وینیل استات
وینیل استات یک ترکیب آلی مایع و بیرنگ با فرمول شیمیایی C₄H₆O₂ است که بهعنوان یکی از مهمترین مواد اولیه در صنایع شیمیایی و پلیمری شناخته میشود. این ماده پایه اصلی تولید بسیاری از رزینها، چسبها، رنگها و پلیمرهای صنعتی است. به دلیل خواص شیمیایی ویژه، وینیل استات نقش مهمی در زنجیره تأمین صنایع پتروشیمی و پلیمری دارد.
ساختار شیمیایی وینیل استات
وینیل استات با فرمول شیمیایی CH₂=CHOCOCH₃ دارای یک گروه استات متصل به پیوند دوگانه وینیل است. این ساختار باعث واکنشپذیری بالا و توانایی آن در ورود به واکنشهای پلیمریزاسیون میشود. از این رو، این ماده بهعنوان مونومر اصلی در سنتز پلی وینیل استات (PVAc) و سایر کوپلیمرها مورد استفاده قرار میگیرد.
ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی وینیل استات
-
فرمول شیمیایی: C₄H₆O₂
-
جرم مولکولی: 86.09 g/mol
-
ظاهر: مایع بیرنگ با بوی شیرین و میوهای
-
چگالی (در 20°C): حدود 0.934 g/cm³
-
نقطه جوش: 72–73 °C
-
حلالیت: در آب کممحلول اما در حلالهای آلی مانند الکلها و اترها بهخوبی حل میشود
-
واکنشپذیری: مستعد پلیمریزاسیون خودبهخودی، نیازمند پایدارکنندهها
کاربردهای وینیل استات
وینیل استات یکی از مواد اولیه پرمصرف در صنایع مختلف است:
-
تولید پلی وینیل استات (PVAc) که در صنایع چسب و رنگ کاربرد گسترده دارد.
-
تولید پلی وینیل الکل (PVA) از طریق هیدرولیز، مورد استفاده در صنایع نساجی و کاغذسازی.
-
بهکارگیری در سنتز کوپلیمرها مانند اتیلن-وینیل استات (EVA) برای تولید کفش، فومها و فیلمهای بستهبندی.
-
استفاده در صنایع دارویی و آرایشی-بهداشتی بهعنوان ماده کمکی در فرمولاسیون.
معایب وینیل استات
-
فراریت بالا و انتشار بخارات قابل اشتعال.
-
سمیت احتمالی در صورت استنشاق بخار در مقادیر زیاد.
-
نیاز به نگهداری تخصصی برای جلوگیری از پلیمریزاسیون ناخواسته.
-
زیستتخریبپذیری پایین در محیطهای طبیعی.
مزایای وینیل استات
-
ماده اولیه کلیدی در صنایع پلیمری و پتروشیمی.
-
ایجاد پلیمرهایی با چسبندگی و انعطافپذیری بالا.
-
امکان استفاده در طیف وسیعی از صنایع از بستهبندی تا داروسازی.
-
قابلیت ترکیبپذیری عالی با دیگر مونومرها و بهبود خواص کوپلیمرها.
ایمنی و نگهداری وینیل استات
-
قابل اشتعال است و باید دور از شعله و منابع جرقه نگهداری شود.
-
در تماس با پوست و چشم میتواند تحریک ایجاد کند؛ بنابراین استفاده از دستکش و عینک ایمنی الزامی است.
-
در زمان ذخیرهسازی نیاز به افزودن مواد پایدارکننده برای جلوگیری از پلیمریزاسیون دارد.
-
باید در ظروف بسته، خنک، خشک و دارای تهویه مناسب نگهداری شود.
وینیل استات
پارامتر | مقدار یا توضیح |
---|---|
نام شیمیایی | وینیل استات |
فرمول شیمیایی | C₄H₆O₂ |
شماره CAS | 0108-05-04 |
درجه / گرید | صنعتی، شیمیایی، پلیمریزاسیون (مناسب تولید پلیوینیلاستات و کوپلیمرها) |
ظاهر فیزیکی | مایع شفاف، بیرنگ با بوی شیرین و شبیه استرها |
چگالی (در 20°C) | حدود 0.932 g/cm³ |
نقطه ذوب | -93 °C |
فشار بخار (در 20°C) | حدود 90 mmHg |
حلالیت در آب | حدود 2.5 g/L (در دمای 20 °C) – حلالیت کم اما قابل امتزاج با بسیاری از حلالهای آلی |