سوربیتان مونولئات

سوربیتان مونولئات  یک سورفکتانت غیریونی پرکاربرد است که با نام تجاری اسپان 80  نیز شناخته می‌شود. این ترکیب شیمیایی از استری شدن سوربیتول و اسید اولئیک به دست می‌آید و به دلیل خاصیت امولسیون‌کنندگی، پخش‌کنندگی و پایدارسازی، در صنایع مختلف از جمله غذایی، دارویی، آرایشی و شیمیایی جایگاه ویژه‌ای دارد.

ساختار شیمیایی سوربیتان مونولئات

سوربیتان مونولئات یک استر اسید چرب غیراشباع (اسید اولئیک) با مشتق سوربیتول است. این ترکیب دارای ساختاری غیریونی بوده و به دلیل داشتن گروه‌های آب‌گریز و آب‌دوست، توانایی ایجاد امولسیون آب در روغن (W/O) را دارد. فرمول شیمیایی آن C₂₄H₄₄O₆ است و وزن مولکولی حدود 428.62 g/mol دارد.

ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی سوربیتان مونولئات

• ظاهر فیزیکی: مایع ویسکوز، زرد تا قهوه‌ای مایل به قرمز

• حلالیت در آب: عملاً نامحلول در آب ولی قابل حل در روغن‌ها و حلال‌های آلی

• نقطه ذوب: حدود 5-10 درجه سانتی‌گراد

• چگالی (در 20°C): حدود 0.986 g/cm³

• HLB (Hydrophilic-Lipophilic Balance): حدود 4.3 → مناسب برای امولسیون‌های آب در روغن

• شماره CAS: 1338-43-8

کاربردهای سوربیتان مونولئات

سوربیتان مونولئات در طیف گسترده‌ای از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد:

• صنایع غذایی: به عنوان امولسیفایر و پایدارکننده در تولید مارگارین، بستنی، شکلات و محصولات لبنی

• صنایع دارویی: در فرمولاسیون کرم‌ها، پمادها و داروهای تزریقی برای پایدارسازی امولسیون‌ها

• صنایع آرایشی و بهداشتی: در تولید لوسیون‌ها، کرم‌های مرطوب‌کننده، شامپوها و محصولات آرایشی چرب

• صنایع شیمیایی: به عنوان عامل مرطوب‌کننده، پایدارکننده رنگ و روان‌کننده در انواع فرایندهای صنعتی

• کاربردهای خاص: در تولید امولسیون‌های پایدار روغن در سوخت‌ها و روانکارها

معایب سوربیتان مونولئات

• حلالیت پایین در آب که کاربرد آن را در برخی فرمولاسیون‌های آبی محدود می‌کند.

• در دوزهای بالا ممکن است باعث ایجاد مشکلات گوارشی یا حساسیت پوستی شود.

• محدودیت مصرف در برخی محصولات غذایی بر اساس استانداردهای بین‌المللی.

مزایای سوربیتان مونولئات

• پایداری بالا در شرایط مختلف حرارتی و شیمیایی.

• قابلیت ایجاد امولسیون‌های پایدار آب در روغن.

• سازگاری با سورفکتانت‌های دیگر مانند پلی‌سوربات‌ها برای تولید سیستم‌های پیچیده‌تر.

• ایمن در مصرف کنترل‌شده و مورد تأیید سازمان‌های بین‌المللی مانند FDA و EFSA.

• امکان استفاده در طیف وسیعی از صنایع، از غذایی تا دارویی و آرایشی.

ایمنی و نگهداری (HSE) سوربیتان مونولئات

• ایمنی: سوربیتان مونولئات در دوزهای مجاز بی‌خطر شناخته می‌شود اما تماس مستقیم طولانی‌مدت با پوست و چشم می‌تواند باعث تحریک شود.

• نگهداری:

  • در ظروف دربسته و مقاوم به نور نگهداری شود.

  • در دمای 15-30 درجه سانتی‌گراد ذخیره گردد.

  • از تماس با مواد اکسیدکننده قوی اجتناب شود.

• حمل و نقل: ماده‌ای غیرخطرناک محسوب می‌شود اما توصیه می‌شود هنگام کار از دستکش و عینک ایمنی استفاده شود.

جمع‌بندی سوربیتان مونولئات یا اسپان 80
سوربیتان مونولئات یا اسپان 80 یک امولسیفایر پرکاربرد و پایدار در صنایع مختلف است که به دلیل خواص منحصر به فرد خود، نقش مهمی در تولید محصولات غذایی، دارویی و آرایشی ایفا می‌کند. این ترکیب در کنار مزایای متعدد، نیازمند رعایت شرایط مصرف و نگهداری استاندارد است تا ایمنی و کارایی آن تضمین شود.