اسید سوربیک

اسید سوربیک (Sorbic Acid) یک اسید چرب غیراشباع با خاصیت ضد میکروبی طبیعی است که به‌طور گسترده به عنوان نگهدارنده غذایی (Preservative) مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده به‌طور طبیعی در برخی گیاهان (مانند توت سورب یا rowan berry) یافت شده و امروزه به روش صنعتی سنتز می‌شود. اسید سوربیک یکی از پرکاربردترین نگهدارنده‌های خوراکی است که با نام E200 نیز شناخته می‌شود.

 ساختار شیمیایی

• فرمول مولکولی: C₆H₈O₂

• نام شیمیایی (IUPAC): (2E,4E)-hexa-2,4-dienoic acid

• ساختار: زنجیره‌ی کربنی ۶ تایی با دو پیوند دوگانه مزدوج و یک گروه کربوکسیلیک (COOH)

وجود دو پیوند دوگانه مزدوج در ساختار، این ماده را از نظر شیمیایی فعال کرده و به آن خاصیت ضد قارچ و ضدباکتری می‌دهد.

 ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی

 کاربردهای اسید سوربیک

1. در صنایع غذایی:

   • نگهدارنده در آبمیوه، لبنیات، پنیر، سس‌ها، مربا، نوشیدنی‌ها، کیک و بیسکوییت

   • ممانعت از رشد کپک، مخمر و برخی باکتری‌ها

2. در صنایع دارویی:

   • افزودنی در شربت‌ها، قرص‌ها و پمادهای دارویی برای افزایش ماندگاری

3. در صنایع آرایشی و بهداشتی:

   • پایدارسازی کرم‌ها، لوسیون‌ها، شامپوها و ماسک‌های صورت

4. در خوراک دام و طیور:

   • به عنوان نگهدارنده در خوراک آماده و مکمل‌های غذایی دام

 مزایای اسید سوربیک

• طبیعی و غیرسمی: بی‌خطر برای مصرف انسانی (تأیید شده توسط FDA و EFSA)

• فعالیت ضدقارچ و ضدباکتری موثر با دوز پایین

• سازگار با طیف وسیعی از pH (مخصوصاً زیر 6.5)

• عدم تأثیر بر طعم و بوی نهایی محصول

• قابلیت ترکیب با سایر نگهدارنده‌ها (مانند پتاسیم سوربات)

• مناسب برای محصولات ارگانیک و طبیعی

 معایب اسید سوربیک

• حل‌پذیری کم در آب سرد (برای برخی فرمول‌ها نیاز به مشتقات محلول دارد، مانند پتاسیم سوربات)

• اثر محافظتی محدود در محیط‌های با pH بالا (>6.5)

• امکان اکسیداسیون در شرایط نامناسب نگهداری

• در دماهای بالا ممکن است تجزیه شود

• ممکن است در غلظت‌های بالا موجب تحریک پوستی یا آلرژی شود (نادر)