محلول
-
در تماس با دیاکسید کربن جذب CO₂ میکند (تشکیل NaHCO₃)
-
در صورت وجود رطوبت هوا، تمایل به جذب رطوبت و کلوخه شدن
-
کاربرد محدود در محیطهای با حساسیت بالا به سدیم
ایمنی و نگهداری کربنات سدیم
مورد | توصیه ایمنی |
---|---|
طبقهبندی GHS | Irritant – کلاس خطر پایین |
PPE مورد نیاز | دستکش، عینک ایمنی، ماسک گرد و غبار |
استنشاق گرد و غبار | ایجاد تحریک تنفسی در حجم بالا |
تماس با پوست / چشم | شستوشوی فوری با آب سرد |
بستهبندی استاندارد | کیسههای 25 یا 50 کیلویی، پالتشده |
شرایط نگهداری | مکان خشک، خنک، سرپوشیده، دارای تهویه |
سازگاری شیمیایی | ناسازگار با اسیدهای قوی (تولید گاز CO₂) |
کاربردها
کاربردها | , , , , , |
---|
مشخصات فنی کربنات سدیم
ویژگی فنی | مقدار / توضیح |
---|---|
نام تجاری | کربنات سدیم – سودا اش |
فرمول شیمیایی | Na₂CO₃ |
خلوص | ≥ 99.2% (صنعتی) |
دانسیته ظاهری | Light: 0.6 g/cm³Dense: 1.0 g/cm³ |
نقطه ذوب | 851 درجه سانتیگراد |
pH محلول 1% | حدود 11.5 – 11.7 |
حلالیت در آب (g/L) | 215 در دمای 20°C |
گرید | صنعتی، خوراکی، آزمایشگاهی |
بستهبندی | کیسههای چندلایه 25kg، Jumbo Bag |